سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در دیدار اعضای شورا و مسؤولان مؤسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله والسلام علی رسول الله و آله
بسیار خوش آمدید و ما را خوشحال کردید. کارهای خوبی همراه با مطالعه، تحقیق و آموزش مذاهب اسلامی انجام دادید. اگر با همین شدت متن علمی را که شروع کردید، ادامه دهید و به نکاتی که عرضه میکنم توجه داشته باشید، بنیان مبارکی برای دنیای اسلام خواهید شد.
همیشه سیاست از مذهب به عنوان سپر استفاده کرده است و گاهی هم مذهب از طریق سیاست اهداف خود را به پیش برده است. متأسفانه در طول تاریخ اسلام حکام از مسائل مذهبی استفاده سوءکردند و خیلی موارد هم به ضرر مکتب اهل بیت کار کردند که نمونههای بارز آن را در دوران معاویه و حکومت اموی شاهد هستید.
دوره ما با انقلابی که در ایران شد، بعد شیعی آن هم مهم است. اما از لحاظ جهانی، مواضعی که انقلاب در جهت حمایت از مستضعفان و محرومان در داخل و خارج داشته است و با بنیان استعمار و استثمار انحصارطلبی و ظلمهای بینالمللی مخالفت کرده، در پیش ملتها خیلی جا دارد. هم ملتهای مظلوم دلی پرخون دارند و همکشورها واحزاب وجمعیتهای حقطلب وعدالتخواه در مقابل استکبار عصبانی و خشمگین هستند.
لذا وقتی فریادی از قم و ایران به عنوان مکتب اهل بیت بلند شده، چون ساختگی و شعاری نبوده و حقیقت فکری ما بود، ملتها و احزاب عدالت طلب به خوبی به آن گرویدند و تا اعماق روستاهای آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین رفت و افکار امام به آنجا راه یافت.
دوباره آنهایی که امروز جای معاویه نشستند، برنامه معاویه را میخواهند علیه انقلاب اسلامی پیاده کنند. آنموقع از خطبه نماز جمعه و وعاظ استفاده میشد. این بار از همه ابزار تبلیغاتی که در اختیار دادند، استفاده میکنند. از ماهواره، اینترنت، رادیو، روزنامهها، همایشها و ... استفاده میکنند. هر چند ما توفیقات بیشتری داشته باشیم، آنجا بیشتر حرکت انجام میپذیرد. روزهایی که در عراق راه جدیدی برای رسیدن اکثریت مردم عراق به حق خودشان باز شده است، موجهای خیلی شدیدی ایجاد میکنند. مسؤولیتی که شما به عهده گرفتید، یک بُعد آن این است که از جریان مظلوم تاریخ دفاع کنید و آن را تبیین نمائید که کار خیلی دشواری است. در مناطق شما آدمهای خیلی متدیّن و متعصّب هستند و کارهای انتحاری انجام میدهند که شاید کارهای این شکل را در هر جا که بخواهند، میتوانند انجام دهند. کار انتحاری از این نوع نمیتواند بدون عقیده باشد. سلیقهها در سراسر دنیا حضور دارند. مدتی عربستان برای آنها هزینه کرده و آنها را آموزش داده است. این افراد آدمهایی هستند که امروز به مسائل سیاسی و اقتصادی هم مرتبط شدند. ناچارند با آمریکا، استکبار و دولتهائی که تسلیم کفر هستند، درگیر شوند. ما باید خیلی ظرافت نشان دهیم. اگر بخواهیم با آنها درگیر شویم، مسائل عمده نظام را هم درگیر میکنیم. از طرفی مسائل عقیدتی اینگونه نیست که طرف مقابل با یک کتاب و یا مقاله از عقیده خود دست بردارد. همانگونه که شما دست بر نمیدارید. لذا در زمینه عقاید خیلی باید کار شود تا کسی برگردد و به آسانی نیست.
اشتباهات خیلی زیاد است و زود هم حل نمیشود. وقتی از طرف ما به چیزهایی که آنها مقدس میدانند، اهانت شود، گردبادی درست میشود که هیچ کس در آن غبار چشمش را باز نمیکند که ببیند حرف چیست. شما میدانید که چه حرفهایی در زیارتها و مخالفتها میزنند.
قرآن مسلمانان را بطور صریح نهی میکند که به بتها اهانت کنند تا کفار به خدا اهانت نکنند. این اصل قابل قبولی برای ماست. لذا باید مواظبت کنیم مسائل را از حدود عوامی آن خارج کنیم و مجرای علمی و عقلائی و وضعی که حضرت امیر با خلفا داشتند، باشد. در کتابی که تهیه کردید، رفتار حضرت علی (ع) را با خلفا نشان میداد. لذا باید خیلی عاقلانه رفتار کنید.
اگر بخواهیم انقلاب اسلامی موفق شود، باید در مجموعه دنیای اسلام باشیم. اگر بخواهیم هم با مسلمانان و هم با کفار بجنگیم، کارها خیلی دشوار خواهد شد، یک میلیارد و نیم مسلمان داریم، نزدیک 20% تولید ناخالص دنیا را در 58 کشور مستقل داریم که باید در این مجموعه باشیم. نباید اجازه بدهیم این مجموعه با بحثهای تفرقه انگیز متلاشی شود و خودمان نیروهایمان را خنثی کنیم. باید با هم همکاری کنیم و همکاری کردن هم مستلزم این است که در عمل و ظاهر از برخی چیزها کوتاه بیائیم و آنها هم از بعضی چیزها کوتاه بیایند تا بتوانیم با هم کار کنیم والّا ریشه همه ما را میزنند.
به محض اینکه متعصبین شنیدند که اگر انتخاباتی در عراق بشود، مجلس در اختیار شیعیان قرار میگیرد و دولت هم در اختیار آنها قرار میگیرد، بلافاصه مسأله هلال شیعی را مطرح کردند و گفتند شیعه در افغانستان، ایران، پاکستان، عراق ، لبنان و سواحل خلیج فارس زنجیرهای را درست و ایجاد خطر میکند. این مسأله را سعودیها که به اینجا آمدند، از قول شاه اردن برای ما بیان کردند و من گفتم ما که در محاصره اهل سنت هستیم، این حرفها را نمیزنیم و شما از هلال میترسید و اینگونه نباید بحث شود و همه بحثها باید بصورت اسلامی باشد.
به هر حال کارهایی که در لیست آموزش شما دیدم، کار تحقیقاتی، آموزشی، شناخت مذاهب دیگر، پیدا کردن نقاط قوت و ضعف آنها، مقایسه مکتبهای مختلف اسلامی، تفسیر، کلام، اخلاق و عرفان است. شما میتوانید نقاط برجسته اهلبیت را مطرح و موارد آنها را هم بصورت منصفانه بررسی کنید و به جای درگیری پل ارتباطی ایجاد کنید.
ظرفیتی که شما دارید، بیش از مسائل داخلی سیستان وبلوچستان و کردستان است. این ظرفیت برای دنیای اسلام میتواند تأثیرگذار باشد، به شرط اینکه جهان اسلامی فکر کنید. اکثریت مردم مصر محبّ اهل بیت هستند و ممکن است در عمل به سبک اهل سنت عمل کنند، اما روح مکتب اهل بیت در آنجا حضور دارد. کار آیتالله بروجردی بسیار مهم است و حوزه باید کار بیشتری انجام دهد و ما هم از بعد سیاسی باید کمک کنیم. شما باید با حوزههای مصر و الازهر کار کنید. الان هم زمینههای همکاری وجود دارد. من فکر میکنم در سایه همکاری میتوانید صدای متعصبین را که این اهانتها را به اهلِبیت میکنند، خاموش کنید و از زبان خود آنها این مسائل مطرح شود. شما از این طرف جلوی افراطهای توهینآمیز را بگیرید و آنها هم جلوی حرفهای نادرست را بگیرند.
به هر حال بنده از این سرمایه علمی که شما بوجود آوردید، صمیمانه تشکر میکنم. امیدوارم نظام هم بتواند از شما پشتیبانی کند و هماهنگی با سیاستهای نظام درکار شما وجود داشته باشد.
والسّلام علیکم و رحمه الله و برکاته