تفسیر قرآن کریم – سوره طه – آیه 67 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَأَوْجَسَ فِی نَفْسهِ خِیفَةً مُّوسَی

پس موسی در دل خود ترسی احساس کرد.

1 - موسی(ع)، پس از مشاهده سحر ساحران فرعون، در دل خویش از پی آمدهای احتمالی آن احساس نگرانی کرد.

من سحرهم ... فأوجس فی نفسه خیفة موسی

«أوجس» به معنای «أحسَّ» و نیز به معنای «أضمر(اخفاکرد)» آمده است (لسان العرب). در این آیه، معنای «أحسَّ» به نظر مناسب تر می رسد; چرا که معنای «اخفا» در «فی نفسه» آمده است. بنابراین «أوجس فی نفسه...»; یعنی، موسی(ع) در دل خود نگرانی و ترسی را احساس کرد.

2 - نگرانی موسی(ع) از تبعات سحر ساحران، تنها در دل او و بدون بروزی در ظاهر بود.

فأوجس فی نفسه خیفة موسی

3 - سحر ارائه شده از سوی ساحران فرعون، سحری چشمگیر و جذاب و اغواکننده بود.

فأوجس فی نفسه خیفة موسی

«خیفة» به معنای نوعی از خوف و نگرانی است. بروز این نگرانی برای موسی(ع)، پس از سحر ساحران فرعون، از چشمگیر و هنرمندانه بودن کار آنان حکایت دارد، به گونه ای که موسی(ع) خطر فریب خوردن مردم را به وضوح می دید.

4 - نگرانی از فریفته شدن مردم با تبلیغات سوء و مشتبه شدن حق و باطل بر آنان، امری بایسته و هراسی نیکو است.

فأوجس فی نفسه خیفة موسی

نهی از خوف که در آیه بعد آمده است، موسی(ع) را به خاطر نگرانی اش، تخطئه نکرده است; بلکه جمله «إنّک أنت الأعلی» از فرجام کار و این که پیروزی با موسی(ع) خواهد بود، خبر می دهد و نگرانی موسی(ع) را زایل می کند.

5 - وجود حالات و روحیات انسان های عادی در پیامبران

فأوجس فی نفسه خیفة موسی

6 - «عن أمیرالمؤمنین (ع): لم یوجس موسی(ع) خیفة علی نفسه بل أشفق من غلبة الجهّال و دُوَل الضلال;

از امیرالمؤمنین(ع): روایت شده است: موسی(ع) بر جان خویش نترسید، بلکه ترسید که مبادا جاهلان و حکومت های گمراه غلبه یابند».(1)

انبیا

بشر بودن انبیا 5

ترس

ترس پسندیده 4

جادوگران فرعون

آثار جادوی جادوگران فرعون 1; جذابیت جادوی جادوگران فرعون 3

روایت 6

فرعونیان

ترس از پیروزی فرعونیان 6

مردم

نگرانی از اغوای مردم 4

موسی(ع)

 نگرانی پنهانیموسی(ع) 2; عوامل نگرانی موسی(ع) 1; فلسفه ترس موسی(ع) 6; قصه موسی(ع) 1، 2، 3، 6

نگرانی

نگرانی پسندیده 4

پی نوشت ها :

1. نهج البلاغه، خطبه 4، قسمت 5; نورالثقلین، ج 3، ص 384، ح 12.