تفسیر آیات قرآن کریم – سوره توبه – آیه ۸۰ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لاَ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِن تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِینَ مَرَّةً فَلَن یَغْفِرَ اللّهُ لَهُمْ ذَلِکَ بأَنَّهُمْ کَفَرُواْ باللّهِ وَرَسُولِهِ وَاللّهُ لاَ یَهْدی الْقَوْمَ الْفَاسقِینَ

چه برای منافقان طلب آمرزش بکنی یا نکنی [فرقی ندارد، حتّی ]اگر هفتاد بار هم برایشان طلب آمرزش کنی هرگز خدا آنان را نخواهد آمرزید. این بدان سبب است که آنان به خدا و رسول او کفر ورزیده اند. و خدا گروه فاسقان را هدایت نمی کند.

 

1 ـ اعلام قطعیت عذاب الهی برای منافقان استهزاگر و عدم تأثیر استغفار مکرر (هفتاد بار) پیامبر (ص) برای آنان

و لهم عذاب ألیم. استغفر لهم أو لاتستغفر لهم

 

2 ـ تأثیر استغفار پیامبر (ص) برای مسلمانان

استغفر لهم أو لاتستغفر لهم

از اینکه خداوند در خصوص منافقان، از استغفار پیامبر (ص) نفی اثر کرده، برداشت می شود که در موارد دیگر تأثیر داشته است.

 

3 ـ منافقان استهزاگر و عهدشکن، محروم از غفران الهی

إن تستغفر لهم سبعین مرة فلن یغفر اللّه لهم

 

4 ـ رأفت پیامبر (ص) نسبت به همه مردم و تلاش آن حضرت برای هدایت همگان

إن تستغفر لهم سبعین مرة فلن یغفر اللّه لهم

لحن سخن الهی، حاکی از تمایل آن حضرت به استغفار برای منافقان است. استغفار برای مردمانی چون منافقان، نشانگر رأفت و رحمت گسترده آن حضرت نسبت به عموم مردم و تلاش او برای هدایت همگان است.

 

5 ـ کافران به خدا و پیامبر (ص)، محروم از آمرزش الهی.

فلن یغفر اللّه لهم ذلک بأنهم کفروا باللّه و رسوله

 

6 ـ منافقان، کافر به خدا و پیامبر (ص)

ذلک بأنهم کفروا باللّه و رسوله

 

7 ـ کفر منافقان به خدا و رسول او، مانع آمرزش آنان

فلن یغفر اللّه لهم ذلک بأنهم کفروا باللّه و رسوله

 

8 ـ کفر به خدا و رسول او، فسق و کافران، مردمانی فاسقند.

ذلک بأنهم کفروا باللّه و رسوله و اللّه لایهدی القوم الفسقین

 

9 ـ منافقان، مردمانی فاسقند.

ذلک بأنهم کفروا ... و اللّه لایهدی القوم الفسقین

 

10 ـ فسق (خروج از اطاعت خدا) مانع برخورداری انسان از هدایت الهی

 

و اللّه لایهدی القوم الفسقین

 

11 ـ فاسقان، محروم از هدایت الهی

و اللّه لایهدی القوم الفسقین

آمرزش:

محرومان از آمرزش 3، 5

اعداد:

عدد هفتاد 1

خدا:

عذابهای خدا 1; هدایتهای خدا 11

عصیان:

آثار عصیان از خدا 10

فاسقان: 8، 9

محرومیت فاسقان 11

فسق:

آثار فسق 10; موارد فسق 8

کافران: 6، 7

فسق کافران8; محرومیت کافران 5

کفر:

آثار کفر به خدا 5، 7، 8; آثار کفر به محمّد (ص) 5، 7، 8; کفر به خدا 6; کفر به محمّد (ص) 6

محمّد (ص):

آثار استغفار محمّد (ص) 2; استغفار محمّد (ص) 1; سیره محمّد (ص) 4; صفات محمّد (ص) 4; محمّد (ص) و منافقان 1; مهربانی محمّد (ص) 4; هدایتگری محمّد (ص) 4

مسلمانان:

استغفار برای مسلمانان 2

منافقان:

آثار کفر منافقان 7; استغفار برای منافقان 1; حتمیت عذاب منافقان 1; فسق منافقان 9; محرومیت منافقان استهزاگر 3; محرومیت منافقان عهد شکن 3; موانع آمرزش منافقان 7

هدایت:

محرومان از هدایت 11; موانع هدایت 10