تفسیر آیات قرآن کریم – سوره عنکبوت – آیه 20 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
قُلْ سیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ یُنشئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ
بگو: در زمین سیر کنید و بنگرید چگونه آفرینش را آغاز کرد؟ سپس خدا نشأه آخرت را پدید خواهد آورد همانا خدا بر هر چیزی توانا است.
1 - پیامبر(ص)، مأمور بود تا پیام خداوند را مبنی بر سیر در زمین و مطالعه در پدیده های آفرینش، ابلاغ کند.
قل سیروا فی الأرض فانظروا کیف بدأ الخلق
2 - پدیدآورنده موجودات، خداوند است.
بدأ الخلق
3 - عرصه طبیعت، مظهر قدرت نمایی خداوند در ایجاد پدیده ها است.
سیروا فی الأرض فانظروا کیف بدأ الخلق
4 - فراخوانی به مطالعه طبیعت، برای پی بردن به قدرت خداوند، و در نتیجه، رفع تردید در امکان معاد، روش هدایتی قرآن است.
قل سیروا فی الأرض فانظروا کیف بدأ الخلق
5 - سیاحت در زمین و تأمّل در پیدایش موجودات، بر طرف کننده تردید انسان در امکان تحقّق معاد است.
سیروا فی الأرض فانظروا کیف بدأ الخلق ثمّ اللّه ینشئ النشأة الأخرة
6 - خداوند، آخرت را، پس از دنیا، پدید خواهد آورد.
ثمّ اللّه ینشئ النشأة الأخرة
7 - دنیا، ناپایدار است و به سوی زوال پیش می رود.
کیف بدأ الخلق ثمّ اللّه ینشئ النشأة الأخرة
8 - معاد انسان ها در عالم آخرت، تحقق پیدا خواهد کرد.
کیف بدأ الخلق ثمّ اللّه ینشئ النشأة الأخرة
9 - خداوند، بر انجام هر چیزی، قادر است.
إنّ اللّه علی کلّ شیء قدیر
10 - پی بردن به قدرت و توانایی خداوند، برطرف کننده استبعاد در وقوع معاد است.
سیروا ... فانظروا ... ثمّ اللّه ینشئ النشأة الأخرة إنّ اللّه علی کلّ شیء قدیر
آخرت
خلقت آخرت 6; معاد در آخرت 8
تعقل
آثار تعقل در موجودات 5
خدا
آثار علم به قدرت خدا 10; افعال خدا 6; خالقیت خدا 2; زمینه علم به قدرت خدا 4; نشانه های قدرت خدا 3; وسعت قدرت خدا 9
دنیا
حقیقت دنیا 7; ناپایداری دنیا 7
سیاحت
آثار سیاحت 5; دعوت به سیاحت 1
طبیعت
دعوت به مطالعه طبیعت 4; نقش طبیعت 3
محمد(ص)
مسؤولیت محمد(ص) 1
معاد
رفع استبعاد معاد 4; عوامل رفع استبعاد معاد 5، 10; وسعت قدرت معاد 9; مکان معاد 8
موجودات
خالق موجودات 2; خلقت موجودات 3; مطالعه موجودات 1
هدایت
روش هدایت 4