مصاحبه آقای هاشمی با شبکه تلویزیونی ای - تی - ان انگلیس پیرامونشرایط قبول قطعنامه آتش بس و واکنش در خلیج فارس

س- احتمالا می دانید که بریتانیا مین جمع کن هایی روانه خلیج فارس کرده است، می خواستم بپرسم نظر جنابعالی در مورد عواقب احتمالی اعزام مین جمع کن ها از سوی کشور بریتانیا چیست؟
ج-تحقیقآ عواقب خوبی ندارد و اثراولش این است که ملت ما را که بدبین است به سیاست انگلیس بدبین تر می کند. ما انگلیس را الان به صورت یک دنباله رو سیاست آمریکا می بینیم. انگلیس کینه مشخصی را دارد نشان می دهد، لزومی هم نداشت این کینه را ابراز کند. هیچ حسنی هم برای آنها نخواهد داشت. یعنی کاری در کم کردن خطر مین هم نمی توانند بکنند و تشنج را هم در منطقه زیاد می کنند.

س - ما اطلاع پیدا کردیم که دبیرکل سازمان ملل بحث های مفصلی در مورد اصول یک طرح راجع به اجرای قطعنامه آتش بس با جنابعالی داشته است، نظر جنابعالی در این مورد چیست؟
ج-تصمیم ما این است که قبل از اینکه عراق به عنوان متجاوز معرفی بشود، هیچ همکاری ای نخواهیم کرد. سازمان های بین المللی، هر کس مایل است که واقعآ در ختم جنگ کاری بکند، قدم اول این است که عراق را به عنوان متجاوز اعلام کند، تا ما بفهمیم که قصد فریب و کارهای ناصحیحی در کار نیست. واقعآ می خواهند به عدالت نزدیک بشوند و می خواهند جنگ را ختم بکنند و واقعآ می خواهند صلح پایدار ایجاد بکنند. به دبیرکل سازمان ملل با اینکه اعتماد داریم به ایشان گفتیم که روی این مبنا حاضریم همکاری بکنیم.

س- از آقای دکوئیار نقل شده است که ایشان گفته اند حرکاتی در مواضع ایران مشاهده شده است در واقع ایران چه مقدار حاضر است که برای یک حل و فصل صلح آمیز به سوی صلح برود؟
ج ـ همین که ما گفتیم، اگر متجاوز را اعلام بکنند و قبول بکنند دادگاهی برای محاکمه متجاوز تشکیل بشود، ما با شورای امنیت همکاری می کنیم. این قدم مثبتی است، آقای دکوئیار هم همین را اعلام کردند.

س- آیا جنابعالی یک دادگاه بین المللی شبیه آنچه که نازیها را در نورنبرگ محاکمه کرد، در نظر دارید؟
ج-بعد از آن که عراق متجاوز اعلام بشود، دادگاه مرزی بین طرفین را ما قبول داریم.

س- آیا علاوه بر شرایط اصلی شرایط دیگری که ایران دارد، مثلا بازگشت پناهندگان عراقی به کشورشان که شنیده ایم در حدود 300 هزار نفر الان در ایران هستند، آیا این شرایط هم با چنان مرحله ای به اجرا درمی آید؟
ج- طبعآ ما آن موقع حکم دادگاه را می پذیریم، اگر دادگاهی را قبول کردیم آن دادگاه هر چه حکم بدهد، قبول می کنیم، طبیعی است که مردم عراق باید به وطنشان برگردند.

س- هنگامی که صحبت از تنبیه متجاوز می شود به نظر جنابعالی تنبیه چه شکلی باید داشته باشد؟ شما مایلید که این تنبیه به چه شکل باشد؟
ج - اگر به دادگاه واگذار شود، خوب نیست ما قبلا قضاوتی بکنیم، باید منتظر رأی دادگاه باشیم.
س- آیا انتظار دارید که سازمان ملل حداقل تلاشی کند که یک تحریم تسلیحاتی بر ایران وارد سازد؟
ج- مربوط به سازمان ملل که نیست به شورای امنیت مربوط می شود و ممکن است که چنین چیزی اتفاق بیفتد، ولی برای ما زیاد تأثیر نمی گذارد.

س- بنابراین فکر می کنید که ایران می تواند به سادگی بر محدودیت های تسلیحاتی که بر او تحمیل شده است فائق آید؟
ج-از اول ما تقریبآ بایکوت هستیم از لحاظ تسلیحات، یعنی هیچ کس الان در دنیا نیست که به طور رسمی ما از او اسلحه بخریم. ما عمده تسلیحاتمان را خودمان اینجا تأمین می کنیم، یک مقدار کمی است که از بازار آزاد می گیریم و فکر می کنیم این مقدار را همیشه می توانیم بگیریم.

س- آیا گمان نمی کنید که یک خطر جدی برخورد عمده در خلیج فارس موجود باشد، با توجه به تقویت نیروهای دریایی در خلیج فارس که از زمان جنگ دوم جهانی تاکنون بی سابقه بوده است؟
ج- چرا من فکر می کنم چنین خطری وجود دارد. چون بالاخره کسانی که کشتی هایشان را اینجا فرستادند، یک روزی باید به این سئوال جواب بدهند که آمدن این کشتیها چه اثری داشت؟ تا به حال که اینها کار زیادی نتوانستند بکنند. اگر راه حل این است که عراق شرارت نکند، تا خلیج فارس امن بشود، نیازی به حضور کشتیها ندارد. آنها می توانند به عراق فشار بیاورند که شرارت نکنند، طبعآ ما هم کاری نخواهیم کرد و اگر فرض کنیم زورشان نمی رسد، عراق خودش عمل می کند. ناامنی در خلیج فارس با حضور کشتیها کمتر نمی شود که بیشتر هم خواهد شد.
آن موقع کسانی که کشتیها را فرستادند، شاید وادار بشوند که عکس العمل نشان بدهند که در این صورت به نظر خطر بیشتر خواهد شد.

س-ایران در واقع به هرگونه برخوردی که در خلیج فارس پیش می آید، چگونه واکنش نشان خواهد داد؟
ج- این متناسب است با حادثه ای که اتفاق بیفتد. برنامه داریم اگر در همین حد فعلی باشد ما عکس العملمان در همین حد خواهد بود. اگر درگیری وسیع تر به وجود بیاید، ما هم طبعآ همان قدر عمل خواهیم کرد. ما بنا نداریم پیشقدم بشویم برای بدتر شدن وضع در خلیج فارس، ولی اگر دیگران پیشقدم بشوند ما چاره ای نداریم جز اینکه دفاع متناسب با همان وضع بکنیم.

س- در یک سخنرانی اخیرآ جنابعالی فرمودید که سربازان آمریکایی را در تابوت به کشورشان برخواهید گردانید، گمان نمی کنید برخوردی از آنها به همان میزان که برای دیگر قدرتها خطرناک است، برای ایران هم خطرناک خواهد بود؟
ج- خوب، ما که نمی خواهیم این جوری باشد. ما گفتیم اگر آنها شروع نکنند، ما هم شروع نمی کنیم، ولی اگر شروع بکنند چنین اتفاقی خواهد افتاد.

س ـ اگر تلاش از سوی قدرتهای دریایی غربی برای جلوگیری از صدور نفت ایران به عمل آید، ایران چگونه واکنش نشان خواهد داد؟
ج- اگر چنین اتفاقی بیفتد ما هم جلوی صدور نفت نیروگاه عراق را خواهیم گرفت.

س - چگونه این کار را خواهید کرد؟
ج-ابزارش را داریم.

س- وضعیت فعلی و مشکلات آن آشکار است، آیا راه حل واقعی برای حل این مسأله جنگ که برای همه وقتها قابل قبول باشد وجود دارد؟
ج- راه حلی که ظالم و مظلوم هر دو را راضی بکند در دنیا نیست. اما راه حل عادلانه وجود دارد، یعنی اگر بخواهند عدالت را اجرا بکنند ما می گوییم که عراق با عنوان متجاوز اعلام بشود و این کلید حل مشکل است.

س- به نظر می رسد که روابط ایران و شوروی در حال بهبود است، از سوی دیگر می دانیم که مسکو بزرگترین تأمین کننده سلاح برای عراق است، این مسأله را چگونه بیان می کنید؟
ج- ما فکر می کنیم روابط ما با روسها اگر به حد نصاب مطلوب برسد، مسأله اسلحه روسها هم حل می شود. به هرحال ما چون همسایه هستیم و با هم مرزهای طولانی داریم، دو کشور به این نتیجه رسیدند که نمی توانیم روابط دوستانه نداشته باشیم.

س- مسأله صدور نفت ایران از طریق شوروی چه میزان پیشرفت کرده است و چه مقدار نفت قرار است از این طریق صادر شود؟
ج- پیشرفت سطح مطلوبی داشته است. ظرفیت لوله هر چه باشد همان است، در حال حاضر ما نمی توانیم لوله جدیدی به این سرعت تهیه کنیم. از همان لوله موجود یا ظرفیت کاملش استفاده خواهیم کرد.

س- صادرات از چه زمانی شروع خواهد شد؟
ج- من دقیقآ نمی دانم این بستگی به تکمیل خط به شوروی دارد.

س- شایعات بسیاری در مورد « تری ویت » وجود دارد برخی می گویند که او به زودی آزاد خواهد شد. برخی دیگر می گویند که او دیگر زنده نیست و شایعه دیگر این است که تابوت او را محرمانه به ایران آورده اند. با توجه به نفوذ بسیار زیادی که شما در بیروت دارید لطفآ در این مورد توضیح بدهید تا وضعیت روشن شود.
ج- من اطلاعم از وضع ایشان خیلی کم است، تقریبآ هیچ اطلاعی در حال حاضر ندارم. فقط این قسمتی که گفتند تابوت یا خود ایشان را به ایران آورده اند این دروغ است. ایران هیچ وقت حاضر نیست گروگانی را تحویل بگیرد و یا تابوتی را تحویل بگیرد. به ما هیچ ارتباطی ندارد و اینکه ایشان در چه وضعی است و دست چه کسی است من نمی دانم.

س- ما مطلعیم که ایران در آزادی گروگان های آلمان غربی در بیروت نقش بسزائی داشته است، آیا گمان می کنید ایران بتواند کاری بکند برای آزادی نماینده خاص اسقف اعظم کانتربری؟
ج- من شخصآ مایل بودم کمکی به آقای « تری ویت » بشود و به خصوص که ایشان یک روحانی هستند. همان اوائل وقتی که این را گفتم سر اسقف کانتربری به من نامه نوشتند که ایشان حاضرند متقابلا برای نجات گروگان های ما که دست فالانژهای لبنان هستند کمک بکنند. من هم استقبال کردم. یعنی اگر ایشان کمک می کردند، ما هم حاضر بودیم که کمک بکنیم، بعدآ قضیه مسکوت ماند، من حدس می زنم که دولت انگلیس به اسقف کانتربری فشار آورده که در این ماجرا دخالت نکند و دیگر با ما تماس نگرفتند که گروگان های ما در چه وضعی هستند. یعنی واقعآ اگر کسی از نفوذ انگلستان در فالانژها استفاده بکند و گروگان های ما را آزاد نماید، من هم حاضر هستم برای آزادی آقای « تری ویت » کمک کنم.

س- ممکن است اطلاعات بیشتری در مورد این چهار ایرانی که من نمی دانم دیپلمات هستند یا افراد عادی هستند و در لبنان گروگان گرفته شدند در اختیار ما بگذارید؟
ج- از اینها آقای موسوی کاردار سفارتخانه ما در لبنان بوده است، نفر بعد آقای متوسلیان بود که ایشان هم از مأمورهای ما در لبنان بودند، دو نفر دیگر هم از کارکنان سفارت بودند و اینها را چند سال پیش فالانژها در یک راهی سر یک پستی بازداشت کردند. تا مدتی اطلاع داشتیم که دست آنها بودند، بعد از آن دیگر به ما هیچ اطلاعی ندادند.

س- اگر سر اسقف کانتربری بتواند از طریق تماس هایی که در خاورمیانه دارد اطلاعاتی در مورد این چهار نفر به دست آورد گمان می کنید که آزادی « تری ویت » به سرعت در پی آن حادث شود؟
ج- من به شخصه می توانم قول بدهم که اقدام می کنم. امیدوارم مؤثر باشد. البته ما نمی توانیم نسبت به عملی که دیگران باید انجام بدهند، تعهد بدهیم، من تلاش خودم را می کنم.

س- مسأله گروگان ها در لبنان هم به شما و هم به دیگران آسیب رسانده است. آیا در واقع راهی وجود دارد که این مسأله و رنج هایی که خانواده گروگان ها تحمل می کنند، چه در ایران و چه در بریتانیا و چه در آمریکا کاهش یابد؟
ج ـ این مطلب دو سه مورد دارد؛ یک طرف آن مردم لبنان هستند که من فکر می کنم فشارهایی که اسرائیل بر روی مردم لبنان می آورد و مردم لبنان عمدتآ اینها را از چشم آمریکایی ها و انگلیسی ها می دانند چون آنها حامی اسرائیل هستند، طبعآ این عکس العمل طبیعی مردم لبنان است. خوب این ریشه کار است و اما اینکه ما چقدر می توانیم کمک بکنیم؟ ما تا حدودی می توانیم. همه این گروگان ها دست مسلمان های طرفدار ما معلوم نیست باشند.
ما هم نمی دانیم اینها کی هستند و کجا هستند و کجا می توانند باشند؟ آن قسمتی که دست طرفداران ما باشد، ما روی آنها نفوذ داریم. البته ما دلیلی نمی بینیم که مشکلات آمریکایی ها یا انگلیسی ها را در لبنان حل کنیم. در حالی که آنها با ما خصومت می کنند. ما همیشه گفتیم که اگر آمریکا در عمل حسن نیت نشان بدهد، ما مایل هستیم که برای کم کردن رنج هایی که برای انسان ها وجود دارد، اقدام بکنیم. همین حرفمان را باز هم تکرار می کنیم.

س- در گزارشها و در یکی از روزنامه های ایران دیده ام که ریگان مایل است روابط آمریکا را با ایران تجدید نماید و آماده است که با حضرت آیت الله خمینی دیدار نماید و وسیله اجرای عدالت را فراهم نماید، گمان نمی کنید که موقع آن رسیده باشد که جنگ را به گفتگو تبدیل کنید؟
ج - آقای ریگان در همان مصاحبه خودشان توجه کردند که مشکل چه است؟ گفتند ایران ما را شیطان می داند و ایشان راه حل را به این گونه دیده که شاخ خودش را در زمان ملاقات نشان ندهد. ولی ما فکر می کنیم شاخ ایشان باید شکسته باشد. یعنی وقتی که می خواهد ملاقات کند باید اصلا شاخ نداشته باشد. نشان ندادن کافی نیست.

س- چند هفته پیش در گزارش ها دیدیم که میان ایرانی ها و اروپایی ها ملاقاتی انجام شده است، این مسأله چه میزان صحیح است؟
ج ـ به کلی دروغ است.

س- این تعداد 20 نفر آمریکایی و دیگران که در بیروت زندانی هستند به نظر می رسد که دورانی طولانی داشته باشند، نظر جنابعالی چه می باشد؟
ج- به نظر من راه حل به دست مردم لبنان است. آمریکایی ها با انگلیسی ها نمی خواهند تسلیم حق بشوند. آنها می خواهند زور بگویند. مردم لبنان هم برای دفاع از خودشان همین کار از دستشان برمی آید.

س- واکنش ایران به مرگ این همه ایرانی در مراسم حج چه بود؟
ج- ما ریشه این حادثه را در غرب مخصوصآ آمریکا می دانیم. ولی واکنش ما همه برنامه ریزی شده که در موقع خودش انجام می شود و ما فکر می کنیم سعودی ها از کاری که کردند پشیمان خواهند شد.