سخنرانی آیت الله هاشمی در دیدار جمعی از مخترعان مدال‌آور جشنواره اختراعات ژنو مالزی

بسم‌الله الرحمن الرحیم
الحمدلله و السّلام علی رسول الله
خیلی خوش‌آمدید، برای من جلسه بسیار مطبوع و شیرینی است و کاش می‌توانستیم بیشتر وقت بگذاریم که حرفهای شما را که حرفهای نخبگان است و واقعاً کلماتشان هم نخبه است، بیشتر بشنویم. من به شدت تحت تأثیر موفقیت شما در ژنو بودم و دعا می‌کردم که خداوند به دل مسئولین بیندازد که بهتر از این از سرمایه‌‌هایشان قدردانی کنند. به جاهایی هم تذکر دادم. گله‌های شما را هم به حق می‌دانم، جوابی هم ندارم که به شما بدهم. بخاطر اینکه حرفهای شما با عقاید خودم و با دریافتهای بسیار قدیمی خودم تطبیق می‌کند.
بعد از اینکه جنگ تمام شد، آرزوی دیرینم را که فکر می‌کردم کار مهم نظام این است که اول زیربناهای کشور را بسازد، عملی کردم. چون روبناها عمدتاً شعاری و نان به نرخ روز خوردن است. روبناها لازم است، اما زیربناها مغفول می‌ماند، احتیاجات فوری ما زیربناها را تحت‌الشعاع می‌گیرد. زیربناها را هم درجه‌بندی کردیم. مهمترینش دانش و بالا بردن سطح دانش در بُعد پژوهشی و تحقیقاتی است. آموزش جای خودش را دارد، ولی اگر از آموزش به تحقیقات نرسیم، وسط راه ماندیم و حتماً باید به قلل علم برسیم. همه ما می‌دانیم دنیا هرجا پیشرفت کرد، با تحقیقاتش پیشرفت کرد. گاهی می‌بینیم از هزینه‌های سرسام‌آوری برای بعضی از طرح‌های آسمانی، فلکی یا در اعماق زمین می‌شود. آنها می‌دانند دارند چه کار می‌کنند، این کاری است که باید سالها زحمت بکشند. وقتی دیگران می‌فهمند، آنها به جلو رفتند و کسی نمی‌تواند به آنها برسد.
الان که ما تا آن حدّ امکانات نداریم، باید تلاش کنیم. البته در خیلی موارد امکانات داریم. استعدادها و ظرفیتهای بالای ایرانی‌ها، ثابت کرد که ایران یکی از نقاط بسیار مستعد انسانی در دنیاست. همیشه هم می‌گفتند و ثابت کردنش قدری سخت بود. انبوه شخصیتهای علمی که ما در دنیا داریم و خیلی جاها، کشورهای میزبان تحت تأثیر آنها هستند. متأسفانه خیلی‌هایشان ارتباط درستی با ایران ندارند. زمانی می‌خواستیم همه اینها را با ایران مرتبط کنیم، ولی افکار افراطی که داخل کشور بود، مانع شد. چند نفر از اینها را زدند و خبر آن پخش شد و خیلی‌ها منصرف شدند. بعضی‌ها آمدند و بعضی‌ها نیامدند.
همین عصر دیروز به صورت تصادفی ملاقاتی در مورد برنامه شما داشتم. آقای دکتر ضرغام پیش من آمده بود، قاعدتاً او را می‌شناسید، ایشان در سازمان برنامه و بودجه و در دولت با ما همکاری داشتند. در دولت آقای خاتمی هم با آقای عارف کار می‌کردند. ایشان معمولاً به این بخشها می‌پردازد. ایشان آمد که از من گله‌ و درخواست کند که از صندوق حمایت از پژوهشگران استفاده نمی‌شود. می‌گفت: «چهار ماه گذشته و یک جلسه هیأت امنا هم تشکیل نشده است.» خوب این صندوق جزو آرزوهای من بود. وقتی که سازمان حمایت از پژوهشگران و این صندوق را تأسیس کردیم، دکتر حبیبی علاقه‌مند بود و مسئولیتش را برعهده گرفت. پایه محکمی ریختیم و فکر می‌کردیم که دیگر این گله‌ها پیش نمی‌آید. چون دولت که عاجز نیست مبلغی در صندوق داشته باشد و این نیازهایی که انسانهای نخبه و محقق دارند که همه‌اش نیاز کشور است و نیاز شخصی نیست، تأمین شود. امسال هم بودجه بدی ندارد. نسبتاً کم است، ولی هست، چهار پنج میلیارد تومان پول در آن صندوق هست. چهارماه گذشته و هنوز هیأت امنا تصمیم نگرفته است.
حرفهای شما این موضوع را تأیید می‌کند و تصادف دیگر دیدار شما بحث‌های کمیسیون نظارت مجمع درخصوص مسأله دانایی محور است که این روزها داریم. کمیسیون کاری کرده که نشان بدهد این یک سال که از این بیست سال گذشته، چه قدر در جهت دانایی محوری پیش رفتیم؟ این باید به ما جواب بدهد. باید یک دوم جلو باشیم و اگر نیست، باید مؤاخذه کنیم. من از شما خواهش می‌کنم در بخش خودتان اگر می‌توانید، به کمیسیون کمک کنید، نماینده‌ای از شما یا نامه‌ای از مجموعه خودتان، معین و تهیه کنید و برای ما بفرستید و می‌توانیم اشکالاتی را که در این جهت هست، عمیق‌تر پیگیری کنیم.
سالهاست که در سطح بالا به این نتیجه رسیدیم که باید با دانش جلو برویم.وقتی سند چشم‌انداز بیست ساله را در مجمع می‌نوشتیم، اگر مذاکرات کمیسیونها و مجمع را ببینید، متوجه می‌شوید که چقدر علاقه هست و اهمیت می‌دادیم. محور دانایی در کشور حقی دارد که باید بتواند در ساختار و اعمال نظام باشد. حقیقتاً محور شد. در برنامه چهارم هم مجلسی‌ها خوب به این بخش رسیدند و نکات مهمی را گنجاندند. اما الان می‌بینم که راهی را طراحی شده داریم و جلو نمی‌رویم. فکر می‌کنم باید یک موج حمایتی به بیاید. گله‌هایی که شما دارید، چیز محالی برای ما نیست و در کشور کاملاً مقدور است و می‌توانیم کارهایی را که می‌خواهید، انجام بدهیم.
نکاتی را که آقای امیری گفتند، کاملاً قبول دارم. البته زمانی بحث بود که اگر به این مرکز بین‌المللی بپیوندیم، چون در ایران اختراع و ابتکار نیست، محرومیت‌هایی برای ما پیش می‌آید. اما الان این نگرانی نیست، الان موج ابتکار و اختراع در کشور وجود دارد و مغزها دارند کار می‌کنند. خیلی از ایرانی‌ها هستند که اگر در خارج هم کاری کردند، مایلند به نام ایران ثبت شود و می‌باید زمینه این کار را فراهم کنیم. رشد پانصد درصدی که آقای امیری گفتند، واقعاً حرف آبرومندانه‌ای برای کشور و خبر خوبی است.
نکاتی که آقای مهندس حسابی گفتند، کاملاً با ایشان همراهم، از پیش هم همراه بودم. مقدار زیادی از این حرفها را از مرحوم دکتر حسابی شنیده بودم و خوشبختانه این تفکر در خانواده ایشان ماند. بالاخره دکتر حسابی محور و پرچمی برای تحقیقات ما و راهنمایی است. می‌توانیم اورا الگوی خوبی بگیریم.
خبرهایی که شما از نمایشگاه سوئیس گفتید، بعضی‌هایش را شنیده بودم. اما اینجوری که اینجا از خود شما شنیدم یک مقدار تفاوت داشت و حقیقتاً افتخارآمیز است. من هم قبول دارم بین 46 کشور مقام نائب قهرمانی ایران با کمبود حمایت دولتی و روی پای سازمان و مجموعه غیردولتی جوان، خیلی معنا دارد. بیخود نیست که مالزی و سوئیس برای شما خضوع کردند. خیلی‌هایشان ما را دوست ندارند و به شما احترام کردند. اتفاقاً کار درستی هم کردید که قضیه را مقداری مردمی کردید. در دولت سلیقه‌های مختلفی حاکم می‌شود.
یک روز این وزیر است، یک روز وزیر دیگری می‌آید، تفاوت تفکر است، همین جور می‌شود که الان می‌بینید چهار ماه هیأت امنا تشکیل نمی‌شود. ولی اگر غیردولتی باشد، این اتفاق نمی‌افتد. من فکر می‌کنم چیزی که جایش خالی است، این است که ملت ایران با کار شما آشنا نیست و هستند کسانی در کشور که حاضرند همه موجودیشان را وقف چنین سازمانی کنند و حمایت نمایند. شما یک مقدار باید اطلاع‌رسانی کنید، حرفهایتان را بیشتر بگویید، به مردم بگویید، خیّرین را دعوت کنید. خیّرینی که هرساله به اندازه دولت مدرسه می‌سازند، می‌فهمند که آثار کار شما از مدرسه‌سازی خیلی بیشتر است و دهها برابر نتیجه می‌دهد.
حرکت دیگری برای تأسیس پارکها داشتیم که بتواند این اختراعات را با حمایتهای مختلفی که هست، به نتیجه برساند. بعد از ثبت کارها و بعد از مهندسی اجرایی و گذشتن از پایلوت، موقعی است که باید بهره‌گیری کنیم. این‌هم خودش زمینه‌ای دارد و الان ظرفیتی در کشور برای این کار هست. ما هم به عنوان سند چشم‌انداز و ناظر برسند چشم‌انداز می‌توانیم به شما کمک کنیم.
در کمیسیون نظارت چند نفر از شخصیتهای علمی کشور برای رسیدگی به همین مسئله کمیته‌ای دارند. شما حرفهایتان را به کمیسیون اطلاع بدهید و ما می‌گوییم که آنها با شما همکاری کنند. خوشبختانه الان این موج بوجود آمد. ایران الان در اکثر زمینه‌ها مغزهای ارزشمند و حرفی برای زدن دارد و می‌تواند در دنیا مطرح شود. ما در دوره جنگ و بعد از جنگ موفق شدیم روی پای خود کارهای بزرگی را سامان دهیم. پایه آموزشی کشور بسیار وسیع است. هم در سطح آموزش و پرورش، هم در سطح دانشگاهها، در میان این اقیانوس انسانهایی که دارند درس می‌خوانند، حتماً نخبه‌ها و قله‌هایی در افق دید ما به چشم خواهد خورد. ان‌شاءالله آینده ایران به خیر خواهد بود، مشروط به اینکه امروز بتوانیم از این ظرفیت خدادادی درست استفاده کنیم. بیش از این وقت شما را نمی‌گیریم. وقت شما خیلی ارزشمند است و ما هم به دیگران تعهد داریم.
والسّلام علیکم و رحمه الله