مصاحبه با آیت الله هاشمی رفسنجانی در پایان سفر به استان مرکزی
خبرنگار : آقای هاشمی رفسنجانی ، جناب عالی طی سفر دو روزه خود ، استعدادهای صنعتی استان مرکزی را مورد بازدید قراردادید . بفرمایید که ارزیابی‌تان از این سفرچیست ؟
رئیس جمهور : بسم ا... الرحمن الرحیم ؛ البته بخشی از اهداف سفر من رسیدگی به وضع صنعت استان بود . در این سفر ما توفیق پیدا کردیم با مردم خونگرم قسمتی از استان در اراک و در خمین ملاقات داشته باشیم و یک مقدار با آنها صبحت بکنیم . با خانواده‌های شهدا ، جمعی از آزادگان ، علما ، روحانیون و مسئولان استان ، برای بررسی وضع عمومی استان جلساتی داشتیم . درجلسه مسئولان استان ، مسئول هر بخشی ، اطلاعات مفیدی را به ما دادند که در تصمیم گیریها برای من و همراهانم و در تدوین بودجه سال آینده می‌تواند مفید باشد .در قسمت صنعت که بخش زیادی از وقت ما را گرفت ، من از چهار واحد بزرگ بازدید کردم ؛ آنها خیلی خوب بود ، از آلومینیوم سازی ، واگن سازی ، ماشین سازی و کارخانه آذرآب ، که این‌ها از صنایع مهم و مادر ما هستند . البته از وضعشان بی اطلاع نبودیم ، ولی گزارشها به اندازه دیدنها ، نمی‌تواند انسان را آشنا بکند. چیزی که در این بازدیدها از این جهت برای
سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها /
من جالب بود ، نشاط و شور قابل توجهی بود که در مدیران و کارکنان آن‌جا دیدیم ، که در گذشته ، چنین نشاطی در مراکز صنعتی مانبود. بعد از یک دوره رکود و کم کاری الآن ، حرکت ، خیلی خوب دیده می‌شود ؛ در بعضی جاها، تولیدات تا سه برابر اضافه شده بود ، کیفیت کارهایشان خیلی است ، امیدوار هستند ، ابتکارها دارد گل می‌کند ، مشکلاتشان را تا حدودی ما حل کردیم ؛ ولی هنوز مشکل دارند . یکی از چیزهایی که در این مکانهای ماشین سازی احساس شد - که در حقیقت این‌ها صنعت ساز کشور هستند - این است که در داخل کشور ، هنوز مصرف کنندگان ما ، حتی دولتیها هم ، ترجیح می‌دهند نیازهای خود را از خارج بگیرند و ادّله‌ای که یک مقدارش به دوران جنگ مربوط می‌شود که این کارخانه‌های ما نمی‌توانستند به وعده‌هایشان عمل کنند ، چون مشکلات داشتند. به هر حال به‌نظر می‌رسد ، الآن زمان آن رسیده است که ما مصرف محصولات خودمان را جدیتر بگیریم . من تقریبآ مطمئن شدم که این‌ها می‌توانند به وعده‌هایشان عمل کنند، اگر ما حمایتشان بکنیم ، نباید پرونده دو سه سال پیش را با امروز مخلوط نکنیم . نرسیدیم به کارخانه هپکو برویم و کمباین سازی را ببینیم - که ماشین آلات سنگین را در آن‌جا می‌سازند - مایل بودم بروم که نتوانستم و خیلی از شهرهای استان را مایل بودم سری بزنم که نتوانستم . طبعآ یک نوع شرمندگی از مردم داریم ، ولی این مردم باید قبول بکنند که من الآن بیشتر از این نمی‌توانم از تهران دور باشم . شرایط منطقه طوری است که باید در دفتر کارم باشم. ان‌شاءا... در یک فرصت بهتری ، خدمت مردم خواهیم رسید. خمین را رفتیم ، به خاطر این‌که نمی‌شد از زادگاه امام صرف نظر بکنیم ؛ آن‌جا بارانداز روحی ماست . در پیش از انقلاب هم یکبار قاچاقی به‌خاطر زیارت بیت امام به خمین رفته بودم ؛ آن موقع محظور سیاسی داشتیم . به هر حال ، زیارت مردم خمین و بیت امام را رفتیم ، اما بقیه شهرها طلبشان باشد ، مخصوصآ ساوه که ما تا نزدیک شهر هم آمدیم تا از سد ساوه بازدید بکنیم ولی ما از مردم شهر شرمنده‌ایم . ملاقاتی با فرهنگیها و مسئولان آموزش عالی استان در دانشگاه آزاد اسلامی داشتیم که آن‌جا هم جلسه خوبی بود.
چیزی که الآن به نظر من برای استان مهم است ، تربیت نیروی متخصص است که ما باید مراکز آموزش عالی این‌جا را تقویت بکنیم . خوشبختانه دانشگاه بزرگی که بناست در تفرش ساخته شود، الآن نزدیک بهره‌گیری رسیده است ، این می‌تواند خیلی از مشکلات را حل بکند. در خود اراک هم مراکزی هست ، ولی قطعآ ما باید بیشتر به وجوه تربیتی برسیم. آخر کار آمدیم و سدساوه را دیدیم ؛ این‌جایی که در دست ساختمان است خیلی خوب است ، مهندسین انصافآ دارند تلاش می‌کنند ، زحمت می‌کشند . سد مؤثری است ؛ منطقه را از لحاظ کشاورزی و آب آشامیدنی تکان می‌دهد. یکی از آرزوهای دیرینه ایران است ، در زمان بسیار قدیم هم دنبال این بودند که این‌جا سد بزنند . حالا آثار ساختمان آن زمان قدیم بوده که من نمی‌دانم چطور شده آن زمان به نتیجه نرسیده یا رسیده و بعد خراب شده ؛ به هرحال یکی از آرزوهای تاریخی ایران بوده که امروز به‌دست مهندسین ما جامه عمل می‌پوشد. ما این‌جا باید صمیمانه از فرزندان انقلاب تشکر بکنیم که کار بزرگی را دارند انجام می‌دهند .
یکی دو نکته برای من جالب است که عرض بکنم در این سفر برایم تازگی داشت : یکی روحیه نشاط و تحرکی است که در عموم مردم پیدا شده ، تولید گرها ، صنعتی ها ، کشاورزیها ، مسئولان استان گزارش می‌دهند مردم برای سازندگی تحرک پیدا کرده‌اند ، که بعد از انقلاب به این وضعی که فعلا هست ، سابقه ندارد. نکته دوم ، حضور آزادگان است که به نظرم ما یک موج جدید سازنده و الهام بخشی را با حضور آزادگان پیداکردیم . حسابی شور و حال دوران دفاع و انقلاب را این‌ها در مردم زنده کرده‌اند ؛ هم مردم شاداب هستند ، از این‌که بچه‌ها و عزیزانشان را در میان خودشان می‌بینند ، هم آنها شاداب هستند ، که برگشته‌اند و انقلاب را شاداب و راه امام را پابرجا می‌بینند که به نظرم این سوغات جدیدی است که ما از آزادگانمان داریم ، سراسر کشور همین‌جوری است . کمبودهای جدی‌ای هم در استان هست کم انصافآ مشکل است . از جمله کمبودهایی که خیال می‌کنم ما باید خیلی به آن برسیم ، کمبود فرهنگی استان است . نیاز جوانهای ما به مراکز تفریحی ، تربیتی ، سرگرمیهای سازنده و ورزش ، همه این‌ها کم است . سینما ، ورزشگاه ، مدرسه و دانشگاه به اندازه کافی نیست .
به هرحال ما مردم را به امید همان روحیات انقلابیشان رها کردیم که در دوران جنگ از دفاع تغذیه می‌کردند ، ولی قطعآ ما باید بیشتر به این نقطه برسیم . نیازهای عمومی منطقه مثل بقیه جاهاست که به‌هرحال یک کمبودهایی از لحاظ تدارکاتی زندگی مردم دارند ؛ تقریبآ عمومی است که جزء وظایف ماست و امیدواریم بتوانیم برسیم . برای من اطلاعات و تسلط مسئولان برمسائل منطقه ، درجلسه‌ای که در استانداری داشتیم ،جالب بود . استاندار و بقیه مسئولان ، هرکسی در بخش خودش صحبت می‌کرد نشانه این بود که کاملا وارد و مسلّط هستند ؛ نیازها را می دانند ؛ استعدادها را می‌دانند ؛ فقط ابزار کم دارند که ماهم امیدواریم بتوانیم ابزار را در اختیار آنها بگذاریم .
خبرنگار : آقای هاشمی ، دولت جناب عالی جهت رفع مشکلات بخش صنایع کشور اقدام به اختصاص ارز جهت افزایش تولیدات کرده است ، امّا با این حال هنوز کارخانجات ما نتوانسته‌اند سطح سقف تولید خودشان را به ظرفیت اسمی برسانند . جناب عالی فکر می‌کنید چه برنامه‌هایی را مجددآ باید به مرحله اجرا بگذارند تا صنایع بتوانند با سقف کامل به تولید بپردازند.
رئیس جمهور : البته ما در مراحل اول گفته بودیم در حد یک شیفت ، ارز می‌دهیم ولی کم‌کم که وضع بهتر شد و آن مقداری هم که حدس می‌زدیم ارز لازم است - البته به آن مقدار ارز لازم نیست - وقتی آزاد گذاشتیم بیایند بگیرند ، معلوم شد کمتر از حدی که ما حدس می‌زدیم ارز لازم دارند . الآن بنا داریم از لحاظ ارز محدودشان نکنیم ، یعنی هر کارخانه‌ای برای تولید ، ارز بخواهد ، به همان قیمتی که تعیین شده برای آنها ، روابطی ؛ ترجیحی یا دولتی می‌دهیم . مشکلی که خودکارخانه‌ها دارند نقدینگی است . برای خریدن ارز پول کافی ندارند ؛ البته ما به بانکها گفتیم و آنها هم عمل می‌کنند؛ در ابتدا از این‌ها پول نمی‌گیرند - 25 % بیشتر نمی‌گیرند - این کمک خوبی است ، ولی شاید بعضی‌ها حتی برای 25 % هم مشکل داشته باشند که اگر ما بفهمیم مشکل دارند ، بازهم کمک خواهیم کرد . من دیگر دلیلی نمی‌بینم برای این‌که این‌ها به ظرفیت کامل نرسانند ، چون خیال می‌کنم با شرایط جدید ارزی هم که در کشور پیداشده ، مراکز تولیدی ما می‌توانند با اطمینان به‌طرف رساندن به سطح عالی تولید خیز بردارند . کشور هم نیاز دارد، مخصوصآ ما راه صادرات را باز کردیم ، الآن هرکس بتواند جنسش را در دنیا عرضه بکند ، می‌تواند درآمد خوبی هم داشته باشد و آن امتیازاتی که ما به صادرات دادیم ، راه تولید انصافآ باز است ؛ دیگر هرکس فعالیت نکند به خودش مربوط است .
خبرنگار : آقای هاشمی ، با توجه به این‌که‌ابعاد بحران در منطقه خلیج فارس هرروز گسترده‌تر می‌شود، ارزیابی جناب عالی از آینده این درگیریها در منطقه چیست ؟
رئیس جمهور : من معمولا در تفسیرها جزء خوشبین‌ها هستم . فکر می‌کنم که آینده این بحران می‌تواند خوب باشد . بالاخره شرورها به جان هم افتادند ، شرشان از سربعضی‌ها کم می‌شود . عوارض تلخی هم ممکن است داشته باشد . یک نگرانی وجود دارد که آمریکایی‌ها یک وقت فکر بکنند این‌جا جای ماندن است ، جاخوش بکنند . من خیلی فکر نمی‌کنم چنین چیزی اتفاق بیفتد ، چون ماندن آمریکایی‌ها در منطقه ، آن هم در عربستان سعودی ، کنار مکه ؛ یعنی درگیری با همه دنیای اسلام . جهان اسلام تحمل نمی‌کند سر سلسله کفر جهانی در نزدیکی کعبه بماند . خودشان هم می‌فهمند ، بحران که برطرف شد ، جاخالی می‌کنند و ان شاءا... می‌روند . اگر هم نروند ، بیرونشان می‌کنیم ؛ این‌طور نیست که ما نتوانیم جلوی این مسأله بایستیم ؛ آنها در لبنان نتوانستند بمانند ، چطور می‌توانند این‌جا بمانند. منتها نگرانی این است که این‌جا یک وقت خامی بشود ، درگیری بشود ، جنگ فراگیری به وجود بیاید ، مردم منطقه آسیب ببینند ؛ صنایع منطقه آسیب ببیند . عراق کار بدی کرد ، سنگ بدی در چاه انداخت که درآوردن آن یک قدری دشوار شده است. به هرحال این تجاوز قابل قبول نیست . ماهم داریم تلاش می‌کنیم ، مسأله بدون انهدام و بدون درگیریهای شدید حل بشود. به هرحال امیدواریم که هم عراقی‌ها سرعقل بیایند ] سر [ جای خودشان بنشینند و دست از این شرارتها در منطقه بردارند ؛ هم آمریکایی‌ها بفهمند که این‌جا جای ماندن نیست ، باید این‌جا را به مردم بگذارند و از این ماجراهایی که اتفاق افتاده ، هوشیاری و وحدتی هم در جامعه اسلامی به وجود بیاید. این جهت خوشبینی قضیه است ؛ البته احتمالات بدی هم هست که ما حالا ترجیح می‌دهیم ذهن مردممان را با آن احتمالات بدخیلی بد نکنیم ؛ ذائقه مردم را تلخ نکنیم.
خبرنگار : از این‌که‌وقتتان را در اختیار ما قراردادید تشکر می کنم.
رئیس جمهور : موفق باشید شما و همه دوستانی که همراه ما آمدند و به برنامه‌های ما کمک کردند.
والسلام علیکم و الرحمة ا...