مصاحبه آقای هاشمی با خبرنگاران داخلی و خارجی پیرامون مسائل عمده کشور؛ اقتصاد، جنگ، مترو
س - روزنامه یومیوری و خبرگزاری کیودو ژاپن: در مورد این که زمان مناسب حمله بزرگ قریبالوقوع که مسئولان جمهوری اسلامی بارها بهآن اشاره کردهاند، در آینده نزدیک خواهد بود یا نه؟
ج - این که من بهشما بگویم زمان حمله بزرگ کی میباشد، درست نیست. ما مدتی است که اعلام کردهایم حمله قاطعی خواهیم داشت و این حرف از همان اول هم توضیح داده شده است؛ یعنی، ما آماده هستیم برای یک تهاجم در شرایطی که لازم بدانیم و این حالت را از همان موقعی که گفتهایم تابحال حفظ کردهایم. برای ما الان جنبههای نظامی جنگ زیاد مهم نیست؛ چون یک مرحلهای بود که دشمن در داخل خاک ما بود و بههر قیمتی و بههر شکلی و در هر فرصتی بهدشمن حمله میکردیم تا بیرون برود و یا نابود شود. اکنون در اکثر نقاط یا ما روی مرز خود هستیم یا کمی داخل خاک عراق هستیم و در بعضی جاها مثل نفت شهر، عراق در داخل خاک ما است. این هم دلیلی دارد که در آنجا فشاری نیاوردهایم ولی آمادگی ما محفوظ است.
اکنون جنبه سیاسی جنگ برای ما مهم است. ما طالب از بینرفتن نیروهای خودمان و مردم عراق نیستیم، در شرایطی این حمله را انجام میدهیم که بعداً نیاز زیادی بهادامه جنگ نباشد و کار جنگ تمام بشود. بنابراین آمادگی محفوظ است ولی زمان آن بستگی بهشرایط سیاسی منطقه دارد.
س - خبرنگاران روزنامه توکیو شیمون و نیهون کیزائی از ژاپن: در مورد مندرجات یک روزنامه کویتی در مورد مسافرت قریبالوقوع پرزیدنت حافظ اسد رئیس جمهوری سوریه به جمهوری اسلامی ایران، زمان این مسافرت چه موقعی است و آیا ایشان میتوانند نقشی در میانجیگری جنگ داشته باشند؟
ج - مدتهاست رئیس جمهوری ما از آقای حافظ اسد دعوت کردهاند که بهکشورمان بیایند و هر وقت ایشان مصلحت بدانند خواهند آمد. آنچه اخیراً شایع شده که ایشان در رابطه با جنگ و میانجیگری به ایران میآیند؛ از نظر من بعید است. چون سوریها مایل نمیباشند در جبههای میانجیگری بکنند که خودشان هم در آن طرف هستند. اگرچه آنها الان با عراق نمیجنگند اما کاملاً مواضع ما را قبول دارند و از نظر ما خیلی مفهومی ندارد که آقای حافظ اسد بخواهند میانجی جنگ باشند.
س - روزنامه اطلاعات: اهداف تبلیغات گسترده رادیوهای خارجی در مورد موفقیتهای رژیم عراق چیست؟
ج - عراقیها به خاطر شرایط خود و بهخاطر مسائلی که در رابطه با جشنهای دهه فجر ما و به خاطر مسائل منطقهای که الان وجود دارد و نیازی که الان بهگدائی و اخاذی از کشورهای جنوب خلیجفارس دارند، احتیاج بهراه انداختن سروصدا داشتند و از این رو مسائلی را بهدروغ عنوان کردند و دست به دو حرکت مذبوحانه نیز در جبهه جنوب و جبهه میانی زدند که در هر دو حرکت با دادن تعدادی تلفات، عقب نشستند.
ما هم تاکنون برنامهای غیر از دفاع نداشتهایم و چون بنای هجوم متقابل را در شرایط موجود نداشتیم، پس ضربه سنگینی را بهآنها نزدیم و فقط دفاع کردیم و آن هیاهوها را آنها راه انداختند و روزنامههای غربی بلندگوی آنها شدند، ولی این هیأت همانطور که خودشان هم فهمیدند، خیلی توخالی بود؛ چون ستاد تبلیغات جنگ ما پیشنهاد کرد که عراقیها خبرنگار خارجی را به بازدید محلهایی که مدعی تصرف آنها هستند ببرند، شنیدهام چند نفر از منافقینی که در عراق هستند را بهعنوان اسیر در رسانههای تبلیغاتی خود بهنمایش گذاشتهاند.
س - خبرنگار صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران: نظر جمهوری اسلامی ایران در مقابل تلاشهایی که اخیراً از سوی سازمانها و کنفرانسهای بینالمللی و کشورهای مختلف در جهت برقراری صلح بین ایران و عراق شروع شده چیست؟ و جمهوری اسلامی ایران چه انتظاراتی از عوامل میانجی دارد و نیز واقعیت تهیه شدن طرحی از سوی فرانسه، عربستان، سوریه و الجزایر در مورد پایان دادن بهجنگ تحمیلی با اشاره بهاین که تحرکات برای میانجیگری در جنگ برای جمهوری اسلامی ایران تازگی ندارد و از همان روزهایی که معلوم شد عراق در جنگ پیروز نیست و آثار شکست عراق روشن شد این تحرکات هم شروع شد؟
ج - البته در یک ماه اخیر در رسانههای جهان شاهد اوجگیری این تحرکات بودهایم. ملاقاتها و رفتوآمدهایی در این زمینه وجود دارد. ما این که سوریه در این جریان باشد فکر نمیکنیم درست باشد. چون ما موضع سوریه را میدانیم. اما احتمال دارد که سایرین دنبال یک طرح جدید باشند. اما این طرح به ما پیشنهاد نشده است و ما خبری از ماهیت این طرح نداریم. در مورد خود ما مطلب همان است که بارها گفتهایم.
هر طرحی که برمبنای بقای حزب بعث در عراق باشد، مورد توجه ما قرار نمیگیرد و حاضر نیستیم بر مبنای آن طرح حرف بزنیم. هر کس که میخواهد در مورد جنگ با ما حرف بزند، اول باید متجاوز بودن حزب بعث را بپذیرد و حکم متجاوز هم از نظر مقررات بینالمللی روشن است و حکم کسی که جنگی را ایجاد کرده که این همه تلفات داشته روشن است. وقتی که طرف ما بپذیرد که عراق متجاوز است برای ما مذاکره معنی خواهد داشت، میتوانیم با هم در مورد مجازات متجاوز حرف بزنیم ولی هنوز کسی در مراحل اخیر طرحی را پیشنهاد نکرده است و از ماهیت نظر جدید آنان نیز مطلع نیستیم.
س - خبرنگار روزنامه ژاپنی نیهون کیزائی: اخیراً عراق دوباره سرگرم زدن مناطق مسکونی ایران شده است، آیا ایران همچنان صبر پیشه کرده و به اظهار نظر سازمان ملل یا کارشناسان بسنده خواهد کرد؟
ج - جمهوری اسلامی ایران در این مورد صبر نخواهد کرد، قبلاً هم وقتی که عراقیها شهرهای مإ؛ممظظ را میزدند، با آنان اتمام حجت میکردیم و عراقیها وقتی که خیلی شلوغ کردند گفتیم که بصره را میزنیم. حالا اعلام میکنم اگر عراق بخواهد بهاین موذیگریها ادامه بدهد و روستاها و شهرهای ما را بزند و اخیراً نیز هویزه و برخی از روستاها را زده است، به نیروهایمان در جبهه جنوبی و میانی گفتهایم که آماده باشند که شهرهای عراق را بزنند و احتمال دارد که ما بهعنوان اخطار موجی از گلوله بهروی شهر بصره بفرستیم.
س - روزنامه ژاپنی یومیوری: چرا بعد از گذشت 6 سال از انقلاب اسلامی ایران، مسائل اساسی نظیر زمین، تجارت خارجی و کلاً مدل اقتصادی جمهوری اسلامی به روشنی تعریف و تدوین نشده است و آیا این مشکلات باید از طریق مجلس حل شود و یا با راهنماییهای بالاترین مقامات مذهبی؟
ج - مدل اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در قانون اساسی مشخص شده است که مسأله مبهمی از لحاظ کلی ندارد. در اجرا و فهم قانون اساسی گاهی اختلاف نظرهایی بین مجلس و شورای نگهبان پیش میآید و گاهی کارها به تأخیر میافتد و چون مرجع تفسیر قانون اساسی شورای نگهبان است، بنابراین بیشتر نظر این شورا حاکم میشود. در تجارت خارجی اصلاً مشکلی نداریم و دولت حتی بدون گذاشتن قانونی که الان در مجلس است، به دلیل این که ارز داخل کشور مال دولت است و قسمت اعظم ارز کشور ما از فروش نفت بهدست میآید و ارز بسیار کمی از طریق صادرات بخش خصوصی بهدست میآید، بنابراین تجارت خارجی بدون این که مسأله خاصی در مجلس بگذرد، در اختیار دولت است. دولت اگر تشخیص داد، اجناس خودش را از خارج وارد میکند و یا آن را به بخش خصوصی واگذار میکند حتی اگر قانونی هم در مجلس نگذرد؛ چون تا این حد برای شورای نگهبان هم روشن است. چیزی که مال دولت است تصمیمگیری در مورد آن هم در صورت تصویب مجلس با دولت است.
لایحهای که در مورد اراضی کشاورزی در دوره پیش مجلس، تهیه شده بود و به اشکالی برخورد کرده بود، اخیراً در کمیسیون ویژهای تحت بررسی است و بهزودی با تأمین نظرات شورای نگهبان در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی مطرح خواهد شد.
س - خبرنگار روزنامه کیهان: »سیاست نه شرقی و نه غربی « جمهوری اسلامی ایران بهعنوان معیاری تازه در معادلات سیاسی جهان وارد شده است. با توجه به قطببندیها و بلوکبندیهای جهانی تا چه اندازه توانستهایم فعالانه وارد این معادلات بشویم و اساساً سیاست خارجی کشورمان توانسته به عنوان بازوی نیرومند نظام انقلاب اسلامی پیام این انقلاب را به جهانیان برساند؟
ج - در زمینه موفقیت جمهوری اسلامی ایران در این مورد دیگران باید سخن بگویند، تابحال در دنیا تصور میشد که هر انقلابی بدون تکیه بهیکی از قدرتهای جهانی قادر به پایداری نیست. برای اینکه اگر انقلاب ضدغربی و آمریکایی باشد، آمریکاییها آنقدر فشار میآورند که آن انقلاب را مستأصل کنند. مگر این که در مقابل آنها قدرتی مثل شوروی باشد و برعکس اگر علیه شوروی باشد باید از سوی آمریکا حمایت بشود.
کاری که انقلاب اسلامی کرد، اثبات این مسأله بود که میشود انقلابی با هر دو بلوک در معارضه باشد و اصول و شیوههای زندگی و فرهنگ و ایدههای آنها را قبول نداشته باشد و روی پای خودش بایستد. جمهوری اسلامی ایران این را ثابت کرده است. کشور ما عملاً از سوی شرق و بیشتر غرب، مشکلاتی داشته و دشمن ما عراق از سوی هر دو قدرت حمایت شد و گروهکهای مخالف با جمهوری اسلامی نیز مورد حمایت بیشتر غرب و گاهی شرق قرار گرفتند. جمهوری اسلامی ایران ثابت کرد که بدون حمایت ابرقدرتها هم میشود روی پای خود ایستاد و پیروز شد.
با الهام از ما، حادثه دوم در لبنان اتفاق افتاد و لبنان نشان موفقیت ایران در خارج از مرزهای خودش است. در لبنان میبینید آن که مقاومت میکند، ملت لبنان است که نه از سوی شرق و نه از سوی غرب حمایت میشوند و متکی بهخودشان و حمایتهای برخی از مسلمانان هستند. ما این را تجربه موفقی میدانیم اما این که سیاست خارجی ما چقدر بازوی سیاست نه شرقی، نه غربی در خارج بوده است؛ باید بگویم در اوایل انقلاب، کشور ما وزارت امور خارجه نداشت و بیشتر کادرها، همان قبلیها بودند و وزرایی هم که داشتیم چندان علاقهای بهاین مسأله نداشتند. از دو سه سال پیش تاکنون که وزارت امور خارجه ما خوب شکل گرفته، کارهای خوبی انجام داده است که ما این راه را مسیر پیروزی میدانیم.
س - خبرنگار تلویزیون ان. اچ. ک ژاپن: مقامات روحانی مخالف با لایحه مالیاتها چه کسانی هستند و نظر امام خمینی در این زمینه چیست؟
ج - الان دیگر کسی با این لایحه مخالف نیست. در همان موقع که این لایحه مطرح شد برخی از آقایان روحانی مالیات را به عنوان حکم ثانونی اسلامی قبول کردند و نه اولی، حکم ثانونی؛ یعنی، این که در حال عادی نباید اجرا شود و فقط در موقعیت غیرعادی و به عنوان ضرورت باید اجرا شود، اما اکثریت روحانیون و اسلام شناسان این نظر را قبول نداشتند و حکم اولی میدانستند و در مجلس شورای اسلامی هم با اکثریت قوی - بیش از دو سوم آراء - در شور اول تصویب شد.
بعد که این اختلافنظرها به رسانههای جمعی کشید، حضرت امام دخالت کردند و نظر دادهاند که مالیات حکم اولیه اسلام است و وقتی که نظر حضرت امام به سایر روحانیون رسید، دیگر هیچ کسی اعتراضی ندارد و همه آن را قبول دارند، البته بحث کارشناسی در مورد آن خواهیم داشت؛ چون همه قبول دارند که مالیات باید عادلانه باشد و صاحبان اموال باید به تناسب درآمدها و تناسب مخارجی که بر دولت دارند، مالیات بدهند. این عدل را همه ما قبول داریم.
امام هم تأکید کردند که عادلانه باشد. اکنون بحث این است که چه مالیاتی بر چه مواردی بسته شود که به کسی ظلم نشود و مردم هم در اداره کشور از لحاظ مالی شرکت داشته باشند. این دیگر وضع طبیعی هر لایحهای است که وقتی به مجلس میآید مورد بحث قرار بگیرد. ضمناً لایحه اخیر مالیات حدود 300 ماده دارد و کتاب کوچکی شده است که این هم طول میکشد تا در کمیسیونی مورد رسیدگی قرار گیرد. هماکنون کارشناسان روی آن کار میکنند تا عادلانهتر بشود و بعد هم در شور دوم مطرح میشود.
س - خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی: هدف و منظور از تشکیل جلسات مشترک هیأت دولت و رؤسای سه قوه در دو سه هفته گذشته چه بوده است و این که چرا تاکنون چنین جلساتی نبوده است؟
ج - جلسات وضع استثنایی ندارد و اینطور نیست که بهخاطر وضعیت استثنایی جلسه مشترک گذاشته باشیم. در عمل تشخیص دادهایم که جلسات مشترک مقدار زیادی به پیشرفت امور کمک میکند، مثلاً جلسهای که رؤسای کمیسیون مجلس با وزراء داشتند قرار شد این جلسات به صورت ماهانه ادامه پیدا کند. حرفها در مقابل هم گفته میشود و توقعات متقابل مجلس از دولت و دولت از مجلس در جلسه مشترک مطرح میشود و این به همکاریها کمک میکند. حضور رؤسای سه قوه هم در جلسه هیأت دولت بخاطر مسائل جاری کشور بود که میخواستیم برخی از مسائل مهمی را یک جا مورد بحث قرار دهیم و جلسه مفیدی هم بود. بهرحال تصمیم گرفتیم از این به بعد مسائل خیلی مهم جاری کشور را در صورت امکان در جلسات مشترکی مورد بررسی و بحث قرار دهیم تا سرعت پیشرفت کشور بیشتر شود.
س - خبرنگاران روزنامه اطلاعات و صدا و سیمای جمهوری اسلامی: تأثیر و نقش حضور میهمانان خارجی در کنفرانس اندیشه اسلامی و مراسم گرامیداشت دهه فجر در معرفی و صدور انقلاب اسلامی و نیز تحلیل فرمایشات اخیر حضرت امام امت در دیدار با میهمانان خارجی که فرمودند "شما هجمه کنید و ننشینید که دشمن هجوم بیاورد" و این که در اجرای فرمان به ویژه در بعد نظامی چه باید کرد؟
ج - بیشک مسافرتها، ملاقاتها و سمینارها و مذاکرات برای روشن شدن مطالب و مواضع بسیار مفید است. الان ما مایل هستیم که شخصیتهای فکری و اندیشمند اسلامی و اخیراً هم تصمیم گرفته شده است تا شخصیتهای کلیساهای مسیحی را هم دعوت کنند به ایران بیایند تا با هم مذاکره و مشاوره بکنیم. نکته دیگر این که آنها هم اظهار علاقه میکنند که برای آشنایی با شخصیتهای ایرانی به کشورمان بیایند. در مناسبتهایی مانند دهه فجر ما آنها را دستهجمعی دعوت میکنیم تا برای آشنایی با شخصیتهای ایران به کشورمان بیایند تا از آنچه در کشور ما میگذرد مطلع شوند و اگر نظر اصلاحی داشته باشند بهما بگویند و اگر در این جا با مسائل خوبی آشنا شدند بهعنوان سوغاتی برای مردم کشورها و شهرهای خودشان ببرند. خاصیت بعدی این است که ما وسیلهای میشویم تا شخصیتها و نمایندگان جریانهای مبارز اسلامی دور هم جمع شده و برای رفع مشکلاتشان با هم مشورت و تبادل نظر کنند. مسأله دیگر این که این مسافرتها تشریفاتی نیست.
اما امسال در این کنفرانس حکومت اسلامی را به بحث گذاشتیم. ما امیدواریم در آینده ایران بتواند یکی از مراکز برخورد اندیشهها در سطح جهانی باشد و این دعوتها اینگونه مسائل را تبلیغ میکند. در مورد فرمایشات امام این فصل جداگانهای است چون کسانی که آمدند. اهل فکر، مبارزه، نظر و ایده هستند. حضرت امام یک راهنمایی کلی فرمودند که نباید در مقابل فشارهایی که دشمنان میآورند، جا بزنیم. روح حرف امام این بود که ما باید از دنیای سلطهگر امروز طلبکار باشیم و طلبکارانه برای گرفتن حق محرومان، مظلومان و مردم تحت سلطه مبارزه بکنیم و منتظر نمانیم که حق، خودش پیروز شود و از میهمانان که نمایندگان جریانهای مبارز بودند؛ خواستند که به مبارزاتشان ادامه بدهند.
س - خبرنگار تلویزیون استرالیا: علت خوب نبودن تصور مردم کشورهای غربی نسبت به ایران چیست؟
ج - بسیاری از دولتها با ما خوب نیستند. مخصوصاً آنهایی که از دست ما صدمه دیدهاند؛ مثلاً، باند آمریکا با اقمارش در مقابل ما هستند، برای این که آمریکا که کشور ما را، مرکز حیاتی و خانه دوم خودش تلقی میکرد، بیرون راندیم و رگهای ارتباطی او را داریم قطع میکنیم. از این رو طبیعی است که آمریکا و اطرافیانش با ما دشمن باشند.
از طرفی اگر دنیای اسلام بپاخیزد؛ هم برای مارکسیسم و هم برای کاپیتالیسم و برای دولتهای ارتجاعی منطقه خطرناک خواهد بود. بنابراین آنها راضی نمیشوند که ما پیشتاز یک نهضت اسلامی باشیم و دشمن ما میشوند. امکانات تبلیغاتی آنها فراوان است و با همه امکاناتشان علیه ما تبلیغ کردهاند. منابع اطلاعاتیشان هم از طریق یک عده فراری - مجموعه سلطنتطلبان و سرمایهداران فراری که علیه آنها انقلاب شد و همین تروریستهایی که در ایران اینقدر جنایت کردند، و وقتی که سرکوب شدند، فرار کردند - تأمین میشود. اینها مرتب خوراک دروغ و ناحق به رسانههای غربی میدهند و آنها هم برای مردم خودشان منتشر میکنند و افکار عمومی هم توسط سلطهگرها ساخته میشود، لذا این مشکل پیش آمده است.
در عین حال بسیاری از مردم واقعیتها را میدانند و جمهوری اسلامی جای خودش را در میان ملتهای محروم و مظلوم باز کرده و بههمین دلیل هم آنها میترسند و تا زمانی که ما خاصیت انقلابی اسلامی داریم و آنها هم خاصیت استکباری و سلطهگری دارند، این جنگ تبلیغاتی ادامه خواهد یافت.
س - خبرنگار روزنامه کیهان: تا چه حد توانستهایم در ساختن الگویی مطابق با موازین و اهداف اسلامی موفق باشیم تا بتوانیم آن را بهعنوان یکی از راههای صدور انقلاب به جهانیان ارائه دهیم؟
ج - در حد مسائل سیاسی موفق شدهایم که راه اصیل اسلامی و مردمی را تحت عنوان سیاست نه شرقی، نه غربی و حمایت از محرومان و مستضعفان و مبارزه با سلطهگران را نشان دهیم. فرهنگ اسلامی را تا حدود زیادی در کشورمان پیاده کردهایم. مسأله خودکفایی را علیرغم آنکه تا تحقق آن فاصله زیادی داریم جا انداختهایم و ایستادن روی پای خود را در جنگ و مقابله با دشمنان نشان دادهایم. در خارج از کشور نیز با حمایت از مردم افغانستان، لبنان، صحرا و ... راه اسلام را نشان دادیم در حمایت از مردم محروم داخل کشورمان نیز بسیار موفق بودهایم و امکانات کشور را به طرف محرومان و روستاها سوق دادیم، همه اینها نشان دهنده اسلامی شدن این نظام است، البته تا اسلام صد در صد فاصله زیادی داریم و تا جنگ هست موفقیتهای سازندگی ما و کارهای رفاهی برای کشورمان کند خواهند بود. امیدواریم در آینده این مسأله بیشتر و بهتر تحقق یابد.
س - خبرنگار روزنامه ژاپنی یومیوری: با توجه به توضیحات جنابعالی و سایر مقامات در مورد گرایشات طبیعی متفاوت که کلاً بهدو صورت دولتی کردن و غیردولتی کردن شکل گرفته است، آیا این اختلافات فقط در مسائل کلی نمود دارد، با این که در کلیه سطوح و مواضع مانند سطوح اجرایی نیز وجود دارد و آینده این اختلافات در جهت ایجاد تشکیلات مجزا خواهد بود؟
ج - ما این مسأله را بهصورت داغ و شکننده نمیبینیم، البته این اختلاف وجود دارد و روز بهروز هم افت میکند، برای این که در عمل هر دو طرف دارند به واقعیتها نزدیک میشوند. آنهایی که طرفدار دولتی کردن بودند کمکم دارند متوجه میشوند که بخش خصوصی در خیلی جاها کارگشا میباشد، آنهایی هم که بیشتر روی بخش خصوصی تکیه میکردند، در عمل میفهمند که جاهایی که انحصار در دست بخش خصوصی است، نفعطلبی - انحصار - احتکار و حرکات موذیانه وجود دارد و هر دو طرف از مواضع سخت خودشان نزول کردهاند.
البته به دنبال این، همیشه یک مقدار درگیری سیاسی هم هست و از سطح کلیات هم گاهی پایین میآید اما من پیشبینی نمیکنم که این ممکن است به تجربه تشکیلاتی منجر شود ولی احتمالش هم هست. گرچه من نظرم این است که به طرف کم شدن اختلافات پیش میرویم بهطورکلی این برخورد اندیشهها و افکار را بهخصوص در شرایطی که جنگ هم نداشته باشیم، مفید هم میدانیم؛ چون میتواند مایه تحرک بیشتر و تبلور حقیقتها باشد.
س - خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی: با توجه به کاهش قیمت نفت اوپک و موافقت کشورهای عربی با آن، شما تأثیر کاهش قیمت نفت را به روی مسائل سیاسی و نظامی و اقتصادی منطقه چگونه ارزیابی میکنید؟
ج - کاهش قیمت نفت به هر اندازه که باشد در مسائل منطقه اثر منفی دارد. ما معتقد هستیم که حداقل در حد رشد تورم، قیمت نفت نیز باید مانند سایر کالاها گران بشود. متأسفانه یکی دو سال است که این روند معکوس است؛ یعنی، هر چه تورم بالا میرود مصرف کنندگان نفت که کشورهای مقتدر صنعتی هستند، میخواهند تورم خودشان را با خرید نفت ارزان جبران کنند و از جیب ملتهای مظلومی مانند ما برای جبران تورم خودشان استفاده میکنند. این برای ما ضرر دارد و دشمنان ما و سلطهگران از آن سود میبرند. بنابراین کاهش قیمت نفت اثر منفی برای منطقه دارد و اگر ما مقاومت نکرده بودیم، ممکن بود ارزان شدن نفت خطرناکتر از این باشد.
خوشبختانه با مواضع خوبی که جمهوری اسلامی گرفت و حمایتی که کمابیش از سوی الجزایر و لیبی شد و قاطعیتی که وزیر نفت ما و هیأت ایرانی در کنفرانس اوپک داشتند، از بحران جلوگیری کردند. اما همین کاهش دلاری قیمت نفتهای سبک و در کل ارزان شدن همه نفتهای منطقه بهمیزان تقریبی نیم دلار، اثری منفی دارد، هر چند این اثر منفی میتواند در درازمدت احتمالاً تبدیل بهاثر مثبت بشود؛ یعنی، مردم منطقه بفهمند که حکومتهایشان برخلاف منافع آنها حرکت میکنند و بفهمند که غارتگران به هیچ حدی قانع نیستند. ممکن است یک جهش در قیمت نفت در یک مقطع خاص زمانی اینگونه ضررها را جبران کند.
البته در آن شرایط باید بهفکر ملتهای محرومی که پول برای خرید نفت ندارند باشیم. ولی باید از پولداران و غارتگران دنیا که بیشتر پول نفت به جیب شرکتهای آنها میرود پس بگیریم.
س - خبرنگار روزنامه تونسی "الرأی": ملاحظه میشود انقلاب روز به روز رنگ خود را از دست میدهد و سردشدن احساسات انقلابی، عدم وجود احزاب سیاسی و تضاد موجود در جامعه و عدم شرکت دانشجویان در فعالیتهای سیاسی میتواند نشانههایی از این مطلب باشد، نظر شما در این مورد چیست؟
ج - این نظر شخصی خبرنگار است. در سالهای اول انقلاب تضاد سیاسی که ایشان تاکنون مطرح میکنند بسیار زیاد بود و در همه ارگانها تضاد و درگیری بود ولی الان دیگر این حرفها نیست، از لحاظ روحیه انقلابی مردم ما مثل روزهای اول انقلاب هستند. یک عدهای مانند سلطنتطلبها و بیبندوبارها و کسانی که آزادی بیبندوبار و سکس میخواهند، از اول انقلاب هم مخالف بودند، حالا هم هستند.
بعضیهایشان آدم شدهاند، تضاد ها هم بسیار کم شده است. در مورد حضور مردم در صحنه هم باید توجه داشت در مسائل سیاسی وقتی که مسأله مهمی نباشد، مردم بیخودی نمیآیند که در خیابانها داد بزنند. خدا کند که ما در کشورمان چنین مسأله داغی نداشته باشیم ولی اگر یک روزی مسأله داغی پیدا شد، شما در تونس خواهید شنید که مردم با همه وجودشان در خیابانها خواهند بود و از انقلاب حمایت خواهند کرد. همین حرفها را دو سه سال پیش هم بعضی از خبرنگاران خارجی میگفتند ولی وقتی که فتنه بنیصدر پیش آمد، معلوم شد که مردم چقدر بهانقلاب وفادارند و انقلابی هستند. حالا انشاءاللّه اگر شما در تظاهرات 22 بهمن مردم ما باشید، حضور گسترده مردم را خواهید دید و خواهید فهمید که مردم ما چگونه هستند.
س - خبرنگار روزنامه ژاپنی توکیو شیمون: روابط ایران و روسیه چگونه است؟ استنباط میشود که این روابط کمکم بهتر میشود. آیا میتوان امیدوار بود که رفتار شما با افراد حزب توده بهتر شود تا به بهبود روابط با شوروی کمک کند؟
ج - ارتباط این دو مسأله با یکدیگر منتفی است. روابط ما با روسها کمی بهتر شده است. ما مایل نیستیم با روسها اختلاف زیاد و درگیری داشته باشیم. آنها همسایه ما هستند و ما امکانات فراوانی برای مبادله با هم داریم و همکاری ما میتواند مشکلات را برطرف کند. برخی مشکلات قبلاً بوده که دارد رفع میشود؛ یکی مسأله گاز بود که روسها در زمان رژیم گذشته ارزان و ظالمانه و تقریباً مجانی میبردند که صدور آن را فعلاً به شوروی قطع کردهایم.
ما در حال حاضر گاز را خودمان مصرف میکنیم. اکنون دیگر زمان شاه نیست که گاز را ارزان به خارج بفروشیم. ما اکنون مشغول لولهکشی گاز به روستاها و شهرهای کوچک و تقریباً سراسر کشور هستیم و میخواهیم گاز را جانشین نفت بکنیم. از این جهت این مسأله در روابط ما با روسها زیاد مهم نیست. از طرف دیگر تاکنون در جنگ تحمیلی، شهرها و نیروهای ما نوعاً بإ؛ووظظ اسلحه روسها هدف قرار میگرفت.
کمابیش خبر رسیده که این مسأله دادن اسلحه به عراق یک مقدار تخفیف پیدا کرده است و اعتراض ما به روسها در مورد افغانستان هنوز بهقوت خودش باقی است. روسها نباید در افغانستان بمانند، باید از آنجا بیرون بروند. ملت افغانستان باید آزاد باشد تا مسأله افغانستان هست روابط ما با روسها کاملاً صمیمی نمیشود. این مسأله به عنوان یک نقطه اختلاف باقی میماند ولی یک مقدار داریم کارهایمان را جور میکنیم که با هم همکاری بیشتری مخصوصاً در زمینههای تجاری و صنعتی داشته باشیم.
در مورد حزب توده نیز از اول گفتهایم که این مسأله یک مسأله داخلی کشور ما است. اینها اگر خیانت نکرده بودند، میتوانستند فعالیت کنند ولی وقتی که خیانت کردند و به فکر کودتا افتادند و میخواستند خیانت بزرگی بکنند، سرکوب شدند. اینها الان یک مشت عناصر خائن هستند. بنابراین با آنها به هیچوجه نمیتوانیم، سازش کنیم. به روسها هم گفتهایم که این مسأله ربطی به آنها ندارد، آنها هم پذیرفتهاند که این مسأله نباید به روابط ما ربط داده شود.
س - خبرنگار روزنامه تونسی "المغرب": علت ناتوانی حزب جمهوری اسلامی در جهت جذب همه مبارزان اسلامی و دیگر گروهها چیست؟
ج - قسمت اعظم نیروهای انقلابی کشور هم اکنون با حزب جمهوری اسلامی همکاری میکنند و طبیعی است که همه نمیتوانند افکار و مواضع یک حزب را بپذیرند. اگر اینطور بود، دیگر حزب نمیشد، همه میشدند. به نظر ما اگر برخورد فعالانه با مسائل داشته باشیم هماکنون نیروهای فراوانی از مردم با حزب هستند. البته بهخاطر این که مسئولان حزب بیشتر درگیر کارهای اجرایی کشور هستند، وقتی برای آنها جهت فعالیتهای حزبی باقی نمیماند؛ مثلاً، خود بنده عضو شورای مرکزی حزب هستم و این همه کار دارم. آقای خامنهای دبیرکل حزب، آن همه مسئولیت دارد. ما فرصت کمی برای فعالیتهای حزبی داریم. اگر ما بیشتر فعالیت کنیم، نمود حضور حزب در جامعه قویتر خواهد بود ولی حزب در جامعه مقبول است.
س - خبرنگار خبرگزاری ژاپنی کیودو: لطفاً در مورد صحت فعالیت انجمن حجتیه علیرغم فرمان امام خمینی و نیز مجازات یا عدم مجازات فعالان این انجمن توضیح بفرمایید؟
ج - اینها الان فعالیت رسمی به عنوان انجمن حجتیه ندارند. البته افراد آنها ممکن است بخواهند افکارشان را ابراز کنند. اینها در گذشته قبل از پیروزی انقلاب با مبارزه موافق نبودند. با آن مخالفت میکردند، آنها فکر میکردند در همان محیط زمان رژیم پهلوی باید بههمان امکانات کمی که در مساجد و مدرسهها در اختیار مسلمانان بود، قناعت کرد و فقط در مورد عبادات و اخلاقیات حرف زد.
بعد از پیروزی انقلاب طبعاً کسانی که در گذشته با انقلاب همراهی نمیکردند و کارشان با رهبری مبارزه همراه نبود و ادامه کارشان بهصورت متشکل مشکل بود و بعد از آن که امام اظهار عدم رضایت فرمودند، اینها چون مسلمان بودند اعلام توقف کردند. اعلام انحلال صریح نکردند اما گفتند که همه کارهایشان را متوقف کردهاند و ما هم خبری در مورد فعالیت تشکیلاتی و حرکت سیاسی آنان نداریم.
اصولاً مهمترین هدف آنها در زمان شاه مبارزه با بهائیها بود؛ چون آمریکاییها حاکم بودند و بهائیت هم یک جریان آمریکایی - اسرائیلی است. بنابراین بهائیها میدان فعالیت وسیعی پیدا کرده بودند. انجمن حجتیه در آن زمان فقط با بهائیها مبارزه میکرد و فکر میکرد که بهصورت مسالمتآمیز میشود مبارزه کرد؛ مثلاً، پزشک مخصوص شاه بهایی بود، بعضی از وزرای زمان شاه بهایی بودند. با خود شاه مخالفتی نداشتند و فکر میکردند که میشود با بهائیها مبارزه کرد. ما این فکر را قبول نداشتیم و معتقد بودیم که اشتباه است.
حالا در نظام جمهوری اسلامی که دیگر بهائیان میدانی ندارند ایده اصلی تشکل آنها نیز منتفی است و زمینهای برای کارهایشان هم ندارند. بسیاری از اینها اکنون در نظام جمهوری اسلامی شاغل هستند، معلم هستند و یا در جاهای دیگر و ادارات کار میکنند و کسی هم مزاحم آنها نیست. آنها هم مزاحمتی برای جمهوری اسلامی ندارند و خدمت هم میکنند.
س - خبرنگار تلویزیون استرالیا: به چه دلیل به خبرنگاران خارجی اجازه ورود به ایران داده میشود و چه چیزهایی لازم است که دولتهای غربی در مورد ایران بدانند؟
ج - علیرغم آن همه تبلیغاتی که علیه جمهوری اسلامی شده است، باید واقعیتهای جامعه ما گفته بشود و راهش هم همین خبرنگارها هستند. البته بعضی از خبرنگاران هم میآیند و در اینجا شیطنت میکنند؛ چون بالاخره آنها خبرنگار روزنامههایی هستند که صاحبان آنها خط خاص خودشان را دارند و در قالب آن مطالبشان را ارائه میدهند، ولی در عین حال ما مایل هستیم که خبرنگاران باشند. آنچه هم که میخواهیم دنیا بداند، واقعیات است. ما نمیخواهیم صورت انقلابمان را گریم کنیم، بلکه میخواهیم واقعیتها معلوم باشد و از عیوب ما انتقاد بشود تا آنها را اصلاح بکنیم.
س - خبرنگار روزنامه تونسی "الرأی": بوروکراسی و جنگ، دو عامل نابود کننده انقلابها هستند و انقلاب اسلامی ایران با این دو عامل روبرو است؛ برای مقابله با این دو عامل چه اقداماتی انجام شده است؟
ج - پایه سخنان این سوال درست است و برای جنگ خیلی خطرناک است و بوروکراسی هم بسیار بد است.
ما تاکنون از ناحیه جنگ خسارات زیادی دیدهایم. جنگ با جذب آن همه نیرو، بین یک سوم تا یک چهارم بودجه ما را میبلعد. ولی ما در عین حال توانستهایم از جنگ بهعنوان یک وسیله برای نیروهای کشورمان و توجه دادن جامعه بهخطری که انقلاب را تهدید میکند، استفاده بکنیم. جنگ برای ما آثار مثبت هم در برداشته است. البته آثار مثبت اساسی آن را بعد از پیروزی خواهیم داشت. اگر روزی - انشاءاللّه - پیروزی را به دست آوردیم، ملت پیروز و متکی به خود که از زیر بار مشکلات جنگ هم بهخوبی درآمده است، میتواند بسیار مطمئن و متکی به نفس باشد و در دنیا هم اثر خوبی خواهد داشت و ما آن روز را بعید نمیدانیم و انشاءاللّه پیش میآید.
در مورد بوروکراسی، این واقعیتی است که از نظام گذشته عاید ما شد. همان طور که میدانید برخورد ما با مردم کشورمان نمیتوانست مثل برخورد یک انقلاب مارکسیستی باشد؛ وقتی که به پیروزی میرسند، اردوگاههای کار تشکیل میدهند و بهصورت طبقه تصفیه میکنند، اما اسلام چنین اجازهای بهما نمیدهند. ما باید به سراغ تکتک افراد برویم، آدمهای ناصالح را جدا کنیم و آدمهای صالح را نگاه داریم. هر چند نظام اداری کشور ما در گذشته بسیار فاسد بود ولی خیلی از کارمندان آدمهای خوبی بودند و با اعتصاباتشان در مبارزات شرکت کردند، ما نمیتوانستیم تصفیه عمومی بکنیم.
لذا تصفیه تدریجی صورت گرفت، یعنی افراد ناصالح را به مقدار کمی حذف کردیم. آنهایی را که هماهنگی نشان دادند حفظ کردیم، اما هنوز هم احساس میکنیم که در ادارات ما افراد ناصالحی هم وجود دارند. گرچه اکثریت صالح هستند، این ناهمگونی بوروکراسی مقداری بهخاطر وجود افراد ناصالح است و مقداری هم بهخاطر خود نظام اداری است. در مورد نظام، منتظر تقدیم لایحه استخدامی کل کشور از سوی دولت بهمجلس هستیم تا نظام جدیدی را برقرار سازد. روی این مسأله هم خیلی کار شده و شاید در دوره اخیر، مجلس شما شاهد نظام اداری جدیدی باشید که در مجلس تصویب خواهد شد.
در مورد افراد هم ترجیح میدهیم که افراد خوب ادارات، همکاران بد خودشان را شناسایی کنند و بدست خود آنها افراد ناصالح را کنار بگذاریم تا یک نظام سالم یا افراد سالم بتواند بدون مشکل در کشور حاکم باشد ولی بهرحال ترجیح میدهیم که بهجای ساقط کردن افراد از زندگی، آنان را اصلاح بکنیم.
س - خبرنگار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران: اجرای قانون مالیاتها چه نقشی در تعدیل ثروت و عدالت اجتماعی خواهد داشت و چگونه میتواند موفق باشد و مشکلات آن چیست؟
ج - هر کاری که کمی در آن تحول وجود داشته باشد با مقاومتهایی روبرو میشود. این قانون مالیاتها هم البته مشکلات کوچکی را در برخواهد داشت ولی روح قانون جدید مالیاتی این است که یک مقدار از مالیات را از طبقه کم درآمد به طبقات پردرآمد منتقل میکند؛ مثلاً، در نظام فعلی که حاکم است، از حقوق بالاتر از چهار هزار تومانِ کارمندان، مالیات اخذ میکند. در قانون جدید، فکر میکنم حقوقهای شش تا هفت هزار تومان، از پرداخت مالیات معاف خواهند بود، در مقابل از کسانی که درآمد بیشتری دارند مالیات بیشتری وصول خواهد شد.
در گذشته ثروت مالیات نداشت و فقط برخی از درآمدها مالیات داشت. در نظام جدید که تحت بحث و بررسی است نفس دارایی در مواردی مثل مستغلات یا چیزهای غیر تولیدی، مالیات سالانه خواهند داشت. البته خطوطی هم ترسیم شده که مثلاً کشاورزی مالیات نداشته باشد. صنایع حتیالامکان از مالیات معاف باشند و بیشتر کالاهای مصرفی، مالیات بدهند تا کالاهای واسطهای و تولیدی. اینها خطوطی است که برای مالیات، هدایتگر است و فکر میکنم ما را قدمی بهسوی عدالت و کمی در تعدیل ثروت نزدیک کند. نه این که یک انقلاب حساب شود، چون قضاوت در مورد این لایحه هنوز زود است و در حال حاضر در کمیسیون تحت بررسی است و حداقل یک سال هم بحث روی آن خواهد شد تا از مجلس بگذرد.
س - خبرنگار روزنامه "السفیر" چاپ بیروت: علت شکست و یا فسخ تماسهای اخیر با دول خلیجفارس چیست؟
ج - چنین مسألهای وجود ندارد. ما کمی با اینها رابطه داشتهایم، گاهی مسافرتی صورت میگرفت و گاهی مکاتبه میشد که هنوز هم داریم و نه فسخ و نه شکستن در آن بوده است.
البته چند کشور جنوب خلیج فارس در رابطه با جنگ، با حمایت از رژیم عراق شیطنت میکنند، اما اخیراً حمایت خودشان را کم کردهاند ولی باز هم گاهی شیطنت میکنند که با همه اینها ما تماسهایمان را ادامه میدهیم. منظورمان هم این است که بهاینها اطمینان بدهیم که از ناحیه جمهوری اسلامی تهدید نمیشوند. شاید تا حدودی هم در فهماندن این مطلب بهآنها موفق بودهایم و ارعابهایی که از جانب دشمنان ما میشدند، یک مقداری تعدیل شده است.
س - خبرنگار روزنامه اطلاعات: با توجه به رهنمود امام در آغاز کار دوره دوم مجلس شورای اسلامی مبنی بر در اولویت قرار دادن مسائل زیربنایی اقتصادی از جمله مسأله زمینهای زراعی، مالکیت و تجارت خارجی، تاکنون چه اقداماتی از سوی مجلس شورای اسلامی در این زمینه انجام شده است و چه برنامههایی وجود دارد؟
ج - اقداماتی که نتیجهبخش بوده باشد به عمل آمده، اما هنوز به نتیجه نرسیده است. در مورد کارمندها چون تأکید فرموده بودند، بنابراین ما با وزارت مسکن در این خصوص زیاد صحبت کردهایم و الحمدللّه وزارت مسکن در این خصوص برنامههای خوبی را اعلام کرده که فکر میکنم مسکن کارمندان فاقد مسکن تأمین شود و گام مؤثری در جهت اجرای فرمان امام برداشته شده است.
در مورد اراضی هم همان طور که گفتم کمیسیون ویژه مشغول بهکار است و به زودی اختلافنظری را که با شورای نگهبان داشتیم، با توافق حل میکنیم و به جلسه علنی میآید. در مورد اراضی شهری مشکلی نداریم چون قانونی را که گذراندهایم، خوب بوده است. هر چند دیر و کُند اجرا شده است؛ اما اگر وزارت مسکن مسأله مسکن را خوب حل و اجرا بکند؛ آنوقت این قانون مؤثر خواهد بود.
در مورد تجارت خارجی باید بگویم که اصلاً مشکلی نیست و زیاد احتیاجی به قانون ندارد. این بسته به صلاح دولت است که چه مقدار بخواهد بخش خصوصی را فعال بکند که به نظر ما بخش خصوصی در صادرات خوب است که فعال شوند و امتیازات زیادی به آنها بدهند تا نتایج حاصل از صادرات بتواند در واردات هم مؤثر باشند. هر جا هم دولت لازم دید در اختیار آنان ارز خواهد گذاشت و در صورتی که این مسائل حل شود، مالکیتها هم مشکلی نخواهد داشت.
س - خبرنگار روزنامه تونسی "المغرب": گفته میشود بهزودی قانون آزادی احزاب سیاسی تصویب میشود، آیا این قانون تنها شامل گروههای اسلامی میشود؟ یا احزاب اعم از اسلامی و غیراسلامی را در برمیگیرد؟
ج - وقتی که قانون به مجلس بیاید و روی آن بحث شود، معلوم میشود که مجلس رأی خواهد داد. احزاب در حال حاضر هم در کشور ما آزاد هستند؛ یعنی، اگر حزبی بخواهد در کشور فعالیت نماید، منعی در کار نیست. حزبی اگر معاند و محارب نباشد و نخواهد با نظام و اصل انقلاب مبارزه بکند همین حالا هم آزاد است، البته مقرراتی به مجلس خواهد آمد که حدود و ثغور را مشخص میکند. فکر میکنم در کشور ما بهرحال همین نظام چند حزبی که قانون اساسی آن را تصریح کرده است، وجود خواهد داشت و احزابی که معارضهای با نظام نداشته باشند، میتوانند فعالیت بکنند.
س - روزنامه کیهان: چه عواملی از درون و برون تهدیدی بر کیان جمهوری اسلامی هستند و برای مقابله با آنها چه باید کرد؟
ج - از برون، دشمنان اسلام، سلطهگران خارجی و استعمار و از درون هم عوامل آنها هستند. چون چیز دیگری از درون وجود ندارد؛ زیرا اکثریت جامعه ما مسلمان هستند. کسانی که این نظام را تحمل کنند و بهصورت عامل خارجی عمل نمایند و یا مثلاً کسانی که زیاد غربزده هستند و زندگی با فرهنگ اسلامی را نمیپسندند و البته قدرت مبارزه را هم ندارند، وجود داشته باشند، اینها یا میمانند و میسازند و یا فرار میکنند. بنابراین از درون خطری نمیبینم و از برون هم در مقابل دشمن خارجی مقاومت میکنیم و انشاءاللّه خطری تهدیدمان نمیکند.
س - خبرنگار خبرگزاری ژاپنی کیودو: آیا حقوق و مزایای ارتش و سپاه پاسداران در یک سطح قرار دارد؟
ج - نهخیر در یک سطح نیست. ارتشیها از سپاهیها بیشتر حقوق میگیرند. از ابتدای تأسیس سپاه پاسداران، رهبران سپاه خواستند که در حد نیاز طبقه محروم به اعضای سپاه حقوق داده شود، یعنی پایینترین سطح حقوق را یک سپاهی ساده میگیرد - که حدود 2500 تومان اگر زن و بچه داشته باشد و فاقد مسکن باشد. رقمی هم برای اینها میدهند و در مجموع دریافتی ماهیانه سپاهیها اگر عیالوار باشند، از 5 هزار تومان هم کمتر است و اگر زن و بچه نداشته باشند که خیلی کمتر است. سپاهیان ما یک زندگی عادی در حد یک کارگر ساده و نه کارگر متخصص، دارند.
افراد ارتش مثل کارمندان دیگر هستند؛ یعنی، افسر، سروان، سرگرد و سرهنگ حقوقهای متناسب با درجاتشان میگیرند و حقوق درجهداران هم در مقایسه با سپاهیها با سوابق خدمتی آنان بهتر است؛ مثلاً، تعداد زیادی از نظامیها، خانههای سازمانی دارند اما سپاه اصلاً خانه سازمانی ندارد.
در مجموع مزایای سپاه کمتر است. علتش هم این است که خودشان این طور خواستهاند؛ یعنی سپاه نخواسته است که در کارش حقوق بگیری را وارد کند و بهعنوان یک شغل بهکارش نمینگرد بلکه به عنوان مجاهدت فیسبیلالله و فداکاری وارد سپاه شدهاند و زیاد هم بهطرف رفاه نمیروند. البته ما فکر میکنیم در تأمین حداقل نیازهای اولیه از جمله مسکن برای آنها هم باید فکری کرد.
س - خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی: ضرورت ایجاد مترو برای تهران و این که مراحل مقدماتی این طرح به کجا رسیده است و مسئولان امر با این مسئله چگونه برخورد کردهاند؟
ج - مراحل مقدماتی مترو قبلاً انجام شده است و در اوایل انقلاب در شورای انقلاب قراردادی که با فرانسه در این مورد وجود داشت، لغو شد و فرانسویها هم کارشان را متوقف کردند و رفتند. قرارداد جدیدی با پیمانکاران داخلی منعقد کردیم و تقریباً 270 متر از کانال مترو ساخته شده و ابزار و ماشینآلات هم تهیه شده است و قانون هم دارد و شرکتی هم وجود دارد و وزارت کشور هم مسئولیت این شرکت تولیدی را برعهده دارد و در مجموع این کارها انجام شده بود که از زمان شروع جنگ، ساختمان مترو متوقف شد.
اخیراً هم فکر کردیم که هزینه آن را به بودجه کل کشور تحمیل نکنیم و مردم تهران خودشان آن را بپردازند. پیشنهاد کردیم که عوارضی را شهرداری برای گرفتن پول از مردم تهران وضع بکند. آنها هم مقدمات امر را فراهم کردند و متخصصینی را که در اینجا کار میکردند، دعوت نمودند. این که چه زمانی دوباره کلنگها به زمین زده بشود، دقیقاً نمیدانم ولی کارها دارد جور میشود که این کار ادامه پیدا بکند.