تفسیر آیات قرآن کریم – سوره توبه – آیه ۴۱ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

انْفِرُواْ خِفَافًا وَثِقَالاً وَجَاهِدُواْ بأَمْوَالِکُمْ وَأَنفُسکُمْ فِی سَبیلِ اللّهِ ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ

[همگی]سبکبار و گرانبار کوچ کنید و با نیروی مالی و بدنی خودتان در راه خدا به جهاد پردازید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.

 

1 ـ فرمان خداوند به بسیج همه مسلمانان صدر اسلام برای جهاد در راه خدا، هر چند فاقد تجهیزات کافی نظامی باشند.

انفروا خفافاً و ثقالا

 

2 ـ شرکت در جهاد و پیکار با دشمنان اسلام، وظیفه تمامی مسلمانان، هر چند فاقد امکانات و تجهیزات کافی نظامی باشند.

انفروا خفافاً و ثقالا

 

3 ـ مشکلات و دشواریهای زندگی ـ هر چند بسیار باشد ـ نمی تواند بهانه ای برای تخلف از جهاد قرار گیرد.

انفروا خفافاً و ثقالا

 

4 ـ مؤمنان، موظف به جهاد با مال (کمکّه ای اقتصادی به لشکر اسلام و چشم پوشی از منافع مادی) همپای جهاد با جان

جهدوا بأمولکم و أنفسکم فی سبیل اللّه

 

5 ـ در راه خدا بودن، ملاک ارزش جهاد با مال و جان

جهدوا بأمولکم و أنفسکم فی سبیل اللّه

 

6 ـ راه خدا و دین الهی، ارزشمندتر از جان و مال انسانهاست.

و جهدوا بأمولکم و أنفسکم فی سبیل اللّه

 

7 ـ تأکید خداوند بر جهاد با مال و جان (در عین بی نیازی او از جهاد و تلاش مردم)، به خاطر تأمین مصالح خود انسانهاست.

ما لکم إذا قیل لکم انفروا ... إلا تنفروا یعذبکم ... انفروا خفافاً و ثقالا جهدوا ... ذلکم خیر لکم

 

8 ـ ظاهر نگری و سست اندیشی، مایه دلخوشی انسان به مظاهر زندگی دنیوی و بی توجّهی به جهاد و مصالح نهفته در آن

و جهدوا بأمولکم و أنفسکم فی سبیل اللّه ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون

 

9 ـ احکام و قوانین الهی، در جهت منافع و مصالح واقعی انسانهاست.

انفروا ... و جهدوا ... ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون

 

10 ـ ناآگاهی انسانها، نسبت به برخی مصالح و منافع واقعی خود

ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون

 

11 ـ کسب ارزشهای واقعی، در پرتو علم و شناخت میسّر است.

ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون

 

 

12 ـ «عن جعفر بن محمّد (ع) انه قال فی قوله تعالی: «انفروا خفافاً و ثقالا» قال: شباباً و شیوخاً ;(1)

از امام صادق (ع) درباره سخن خدا: «انفروا ..» روایت شده است: [مقصود این است که به جهاد بروید]چه جوان و چه پیر».

احکام:

فلسفه احکام 9

ارزشها:

زمینه تحصیل ارزشها 11; ملاک ارزشها 5

انسان:

اهمیّت مصالح انسان ها 7، 9; جهل انسان 10

جهاد:

احکام جهاد 3، 12; ارزش جهاد 5; ارزش جهاد مالی 5; اهمیّت جهاد 2، 3، 4; اهمیّت جهاد مالی 4; بسیج در جهاد 1; تخلف از جهاد 3; جهاد مالی 7; عوامل سستی در جهاد 8; فلسفه جهاد 7; همگانی بودن جهاد 12

خدا:

اوامر خدا 1; بی نیازی خدا 7

دنیاطلبی:

عوامل دنیاطلبی 8

دین:

ارزش دین 6

روایت: 12

سبیل اللّه:

ارزش سبیل اللّه 5، 6

ظاهربینی:

آثار ظاهربینی 8

علم:

آثار علم 11

قانون:

آثار قانون الهی 9

مؤمنان:

تکلیف مؤمنان 4; مسؤولیت مؤمنان 4

مسلمانان:

تکلیف مسلمانان 2; مسؤولیت مسلمانان صدر اسلام 1

مصالح:

جهل به مصالح 10

واجبات: 2

 

 

1. دعائم الاسلام، ج 1، ص 341; بحارالأنوار، ج 97، ص 48، ح 12.