تفسیر آیات قرآن کریم – سوره أحزاب – آیه 20 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

یَحْسَبُونَ الْأَحْزَابَ لَمْ یَذْهَبُوا وَإِن یَأْتِ الْأَحْزَابُ یَوَدُّوا لَوْ أَنَّهُم بَادُونَ فِی الْأَعْرَاب یَسْأَلُونَ عَنْ أَنبَائِکُمْ وَلَوْ کَانُوا فِیکُم مَّا قَاتَلُوا إِلَّا قَلِیلًا

می پندارند که احزاب نرفته اند و اگر احزاب [بار دیگر] بیایند آرزو می کنند که ای کاش! آنان در میان اعراب، بادیه نشین بودند و از خبرهای شما می پرسیدند و اگر در میان شما بودند جز اندکی پیکار نمی کردند.

1 - منافقان مدینه، می پنداشتند که احزاب متّحد، تا مدینه را فتح نکنند، پراکنده نخواهند شد.

یحسبون الأحزاب لم یذهبوا

2 - منافقان مدینه، حتی پس از هزیمت احزاب متّحد و عزیمت شان از اطراف مدینه، گمان می کردند که آنان نرفته اند.

یحسبون الأحزاب لم یذهبوا

3 - اذیت و آزار زبانی مسلمانان، در غزوه احزاب، از سوی منافقان، ناشی از این بود که می پنداشتند احزاب متّحد، نرفته اند و در اطراف مدینه خواهند ماند.

سلقوکم بألسنة حداد ... یحسبون الأحزاب لم یذهبوا

بنابراین احتمال که «یحسبون...» حال برای ضمیر فاعلی «سلقوا» باشد، نکته یاد شده فهمیده می شود.

4 - منافقان مدینه، دوست داشتند که در صورت تکرار هجوم احزاب متّحد به مدینه، در بیابان و در میان بادیه نشینان باشند.

و إن یأت الأحزاب یودّوا لو أنّهم بادون فی الأعراب

5 - منافقان مدینه، به شدت از کشته شدن و آسیب دیدن، واهمه داشتند.

و إن یأت الأحزاب یودّوا لو أنّهم بادون فی الأعراب

این که می فرماید: «دوست داشتند در بیابان باشند» کنایه از این است که نمی خواستند در مدینه باشند تا از جنگ، آسیبی به آنها برسد و یا کشته شوند.

6 - منافقان مدینه، در عین ترس از حضور در مدینه، به هنگام حمله دشمن، دوست داشتند از اخبار مربوط به مسلمانان آگاه باشند.

و إن یأت الأحزاب یودّوا لو أنّهم بادون فی الأعراب یسئلون عن أنبائکم

7 - منافقان مدینه، به پی گیری تحولات و رخدادهای مدینه، علاقه مند بودند.

یسئلون عن أنبائکم

8 - در صورت حضور منافقان مدینه، در جبهه مسلمانان، جز اندکی در جنگ و جهاد، شرکت نمی کردند.

و لو کانوا فیکم ما قـتلوا إلاّ قلیلاً

9 - منافقان مدینه، افرادی راحت طلب بودند.

فإذا جاء الخوف رأیتهم ینظرون إلیک تدور أعینهم ... و إن یأت الأحزاب یودّوا لو أنّهم ... و لو کانوا فیکم ما قـتلوا إلاّ قلیلاً

ترس

ترس از مرگ 5

غزوه احزاب

احزاب صدراسلام در غزوه احزاب 3; شکست احزاب صدراسلام در غزوه احزاب 2; منافقان در غزوه احزاب 3

مدینه

احزاب صدراسلام در مدینه 1

مسلمانان

اذیت مسلمانان 3

منافقان مدینه

آسایش طلبی منافقان مدینه 9; اذیتهای منافقان مدینه 3; پندارهای منافقان مدینه 1، 2، 3; ترس منافقان مدینه 5، 6; علایق منافقان مدینه 4، 6، 7; منافقان مدینه و جهاد 8; منافقان مدینه و حوادث 6، 7; منافقان مدینه و غزوه احزاب 1، 4