تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یونس – آیه ۴۱ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَإِن کَذَّبُوکَ فَقُل لِّی عَمَلِی وَلَکُمْ عَمَلُکُمْ أَنتُمْ بَرِیئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَأَنَاْ بَرِیءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ

و اگر تو را دروغگو شمردند پس بگو: عمل من برای من است و عمل شما برای شما، شما از آنچه من می کنم برئ و برکنارید و من از آنچه شما می کنید برئ و برکنارم.

1 ـ پیامبر(ص) دستور داشت تا در صورت مواجه شدن با پافشاری مشرکان بر تکذیب و انکار، آنان را به حال خود رها کرده و از اعمال باطلشان اعلان تبری کند.

و إن کذبوک فقل ... و انا بریء ممّا تعملون

2 ـ دعوت کنندگان به سوی حق در صورت مواجه شدن با پافشاری مردم بر انکار حق، باید با اعلان تبری از باطل، آنان را به حال خود رها کنند.

و إن کذبوک فقل ... و انا بریء ممّا تعملون

3 ـ سود و زیان اعمال و کردار هر شخص تنها عاید و گریبانگیر خود آن شخص خواهد شد.

لی عملی و لکم عملکم

حصر در برداشت فوق از تقدیم خبر («لی» و «لکم») بر مبتدا، استفاده شده است.

4 ـ پیامبر اکرم (ص) از اعمال و کردار مشرکان و مشرکان از اعمال و کردار پیامبر(ص)، ناراحت و بیزار بودند.

أنتم بریئون مما أعمل و أنا بریء ممّا تعملون

5 ـ پیامبر اکرم (ص) در برابر مشرکان تکذیب کننده رسالت، موضع گیری صریح و قاطعی داشت.

و إن کذبوک فقل لی عملی و لکم عملکم أنتم بریئون مما أعمل و أنا بریء ممّا تعملون

6 ـ خرسندی و رضا به اعمال و کردار نیک دیگران، انسان را در منافع آن سهیم می کند.

لی عملی و لکم عملکم أنتم بریئون مما أعمل و أنا بریء ممّا تعملون

جمله «أنتم بریئون مما أعمل ... » می تواند تعلیل برای حصر در جمله های «لی عملی» و «لکم عملکم» باشد ; یعنی، چون شما مشرکان از اعمال من بیزارید، منافع اعمال من ویژه خود من و چون من از کردار شما بیزارم، ضررهای اعمال شما ویژه خود شما خواهد بود.

7 ـ خرسندی و رضا به اعمال و کردار بد دیگران، آدمی را در ضررهای آن سهیم می کند.

لی عملی و لکم عملکم أنتم بریئون مما أعمل و أنا بریء ممّا تعملون

تبری:

تبری از باطل 2 ; تبری از مشرکان 1

حق طلبان:

مسؤولیت حق طلبان 2

رضایت:

آثار رضایت به عمل خیر 6 ; آثار رضایت به عمل ناپسند 7

رهبران دینی:

مسؤولیت رهبران دینی 2

عمل:

آثار عمل 3

محمّد(ص):

تبری محمّد(ص) 4 ; سیره محمّد(ص) 5 ; قاطعیت محمّد(ص) 5 ; محمّد(ص) و مشرکان 1، 4 ; محمّد(ص) و مشرکان صدر اسلام 5 ; مسؤولیت محمّد(ص) 1 ; ناخشنودی محمّد(ص) 4

مشرکان:

تبری مشرکان 4 ; مشرکان و محمّد(ص) 4 ; ناخشنودی مشرکان 4