مصاحبه آقای هاشمی با خبرنگاران داخلی و خارجی پیرامون عملکرد اولین دوره مجلس شورای اسلامی و وظایف دومین دوره مجلس شورای اسلامی

 

 کار مداوم چهار ساله مجلس شورای اسلامی می‏تواند در دوره اولش سرفصل یک تحول در تاریخ قانون‏گذاری در دنیا به حساب بیاید. عملکرد اولین دوره مجلس شورای اسلامی را می‏توان از زوایای گوناگون و از جمله از نظر سیاسی - اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی و با ترکیب نمایندگان و شیوه کار مجلس بررسی کرد. از نظر سیاسی، مجلس کاملاً موفق بوده و موضع‏گیریهای کلی مجلس و نمایندگان جهت‏دار، ضدظلم، به نفع اکثریت محروم داخل کشور و دنیا، مخالفت با امپریالیسم و مجموعاً در جهت عدالت و مردم بوده است و این را می‏توانیم به‏خوبی در تمامی حرکت‏های اکثریت مجلس ببینیم.

 اکثریت نمایندگان مجلس کاملاً طرفدار مظلومان و محرومان و طبقه مستضعف بودند. لوایحی که جنبه حمایت از طبقه محروم را داشت و ضدظلم بود، به راحتی در مجلس تصویب می‏شد و ما هیچ‏گاه در تمام دوره مجلس از درون مجلس به مشکلی برخورد نکردیم. این کاملاً محسوس است و اگر به مصوبات مجلس و مذاکرات آن مراجعه کنید به خوبی می‏توانید این مسأله را ببینید و تأیید کنید.

 در زمینه عملکرد فرهنگی، مجلس از لحاظ فرهنگی و رشد افکار و کمک به مردم در مسائل سیاسی مجلس شورای اسلامی تجربه خوبی دارد که اگر پارلمانهای دنیا به اندازه مجلس ما به ملتهایشان متکی باشند و مذاکرات مجلس را به‏طور مستقیم پخش نمایند و این رویه را ادامه دهند. این می‏تواند تحولی در تاریخ پارلمانها باشد.

 شما خبرنگاران به ویژه خبرنگاران خارجی می‏دانید که ما امروز پارلمانی در دنیا نداریم که همه برنامه‏هایش مستقیم از رادیو پخش شود. رادیویی که همه دنیا می‏توانند صدای آن را بشنوند، شما می‏دانید لحظه‏ای که مجلس ما رسمی می‏شود و زنگ رسمیت به صدا در می‏آید تا آخرین لحظه‏ای که زنگ ختم مجلس زده می‏شود، تمامی اظهارات نمایندگان از رادیو پخش می‏شود و این در حالی است که اگر نهادی کوچکترین تردیدی در مورد خودش داشته باشد، چنین جرأتی به‏خود نمی‏دهد. البته من قبول دارم پارلمان‏های دنیا هم تماشاچی و خبرنگار دارند، اما اینها همه غیر از این است که همه چیز مجلس مستقیماً پخش شود. این مسأله از نظر جلب اعتماد مردم به مجلس و نمایندگانشان و رشد فکری مردم بسیار مهم است، زیرا کشاورزی که در صحرا کار می‏کند و یا کارگری که در کارخانه مشغول کار است، مسائل مربوط به خودشان را از مجلس می‏شنوند، مردمی که نماینده‏ای را انتخاب کرده‏اند اظهاراتش را مستقیم می‏شنوند.

 پخش مستقیم مذاکرات مجلس در طول چند سال، باعث شد که مردم با مسائل کشورشان آشنا شدند و شاید بتوان گفت که هیچ وسیله‏ای برای رشد سیاسی و علاقمند کردن مردم به‏کشورشان و مسائلشان بهتر از این نبود و البته این اعتماد به نفس لازم دارد.

 ما گاهی در مجلس صحنه‏های نامطلوبی هم داشتیم که پخش هم شد و برای ما ضرر هم داشت ولی ما این ضرر را بر ضرر بی‏اطلاعی مردم ترجیح دادیم و در مجموع وضع این مجلس به گونه‏ای بود که در طول این چهار سال توانست بخش عظیمی از مردم کشور را با بسیاری از مسائل قانون‏گذاری و حقوق قانونی خودشان آشنا کند. الان مردم در مقایسه با چهار سال قبل خیلی بیشتر از حقوق خود مطلع هستند.

 پرکاری یکی از ویژگیهای این مجلس بود. تا آنجا که من اطلاع دارم در دنیا مجلسی به‏این پرکاری نبوده است. ما در این چهار سال حدود ششصد و چهل یا پنجاه جلسه رسمی داشتیم که معمولاً چهار ساعته بودند و گاهی موارد طولانی‏تر هم بود.

 کمیسیون‏ها در تمام این مدت فعال بودند به اضافه این که نمایندگان ما در سرزدن به حوزه‏های انتخابیه خود و رسیدگی به حوائج مردم و درک افکار و خواسته‏های آنان نیاز به‏وقت داشتند به اضافه این که کار مطالعه بر روی حدود هشتصد طرح و لایحه کار سنگینی بود که قسمت عمده آنها تصویب شده که حجم بسیار بالایی است.

 مسأله اعلام بی‏کفایتی رئیس جمهور معزول - بنی‏صدر - یک اقدام شجاعانه مجلس بود که کشور را از یک مخمصه نجات داد. از کارهای مهم دیگر مجلس، مسأله گروگانهای آمریکایی بود. مجلس به خوبی این قضیه را حل کرد. مجلس با دقت همه مواضعی که لازم بود در پایان آن حرکت دانشجویان داشته باشیم، در مصوبه خود تکمیل کرد.

 تصویب لایحه حذف ربا از سیستم بانکی که از دیگر کارهای مهم مجلس بود با توجه به‏این که این لایحه تازه به مرحله اجرا درآمده، شما نمی‏توانید ابعادش را دریابید. طی دو سه سال آینده که این قانون جا بیفتد، ممکن است در سیستم بانکی دنیا مخصوصاً در کشورهای اسلامی تحول عظیمی باشد و ما به این قانون خیلی اهمیت می‏دهیم.

 لایحه اراضی شهری از لوایح بسیار مهم بود. اگر جنگ نبود و امکانات ما به گونه‏ای بود که می‏توانستیم از این لایحه به‏خوبی استفاده کنیم، مسأله مسکن را می‏توانست حل کند. البته تاکنون در زمینه اجرای این قانون مشکلات اجرایی داشته‏ایم ولی امیدواریم که این مسأله حل شود.

 ما مثل انقلابهای دنیا برخورد بولدوزروار نکردیم که وقتی آمدیم کل نظام گذشته را دور بریزیم و همه کارها را برای مدت ده پانزده سال به‏دست گروه کوچکی بنام شورای انقلاب بدهیم. ما از همان اول به طرف انتخابات و کارهای مردمی رفتیم و نظام کشور را به‏هم نریختیم. بنابراین مجلس که وظیفه حل کردن مسائل روزمره کشور را به عهده داشت، باید برای انتقال نظام گذشته به نظام جدید دائماً قوانین را اصلاح می‏کرد که مرحله انتقالی انجام بشود و این کار جاری مجلس است.

 ما خیلی وقت صرف این قسمت کردیم و ضروری هم بود در صورتی که انقلاب‏های دنیا بدینگونه برخورد نمی‏کنند. آنها اعلام می‏کنند همه چیز عوض شده و چند نفر به نام شورای انقلاب مدت ده پانزده سال تا وضع تثبیت بشود؛ امور را در دست می‏گیرند. ما یک سال اول پس از پیروزی انقلاب را با شورای انقلاب عمل کردیم، اما خیلی زود مجلس را تشکیل دادیم و مجلس که می‏خواست حرکت قانونی به این شکل بنماید، علیرغم دشواری کار، آن را به خوبی انجام داد.

 مشکلات دولت را حل کرد، به اضافه این که تشکیل سازمانهای مردمی مثل بازرسی کل کشور و دیوان عدالت اداری، شورای سرپرست صدا و سیما، وزارتخانه‏های جهاد سازندگی، صنایع سنگین و سپاه پاسداران نیاز به کارهای قانونی جدید داشت که مجلس ضمن کارهای روزمره به‏اینها هم رسیدگی کرد.

 نطق‏های پیش از دستور نمایندگان در بالا بردن آگاهی توده‏ها نقش مهمی داشته است. تماس مردم با مجلس و نمایندگان مجلس در کنار وظایف قانون‏گذاریشان انجام گرفت.

 من هنوز به خوبی با همه چهره‏هایی که انتخاب شده‏اند به خوبی آشنا نیستم و با توجه به‏این که حدود صدو هفت و یا هشت نفر از مجلس قبل انتخاب شده‏اند، آنها را خوب می‏شناسم و حدود نصف کسانی که جدید انتخاب شده‏اند را می‏شناسم، در مجموع فکر می‏کنم که مجلس دوم از مجلس اول ضعیف‏تر نخواهد بود بلکه شاید به دلیل این که مجلس دوم تجربه مجلس اول را هم خواهد داشت، مجلس نیرومندی باشد.

 س - خبرنگار خبرگزاری کیودو ژاپن: در زمینه‏های اقتصادی، مصوباتی که در چهار سال گذشته به تصویب رسید، کدام‏یک با مشکلات اجرایی روبرو شده است؟

 ج - بعضی از مصوبات هنوز مورد تأیید شورای نگهبان قرار نگرفته و بنابراین به مرحله اجرا در نیامده است؛ مثلاً اراضی کشاورزی که مشکل دارد، یا لایحه بازرگانی خارجی که ما آخرین اصلاحیه را هم در مورد آن انجام دادیم یکی دوبار به شورای نگهبان رفته و برگشته ولی هنوز حل نشده است.

 برخی از مصوبات را هم ابلاغ کردیم؛ لیکن در مرحله اجرا مشکلاتی پدید آمده است؛ مثلاً اراضی شهری که ما آن را تصویب کردیم به گونه‏ای بود که اگر به سرعت عمل می‏شد و مشکلی پیش نمی‏آمد می‏توانست مسأله زمین را برای ساختمان در کل کشور حل بکند، البته در حدی که امکان ساختمان در کشور ما هست.

 این قانون در مرحله اجرا و به هنگام نوشتن آئین‏نامه و تصویب آن مشکلاتی پیدا کرده که مقداری قضیه را کند کرده و شاید کمبود مصالح که ناشی از جنگ است هم جزء این عوامل بوده است. ما هنوز نتیجه مطلوب را به ویژه در تهران از این طرح نگرفته‏ایم، اما مشکل مهم قانونی سر راهش نیست. مشکل اجرایی را هم فکر می‏کنم اگر وزارت مسکن فعال شود می‏تواند برطرف کند و در مورد بقیه لوایح باید بگویم ما مصوباتی داریم که دولت نتوانسته است آنها رإ؛ظظ  خوب اجرا بکند. ما از دولت خواستیم که به‏منظور متناسب نمودن نظام اداری و تشکیلات اداری کشور با نیازهای انقلاب و جامعه نوین‏مان لایحه‏ای را تدوین کنند و در ظرف مدت معینی برای تصویب به مجلس ارائه دهند. ولی به دلیل این که کار بزرگی است، هنوز نتوانسته‏اند آن را به مجلس بیاورند. البته در آستانه این کار هستند ولی مهلتشان تمام شده که این را نمی‏شود گفت به مشکل برخورد کرده است بلکه باید گفت؛ مجلس توقع سطح بالایی داشته، وقت کمی تعیین کرده و یا دولت نیروی لازم را به کار نبرده است. این گونه چیزها را داریم به هر حال بعد از تصویب و پس از تأیید شورای نگهبان، معمولاً مشکل اساسی در اجرا ندارد. لایحه نظام بانکداری هم برای اجرا نیاز به زمان دارد و فوری قابل اجرا نیست.

 س - خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی: امام در دوره اول مجلس استفاده از احکام ثانویه را منوط به آراء دو سوم مجلس دانستند، آیا این اجازه امام در مجلس دوم هم ادامه خواهد یافت؟

 ج - این سئوال تاکنون به طور مشخص برای ما مطرح نشده بود و ما برای مجلس اول این تأیید نظر را از امام داریم و فکر می‏کنیم که باقی باشد، چون امام این اجازه را به مجلس شورای اسلامی دادند و اگر روزی تشخیص بدهند که آراء مجلس به اندازه‏ای که ایشان می‏خواهند قابل اعتماد نیست، ممکن است پس بگیرند. بنابراین تا زمانی که ایشان پس نگرفته‏اند این حق برای مجلس شورای اسلامی وجود دارد.

 س - خبرنگار روزنامه آساهی ژاپن: آیا در دومین دوره مجلس دولت عوض خواهد شد؟

 ج - خیر، در قانون اساسی چنین مسأله‏ای وجود ندارد که با آمدن مجلس جدید دولتی که کابینه‏اش از قبل تشکیل شده است، عوض شود. البته مجلس دوم حق استیضاح دارد و اگر مایل باشد می‏تواند دولت را استیضاح بکند، در آن صورت دولت باید دوباره رأی اعتماد بگیرد. اگر مجلس بخواهد، می‏تواند دولت را برکنار کند؛ اما به‏طور طبیعی چنین نیست، دولت به‏کار خودش ادامه می‏دهد و اگر مجلس خواست می‏تواند از این راه اقدام کند.

 س - خبرنگار سازمان خبری هلند: قوانین مربوط به اصلاحات ارضی، ملی کردن صنایع و همچنین ملی کردن بازرگانی خارجی که از مهمترین لوایح می‏باشد، چه زمانی تصویب خواهد شد؟

 ج - در مورد اصلاحات ارضی شورای انقلاب مصوبه‏ای دارد و مجلس شورای اسلامی هم در این زمینه مصوبه‏ای دارد. از نظر مجلس کار تمام شده و به شورای نگهبان رفته است که شورای نگهبان در مورد این قانون اشکالاتی گرفته که به کمیسیون برگشته و اکنون در حال بحث و بررسی است و فکر می‏کنم طی همان ماه‏های اول مجلس آینده، این مسأله باید حل شود.

 در مورد اراضی کشاورزی و بازرگانی خارجی، ما لایحه را تصویب کرده و به شورای نگهبان فرستاده‏ایم. شورای نگهبان اشکالات اصولی نگرفته بلکه ماهیت لایحه را یک مقدار عوض کرده است و ما دوباره اصلاح کردیم و فرستادیم. بار سوم نیز اعتراض جدیدی پیدا شد که کاملاً نظر شورای نگهبان تأمین نشده است. اخیراً آن را اصلاح کرده و فرستادیم شاید کارش تمام شود و ابلاغ کنیم. در زمینه صنایع و ملی شدن آن چنین چیزی نداریم؛ یعنی کاری بود که شورای انقلاب در گذشته انجام داده است. براساس تصمیم شورای انقلاب، صنایعی که ظالمانه و با استثمار و با سوء استفاده از اموال دولتی و یا اعمال نفوذ در مراجع دولتی احداث شده بود، ملی شد؛ یعنی از صاحبانش گرفته شد و در اختیار دولت یا بنیاد مستضعفان قرار گرفت. تعدادی از صنایع بزرگ را هم دادگاه‏ها مصادره کردند که بخش عظیمی را تشکیل می‏دهند. صاحبان آنها را نوعاً ثروتمندان بزرگی تشکیل می‏دادند که ثروتشان نامشروع بود. این صنایع مصادره شده و در اختیار بنیاد مستضعفان، بنیاد شهید و سایر نهادها قرار گرفته است و در حال حاضر حدود 70% صنایع بزرگ زمان شاه از دست سرمایه‏داران و پولدارهای بزرگ گرفته شده و براساس قانون اساسی صنایع مادر یعنی صنایع سنگین کشور مثل راه آهن، کشتی‏سازی، ماشین‏سازی، فولاد، صنایع مس و امثال اینها دولتی است که بخش خصوصی نمی‏تواند در آنها فعالیت بکند. بنابراین مسأله ملی کردن صنایع در جامعه ما به طور کلی مطرح نیست.

 س - خبرنگار جمهوری اسلامی: اخیراً ریگان طی پیامی از دولت حجاز درخواست استفاده از پایگاه‏های هوایی را مطرح کرده است، با توجه به این که ارتش عربستان در حال حاضر توسط مستشاران آمریکایی اداره می‏شود، بیان این درخواست که به یک مانور تبلیغاتی بیشتر شبیه است، چه انگیزه‏ای می‏تواند داشته باشد؟

 ج - یک مقدار از این مسائلی که اکنون در خلیج فارس می‏گذرد جوسازی و شانتاژ تبلیغاتی است؛ یعنی اصل این که مطرح می‏کنند آمریکا در منطقه دخالت خواهد کرد، بیشتر یک تهدید به حساب می‏آید تا واقعیت. ما بسیار بعید می‏دانیم آمریکایی‏ها چنین جرأتی به خود بدهند که بیایند با جمهوری اسلامی ایران درگیر بشوند.

 آمریکایی‏ها در چند دهه گذشته به‏اندازه کافی این را تجربه کرده‏اند که ملت آمریکا تحمل چنین کار بزرگی را ندارد. آمریکایی‏ها در ویتنام خیلی ضرر کردند و اخیراً در لبنان افتضاحی بر سر آمریکائیها آمد که واقعاً تاریخ باید به آن رسیدگی کند. اکنون بیش از 2 میلیون نفر از جوانان کشور ما آموزش نظامی دیده‏اند که همگی آنها انسانهای شهادت‏طلب و اسلحه بردوش هستند و آمریکا این مسأله را به خوبی می‏داند و کنگره آمریکا یقیناً چنین ریسکی را نمی‏پذیرد. مردم آمریکا هم زیر بار چنین خطر عظیمی نمی‏روند. به علاوه، به بحرین بیایند و از آنجا علیه ما بجنگند، خود ملت این کشور علیه آمریکا می‏جنگند. بنابراین گفته‏های دولت آمریکا بیشتر بلوف است و شیوه آنها این نیست که خودشان با کشوری مثل ایران رودررو بشوند، زیرا وقتی آنها نوکرانی مثل صدام دارند که به نیابت آمریکا با ما می‏جنگند، چرا خودشان بیایند؟

 آمریکا می‏تواند به عربستان سعودی فرمان دهد. به هر حال ما این را بیشتر یک شانتاژ تبلیغاتی می‏دانیم اما به دلیل این که چند درصد امکان دارد این مسأله واقعیت پیدا کند، ما باید کاملاً آماده باشیم، این گونه نیست که محال باشد و ما محکم در مواضع خود ایستاده‏ایم.

 س - خبرنگار خبرگزاری فرانسه: به نظر می‏رسد جمهوری اسلامی ایران فعلاً از عملی کردن تهدید خود مبنی بر بستن تنگه هرمز منصرف شده است، در چه شرایطی امکان دارد این تهدید را به اجرا درآورید؟

 ج - ما هنوز محکم بر سر آنچه گفته‏ایم، ایستاده‏ایم و مایل نیستیم تنگه هرمز بسته بشود، بسته شدن تنگه هرمز برای ما ضرر دارد. ما همیشه تأکید کرده‏ایم، تنگه هرمز را موقعی می‏بندیم که خلیج‏فارس برای ما قابل استفاده نباشد. اگر خلیج فارس برای ما قابل استفاده نباشد. ما خلیج‏فارس را برای دیگران هم غیرقابل استفاده می‏کنیم. این سیاست ما بوده است، زیرا موقعی که خلیج فارس برای ما غیرقابل استفاده شود، یعنی نفت ما صادر نشود، طبعاً دیگر نیازی به خلیج‏فارس نداریم، چون در آن صورت ارزی نداریم که بخواهیم چیزی بخریم و از خلیج‏فارس استفاده کنیم تا بنادر فعال شود و اگر مقداری ارز هم داشته باشیم می‏توانیم کالاهای خریداری شده را از راه‏های هوائی و زمینی بیاوریم در آن صورت کسانی که ما را از خلیج‏فارس محروم کنند، خودشان هم باید محروم شوند، اگر به چنین روزی برسیم تصمیممان پابرجاست و تنگه هرمز را می‏بندیم ولی امیدواریم دنیا آن قدر عاقل باشد که آن روز را به وجود نیاورد.

 س - خبرنگار روزنامه یومیوری ژاپن: حزب جمهوری اسلامی در تعیین کابینه دوره اول مجلس نقش تعیین کننده‏ای داشته است به‏طوری که از نتایج انتخابات دوره دوم برمی‏آید، تعداد کاندیداهای برنده این حزب کاهش یافته است، لطفاً تعداد کل اعضاء این حزب در دو دوره مجلس و نقش آنها در تعیین کابینه را بفرمائید؟

 ج - ما با آن دیدگاهی که شما به حزب و مجلس نگاه می‏کنید نمی‏نگریم، یعنی شیوه برخورد ما در مجلس با کابینه به آن شکل برخورد حزبی که در ژاپن یا فرانسه و کشورهای دیگر غربی هست، نمی‏باشد. اعضای حزب جمهوری اسلامی در مجلس مجبور نیستند که به وزراء حزبی رأی بدهند، ما موارد زیادی داشتیم که وزیر حزبی به مجلس معرفی شده و اعضاء حزبی رأی ندادند.

 موارد زیادی هم داشتیم که غیر حزبی به مجلس آمده و ما رأی دادیم یا حتی مرحوم شهید رجایی را حزب جمهوری اسلامی کاندید کرد اما ایشان حزبی نبوده، تعصب حزبی به آن شکلی که در کشورهای شما هست، در اینجا وجود ندارد. ما نمایندگان حزب جمهوری را در مجلس شورای اسلامی کاملاً آزاد گذاشته‏ایم، یعنی هیچ‏کس به خاطر وابستگی به حزب در هیچ موضوعی تا به حال رأی حزبی نداده است.

 بنابراین، وقتی که نخست‏وزیری مطرح بشود، هر یک از افراد به نظر خودشان رأی می‏دهند، در لوایح هم همین طور است. لذا این امر سرنوشت کار را تغییر نمی‏دهد اما در مورد این مسأله که تعداد نمایندگان حزب جمهوری اسلامی در دو دوره چقدر بوده است، باید گفت این طور نیست که کسانی را که حزب کاندیدا کرده، همه حزبی بودند و یا کسانی را که حزب کاندیدا نکرده است، حزبی نیستند؛ مثلاً در تهران از سی نفر کاندیدایی که حزب معرفی کرده بود، تعدادی عضو حزب نیستند و در شهرستانها هم، در بعضی نقاط، حزب از کسانی حمایت کرده که عضو حزب نیستند ولی آنها را صالح تشخیص داده و از آنها حمایت کردند.

 در بعضی نقاط افراد حزبی داریم که دیگران آنها را کاندید کرده و رأی آورده‏اند، در حالی که حزب آنجا با او موافق نبوده است؛ مثلاً آقای فاضل هرندی رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس و عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی است که در اصفهان کاندیدا شده بودند. در صورتی که دفتر حزب جمهوری اسلامی اصفهان ایشان را کاندیدا نکرده بود، ولی دیگران ایشان را کاندیدا کردند و ایشان رأی آوردند و با این که عضو شورای مرکزی حزب قم هستند، طبق دستوری که امام دادند، شورای مرکزی حزب در شهرستانها دخالت نکرد. بنابراین چه بسا وقتی که مجلس جدید تشکیل بشود، تعداد افرادی که حزبی هستند بیشتر از گذشته باشد، اما حزب کاندیدا نکرده باشد. من هنوز رقم دقیق را نمی‏دانم، اکنون حدود 120 نفر از اعضای حزب در مجلس داریم، مجلس آینده هم فکر می‏کنم در همین حدود باشد.

 س - خبرنگار کیهان: با توجه به مشکلات ناشی از جنگ برای رفع محرومیت‏های اقتصادی و ایجاد عدالت اجتماعی چه اقداماتی باید صورت گیرد و وظیفه مجلس دوم در این رابطه چیست؟

 ج - خیلی کارها نشده و خیلی کارها هم باید بشود. به عنوان مثال، انقلاب که شد حقوق کارگران را یکباره سه برابر کردند. برای حقوق‏های بالا یک سقفی قرار دادند، جهاد سازندگی و نیروهای دیگر با امکانات فراوان به روستاها فرستاده شدند یا در زمینه توزیع کالا که سابقاً به طور آزاد فقط به نقاط مرفه می‏رسید، تلاش شد.

 کالاها همان طور که در تهران توزیع می‏شود، مثلاً در سیستان و بلوچستان هم توزیع می‏شود و یک مقدار از اموال ثروتمندان را گرفتند. اما کارهایی که باید بشود، به نظر ما یکی مسأله کشاورزی است که باید حل شود؛ یعنی کسانی که روی زمین کار می‏کنند زندگی خوبی داشته باشند؛ زیرا اکثریت جامعه ما را روستائیان که قشر محرومی هستند تشکیل می‏دهند که باید توجه بیشتری به روستاها بشود.

 هم اکنون با توجه به لوایحی که از مجلس گذشته از لحاظ بهداشت، عمران، جاده سازی و ساختن مدرسه و بیمارستان، نحوه توزیع در حال حاضر عادلانه نیست و به خاطر وضع بد آن تورم طبقه متوسط و پائین را اذیت می‏کند و باید کار مهمی صورت بگیرد تا این که نحوه توزیع به گونه‏ای شود که مردم جنس گران نخرند، زیرا اگر آنها که نمی‏خواهند اسراف بکنند اجناس به قیمت عادلانه به دستشان برسد مشکلاتشان با حقوقی که فعلاً می‏گیرند به مقدار زیادی قابل حل است.

 س - خبرنگار روزنامه ماینیچی ژاپن: قبلاً به سفیر سوئد گفته بودید "ما می‏توانیم جزایر مجنون را به عنوان یکی از راه‏های جبران خسارت مورد بررسی قرار دهیم"، آیا هنوز به‏این مطلب معتقد هستید؟

 ج - ما این مطلب را از قول یک مقام عرب نقل کردیم که گفته بود ایران اکنون در حقیقت خسارت خود را گرفته است و من هم گفتم این مسأله قابل طرح است. حالا هم می‏گویم اگر روزی بنا شد جنگ تمام شود و ما خسارت‏مان را بگیریم، طبعاً دولت عراق این خسارت را که بالغ بر صدها میلیارد دلار است، نمی‏تواند نقداً پرداخت کند؛ باید از منابعش به طور تدریجی برداشت شود و یکی از جاهایی که می‏تواند برداشت شود، جزایر مجنون است. البته این در صورتی است که توافق شود، یعنی در قرارداد متارکه جنگ این مطلب ذکر شود که مثلاً ما از یک منطقه نفتی استفاده کنیم یا به اقساط بپردازند و این به عنوان یک راه می‏تواند مطرح شود.

 س - خبرنگار روزنامه نیهون کنزائی ژاپن: با اشاره به این که در طول چهار سال عمر مجلس اول اختلاف نظرهایی میان مجلس و دولت مشاهده شد که بارزترین آنها رد مکرر وزرای پیشنهادی دولت توسط مجلس بود، در این مورد توضیح خواست؟

 ج - ولی این به آن معنا نیست که هر وزیری را دولت پیشنهاد بکند اکثریت با او موافق باشند و همیشه ممکن است چنین حالتی پیش بیاید؛ یعنی از این به بعد هم ممکن است وزرایی را دولت معرفی کند و مجلس قبول نکند.

 یکی از ویژگیهای مجلس شورای اسلامی آزادی نمایندگان آن است. اعضای حزب جمهوری اسلامی هم ملزم نیستند به وزرای حزبی رأی بدهند همین وزرایی که رد شدند بعضی حزبی بودند؛ یعنی نمایندگان آزاد هستند و این قابل پیش‏بینی نیست.

 هر دفعه ممکن است کابینه‏ای که دولت می‏آورد همه رأی بیاورند و ممکن هم هست رأی نیاورند و این نشانه اختلاف دولت و مجلس نیست، نشان این است که اکثریت مجلس به این فرد معین نتوانستند اعتماد کنند و اکنون بین دولت و مجلس هماهنگی وجود دارد.

 س - خبرنگار دفتر مرکزی خبر: با توجه به جریانات سیاسی اوایل انقلاب که دولتهای شهید رجایی و شهید باهنر و کابینه آیت‏الله مهدوی کنی با آن درگیر بودند و علاوه بر این جریانات و مشکلات اقتصادی نیز به دولت آقای موسوی اضافه شده است، به‏نظر شما دولت ایشان تا چه حد توانسته است در زمینه اجرای طرح‏ها و لوایح مصوب مجلس موفق باشد.؟

 ج - من دولت را نسبتاً موفق می‏دانم اما نه موفق کامل و این عدم توفیق را براثر ضعف یا بی‏لیاقتی دولت نمی‏دانم. در مجلس گاهی چیزهایی تصویب می‏شود که بلند پروازی است؛ دلیل آن هم وارد نبودن خیلی از نمایندگان در کارهای اجرائی است؛ زیرا بسیاری از نمایندگان افرادی هستند که کارهای اجرائی نداشتند یا بعضی‏ها معلم، خطیب و یا استاد دانشگاه بوده‏اند. بنابراین گاهی پیش می‏آید که توقعات مجلس از سطح کشش اجرایی کشور بالاتر است.

 به همین دلیل یک مقدار ضعف تجربه و کمبود تجربه در مجریان ما وجود دارد که حسن‏نیت و پرکاری آنها مقداری از آن را جبران می‏کند و در عین حال آن حد نصاب مطلوب را بدست نمی‏آورند. از سوی دیگر جنگ هم مسأله بسیار مهمی است، این که ما توانستیم در حال جنگ روال عادی زندگی را در کشور حفظ کنیم بدون اینکه مالیات‏ها را مالیات جنگی تعیین کنیم و از اداراتمان توقع کار فوق‏العاده مجانی بکنیم و بدون این که بسیج عمومی امکانات اقتصادی را مطرح کنیم، کار خیلی بزرگی است.

 دولت اکنون بخش عظیمی از نیروهایش را در جبهه خرج می‏کند؛ مثلاً در یک عملیات ممکن است چند هزار کامیون از طرف دولت برای یکی دو ماه در جبهه بمانند یا چند اسکله را همیشه در بنادرمان به تخلیه وسایل جنگی اختصاص دهیم. همچنین بسیاری از نیروهای کارآمد ادارات، داوطلبانه به جبهه می‏روند یا بخش عظیمی از کادر پزشکان بیمارستانها را به مجروحان جنگی می‏دهیم. هم چنین گروه‏های فنی را در جهاد سازندگی و نقاط دیگر در پشت جبهه خرج می‏کنیم، بنابراین از توان اجرایی دولت و کارهای عادی کشور کاسته می‏شود. اضافه بر این حدود یک چهارم بودجه صرف جنگ می‏شود و اگر این یک چهارم به طرف کارهای عادی برود، شما می‏دانید چه تحولی به وجود می‏آورد، اداره دو میلیون آواره ناشی از جنگ بردوش دولت سنگینی می‏کند، اکنون پنج استان ما را جنگ تقریباً نیمه‏فلج کرده است. همه اینها را در نظر بگیرید، دولتی با شرایط جنگی نیازهای جدید انقلاب و فشارهای مختلف این کارها را انجام می‏دهد به اضافه 1/5 میلیون آواره افغانی و صدها هزار آواره عراقی و انصافاً باید کار قوه مجریه را که تا این حد کشور را به طور عادی حفظ کرده است مهم حساب کرد، این مجلس، قوه قضائیه و یا شورای نگهبان نیست که این کارها را انجام می‏دهد بلکه این دولت است که آنها را انجام می‏دهد. نباید گفت دولت ضعیف است بلکه باید گفت مشکلات زیاد است.

 س - خبرنگار تلویزیون سی بی اس آمریکا: آیا نیروی هوایی شما می‏تواند با نیروی هوایی کشورهای دیگر به غیر از عراق مقابله نماید؟

 ج - بعد از چهار سال جنگ، نیروی هوائی ایران از روزهای اول از لحاظ کارآیی قوی‏تر است و ما کارهای مهمی را با نیروی هوایی در عملیات برون مرزی می‏توانیم انجام دهیم، منتهی ما در کاربرد نیروی هوائی‏مان یک مقدار به دلیل وابسته بودن در قطعات نیروی هوایی به کشورهایی مثل آمریکا احتیاط می‏کنیم و وضع نیروی هوائی ما الحمدللّه خوب است و در این مورد نگرانی نداریم.

 س - خبرنگار خبرگزاری فرانسه: آیا فکر می‏کنید بحث و بررسی پایان جنگ در مجلس دوم محتمل باشد؟

 ج - هیچ وقت این طور نیست که اول مجلس تصمیم بگیرد. قانون اساسی ما می‏گوید اگر بنا باشد فرمان متارکه جنگ داده شود، اول فرمانده کل قوا است که اعلام ختم جنگ را می‏کند و بعد مجلس باید صلح را تصویب کند و ما امیدواریم که جنگ را زودتر خاتمه دهیم و پیروزی آنچنان باشد که احتیاج به تصویب مجلس نداشته باشد و خود به خود ملت عراق آزاد بشوند.

 س - خبرنگار اطلاعات : از جمله مصوبات مجلس یکی لایحه دستورالعمل اجرایی بیانیه الجزایر بود، شما به عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی تا چه حد اجرای مفاد این بیانیه با مصوبه مجلس را عملی می‏دانید؟

 ج - آمریکایی‏ها به خاطر دستِ بازی که در کارهای حقوقی و کارهای سیاسی در هلند دارند مکرر از مصوبات مجلس ما تخلف کردند؛ حدود 18 مورد تخلف اصولی کردند. در مواردی شکل این مصوبه از سوی آنان نقض شده است، ما هم به‏آنها اخطار کردیم.

 آقای مهندس موسوی هم اخطار کردند که آقای خامنه‏ای در نمازجمعه اعلام کردند که اگر آن سیاست‏ها پا برجا باشد و بخواهد ادامه بدهد، ما ناچاریم که تجدید نظر بکنیم. ما مایلیم که مسائل اختلافی و حقوقی خود را با هر کس در دنیا عادلانه حل و فصل کنیم تا حقی از کسی ضایع نشود.

 س - خبرنگار سازمان خبری هلند: مجلس جدید بدون نخست‏وزیر سابق آقای بازرگان و طرفداران وی تشکیل خواهد شد، به نظر شما تا چه حد آنها در کار مجلس ایجاد اخلال می‏کردند؟

 ج - اوایل کار مجلس، کارهایی می‏کردند، چون بنی‏صدر اینجا بود و اینها هم که با گروهک‏ها و منافقین همکاری داشتند و می‏دیدند که اکثریت مجلس با آنها نیست، تصمیم گرفته بودند که مجلس را از کار بیاندازند و مطرح کردند که چه کسی باید برود و نتیجه گرفتند که مجلس باید برود و بعد بن‏بست را مطرح کردند و گاهی اگر لایحه‏ای را قبول نداشتند، نمی‏آمدند و در مجلس شرکت نمی‏کردند و در نتیجه مجلس را از اکثریت می‏انداختند، اما بعد از عزل بنی‏صدر و این که نماینده‏ها متوجه شدند که آنها دارند اخلال می‏کنند، به طور کلی موضع آنها در جامعه ضعیف شد. آنها در مجلس آن قدر اقلیت دارند که بود و نبودشان خیلی مؤثر نبود و شرکت آنها در مجلس آن قدر هم مهم نبود، ما دلمان می‏خواهد آنها در جامعه باشند و خدمت بکنند.

 س - خبرنگار روزنامه صبح آزادگان: چه طرح و لوایحی به‏طور مشخص از نظر کار مجلس دوره دوم در اولویت قرار دارد و همچنین از نظر شما مجلس دوم چه تفاوتی با مجلس اول خواهد داشت؟

 ج - اولویت‏ها بسته به مجلس آینده است. آئین‏نامه مجلس این طور است که مجلس دوم که تشکیل شد لوایح گذشته‏ای که باقی مانده است آنها را باید 10 نفر از نماینده‏ها پیشنهاد بدهند و مجلس باید تصویب بکند. همین طور دولت اگر می‏خواهد لوایح قدیم به کار خودش ادامه دهد، باید درخواست کند. این بستگی دارد به مجلس و نمایندگان و در مورد تفاوتها باید بگویم که الان نمی‏شود پیش‏بینی دقیق کرد. طرز تفکر و اطلاعات نمایندگان جدید را نمی‏دانم و در آینده روشن خواهد شد، اما در مجموع تفاوت زیادی بین این دو مجلس نخواهد بود. یک مقدار مسئولین اجرایی در مجلس دوم بیشتر خواهند بود و ترکیب روحانی و غیر روحانی هم مثل گذشته است و روحانیونی که می‏آیند 4 تا 5 سال سابقه کار داشته‏اند.

 س - خبرنگار روزنامه آساهی ژاپن: شورای نگهبان به دفعات مصوبات مجلس را رد کرده است، با توجه به‏این نکته آیا مجلس شورای اسلامی می‏تواند نتایج مذکور را منعکس کند؟

 ج - اکثریت مردم ما مسلمان هستند و دلشان می‏خواهد که قوانین اسلامی باشد. چیزهایی که مردم از آن حمایت می‏کنند اینهاست. شورای نگهبان قضاوت اسلام را با قانون اساسی منعکس می‏کند. البته ممکن است ما اختلاف نظر داشته باشیم با بعضی از اعضاء شورای نگهبان در بعضی از مسائل. مواردی هست که مجلس تصویب می‏کند و شورای نگهبان قبول نمی‏کند، در آینده از اینگونه مسائل داریم. اما در کل، این را به نفع می‏دانیم؛ یعنی اعتمادی که از ناحیه وجود شورای نگهبان برای ملت ماست و ملت مطمئن هستند که قانون غیراسلامی تصویب نمی‏شود و وقتی شورای نگهبان چیزی را تصویب می‏کند آنها مطمئن هستند که مال خودشان است و حق است و نگرانی ندارند و در کل وجود شورای نگهبان را بسیار مفید می‏دانیم.

 س - خبرنگار مجله شاهد ارگان بنیاد شهید: به طور حتم مردم باید با نمایندگان خود ارتباط داشته باشند، در دور دوم مجلس برای ارتباط نمایندگان با مردم و رسیدگی به مسائل آنها چه تدابیری گرفته شد؟

 ج - طبیعت کار مجلس این است که نماینده‏ها در این زمینه‏ها باید با مردم خودشان ارتباط داشته باشند و خواسته‏های مردم را در مجلس و کمیسیون‏ها مطرح کنند. در دوره گذشته به خاطر تروریسمی که بود این ارتباط قدری ضعیف شد و یکی از ضررهایی که از ناحیه تروریسم وارد شد همین بود.

 به همان نسبتی که امنیت بالا برود، ارتباط نمایندگان هم بیشتر می‏شود و نمایندگان خواسته‏های مردم را به مجلس می‏آورند به اضافه اینکه روابط عمومی هم کار آمارگیری دارد که از مردم نظرخواهی می‏کنند و آن را به کمیسیون‏ها و به نماینده‏ها می‏گویند و نماینده‏ها بدانند مردم چه می‏گویند.

 س - خبرنگار مجله مرزداران: نظر مجلس درباره مرزبانی ژاندارمری و مبارزه با قاچاق و قاچاقچیان بین‏المللی چیست؟

 ج - مجلس قاطع است که با قاچاقچیان مبارزه شود. مجلس امسال بودجه خوبی هم برای مرزها به کار گرفته و وزارت کشور فعالیت خوبی کرده و ما جاده‏های مرزی فراوانی کشیدیم و پاسگاه‏های زیادی درست کردیم، ژاندارمری را تقویت کردیم، نیروهای مرزی را تقویت کردیم و مبارزه با قاچاق برای اولین بار در کشور ما، سازماندهی شد.

 اطلاعات مرکزی را درست کردند که مقطعی مبارزه نکنند و مثل مبارزه با تروریسم که اطلاعات و برنامه‏ها هماهنگ شده، همه قاچاقچی‏ها شناسایی می‏شوند و با این شکل مبارزه با قاچاقچی، من فکر می‏کنم تا یکی دو سال دیگر جمهوری اسلامی آن‏چنان مسلط شود برآنها که دیگر آنها تحرک خود را از دست خواهند داد.

 س - خبرنگار خبرگزاری فرانسه: در ملاقاتی که شما با یگان دریایی سپاه پاسداران داشتید، از عملیات ژاپنی‏ها و کماندوهای خودکشی در جنگ جهانی دوم یاد کرده بودید. آیا این به‏این معنی نیست که سپاهیان انقلاب نیز می‏توانند در عملیات خودکشی با کشتیهای حامل مواد منفجره علیه ناوگان آمریکا، انگلیس یا فرانسه که قصد دخالت در منطقه را داشته باشند شرکت کنند؟

 ج - ما کلمه انتحار را هیچ‏گاه بکار نمی‏بریم، بلکه ما شهادت را مطرح می‏کنیم ما معتقدیم کسانیکه در راه هدفشان شهید می‏شوند بهترین زندگی جاوید را بدست می‏آورند و این واژه‏ها با آن خیلی فرق دارد و ما هم اینگونه شهادت را حیات می‏دانیم، انتحار نمی‏دانیم.

 اما اصل مطلب درست است؛ یعنی ما می‏دانیم ابرقدرتها با اسلحه‏های پیچیده‏ای که دارند، ما در جنگ کلاسیک بر آنها پیروز نمی‏شویم طبعاً باید چیزی داشته باشیم که آنها ندارند و آنچه ما داریم، آنها ندارند، این روحیه شهادت‏طلبی است که همه جا استفاده می‏کنیم. در همین جنگ عراق از این روحیه استفاده می‏شود، دقیقاً اگر یک روزی ما با آمریکایی‏ها طرف شویم، از این روحیه به هر نحوی در سراسر دنیا استفاده خواهد شد.

 س - خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی: آمریکا در بیروت نشان داد که قدرت پایداری در مقابل مشکلات را ندارد، با این حساب اتکای مرتجعین منطقه به پشتیبانی آمریکا تا چه حد می‏تواند برای آنها اطمینان بخش باشد؟

 ج - خوب اگر آمریکا ندارد، مرتجعین منطقه کمتر از آن ندارند و آنها روی این حساب، به هم کمک می‏کنند و این طبیعی است که آنها متکی به آمریکا باشند و آمریکا هم از آنها استفاده بکند ولی ملتها اگر صاحب قدرت شوند هیچ چیز نمی‏تواند ایشان را قادر به اطاعت از خود کند.

 س - خبرنگار خبرگزاری رسمی ایتالیا: بعضی از رسانه‏های گروهی خاص، اعلام کردند که هواپیماهای ایرانی به کشتیهای نفتی در خلیج‏فارس حمله کرده‏اند، مقامات دولتی ایران این خبر را رسماً تکذیب نکردند، جنابعالی به عنوان ریاست مجلس و نماینده حضرت امام در شورای‏عالی دفاع در این‏مورد توضیح لازم را بفرمائید؟

 ج - ما سیاست جنگ را می‏گوئیم و سیاست ما این‏است که در خلیج‏فارس اگر به کشتیهای نفتی حمله کردند به خودمان حق می‏دهیم که راههای نفتی را ناامن کنیم اما اینکه آن کشتی را چه کسی زده این مطلبی است که جداگانه باید گفته شود، ولی سیاست قطعی ما همین است اگر آنها راه ما را ببندند ما راه دیگری را می‏بندیم.

 س - خبرنگار کیهان عربی: با توجه به دیدار آقای خدام از تهران، آیا پیشنهاد بهبود روابط رژیم عراق با جمهوری اسلامی ایران با عربستان سعودی شده است و آیا در این دیدار پیشنهاد آن آمده است؟

 ج - ما مایل نیستیم که روابطمان با عربستان سعودی تیره باشد. در این باره هم با آقای خدام مذاکره شد. آقای فهد نامه‏ای نوشته بودند به آقای حافظ اسد و ایشان هم خواسته بودند چاره‏جویی بکنند در این مسأله، آقای اسد که همراه ما هستند در این جنگ، نمی‏خواستند اظهاری بکنند که ما قبول نداشته باشیم.

 این مسافرت انجام شد که نظرات ما را بفهمند. ما واقعاً با کویت و عربستان چه باید بکنیم، آیا قصد توسعه جنگ داریم؟ ما نظرمان را گفتیم. ما قصد توسعه جنگ را نداریم و کویت و عربستان خودشان را بکشند کنار. ما می‏دانیم که کویت و عربستان به نیابت از عراق دارند نفت می‏فروشند و با پول نفت آنهاست که براین موشکها به کشور ما می‏خورد، در عین حال عکس‏العمل نشان ندادیم. ولی توقع ما این نیست که وقتی یک کشتی عربستان را که به خاطر اینکه از خارک عبور کرده در دریا می‏زنند، عربستان آن را محکوم نکند. خوب! عربستان باید عراق را محکوم کند. دو کشتی عربستان را زدند و به جای اعتراض، زکی‏یمانی گفت: "خلبانهای عراقی از بالا نمی‏بینند که کشتی مال کیست و کشتی‏های ما نروند در خارک". بنابراین صدام اعتراف کرده که کشتی او را زده و اعلام کرده که از آواکس‏های عربستان استفاده کرده است.

 عربستان هم در این کار شریک بوده است. هم پول موشکها را داده، هم آواکسهای عربستان اطلاعات دادند، هم وزیر نفتش تأیید کرده، هم در بیانیه رسمی بعدی خود عراق را محکوم نکرده است. اینها بیایند محکوم کنند و خودشان را بکشند کنار تا اینکه ما هم سیاست خود را عوض کنیم.

 س - خبرنگار مجله زن روز: پیرامون اقدامات مجلس در مورد ایجاد تسهیل امر ازدواج و دیگر مسائل خانواده توضیح دهید.

 ج - تأمین حقوق خانواده از نظر اسلام و قانون اساسی، کار نیمه وقت بانوان و امکانات دیگر از قبیل تهیه و تأمین مسکن برای افرادی که ازدواج می‏کنند از تصمیمات مجلس بوده است.

 س - خبرنگار مجله اطلاعات هفتگی: مرحله دوم انتخابات مجلس با استقبال کمتری از دوره اول مواجه شد، علت آن را شما چگونه می‏بینید؟

 ج - چون دوره اول از جهات مختلف توسط گروهک‏ها و ... تحریم نشده بود، مردم به خاطر بعد سیاسی قضیه و اعلام وجود خود، شرکت وسیع کردند. اما در مرحله دوم آن حالت سیاسی خودش را از دست داد و تعداد کاندیداها هم پایین آمد و عده‏ای از آنها را هم مردم قبول نداشتند و رأی خود را به افراد قبلی داده بودند، الان در مملکت ما رأی‏گیری جنبه سیاسی دارد. مردم برای حمایت از جامعه اسلامی می‏آیند پای صندوق و رأی می‏دهند.

 س - خبرنگار روزنامه تهران تایمز: با توجه به‏اهمیت تبلیغات خارج از کشور و نابسامانیهای موجود در آن، چرا مجلس در این باره تصمیماتی نگرفت و مسئولیتهای وزارتخانه‏ها و نهادهای مشخص را روشن نکرد؟

 ج - مجلس در این مورد خیلی کار کرد، امام دستور دادند که تبلیغات ما در خارج تحرک پیدا بکند. در مجلس هم این حرکت آمد، خود نماینده‏ها مسافرت زیادی کردند. بودجه‏ای که از مجلس خواستند تصویب کرده و برای لوایحی که می‏آورند؛ مثل وزارت ارشاد، وزارت خارجه تصویب می‏شود.

 البته قدرت تبلیغاتی دشمن در مقابله با ما، قابل مقایسه نیست. ما امکانات کمی داریم و ضمناً نیروی زیادی تربیت نکردیم و در کل سیاست ما این است که تبلیغات خارجی را تقویت کنیم و اهمیت می‏دهیم برای برنامه‏های برون مرزی خودمان.