تفسیر آیات قرآن کریم – سوره ابراهیم – آیه ۴۱ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ

ای پروردگار ما! روزی که حساب به پا شود، مرا و پدر و مادرم و مؤمنان را بیامرز.

 

1- حضرت ابراهیم(ع) از خداوند خواستار آمرزش خود، پدر و مادرش و مؤمنان در روز برپایی قیامت شد.

ربّنا اغفرلی و لولدیّ و للمؤمنین یوم یقوم الحساب

 

2- حضرت ابراهیم(ع) از خداوند خواستار پیشگام بودنش در پیروی از آیین توحیدی و انجام فریضه های الهی شد.

و اجنبنی و بنیّ ... اجعلنی مقیم الصلوة و من ذرّیتی ... اغفرلی و لولدیّ و للمؤمنین

از اینکه حضرت ابراهیم(ع) در دعاهایش، نخست خود را مد نظر داشت و بعد برای دیگران دعا کرد، شاید به این سبب بود که خواسته باشد در تکالیف الهی پیشگام باشد.

 

3- عنایت و توجه ویژه حضرت ابراهیم(ع) به دیگران، در دعا

ربّنا اغفرلی و لولدیّ و للمؤمنین

از اینکه حضرت ابراهیم(ع) در مناجاتش با پروردگار تنها برای خود، دعا نکرد; بلکه فرزندان، پدر و مادرش و تمامی مؤمنان را در دعای خویش شریک کرد، برداشت فوق به دست می آید.

 

4- دعا برای دیگران، ارزشمند و پسندیده است.

ربّنا اغفرلی و لولدیّ و للمؤمنین

 

5- پدر و مادر حضرت ابراهیم(ع) مؤمن و موحد بودند.

ربّنا اغفرلی و لولدیّ

از اینکه حضرت ابراهیم(ع) برای پدر و مادرش طلب آمرزش کرد، استفاده می شود که آنان مؤمن و موحد بودند.

 

6- عنایت خاص حضرت ابراهیم(ع) به سرنوشت دنیوی و اخروی فرزندان و خاندانش و یاد کردن از آنان در تمامی دعاهایش

و اجنبنی و بنیّ ... من ذرّیتی ... لیقیموا الصلوة فاجعل أفئدة من الناس تهوی إلیهم ... و من ذرّیتی ... ربّنا اغفرلی و لولدیّ

 

7- نیاز همه انسانها، حتی انبیای بزرگ، به آمرزش الهی در روز قیامت

ربّنا اغفرلی و لولدیّ و للمؤمنین یوم یقوم الحساب

 

8- قیامت روز حسابرسی است.

یوم یقوم الحساب

 

9- اهمیت و عظمت موقعیت حسابرسی انسانها در قیامت*

ربّنا اغفرلی ... یوم یقوم الحساب

اینکه حضرت ابراهیم(ع) در میان موقعیتها و صحنه های گوناگون روز قیامت تنها از وقت حسابرسی یاد کرده است، برداشت فوق به دست می آید.

 

10- هر دعا کننده ای لازم است خواسته های اساسی خویش را، در دعا، در اولویت قرار دهد.*

ربّنا اغفرلی و لولدیّ ... یوم یقوم الحساب

اینکه حضرت ابراهیم(ع) در دعاها و مناجاتش، به ویژه در طلب آمرزش، خود را بر دیگران مقدم داشته است، می تواند بیانگر این حقیقت باشد که هر فرد دعا کننده ای خواسته اساسی خود را در دعا باید مقدم بدارد; هر چند که نباید دیگران را نیز از نظر دور داشته باشد.

آمرزش

اهمیت آمرزش اخروی 7

ابراهیم(ع)

استغفار ابراهیم(ع) 1; اهتمام ابراهیم(ع) به آل ابراهیم 6; اهتمام ابراهیم به توحید 2؛ اهتمام ابراهیم(ع) به عبادت 2; اهتمام ابراهیم(ع) به فرزندان 6; ایمان پدر ابراهیم(ع) 5; ایمان مادر ابراهیم(ع) 5; پدر ابراهیم(ع) 1; توحید پدر ابراهیم(ع) 5; توحید مادر ابراهیم(ع) 5; دعای ابراهیم(ع) 1، 2، 6; مادر ابراهیم(ع) 1; مردم داری ابراهیم(ع) 3

انبیا

نیازهای معنوی انبیا 7

انسان

حسابرسی اخروی انسان ها 9; نیازهای معنوی انسان 7

پدر

استغفار برای پدر 1

دعا

آداب دعا 10; ارزش دعا برای دیگران 4; اولویتها در دعا 10; دعا برای دیگران 3

عمل

عمل پسندیده 4

فرزند

دعا برای فرزند 6

قیامت

آمرزش در قیامت 1; حسابرسی در قیامت 8; مواقف قیامت 9؛ ویژگیهای قیامت 8

مادر

استغفار برای مادر 1

مؤمنان 5

استغفار برای مؤمنان 5 1

موحدان 5

نیازها

نیاز به آمرزش 7