تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یوسف – آیه ۶۳ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَلَمَّا رَجِعُوا إِلَی أَبیهِمْ قَالُواْ یَا أَبَانَا مُنِعَ مِنَّا الْکَیْلُ فَأَرْسلْ مَعَنَا أَخَانَا نَکْتَلْ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ

پس آن گاه که به سوی پدرشان باز آمدند ، گفتند: «ای پدر! پیمانه از ما منع شد. پس برادرمان را همراه ما بفرست. [اگر بیاید] سهمیه خواهیم گرفت و ما حتماً مراقب او هستیم».

 

1ـ فرزندان یعقوب از مصر بازگشتند و گزارش سفرشان را برای او شرح دادند.

فلما رجعوا إلی أبیهم قالوا

 

2ـ ممنوع شدن فرزندان یعقوب از دریافت سهمیه خوار و بار بدون همراهی بنیامین ، از گزارشهای آنان به پدرشان یعقوب بود.

فإن لم تأتونی به فلاکیل لکم ... فلما رجعوا إلی أبیهم قالوا یـأبانا منع منا الکیل

 

3ـ فرزندان یعقوب با اظهار محبت به بنیامین از پدرشان خواستند او را به همراه آنان روانه مصر کند.

فأرسل معنا أخانا

هدف فرزندان یعقوب از نام نبردن بنیامین و یاد کردن از او به عنوان «أخانا» (برادرمان) اظهار محبت به اوست.

 

4ـ فرزندان یعقوب بر حفاظت از بنیامین ، در طول سفرشان به مصر متعهّد شدند و بر آن تأکید کردند.

فأرسل معنا أخانا نکتل و إنا له لحـفظون

 

5ـ گزارش تحریم سهمیه آذوقه بدون همراهی بنیامین ، خبر و گزارشی مهم در دیدگاه فرزندان یعقوب

یـأبانا منع منا الکیل

فرزندان یعقوب پیش از باز کردن بارها و محموله ها ـ که معمولاً اولین اقدام مسافران و کاروانهاست ـ خبر تحریم سهمیه آذوقه را برای پدرشان بیان کردند. این تعجیل نشان دهنده اهمیت این خبر در نظر آنان است.

 

6ـ نایاب بودن آذوقه و غلّه در کنعان طی هفت سال قحطی و خشکسالی عصر یوسف

قالوا یـأبانا منع منا الکیل فأرسل معنا أخانا نکتل

 

7ـ فرزندان یعقوب بجز راهیِ مصر شدن و به حضور یوسف(ع) رسیدن ، راهی برای تأمین آذوقه در سالهای قحطی نداشتند.

یـأبانا منع منا الکیل فأرسل معنا أخانا

چنان چه جز به مصر رفتن راهی فراروی فرزندان یعقوب بود ، او آن راه را به فرزندانش پیشنهاد می کرد تا مجبور نباشد بنیامین را همراه آنان بفرستد.

 

8ـ احساس خطر برای بنیامین ، دلیل یعقوب(ع) بر عدم موافقتش با مسافرت وی

سنرود عنه أباه ... فأرسل معنا أخانا نکتل و إنا له لحـفظون

از جمله «سنرود عنه أباه» استفاده می شود که یعقوب(ع) همواره از مسافرت کردن بنیامین جلوگیری می کرد. جمله «إنا له لحافظون» می رساند که از دلایل این امر ، احساس خطر برای او بوده است.

 

9ـ بنیامین بدون رخصت پدرش یعقوب(ع) به مسافرت اقدام نمی کرد.

فأرسل معنا أخانا

از اینکه برادران یوسف برای بردن بنیامین به مصر با یعقوب سخن گفتند و از او خواستند که وی را به همراه ایشان بفرستد (فأرسل معنا أخانا) معلوم می شود که بنیامین بدون اجازه پدرش به مسافرت نمی رفت.

 

10ـ تسلّط و مدیریت یعقوب(ع) بر خانواده و فرزندان خویش

یـأبانا منع منا الکیل فأرسل معنا أخانا نکتل

 

11ـ پدران دارای حق امر و نهی به فرزندان خویش

فأرسل معنا أخانا

 

12ـ گوش سپاری به فرمانها و خواسته های پدران از وظایف فرزندان و از آداب معاشرت با ایشان

فأرسل معنا أخانا

 

اطاعت:

           اطاعت از پدر 11، 12

برادران یوسف:

بازگشت برادران یوسف 1; برادران یوسف در دوران قحطی 7; برادران یوسف و مسافرت بنیامین 2، 3، 4، 5; برادران یوسف و یعقوب(ع) 3; خواسته های برادران یوسف 3; روش برخورد برادران یوسف 3; روش تأمین معاش برادران یوسف 7; عهد برادران یوسف 4; گزارش برادران یوسف به یعقوب(ع) 1، 2; ممنوعیت برادران یوسف از غلات 2، 5

بنیامین:

احترام بنیامین به یعقوب(ع) 9; احساس خطر برای بنیامین 8; بنیامین و رضایت یعقوب(ع) 9; محافظت از بنیامین 4; محبت به بنیامین 3

پدر:

احترام پدر 9; حقوق پدر 11، 12; روش برخورد با پدر 12

خانواده:

مدیریت در خانواده 10

سرزمینها:

تاریخ سرزمین کنعان 6; سرزمین کنعان در دوران یوسف(ع) 6; قحطی در سرزمین کنعان 6

عواطف:

عواطف برادری 3

فرزند:

حق بر فرزند 11; مسؤولیت فرزند 12

معاشرت:

آداب معاشرت 12

یعقوب(ع):

مدیریت یعقوب(ع) 10; یعقوب(ع) و مسافرت بنیامین 8

یوسف(ع):

قصه یوسف(ع) 1، 2، 3، 4، 5، 7، 8