سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در مراسم افتتاح نشست گروه ۸ کشورهای اسلامی در ترکیه

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای دمیرل، رئیس جمهور محترم ترکیه،

جناب آقای اربکان نخست وزیر محترم،

حضار عالیقدر،

از فرصت دیدار مقامات عالی و حضور در این گردهمایی با شکوه که تبلور اراده سیاسی کشورهای دوست مسلمان برای گسترش همکاری است، خرسندم. گرچه همکاری کشورهای مسلمان در چارچوب تشکل‌های منطقه‌ای و بین المللی به ویژه سازمان کنفرانس اسلامی از چندین دهه قبل آغاز شده است، لکن ابتکار جناب آقای نجم الدین اربکان برای ایجاد تشکلی به منظور همکاری و هماهنگی در زمینه توسعه در مقیاس جهانی، قابل تقدیر است.

ابتکار ایجاد مجمعی از کشورهای در حال توسعه مسلمان برای هماهنگی سیاسی، اقتصادی، علمی و فنی در سطح کلان با عنایت به مناسبات دنیای نو و نیازهای متقابل کشورهای اسلامی و به منظور تقویت نهادها و سازمانهای موجود به ویژه سازمان کنفرانس اسلامی، اکو و آسه آن پا به عرصه وجود گذاشته است. اینجانب ضمن آرزوی موفقیت برای این اجلاس و گروه هشت کشور مسلمانان، از میهمان نوازی دولت برادر و مردم شریف ترکیه و تسهیلات و تدارکاتی که برای برگزاری این اجلاس فراهم نموده‌اند تشکر و قدردانی نموده، آمادگی دولت جمهوری اسلامی ایران را برای گسترش و تقویت همکاری با سایر کشورهای عضو این بنیان جدید در جهت تحقق آرمان‌های مشترک اسلامی اعلام می‌دارم.

تشکیل گروه هشت از آن جهت حائز اهمیت است که در فضای سیاسی و اقتصادی کاملاً متحولی شکل گرفته است. ما امیدواریم که این مجمع ابعاد جدیدی از همکاری در روابط میان کشورهای مسلمان، ایجاد واحدهای بزرگ و پیشرفته علمی و فنی و نیز افزایش تقویت نقش کشورهای اسلامی در تصمیم گیریهای سیاسی و اقتصادی بین المللی را فراهم نماید. هر چند هدف اولیه ایجاد گروه هشت، همکاری و اتخاذ مواضع مشترک اقتصادی بین کشورهای در حال توسعه مسلمان در عرصه مناسبات اقتصادی بین المللی است، لکن کشورهای عضو این گروه می‌توانند از طریق هماهنگی مستمر در مسائل اقتصادی و فنی، تحکیم پیوندهای سیاسی را نیز تسهیل نمایند. بدین لحاظ از دیدگاه ما گروه هشت مجمعی است که امکان اتخاذ مواضع مشترک و ایفای نقش فعالتر در عرصه مناسبات اقتصادی و جهانی را برای اعضای خود فراهم نموده، همزمان موجب تحکیم و گسترش روابط متقابل و دوجانبه کشورهای عضو نیز خواهد شد.

همکاران محترم، تحولات اقتصادی موجود چشم اندازهای جدیدی را برای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه فراهم نموده است. با این وجود دوراندیشی ایجاب می‌نماید که کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته اسلامی با توجه به خصایص ویژه اقتصادی خود در عین توجه به دستاوردها و تجارب موجود برای توسعه اقصادی حزم و احتیاط را از دست ندهند. بسیاری از سیاست‌های امروزین توسعه در صورتی که با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی جوامع مورد نظر به کار گرفته نشوند، همانند شمشیرهای دولبه عمل خواهند کرد. شرایط نامساعد بین المللی، بسیاری از کشورهای در حال توسعه را نسبت به بازپرداخت قروض خارجی و بهره آنها ناتوان ساخته است.

در همین راستا سیاست‌های نوینی در حال تکوین است که نشانگر گرایش روزافزون برخی کشورهای توسعه یافته برای تسلط بر بازارهای جهانی، باز داشتن کشورهای در حال توسعه از دست‌یابی به منابع توسعه اقتصادی، تمسک به حربه‌های اقتصادی برای پیشبرد اهداف سیاسی، گسترش غیرموجه حوزه قوانین داخلی به تجارت بین‌المللی و بالاخره جلوگیری از عضویت کشورهای در حال توسعه در برخی سازمانهای جهانی و منطقه‌ای می‌باشد.

کشورهای در حال توسعه در دهه اخیر توانسته‌اند با اتخاذ سیاست‌های هماهنگ و ایجاد تشکل‌های منطقه‌ای به تقویت بنیه اقتصادی و متعادل کردن موازنه تجاری خود بپردازند. ولی حجم تجارت این کشورها به همان نسبت افزایش نیافته است.

کشورهای در حال توسعه اسلامی توانسته‌اند از اواسط دهه اخیر موازنه تجاری خود را به صورت محسوسی بهبود بخشد، ولی نتوانسته‌اند حجم تجارت بین خود را افزایش دهند. با وجود برنامه عملی که سازمان کنفرانس اسلامی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی بین کشورهای عضو تدوین و تصویب نموده است، کشورهای عضو این سازمان همچنان از حجم پایین مبادلات تجاری برخوردارند. معاملات کشورهای اسلامی با یکدیگر در اواسط دهه 1990 اندکی بیش از 10 درصد کل معاملات این کشورها بوده است. این آمار هنگامی قابل تعمق خواهد بود که توجه نماییم در مقطع مورد بحث صادرات کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی به کشورهای صنعتی به 63/5 درصد و واردات آنها از این دسته از کشورها به 58/5 درصد گردیده است.

بی‌شک بسیاری از بازارهای کشورهای صنعتی با توجه به قدرت خرید قابل توجه این کشورها برای مصنوعات کشورهای در حال توسعه، از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد. با این وجود بازارهای گسترده و بالقوه توانایی که به واسطه همگرایی اقتصادی کشورهای در حال توسعه اسلامی و استفاده از قابلیت‌ها و مزایای نسبی بوجود می‌آید، امکانات بیشتر و مطمئن‌تری برای توسعه همگون و متوازن این کشورها به وجود می‌آورد.

خوشبختانه کشورهای در حال توسعه عضو گروه هشت توانایی قابل ملاحظه‌ای در گسترش همکاری اقتصادی و فنی به ویژه سرمایه‌گذاری متقابل با حمایت از بخش خصوصی در کشورهای یکدیگر و همچنین گسترش مبادلات تجاری از طریق رفع موانع تعرفه‌ای و غیر تعرفه‌ای و دسترسی متقابل به بازارها دارند.

طرح‌های ارائه شده در گروه‌های کاری و تصویب شش طرح به عنوان طرح‌های اولویت دار گروه هشت، اقدام مناسب و ارزشمندی است که کاملاً مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. این تلاش‌ها در راستای قوام و شکوفایی این تشکل و به منصه ظهور رساندن فعالیت‌های مشترک صنعتی و اقتصادی میان هشت کشور اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخورد است. به همین منظور پیشنهاد می‌نمایم گروه کاری صنعت کشورهای عضو بررسی پروژه‌های بزرگتر مشترک صنعتی را نیز در اولویت کاری خویش قرار داده و نتایج حاصله را به اجلاس آتی سران ارائه نمایند مثل ساخت مشترک هواپیمای جت مسافربری، قطارهای سریع السیر مسافربری، لوکوموتیو، ماهواره‌های مخابراتی، تجهیزات صنایع نفت و نمونه‌های از این قبیل تجربه‌های موفقی که برخی از کشورهای این گروه در توسعه اقتصادی داشته‌اند، می‌تواند راهنمای سایر کشورهای عضو باشد. وجود مناطق آزاد تجاری در اکثر این مناطق از طریق یکنواخت کردن قوانین و مقرارت حقوقی و اداری مربوطه و همچنین تشویق بخش خصوصی در کشورهای گروه هشت به سرمایه گذاری در این مناطق راه را برای ادغام هر چه بیشتر اقتصاد این کشورها از یک طرف و گسترش همکاری‌های صنعتی، علمی و مبادله اطلاعات فنی از طرف دیگر می‌گشاید.

همکاران محترم، مایلم نگرانی عمیق خود را از مصوبه اخیر کنگره آمریکا در خصوص انتقال سفارت آن کشور از تل آویو به بیت المقدس و معرفی این شهر مقد س به عنوان پایتخت رژیم اشغالگر فلسطین ابراز نموده و آن را تجاوزی آشکار به حقوق حقه ملت فلسطین و بی اعتنایی به امت اسلامی و نشانگر مواضع غیر عادلانه آمریکا اعلام نمایم.

این عمل خود دلیلی متقن بر عدم صلاحیت آمریکا برای میانجی‌گری در مسأله فلسطین است و برگ دیگری بر اثبات دنباله‌روی از سیاست‌های رژیم صهیونیستی در راستای تأمین منافع اسرائیل غاصب است.

تصمیم انتقال سفارت از تل آویو به بیت المقدس ایجاب می‌نماید که جهان اسلام، به ویژه این تجمع مهم به عنوان نمایندگان اکثریت جمعیت جهان اسلام، برخورد مناسبی را با آن داشته باشد.

عالیجنابان، تمامی کشورهایی که در گروه هشت گرد آمده‌اند در سازمان کنفرانس اسلامی نیز که دارای تشکیلات و ساختار وسیع و قابل توجهی برای همکاری اقتصادی است، عضویت دارند. همچنین اکثریت اعضای گروه هشت در تشکل‌های اقتصادی کشورهای در حال توسعه به صورت فعال مشارکت می‌نماید. همزمان بسیاری از ما در مناطق جغرافیایی خود عضو سازمان‌های همکاری اقتصادی منطقه‌ای هستیم که در سال‌های اخیر اهمیت و نقش مؤثر و فزاینده خویش را به روشنی به اثبات رسانده‌اند.

سه کشور بینانگذار سازمان اکو، اعضای عمده آسه آن و سارک در این گروه حضور دارند. گروه هشت در عین پی‌ریزی استراتژی جدید همکاری، می‌باید بعنوان پشتیبان و مکمل تشکل‌های بین‌المللی و منطقه‌ای موجود عمل کند.

گروه هشت از دیدگاه ما یک مجمع منعطف، کارا و شفاف و بدون تشکیلات دست‌وپاگیر بمنظور تسهیل هماهنگی و همفکری در سطح کلان برای انجام کارهای بزرگ صنعتی و اقتصادی است که امکاناتی بیش از امکانات یک کشور می‌طلبد و اتخاذ سیاست‌های مشترک فعالتر در صحنه اقتصاد جهانی و و بویژه ایفای نقش در خور اعضای سازمان در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی بین المللی است. اطمینان دارم که با تعریف دقیق هدف این گردهمایی، حرکتی نوین و ارزنده که منافع کلیه کشورهای عضو امت اسلامی را در برخواهد داشت، شکل خواهد گرفت. جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل برای شرکت فعال در این تلاش مشترک و مبارک را دارد.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته