مصاحبه مکتوب آیت الله هاشمی رفسنجانی درباره آیتالله انواری
بعدها این مصاحبه به شکل مبسوط انجام شد که در ادامه مصاحبه های سال 1392 میآید.
س- نحوه آشنایی حضرتعالی با مرحوم حضرت آیتالله محیالدین انواری (ره) چگونه بود؟
ج- آشنایی از نزدیک بعد از شروع مبارزات امام و روحانیت
س- ویژگیهای شخصیتی ایشان را تبیین بفرمایید؟
ج- باسواد، خوشبیان، خوشمنظر و خوشمعاشرت، جدی، مخلص، مؤمن به راه خدا و مبارزه بود.
س- ایشان مورد عنایت خاصه حضرت امام (ره) بودند، چنانچه خاطرهای از حضرت امام در رابطه با ایشان مدنظر دارید، بیان فرمایید.
ج- میدانم که امام راحل، شهید بهشتی و ایشان را به عنوان مرجع دینی و سیاسی برای هیأت مؤتلفه معین فرمودند.
س- نقش آیتالله انواری در مقابله با طرح کاپیتولاسیون و اعدام انقلابی حسنعلی منصور را تشریح فرمایید.
ج- ایشان از مجاهدان مؤتلفه در آغاز مبارزه علیه رژیم پهلوی امام بود.
س- لطفاً به خاطرات مشترکی که با آن مجاهد نستوه در طول دوران زندان داشتهاید، اشاره فرمایید.
ج- سه سال آخر در این مبارزه با ایشان و بعضی از علمای بزرگوار در زندان اوین بند یک در یک اتاق زندگی میکردیم که سراسر خاطره است. بارها از بذلهگوییهای مناسب ایشان در حالات مختلف زندان بهره بردیم.
س- در جلسات مشترک متعددی که در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با ایشان داشتهاید، موضع ایشان در خصوص ردّ مکتب مارکسیسم و برخورد با مجاهدین چه بود؟
ج- ایشان اصولاً به معارف دین و تشیع مؤمن و متعبد بودند. در راه عقیده مقاوم بودند. با انحرافات مجاهدین هم معترض و مهاجم بودند.
س- واکنش ایشان در خصوص تبعید حضرت امام (ره) از عراق چه بود؟
ج- هنگام انتقال امام از ترکیه به عراق ایشان در زندان بودند و من بیرون بودم و نمیدانم چه حالتی داشتند.
س- خاطرهای از ارتباط ایشان با شهید مطهری و شهید بهشتی نقل نمایید.
ج- خاطره خاصی ندارم. باید به اسناد تاریخی مراجعه شود.
س- در یکی از دستنوشتههای ایشان در دهه چهل اشاره به برگزاری بیشتر مراسم مذهبی در روزهای تعطیل شده داشت تا جامعه در این روزها هم به سوی مراکز فساد سوق داده نشوند، اساساً دیدگاه نافذ ایشان در خصوص مسائل فرهنگی و اجتماعی چه بود؟
ج- اینگونه فعالیتها قبل از مبارزه و در حال مبارزه از برنامههای مؤثر ایشان و بسیاری از علما بوده و است.
س- پس از آزادی از زندان در مقطعی ایشان به نمایندگی از سوی حضرت امام (ره) عهدهدار هدایت شیعیان پاکستان گردیدند. اگر مطلب مدنظر دارید بیان فرمایید.
ج- میدانم مورد استقبال بودند و اقدامات مؤثری داشتند. موارد را به خاطر ندارم.
س- به روایت کتاب یاران امام (ره) براساس اسناد و مدارک ساواک، ایشان علیرغم تألمات شدید جسمی در طول دوران طولانی زندان، از روحیه بسیار بالایی در برخورد با مشکلات و ادای تکلیف اسلامی خود برخوردار بودند، منشاء آن را چه میدانید؟
ج- کاملاً درست است و به همبندها هم روحیه میداند و محفل انس را گرم میداشتند که برخاسته ایمان و احساس وظیفه بود.
س- واکنش ایشان در خصوص قیام 15 خرداد و حمله به مدرسه فیضیه چه بود؟
ج- در جریان 15 خرداد اینجانب در باغ شاه مشغول گذراندن سربازی غیرقانونی خود بودم و در فاجعه حمله به مدرسه فیضیه سخت متأثر بودند.
س- پس از انقلاب اسلامی، نقش آیتالله انواری (ره) در مجلس اول و دوم، نمایندگی امام (ره) در ژاندارمری، عضویت مجلس خبرگان، مسئولیت مرکز امور مساجد، عضویت جامعه روحانیت را چگونه ارزیابی میفرمایید.
ج- در همه موارد فوق، ایشان بر مبنای تشخیص وظیفه و با احساس مسئولیت مضاعف عمل میکردند.
س- خاطراتی از ارتباط ایشان با مقام معظم رهبری (مدظله العالی) بیان بفرمایید.
ج- رهبری احترام و ارزش زیادی برای ایشان قائل بودند که در معاشرتها بروز میکرد.