تفسیر آیات قرآن کریم – سوره حجر – آیه ۶۳ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قَالُواْ بَلْ جِئْنَاکَ بمَا کَانُواْ فِیهِ یَمْتَرُونَ

گفتند: بلکه تو را چیزی آورده ایم که [قومت] در آن شک می کردند.

1- قطعی شدن نزول عذاب الهی (استیصال) و فرا رسیدن موعد آن بر قوم لوط، توسط فرشتگان به حضرت لوط(ع) ابلاغ گردید.

قالوا بل جئنـک بما کانوا فیه یمترون

2- فرشتگان وارد شده بر لوط(ع) در پی اظهار وی بر ناشناخته بودن آنان، خود را مأموران الهی معرفی کردند.

قال إنکم قوم منکرون . قالوا بل جئنـک بما کانوا

3- حضرت لوط(ع) پیش از فرا رسیدن عذاب الهی بر قومش، آنان را به چنین سرنوشتی هشدار داده بود.

قالوا بل جئنـک بما کانوا فیه یمترون

مقصود از «ما» در جمله «بما کانوا فیه یمترون» عذاب است. بنابراین تردید کردن قوم لوط درباره عذاب الهی، بیانگر این نکته است که: آنان نسبت به عذاب، انذار و تهدید شدند و به اندازه کافی با آنان اتمام حجت شد.

4- قوم لوط، نسبت به هشدارهای حضرت لوط(ع) مبنی بر نزول عذاب الهی (استیصال) بر آنان، پیوسته در شک و تردید بسر برده و ایمان نداشتند.

قالوا بل جئنـک بما کانوا فیه یمترون

5- نپذیرفتن دعوت انبیا و وعده های الهی و شک و تردید مستمر در آن، پیامددار عذاب الهی

قالوا بل جئنـک بما کانوا فیه یمترون

فعل مضارع «یمترون» با آمدن فعل «کانوا» پیش از آن، بیانگر استمرار مضمون آن است.

6- فرشتگان، مجریان عذاب الهی بر قوم لوط بودند.

قالوا بل جئنـک بما کانوا فیه یمترون

7- نزول عذاب الهی (استیصال) بر امتها، پس از اتمام حجت با آنان خواهد بود.

قالوا بل جئنـک بما کانوا فیه یمترون

8- نزول عذاب الهی (استیصال) بر قوم لوط، پس از تمام شدن حجت بر آنان توسط حضرت لوط(ع) بود.

قالوا بل جئنـک بما کانوا فیه یمترون

9- «قال أبوجعفر(ع) [فی قوله: «قالوا بل جئناک بما کانوا فیه یمترون»]: «قالوا بل جئناک بما کانوا فیه» قومک من عذاب الله «یمترون»...;(1)

از امام باقر(ع) روایت شده است که فرمود: [فرستادگان خدا] گفتند: [ما قوم ناشناس نیستیم]; بلکه نزد تو آمدیم تا عذاب الهی را ـ که قوم تو در آن تردید می کردند ـ بیاوریم ...».

انبیا

آثار تکذیب انبیا 5

خدا

آثار شک به وعده های خدا 5; قانونمندی عذابهای خدا 7، 8

رسولان خدا 9

روایت 9

عذاب

اتمام حجت بر اهل عذاب 7; عذاب استیصال 7، 8; موجبات عذاب 5

قوم لوط

ابلاغ عذاب قوم لوط 1; اتمام حجت بر قوم لوط 8; انذار قوم لوط 3، 4; حتمیت عذاب قوم لوط 1; شک قوم لوط 4، 9; عذاب قوم لوط 6

کارگزاران خدا 2، 6

لوط(ع)

اتمام حجت لوط(ع) 3، 8; انذارهای لوط(ع) 3; شک به انذارهای لوط(ع) 4; قصه لوط(ع) 1، 2، 3; ورود ملائکه بر لوط(ع) 2

ملائکه

مسؤولیت ملائکه 6; ملائکه عذاب 1، 2، 6، 9; ملائکه و لوط(ع) 1، 2

پی نوشت ها :

1- علل الشرایع، ص 549، ح 4، ب 340; نورالثقلین، ج 2، ص 383، ح 165.