مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی ( دوره اول – جلسه 64 )

مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی
صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز دوشنبه دوازدهم آبان ماه 1359.
فهرست مندرجات:
1- اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید.
2- بیانات قبل از دستور آقایان چهرگانی انزابی، حجازی، کاظم نوروزی.
3- بحث پیرامون گزارش شور دوم کمیسیون ارشاد در خصوص طرح قانونی اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
4- پایان جلسه بعنوان تنفس.
جلسه ساعت هشت و بیست و پنج دقیقه به ریاست آقای هاشمی رفسنجانی تشکیل شد.
1- اعلام رسمیت جلسه وتلاوت آیاتی از کلام الله مجید.
رئیس- بسم الله الرحمن الرحیم، با حضور یکصد وهشتاد و پنج نفر جلسه رسمی است دستور جلسه را قرائت کنید.
منشی(الویری)- بسم الله الرحمن الرحیم، دستور جلسه شصت و چهارم روز دوشنبه دوازدهم آبانماه 1359 مطابق با بیست و چهارم ذیحجه 1400.
1- تلاوت کلام الله مجید.
2- نطقهای قبل از دستور.
3- گزارش شور دوم کمیسیون ارشاد در خصوص طرح قانونی اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
4- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
5- اعلام ختم جلسه و زمان وبرنامه جلسه بعد.
رئیس- تلاوت کلام الله مجید.
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم،       بسم الله الرحمن الرحیم،      ربنا و آتنا ما وعدتنا علی رسلک ولاتخزنا یوم القیامه انک لاتخلف المیعاد . فاستجاب لهم ربهم انی لااضییع عمل عامل منکم من ذکر اوانثی بعضکم من بعض. فالذین هاجروا و اخرجوا من دیارهم و اوذوا فی سبیلی و قاتلو و قتلوا لاکفرن عنهم سیئآتهم ولادخلنهم جنات تجری من تحتهاالانهار. ثواباً من عندالله والله عنده حسن الثواب. لایغرنک تقلب الذین کفروا فی البلاد. متاع قلیل ثم ماوبهم جهنم و بئس المهاد.       (صدق الله العی العظیم – حضار صلوات فرستادند).    «از آیه 129 الی 197 سوره آل عمران».
2- بیانات قبل از دستور آقایان چهرگانی انزابی، حجازی، کاظم نوروزی.
رئیس – ناطقین قبل از دستور را دعوت بفرمائید.
منشی- آقای چهرگانی انزابی بفرمائید.
چهرگانی انزابی- اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدالله الذی هدینا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا ان هدینا الله (سورة 7 آیة 41) قد غیرالطعن منهم کل جرحه الاالمکارم فی امن من الغیر.      البته ایام ، ایام جنگ است. جنگ بعنوان تجاوز و تعدی از طرف دشمن در اشهر حرم که پیش از اسلام در ایام جاهلیت عربها هم حرام میدانستند. صدام نه عرب است و نه مسلمان است. کافر و مزدور است. و جنگ بعنوان دفاع و جلوگیری از طرف ما که در موقع هجوم دشمن به همه مسمانان این جنگ دفاعی واجب است. البته در نطقهای قبل از دستور باید در اطراف موضوع مهم روز بحث بشود. حالا موضوع مهم روز همین جنگ است. و از این مهمتر موضوعی نداریم . ما میدانیم با تأیید خداوند متعال در زیر سایه حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه – الشریف با رهنمودهای امام امت ما بالاخره پیروز میشویم. و بعضی حرفها که شنیده میشود خصوصاً این خبری که امروز از رادیو شنیدیم وزیر محترم نفت، معاون و یک عده از اینها اسیر شده اند . مبادا وحشت کنید. ناراحت بشوید. همه یکی است. آنروز امام فرمودند ما بالا و پائین نداریم. همه امت اسلامی است یک وزیر را گرفتند البته این انتحار است که وزیر نفت از امت اسلامی به جبهه چنگ میرود. جبهه جنگ با شهادت است یا اسارت است یا بالاخره پیروزی است، پس اسباب وحشت نیست. اسباب ناراحتی نیست. مردم مسلمان این کشور همه حالا آماده هستند تا آخرین قطره خونشان از کشور اسلامی، از حریم انقلاب اسلامی دفاع بکنند. و البته این تصمیم باعث یاری و کمک پروردگار متعال است و حتماً پیروز خواهیم شد. حقیر در نوبت خودم با بیان قاصرم اولا درود و سلام وصلوات فراوان به پیشگاه شهیدان راه حق تقدیم میدارم. خصوصاً شهدای راه انقلاب اسلامی ایران. قبل از پیروزی و بعد از پیروزی انقلاب علی الخصوص در این روزهای جنگ که در جبهه های جنگ آماده هر جور جانفشانی هستند. عجبا، چند روز پیش در محضر مبارک امام مشرف بودیم. آنجا از امام سؤال شد. جناب آقای موسوی تبریزی از امام سؤال کردند . این شهدا که در معرکه جنگ در جبهه ها شهید میشوند اینها حکماً شهید هستند. آیا موضوعاً هم شهید هستند؟ امام فرمودند بلی. موضوعاً هم شهید هستند. لایغسل و لایکفن بل یصلی علیه ویدفن. باید به آنها غسل داده نشوند، کفن نشوند. خونشان غسل آنها است. کفنشان لباسشان است. طوبی علیه.       البته بطوریکه انقلاب ما شبیه انقلاب اول اسلام است . این جنگ ما هم شبیه صدر اول اسلام است. ولی بنده اعتقاد دارم به اینکه اینها به اصحاب حضرت سیدالشهدا تأسی کردند. چون در ایام رسول الله جگها شده یک عده ای میرفتند جنگ ولی غرض و نیت مادی داشتند این مسلم است ولی اصحاب حضرت سیدالشهداء نظرشان فقط نصرت دین و نصرت اسلام است. من گمان میکنم پیدا نمیشود از طبقات مختلف که به جبهه های جنگ میروند از شهرستانها یکی از اینها نظر مادی داشته باشد. فقط هدفشان اسلام و قرآن حمایت از حریم انقلاب اسلامی ، جمهوری اسلامی و کشور اسلامی است. آن بیت را که اول خواندم عذری شاعر اهل بیت در یک قصیده ای اصحاب حضرت سیدالشهداء را مدح کرده. در آن بیتش معرکه کرده است. و معروف است که علیا مخدره بانوی معظمه فاطمه زهرا سلام الله علیها در رویا به شخصی فرمود که از عذری راجع به این بینش تقدیم بکند. میگیود. قد غیرت لحن منهم کل جارحه الاالمکارم فی امن من الغیر ضربات دشمن روز عاشورا اصحاب حضرت سیدالشهداء را و اعضایشان را بهم زدند. تغییر دادند. عضو سالمی در آنها نماند. مگر نتوانست آن تنها ایمان واستقامت و بردباری ایشان را از دستشان بگیرد. فعلا این شهدای ما این رزمندگان ما هم همینجور هستند. آنروز در حضور چند نفر از دوستان کمیسیون اوقاف در بیمارستان شهید مرحوم آقا مصطفی از مجروحین عیادت میکردم. یک جوان از چند جایش گلوله خورده بود مرتباً میخندید . بنده چند جمله ای میخواستم عرض کنم ولی چون جناب آقای حجازی فرمودند که پنج دقیقه از وقتت را بمن بدهید منهم ادباً تقدیم ایشان میکنم. منتها یک جمله ای را عرض میکنم و عرایضم را تمام میکنم، آن جمله این است. حالا یک عده در جبهه مشغول جنگ هستند ما هم در هر جا که هستیم در حال جنگ هستیم. ولی خیلی لازم است من اعتذار میکنم از نمایندگان محترم خطاب من به عموم مردم ایران است. جنگ ما، جهاد ما فعلا آنها که در جبهه نیستند در هر جا هستند حفظ مقررات اسلامی است. خیلی مهم است. باید خوب بگوئیم . راست بگوئیم ، خوب عمل بکنیم ، راست عمل بکنیم. خصوصاً در اجرای احکام ، در اجرای مقررات در شهرستانها خیلی باید مواظبت کرد و من از مسؤولین امر این استدعا رامیکنم که بعضاً یک عده بطور مخفی به شهرستانها بفرستند و با مردم مصاحبه بکنند و به بنیادها و ادارات دولتی بطور مخفی سری بزنند که مبادا یک اشتباهی در اجرای مقررات پیش بیاید که اسباب ناراحتی است. مثلا حوزه ما تبریز. آقایان نمایندگان یک عده تشریف آوردند آنجا و سخنرانیهائی کردند مثل سایر شهرستانها شهر مذهبی است. اهالی آنجا در خط و مسیر امام هستند. اینها مشکلات دارند ولی حالا صحبت مشکلات آنها را نمیکنم. مشکلات مادی دارند که انشاءالله بعد از پیروزی جنگ آنها حل خواهد شد. عمده مشکل آنها مشکل دینی است. میترسند که بعضاً خدای ناکرده اشتباه بشود در مقررات و در اجرای احکام، اشتباه بشود و ستون پنجم ضد انقلاب از آنها استفاده بکند. اگر اجازه فرمودند یک جمله هم من به کمیسیونهای مجلس عرض داشتم و آنرا عرض میکنم من خیلی دستپاچه شدم از این که وقتم کم شده و آن این است که کمیسیونهای محترم مجلس ما خصوصاً کمیسیون کشاورزی، کمیسیون مسکن. اگر چه اینها آشنا به اسلام هستند و اکثرشان فقیه هستند آگاه هستند ولی علی الاحوط برای تذکر بیشتر همیشه کتاب و تحریرالوسیله امام که در ایام اقامتشان در ترکیه نوشتند ابواب فقه آنها که محل اقتدارات در آنجا هست. کیفیت تقسیم آب کیفیت تقسیم اراضی بایر موات همه اش را آنجا امام موبمو بیان کرده است. همیشه تحت نظرشان باشد مبادا از خود ما یک طرحی بدهیم که بر خلاف فتاوای امام و سایر مراجع دینی بشود. والسلام علیکم و رحمه الله وبرکاته.
رئیس – آقای حجازی بفرمائید سه دقیقه از وقت آقای انزابی مانده است برای آقای حجاز.
حجازی- بسم الله الرحمن الرحیم ، من سمع مسلم ینادی یالاالمسلمین فلم یحبه فلیس یمسلم. باید سرانجام مجلس با واقعیتهای تلخ روبرو بشود وهمچنین ملت مسلم ایران واقعیتها را درک کند. من میدانم مردم مسلمان ما هرگز از خطر نمیهراسند. هنگامیکه برادران مسلمان افغانستان ما با وجود این که دولتی ندارند وارتشی ندارند و یا ارتش ابرقدرتی میجنگد و یک میلیون شهید داده-  اند ما هم نبایستی هراسی داشته باشیم. واقعیتها این است که آبادان در محاصره است. و زیر بمباران و راکت دشمن ویران میشود و بیش از دهها هزار نفر از مردم مسلمان آبادان و خرمشهر در بیابانها پراکنده اند. بسوی لرستان پیاده حرکت میکنندو شب از سردی هوا در معرض مرگ هستند. این خطر خوزستان ما را تهدید میکند دشمن با تمام نیرویش در خوزستان مستقر است خرمشهر را کوبیده است عراقیها در خرمشهر چراغانی کرده اند و با حضور ازهاری جشن گرفته اندو بوسیله فرستنده ندای آواز خواننده های روسپی بگوش میرسد. آقایان نمایندگان، یک امام داریم که به همه این واقعیتهای تلخ آگاه است و یک امت داریم که کارشان را به شما آقایان سپرده اند. به امید اینکه شما دردشان را دوا کنید و ما حضوری در جنگ نداریم و وظیفه اصلی خویش را آنسان که باید ایفا نمیکنیم چندین روز پیش گفتیم که باید در سه جبهه جنگ و سیاست واقتصاد حضور داشته باشیم. تازه هنوز دیروز قرار شده نمایندگانی از طرف ما بدنیا فرستاده شود و تا اجرا شود معلوم نیست چه وقت. شورای امنیت تشکیل شد ولی حتی حاضر نشد این تهاجم آشکار را محکوم کند کشورهای اسلامی با اینکه به معاینه می بینند یک کشور مسلمان تازه برخاسته اینسان در معرض هجوم است جز سه کشور عزیز و شریف الجزیره و سوریه و لیبی، هیچکس به حمایت ما برنخاسته. البته ملتهای مسلم برخاسته اند ولی دولتهای مسلم ساکت مانده اند کشورهای غیر متعهد هم که میگویند بدون توجه به ابرقدرتها میخواهیم در دنیا باشیم آنها نیز ساکتند و گاهی نمایندگانشان میآیند به ما دستور یا پیشنهاد تسلیم ذلت پذیر میدهند اسف اینجاست که بعضی کشورهای عربی و دولتهای عربی علیه ما تجهیز شده اندو دولت غیر اسلامی عراق را علیه ما تقویت میکنند دیروز آقایان رأی دادند برای آزادی گروگانهای ومن در اینجا میگویم که بنده به این موضوع رأی مخالف دادم زیرا گفته بودید که آمریکا دخالت در امور ایران نکند اما این بمبها و خمپاره هائی که بر سر فرزندان ما و مردم ریخته میشود بدستور امریکا و بدست آمریکاست. پس او چگونه در کار ما دخالت نمیکند؟
یکی از نمایندگان – و شوروی.
حجازی- مسأله دوم سخن ما با شوروی است من متأسفم که حتی بعضی از دوستان بکرات به من گفته اند با شوروی سخنی نگوئید.
رئیس- وقت شما تمام شده است.
حجازی- اجازه نمیدهیدمن د و سه دقیقه صحبت کنم؟
یکی از نمایندگان- قربان اجازه بدهید صحبت بکند.
یکی از نمایندگان- وقت دیگری را بگیرید.
حجازی- آقایان دو سه دقیقه به من در راه خدا وقت قرض بدهید.
منشی- نوبت بعدی آقای نوروزی هستند.
رئیس – آقای نوروزی وقتتان را قرض میدهید؟
نوروزی- بله.
رئیس- بفرمائید.
حجازی- دولت شوروی هواپیماهای توپولوفش در ایران میآیند با اینکه این هواپیماها نبایستی به یک کشور اسلامی حمله کنند فقط حق مبارزه با اسرائیل دارند موشکهای 9 متری فراک 7 شوروی نیز شهر دزفول ما را در هم میکوبد و هنوز سفیر شوروی در اینباره به ما گزارش نداده است. در داخل کشور، عجیب است که یک کشوری که درحال نبرد است، هنوز وزیر خارجه ندارد و وزارت خارجه اش غیر فعال است در صورتی که وزارت خارجة عراق به تمام کشورهای جهان حتی کشورهای آمریکای لاتین نماینده میفرستد وظلم خود را بصورت حقانیت معرفی میکند ما نمایندگانی هنوز به کشورهای خارج اعزام نداشته ایم آقایان درست است که رادیو خبرهای پیروزی میدهد و تمام این پیروزیها صحیح و راست است ولی پاسداران عزیز ما میروند و کشته میشوند و محلی را میگشایند ولی نیروئی که آن خلاء را پر کند نیست آقایان نمایندگان بنده دیشب یک وصیت نامه خون آلودی را از پاسدار دیدم و گریستم وبه حقارت خودم پی بردم سخن در این است که اگر ما به آبادان نرسیم آنهم سرنوشتی مثل خرمشهر خواهد داشت. چرا حقایق را برای مردم نگوئیم مردم خودشان شاید اقدام کنند. سخن در اینجا است که مردم در بیابانهای لرستان در هوای سرد پراکنده اند حتی وسیلة نقلیه ای که آنها را به پناهگاه ببرد نیست من از مردم ایران میخواهم هر چه وسیله دارند در اختیار بگذارند و هر کدام عده ای از این آوارگان را در خانه های خودشان نگهدارند در هتل شرایتون صدها کودک یتیم آنجا هستند کسی نیست آنها را پناه بدهد. چرا به آبادان کمک نمیشود امروز صبح از آبادان به من تلفن شد که مردم 48 ساعت در تاریکی شب از زیر نخلستانها فرار کرده اند که خود را به پناهی برسانند. شورای عالی دفاع با وجود آنهمه قدرتهائی که امام باو تفویض کرد نقش بسیار فعالی نداشته است چرا رودربایستی داشته باشیم (یکی از نمایندگان: هیچ نقشی نداشته ) شما مردم نمایندگان مردمید. در پیشگاه خدا مسؤولید. از اوضاع جنگ اطلاعی ندارید. دیروز ما نوشته ای تهیه کردیم بیش از صد نفر از نمایندگان محترم مجلس تقاضای جلسة سری کردند که آقایان فرماندهان بیایند ما را در معرض وقایع جنگ قرار دهند ما باید در همة جبهه های جنگ حضور داشته باشیم اگر نمیتوانیم بعنوان یک نماینده به درد صدها هزار نفر آواره و کشته واسیر برسیم لااقل خودمان در جبهة جنگ شرکت کنیم. نمایندگان محترم وضع دردناک است. خون

میریزد000 خانه ها ویران میشود. والله سوگند، احساس نیست. نمایندگان خوزستان چندین ماه فریاد زدند ، متهم شدند که احساساتی هستند، اگر ما تعقل هم کنیم چاره ای جز این نداریم. توقیف وزیر نفت یکی از بزرگترین خیانتهای رژیم بعث عراق است. این چهرة زشت خودش را نشان میدهد شما که دیروز رأی دادید به آزادی گروگانها تحت آن شرایط ، حالا به آمریکا بگوئید پس اینهمه بمبارانها چیست؟ چرا از دیرزو فشار عراق بیشتر شده است؟ اهواز و دزفول هم الان در معرض خطر است بنده صریحاً عرض میکنم اگر آقایان نمایندگان اقدام فوری معمول داشتند، داشتند. والا بنده بعنوان یک فرد بسیار کوچک در جلسات مجلس حضور پیدا نمیکنم و میروم در جبهه جنگ شاید انشاءالله توفیق شهادت نصیب من هم بشود والسلام علی من التبع الهدی.
محمدی- آقای هاشمی امام هم این خبرها را دارند ولی اینجوری حرف نمیزنند. آقای حجازی خیلی مأیوسانه حرف میزنند.
فؤاد کریمی – بنشین آقا، تو چه خبر داری اینجا نشستی آبادان دارد از دست میرود مردم دارند کشته میشوند. ما جواب مردم را باید بدهیم.
یکی از نمایندگان- همین آقای محمدی دیروز موقع رأی گیری از جلسه بیرون رفت.
ابوالفضل موسوی- بعضیها گوش شنیدن حقایق را ندارند.
رئیس- سخنران بعدی آقای نوروزی هستند بفرمائید.
هادی- تقاضا کرده بودم دو سه دقیقه صحبت کنم.
رئیس – خیلی خوب، بعد از اینکه صحبت ایشان تمام شد نیم دقیقه صحبت کنید.
نوروزی- بسم الله الرحمن الرحیم. ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون.      ممکن است که کسی بپرسد در این جنگ گناه ما چه بوده است و جرم و تقصیر ما کدام که به اینگونه مورد حمله و هجوم قرار گرفته ایم. بعقیده من ما از نظر ابرقدرتها و کسانی که امروز بنحوی از انحاء در راه نابودی ، و ربه زدن به ما گام برمیدارند از نظر آنها ما چوب افکارمان، عقایدمان و ایدئولوژیمان را میخوریم . انقلاب اسلامی و نهضت اسلامی در ایران ، در دنیا به ابرقدرتها فهماند که دنیا از این تاریخ به بعد نمیتواند دو بلوکه باشد، نصف جهان در دست ابرقدرت غرب، و نصف دیگر در دست ابرقدرت شرق، انقلاب اسلامی ما حیثیت و آبروی امپریالیستی آمریکا را در جهان ریخت. انقلاب اسلامی ما با اسرائیل و آفریقای جنوبی قطع رابطه کرد. انقلاب اسلامی ما سفارت اسرائیل را در ایران تبدیل به سفارت فلسطین کرد. انقلاب اسلامی ما جاسوسخانه آمریکا را که در همه دنیا دارد برای اولین بار در سطح جهان به اشغال خود درآورد و به پرستیژ جهانی آمریکا ضربه مهلکی وارد کرد این گناهان ماست. و ما داریم صدمات این طرز تفکرها و این اعمال خودمان را می بینیم و اینها از نظر ایدئولوژی اسلامی وظیفه ماست وابرقدرتها هم وظیفه خودشان احساس میکنند که با ما دربیفتند و بهمین دلیل است که مرتجعین منطقه علیه ما قیام کردند آنهائی را که دم از اسلام میزنند اما علیه اسلامی اعلامیه صادر میکنند. چه شده است که مفتیان بعضی از کشورهای اسلامی حرف مفت دوباره و سه باره میزنند؟ چه شده است که اینها، اینهائی که سالهای سال تجاوزات آمریکا و اسرائیل را میدیدند نفسشان درنیامده اما همین که امام ما روز جهانی قدس را اعلام میکند آنها فریادشان بلند میشود و ما را باصطلاح تکفیر میکند؟ این دقیقاً به این معنا است. که آنها هم حیات خودشان را در خطر میبینند. مفتیان بعضی از دیار اسلامی، آنها که حاشیه نشین دربارهای ملوک عرب بودند آنهائی که سالهای سال برای ملت خودشان کاری نکرده اندو سخنی علیه متجاوزین نگفته اند. حالا درمانده اند که جواب ملت خودشان را چه بدهند. اگر مردم خود آنها از این مفتیان مفتگو بپرسند که چه شده است که در طی این همه سالها شما روز جهانی قدس را اعلام نکرده اید، آنها جوابی ندارند. به ناچار حالا باید آنها ما را تکفیر کنند. می بینید که تمام کشورهای مرتجع علیه ما قیام کرده اند و به عراق سلطان قابوس، شاه حسن و شاه حسین و شاه خلد علیه ما قیام کرده اندو به عرق متجاوز کمک میکنند. آنها خودشان را در خطر می بینند. صدور ایدئولوژی و انقلابمان به هر نحوی که باشد باین کشورها، مساویست با نابودی آنها، مساویست با عدم حیات سیاسی آنها، خوب آنها هم وظیفه خودشان، وظیفه حیات ننگین خودشان میدانند که با ما دربیفتند و بهر نحوی که هست به ما ضرر بزنند باین دلیل که امروز با عراق در جنگیم نباید تصور کنیم که با عراق در جنگیم ما با کل ابرقدرتها در جنگیم ما با همه کشورهای مرتجع منطقه درجنگیم. می بینید که سرباز مصری است و بمبهای روسی است و سرمایه های آمریکائی که با ما در جنگ و نبرد است. دیشب خبرگزاریها گزارش دادند که سادات در پارلمان مصر گفت در جنگ ایران و عراق، عراق متجاوز است جل الخالق، ما نمیدانیم کدام را باور کنیم. قسم حضرت عباس را یا دم خروس را بمیهائی را که در میدانهای جنگ ریخته میشود حتی نوشته که قنبلهای مصری و ملت ما و سربازان ما میبینند این را باور کنیم یا حرفی را که آقای سادات به زبان میآورد. همه اینها نقشه است که بتوانند جلوی انقلاب ما را بگیرند و سد کنند و نگذارند که ما پیشرفت کنیم. بهر حال این جنگ و درگیری ، جنگ و درگیری میان حق و باطل است و سرانجام ما پیروزیم . ما وحشت از این نداریم که کشته و یا شهید بدهیم . شهید دادن و کشته دادن برنامه ایست که در هراز و چهارصد سال ملت با با شهیدان آشناست با فرهنگ شهادت اصولا آشناست. بالاخره پیروزی با ماست که خدا وعده داده است سرانجام با مستضعفین است. اصلا وراثت ارض با مستضعفین است. آنها هر کار که بکنند نمیتوانند آرمان ما را نابود کنند. عقاید و ایدئولوژی ما را از بین ببرند. در اینجا نکته ای که قابل تذکر است، این است برادران ما باید پشت جبهه را ، حفظ کنیم. حفظ پشت جبهه از اهم وظایف ماست آنها که در درگیری رویاروی با دشمن هستند، در جبهه میجنگند. پشت جبهه را باید محکم نگهداریم. الان کشاورزان ما باید تشویق بشوند برای کشت و تولید. باید نهادها و ارگانهای انقلابی، جهاد سازندگی ، سپاه پاسداران، آنهائی که میتوانند در روستاها کار کنند بخش فرهنگیشان در روستاها مردم را با فرهنگ جنگ آشنا کنند. جنگ برای خودش برنامه خاصی دارد، فرهنگ خاصی دارد. مردم باید بدانند که در زمان جنگ هر چه بیشتر از زمینهایشان محصول بگیرند و کار کنند و کشت کنند و اگر کشاورزی ما بخواهد آنوقت است که خدای ناکرده ما شکست میخوریم.
رئیس – آقای نوروزی شما وقت به آقای حجازی داده بودید؟
نوروزی- خیر، چقدر وقت دارم.
رئیس – چهار دقیقه.
نوروزی- مسأله دیگر وزارت کشاورزی در این زمینه میتواند نقش داشته باشد سال گذشته در بسیاری از شهرها مردم با کمبود کود و با کمبود سموم گرفتار و مبتلا شدند از هم اکنون که ما در حال جنگیم اگر این کود و سم در داخل کشور قابل تولید است مشغول بشوند در شهرستانها انبار کنند و آماده کنند و اگر نیست و بنا است از خارج وارد بشود باید وزارت کشاورزی از هم اکنون در فکر وارد کردنش باشد که یک مرتبه در فصل بهار به بن بست نرسد کما اینکه پارسال رسیده بود. مسألة دیگر هم مجلس و هم دولت باید هر چه بیشتر به فکر مستضعفین باشند. مبادا این مسأله جنگ ما را غافل کند و بعضی از افرادی که خون مردم را مکیده اند قدرت و قوت بگیرند. مستضعفینی که به گزارش برادرانی که از جنگ برگشته اند و برادری که از قصر شیرین آمده بود بهترین مدافع برای انقلاب ما حتی در جبهه های جنگ همانها هستند. آن روزهای اولی که جنگ میخواست آغاز بشود، سرمایه داران و فئودالها منطقه را ترک کرده بودند البته این باین معنا نیست که بعد از اینکه منطقه با خطر مواجه شد افرادی از شهر بیرون نروند. نه ، منظورم این نیست. موقعی که در خالک عراق تیری شلیک شد آنهائی را که میبایستی فرار کنند فرار کردند. همان طبقه محروم ، همان زحمتکش و همان کارگر ماند و از حیثیت انقلابی و اسلامی خودش دفاع کرد مبادا ما از اینها غافل بمانیم (احسنت) وظیفه ماست که کاری کنیم آنهائی را که کار میکنند زحمت میکشند رنج میبرند اما از امکانات نصیبی ندارند، به اینها هم نصیبی برسد آنها را که هیچ کار نمیکنندو هیچ زحمت نمیکشند اما از همه امکانات برخوردارند و اصولا جنگ برای آنها هیچ تغییر زندگی ایجاد نکرده و حتی مسأله جیره بندی بنزین در رفت و آمد و تردد ماشینهاشان هم کوچکترین اثری نگذاشته. یک قدری هم به فکر این مسائل باشیم در فکر این باشیم که مستضعفینی که از اول مدافع انقلاب بودند و شهید دادند و اکنون هم دارند شهید میدهند. اینها به نوایی برسند ما لااقل ثابت کنیم که نظام جمهوری اسلامی و ثابت کنیم که مجلس شورای اسلامی عملا و نه از طریق حرف مدافع و طرفدار مستضعفین است. انشاءالله و تعالی. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.
هادی- آقای هاشمی من تقاضا کرده بودم دو سه دقیقه صحبت کنم.

رئیس- در مقابل سخنان آقای حجازی چند نفر خواستند حرف بزنند ولی من لزومی نمیبینم برای آنکار. آقای خامنه ای شما چه میفرمائید.
خامنه ای- من چندی پیش مطلبی عرض کردم به من اطلاعاتی دادند که خرمشهر از دست رفت و ما حتی نمیدانیم اینکار از قصور بوده یا از تقصیر. ما به حکم قانون اساسی حق تحقیق و تفحص در کلیه امور کشور000
رئیس – اجازه بدهید بلندگوی شما را بازکنند.
محمد خامنه ای- عرض کنم در جلسه قبل من صحبت کردم راجع به اینکه خطری که در آینده شهرهای دیگر غیر از خرمشهر را تهدید میکند اقتضا دارد که ما به حکم قانون اساسی که مجلس حق تفحص و تحقیق در کل مسائل و امور کشور را دارد تحقیق کنیم من پیشنهاد کمیته کردم و در باره مزایای آن خود سرکار و عده ای از برادران صحبت کردند متأسفانه برادرمان آقای پرورش آنرا به عنوان کمیسیونی تلقی کردند بعد هم صحبتهائی در اطراف کم کاری شورای عالی دفاع آوردند که باعث یأس شد و پیشنهاد من از بین رفت باز امروز پیرو همان نامه ای که صد امضائی فرستادیم آقای حجازی هم صحبت کردند مسأله آبادان مسأله حاد است مسأله ایست که الان حجت علیه ماست ما اگر آن کار را کرده بودیم مقدار زیادی امکان اینکه بفهمیم قصورها یا تقصیرها و خطراتی که این شهر را تهدید میکند چه خواهد بود اینکار را نکردیم و در آینده نزدیکی خدای نکرده همان خطر خواهد آمد و بهمین ترتیب برای استان، من باز پیشنهاد را تکرار میکنم عرض میکنم کمیته بمعنای این است که زیر نظر مجلس باشد نه تابع مقررات آئین نامه کمیسیونها. یک نفر یا چند نفر را تعیین کنید. کمیته ای را آنها تشکیل بدهند بررسی کنند. مسائل خرمشهر و ضعفهایی که فعلا آبادان را تهدید میکند.
رئیس – این پیشنهاد شما با امضاء صد نفر دیروز عصر بدست من رسید. یعنی نامه ای رسید که آقایان درخواست کردند جلسه رسمی غیر علنی تشکیل بشود وبعضی از فرماندهان مسؤول نظامی بیایند در جلسه و مجلس را در جریان مسائل جنگ قرار بدهند.
عباسی- چرا همه نیایند؟ چرا اعضای شورای عالی دفاع همه نیایند؟
رئیس – خیلی خوب، شما در هر چیزی اینجوری دخالت نفرمایید.
معادیخواه- از بعضی از نظامیان هم دعوت بشود.
رئیس- اینرا من با فرماندهان مطرح میکنم امروز انشاءالله از آقایان وقت میگیریم و قرار میگذاریم در اولین فرصت این جلسه را تشکیل میدهیم و آقایان برای توضیح خواهند آمد.
یکی از نمایندگان – آقا قرار بود هر روز یا هر دو روز یک دفعه تشکیل بشود.
رئیس – خوب، الان میدانید که تمام فرماندهان مسؤول در تهران نیستند. و این کاری نبود که از دیروز عصر آخر وقت که نامه بدست من رسیده است تا الان بتوانم برای امروز صبح ترتیبش را بدهم . این جلسه تشکیل میشود. ولی مشروط بر اینکه آقایان صحبت بکنند. وقتی تعیین بکنند و بعد خدمتتان اعلام میکنم.
فؤاد کریمی- خوزستان دارد از دست میرود رفتنش هم حتمی است مردم ما که نمیخواهند خوزستان را از دست بدهند آقای هاشمی همین الان تکلیف را روشن کنید مردم بهمند که خوزستان را دارند از دست میدهند.
رئیس- بهرحال من امروز صحبت خواهم کرد و این جلسه را در اولین فرصت تشکیل خواهم داد.
معادیخواه- اجازه داده شود که از بعضی از نظامیان دیگر هم دعوت بشوند در این جلسه که اگر احیاناً مسائلی مطرح بشود آنها بتوانند جواب بدهند.
رئیس- مانعی ندارد.
فؤاد کریمی – آقایان صیاد شیرازی میدانید چه گفته است؟ او گفته است که آقا شما شکست خورده اید، باید از خودتان دفاع کنید.
آقامحمدی- گزارش را بعداً میخوانم تماماً پیشنهادشان این بود که تقصیر شورای عالی دفاع است که افراد غیر متخصص هستند. که جنگ بخوبی پیش نمیرود یا نمیگذارند، (کیاوش: آقا، خرابی مال قبل از شورای عالی دفاع است) من سؤالم این است با توجه باینکه از طرف مجلس یک نفر را مشخص کردیم و در شورای عالی دفاع گذاشتیم گزارش بدهد که شورای عالی دفاع چه نقشی دارد و اساساً مجلس در این میانه چه کاره است؟ تا ما در جریان امور قرار بگیریم.
رئیس- بسیار خوب در مورد شورای عالی دفاع این اظهاری که آقای حجازی هم فرمودند . آقای محمدی هم گفتند. آقای خامنه ای هم اشاره کردند. من فقط یک جمله میگویم،‌ بعد انشاءالله در همان جلسه رسمی غیر علنی مفصل صحبت میکنیم. روز 5 شنبه که خدمت امام بودیم، قرار شد که طرح آقایان را شورای عالی دفاع در عصر جمعه در جلسه ایکه بنا بود داشته باشیم شورای عالی دفاع ببیند و تصویب بکند که بطور جدی در جریان جنگ قرار بگیرد در جریان مسائل جنگ به آن صورت قرار نگرفته اند. عصر که ما برای جلسه رفتیم معلوم شد که ضرورتی ایجاب کرده است آقای بنی صدر و آقایان فرماندهان دیگر رفته اند.
یکی از نمایندگان – چرا رفته اند؟
رئیس – بما گفتند، که ضرورتی ایجاب کرده و ما جلسه ای تشکیل دادیم.
خلخالی- لازم بوده است که رفته اند.
کیاوش- چه ضرورتی دارد که هر کس لباس نظامی بپوشد و برود آنجا.
رئیس- آقایان منشیان که بلندگو در اختیارشان است حق ندارند از بلندگویشان استفاده کنند. یکی دو تا تذکر است که من قبل از شروع دستور جلسه بدهم.
آیت- من یک اخطار قانونی دارم.
رئیس – تذکرم را بدهم، بعد اخطار بدهید. ما هنوز بدستور نرسیده ایم یک مسأله که دو سه بار در این جلسه مطرح شده است و از تریبون مجلس هم گفته شده است اما مراجعات نشان میدهد که برداشت روشنی از آنچه که درجلسه ما گفته ایم در بیرون نیست، من فکر کردم روشن بگویم. در مورد آوارگان و کسانی که از مناطق جنگ زده رفته اند به شهرستانها و جاهای دیگر. مطلب اینست که خانواده ها و کسانی که قدرت جنگ را ندارند و در شهرستان ممکن بود بدون فایده متضرر بشوند و آسیبی بآنها برسد رفتنشان از شهرستانها هیچ مانعی نداشته است و در هر شهری که هستند و هر جا که هستند از برادران مسملان ما، توقع ما و نظر ما این است که از اینها پذیرائی کنند. مثل صدر اسلام که خانه ها را تقسیم میکردندو حتی اتاقها را با پرده تقسیم میکردند بین خودشان و مهمانانی که از این قبیل میرسیدند. زندگیها را با آنها تقسیم کنندو مسلمانها شریک باشند . این توقعی است که ما از همه برادران مسلمان در سراسر ایران داریم. اگر چیزی را بعضی از آقایان از شهرستانها گفته اند و از اینجا کسی گفته است که اعتراضی بوده مربوط به کسانی است که قدرت دفاع و جنگ داشته اند و از شهرشان بیرون رفته اند، البته اگر کسانی چنین باشند، اشتباه کرده اند و ما انتظار داریم برگردند و در شهرشان و کنار برادرانشان در جبهه بمانند و آنهائی که چنین خاصیتی در آنها نیست باید در همه جا از آنها پذیرائی بشود و پشت جبهه هم خدمت بکنند. این نظر ماست. مسأله دیگری که تذکرش لازم است.
نجفی- این پولهائی که در شهرستانها و اطراف جمع شده است اگر صلاح بدانید دستور بفرمایید یک قدری از آن را به همان آواره ها و مهاجرینی که به شهرستانها آمده اند کمک کنند.
رئیس – این تذکر را ما داده ایم آقای نجفی تذکر میدهند که از پولهایی بعنوان مخارج جنگ مردم داده اند و در حسابهای مختلفی جمع شده است بآنها کمک بشود (نجفی: حتی اجناس هم جمع شده) این پولها نباید بی رویه خرج بشود چون آخر جنگ هنوز معلوم نیست چه موقع است و بعد از جنگ هم مصارفی داریم ولی میتواند برای خرج همین افراد آواره ای که حضور دارند از همین پول هم استفاده بشود.
محلاتی- ستاد هماهنگی برای اینکارهست.
رئیس- ستاد هماهنگی هم هست بله. مسأله دومی که میخواستم تذکر بدهم این است که عراق نشان داده است که به هیچ حدی از حدود مقررات بین المللی جنگ مقید نیست. یک فاشیست بتمام معنا و یک عنصر ضد انسانی و ضد هر قانون بین المللی است که برای حدود و مقررات حفظ حقوق انسانها در نظر گرفته شده است. اطلاع دارید که قبلا یک گروه از پزشکان ما را که برای مداوای مجروحین رفته بودند و همانطور که مجروحین خود ما را مداوا میکردند، مجروحین عراق را هم مداوا میکردند، یعنی کیسه های خونی که برده بودند بطور مساوی هم به مجروحان عراق میدادند و هم به مجروحان ما و از خودشان هم خون میگرفته اندو به آنها میداده اند یک گروه 7 نفری از اینها را بازداشت کرده اندو اسیر کرده اند و بزندان برده اند و دیروز خبر بازداشت یکنفر وزیر وسه نفر از معاونان و سرپرستن منطقه را که برای مسائل کشوری در منطقه حضور دارند، اطلاع پیدا کردیم که بازداشت و اسیر کرده اند و ما از سرنوشتشان بی اطلاع هستیم . دنیا این مطالب را ببیند سازمان ملل ببیند، صلیب سرخ جهانی ببیند و همانطور که در همه مراحل اینها سکوت کردند، متجاوز را معرفی نکردند و جنایات متجاوز را نگفتند حمله متجاوز را به مناطق مسکونی غیر مسلح نگفتند، پرتاب موشک را از راه دور به خانواده ها و مناطق مسکونی اصلا ندیده گرفتند، اینهم جزو مواردش است ما به وجدان کور دنیا یکبار دیگر اخطار میکنیم.
رشیدیان- جناب آقای هاشمی بنده یک نکته ای را در مورد آقای تندگویان که اسیر شده اند دارم که بگویم.
رئیس- بله، چه میخواهید بگوئید؟
رشیدیان- بنده عرض میکنم چنانچه فرمانده ماهشهر که مدیاند آبادان در محاصره کامل قرار گرفته است و توپ و تانک اطراف آبادان مستقر است چرا گذاشته است که وزیر نفت و دیگر شخصیتها وارد آنجا بشوند؟
رئیس- بله، خوب این سؤالی است وقتی که آقایان آمدند توی جلسه این هم جزو سؤالات خواهد بود.
خلخالی- جوابش این است که اقای معین فر خودش بوده است میگوید اینها بی اجازه از راه شادگان رفته اند.
رئیس – برای ما مسأله این نیست که حال وزیر نفت یا یک سرباز عادی یا یک پاسدار. همه مردم اسارتشن برای ما از یک جهت مسوی است من خواستم که ببینید عراق به هیچ معیاری پایبند نیست والا بحثی نیست، وزیر نفت و یا معاون وزیر نفت یا یک پاسدار و یک سرباز و یک افسر و یک مردم شهروند عادی دیگر بازداشتشان و اسارتشان از نظر ما یک وضعی دارد فقط نکته این است که عراق این ملاحظات را نمیکند، عراق هیچ حدی را برای اقداماتش نمیشناسد و انشاءالله وقتی که نوبت رسیدگی به پرونده سردمداران حزب بعث رسید این مسائل مطرح خواهد شد.
ابوالفضل موسوی- چه موقع اینکار را میکنید؟ بعد از رفتن اهواز و آبادان اینکار را میکنید؟
رئیس – به همین زودی و اما برنامه ای که در دستور داریم آقای شجونی تشریف بیاورند برای خواندن گزارش کمیسیون.
دکتر آیت- بنده اخطار داشتم.
رئیس- اخطار شما چیست آقای آیت؟
دکتر آیت- در چند جلسه قبل هم من گفتم مطابق اصل 88 چند سؤال از دولت شده است که هنوز نیامده اند جواب بدهند و من اینجا میگویم که اگر دولت تا آخر این هفته به سؤالات نیاید جواب بدهد این دولت استیضاح خواهد شد.
رئیس – بسیار خوب.
دکتر آیت- این یک مسأله، دو سؤال جدید هم هست که امیدوارم به سرنوشت سؤالات قبلی دچار نشود و من آنها را میفرستم که خوانده بشود. تذکری هم راجع به مذاکرات دیروز مجلس است متأسفانه مجلس ما را مطابق تلفنی که شده، فرانسه و دیگر جاها رادیو تلویزیونشان همه جریاناتش را نشان میدهد ولی تلویزیون ما دیشب نطق دو نفر از نمایندگان و جریانات اول مجلس را سانسور کرد.
رئیس- بسیار خوب این تذکر را به رادیو تلویزیون بدهید بفرمائید آقای شجونی.
3- بحث پیرامون گزارش شور دوم کمیسیون ارشاد در خصوص طرح قانونی اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
رئیس- گزارش کمیسیون ارشاد در باره طرح کیفیت اداره رادیو تلویزیون قرائت میشود آقایان با دقت توجه کنید.
شجونی- بسم الله الرحمن الرحیم.       گزارش از کمیسیون ارشاد به مجلس شورای اسلامی.    طرح قانونی اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
مادة 1- در اجرای اصل یکصد وهفتاد و پنجم قانون اساسی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران سازمانی است مستقل و مستقیماً زیر نظر قوای سه گانه، قضائیه، مقننه و مجریه و بدین منظور هر یک از قوا یک نماینده تعیین و به صورت شورای سرپرستی سازمان را اداره خواهند نمود.
مادة 2- نماینده هر یک از قوای سه گانه به ترتیب زیر تعیین میشود نماینده قوه قضائیه بوسیله شورایعالی قضائی با اکثریت آراء.      نماینده قوه مقننه از طرف مجلس شورای اسلامی انتخاب و تعیین میشود.        نماینده قوه مجریه از طرف:    1)رئیس جمهور،   2)نخست وزیر،    3)اکثریت وزراء بر اساس اصل 60 قانون اساسی ، به اتفاق آراء تعیین میشود.
تبصرة 1- مدت تعیین نمایندگان حداکثر 15 روز است.
تبصرة 2- رئیس جمهور مسؤول تکشیل جلسه با جلسات بطور رسمی خواهد بود و میتوند این وظیفه را به دولت محول نماید.
تبصرة 3- چنانچه با انقضای مدت مزبور اتفاق نظر بوجود نیامد باید با اکثریت آراء تعیین گردد..
مادة 3- نمایندگان منتخب قوای سه گانه باید دارای شرایط زیر باشند:
الف- مسلمان ، آگاه و ملتزم به وظایف دینی.
ب- اعتقاد و التزام به اصل ولایت فقیه طبق قانون اساسی.
ج- آگاهی کافی از سیاست داخلی و خارجی و مسائل روز و اوضاع بین المللی .
د- حسن سابقه.
مادة 4- نمایندگان قوای سه گاه برای چهار سال تعیین میشوند.
مادة 5- وظایف شورای سرپرستی:
الف-تهیه ، تنظیم و تصویب اساسنامه سازمان صدا و سیما و آئین نامه داخلی که در آن همه جهات لازم برای سازمان دهی و اداره آن و وظایف و اختیارات هر واحد سازمانی و هر عضو مشخص شود.
ب- تنظیم خط مشی کلی سازمان و اصول برنامه ها در جهت نشر اسلام و تقویت ایمان و بالا بردن آگاهی مردم نسبت به معارف اصیل اسلامی و اهداف و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با رعایت کامل موازین اسلامی و قانون اساسی و سیاست کلی فرهنگی، اداری، اقتصادی، نظامی و سیاست خارجی کشور.
ج- بند »ب» باید ظرف یک ماه از تاریخ تشکیل شورای سرپرستی تهیه شود و برای بررسی و تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردد.
د- تعیین مدیر عامل به اتفاق آراء و حداکثر ظرف مدت یک ماه میباشد.
هـ – بررسی وتصویب بودجه سالانه که بوسیله مدیر عامل پیشنهاد میشود.
و- نظارت مستقیم و فعال بر امور جاری سازمان و برنامه ها از جهت انطباق با بند «ب» و حضور حقوقی در سازمان به منظور جوابگوئی در برابر مسؤولیتهای محوله و اقدام فوری برای جلوگیری از تخلفات و انحرافات از طریق مدیرعامل.
ز- رسیدگی به شکایات و پاسخ به آنها و اقدام فوری برای رفع نواقص.
مادة 6- جلسات شورای سرپرستی با حضور سه نفر رسمیت دارد و کلیه مصوبات آن با اکثریت آراء معتبر است، مگر در مورد انتخاب مدیر عامل که باید اتفاق آراء باشد.
مادة 7- مدیر عامل و معاونان باید شرایط زیر را دارا باشند:
الف- مسلمان، آگاه به معارف اصیل اسلامی و التزام عملی به وظایف دینی.
ب- اعتقاد و التزام به اصل ولایت فقیه طبق قانون اساسی.
ج- آگاهی کافی از سیاست داخلی و خارجی و مسائل روز و اوضاع بین المللی.
د- قدرت مدیریت و تخصص نسبی و اطلاعات لازمه.
هـ – حسن سابقه .
مادة 8- وظایف و اختیارات مدیر عامل:
الف- اداره همه امور جاری سازمان مشتمل بر تهیه طرحها و برنامه ها و اجرای آنها و استخدام و نصب وعزل معاونان و کارکنان با رعایت کامل صلاحیت افراد به ویژه از جنبه های دینی واخلاقی.
ب- اجرای مصوبات شورای سرپرستی.
مادة 9- مدیر عامل در برابر شورای سرپرستی و شورای سرپرستی در مقابل قوای سه گانه مسؤولند.
مادة 10- شورای سرپرستی مانند وزراء در مقابل مجلس مسؤولند و نمایندگان مجلس شورای اسلامی میتوانند آنان را مورد سؤال ونیز استیضاح نمایند.
         با احترام – شجونی
رئیس- آقایان به آئین نامه دقت بفرمائید این اولین طرحی است که ما به شور دوم میرسانیم و همکاریتان ضرورت دارد برای ینکه شکل بگیرد کارمان، آئین نامه اینجوری میگوید که برای مواد این طرح، یک یک مواد خوانده میشود، مخالف و موافق صحبت میکنند، چون چیز دیگری ندارد نوشته مذاکره میشود هیچ چیزی تعیین نکرده است که چه مقدار مذاکره و چند نفر، هیچ حد و حدودی در این آئین نامه نیست ما باید با یک ابتکاری اینکار را انجام بدهیم وضمناً تجربه ای هم خواهد بود برای دوستانی که آئین نامه مینویسند که آئین نامه- مان را با توجه به مقتضیات طرحها تنظیم کنند. حالا اولین ماده قرائت میشود. کسانی که بعنوان مخالف وموافق اسم نوشته اند صحبت میکنند بعضی از آقایان ممکن است در همه مواد مخالف باشند، بعضیها ممکن است در بعضی مواد مخالف باشند دقت کنید در باره همان ماده ای که خوانده میشود چیز دیگری غیر از آن صحبت نکنید یعنی فقط روی آن ماده ای که صفحة 5 میخوانیم اگر مطلبی دارند آنهائی که اسم نوشته اند صحبت کنند.
احمد حسینی- موافق و مخالف بر چه مبنائی اسم نوشته اند؟
رئیس- ما این را تکثیر کرده ایم و در اختیار آقایان گذاشته ایم.
عده ای از نمایندگان – هنوز به ما چیزی نداده اند.
رئیس- این یک هفته است تکثیر شده است.
رئیس- ببینید ما این را خودمان هم از توی محفظه برداشته ایم اینطور نیست که نداده باشند نگوئید نداده اند. روز چهارم برج تکثیر شده است، چاپش روز چهارم بوده ، در محفظه هم گذاشته اند اگر آقایان برنداشته اند ، تقصیر مسؤولان نیست (همهمه نمایندگان).
یکی از نمایندگان – در روزنامه ها هم نوشته اند.
رئیس- بله، در روزنامه ها هم نوشته اند اگر آقایان میخواهند از نمایندگان مجلس بپرسیم ببینیم به چه تعداد از آقایان رسیده است.
هراتی- تذکر آئین نامه ای دارم.
رئیس- تذکرتان را بفرمائید ولی از آن تذکراتی نباشد که ناجور باشد نفرمائید چیست؟
هراتی- بسم الله الرحمن الرحیم، طبق مادة 95 تنها کسانی در شور دوم حق اظهار نظر دارند که دعوت کمیسیونرا پذیرفته باشند.
رئیس – چنین چیزی نیست، در مورد پیشنهادهایشان است نه در مورد هر مسأله دیگری یعنی پیشنهاد جدید قبول نمیشود اما اگر پیشنهادی دادند و در کمیسیون رفته و توجه نشده است به شرط اینکه خودشان رفته باشند و دفاع کرده باشند اینجا حق دفاع دارند.
هراتی- فقط پیشنهاددهندگان جلسه قبل میتوانند.
رئیس- خیر، در مخالفت نیست در مورد پیشنهاد جدید است که هیچکس نمیتواند بدهد، خواهش میکنم یک بار دقیق آنرا بخوانید خوب، اولین ماده را قرائت کردند.
یکی از نمایندگان – آٌای هاشمی یک جا نظرخواهی کنید.
رئیس – خیر ، یکجا نمیشود تا ماده بعدی مطرح نشده است رویش بحث نداریم ما ممکن است امروز یک ماده یا دو ماده یا بیشتر پیش برویم فقط در آن ماده ای که مطرح میشود نظرتانرا بدهید و اگر نظری هم به مواد دیگر دارید آنجا که رسیدیم اگر اسم نوشتید میدهید.
یکی از نمایندگان – با این ترتیب مسأله مخالف و موافق منتفی میشود.
رئیس- خیر، منتفی نمیشودحق بحث با آنهائی است که وقت گرفته اند.
یکی از نمایندگان- من طبق مادة 113 تذکری دارم.
رئیس- مادة 113؟ اصلا این جای دیگری مطرح است هر چیزی که به مجلس میآید، کسانی که اسم نوشته اند هر مذاکره ای در مجلس باشد از این به بعد اینطوری است اصلا موضوعی ک در مجلس مطرح میشود کسانی که در آن لوحه اسم نوشته اند میتوانند صحبت کنند البته اگر نبود آن موقع آن کسانی که در مجلس نوبت میگیرند صحبت خواهند کرد (همهمه نمایندگان).
یکی از نمایندگان- نوشته است مخالف و موافق، با چه؟
رئیس- حالا معلوم میشود، حالا هر ماده ای را که خواندیم اگر موافق یا مخالف بود معلوم میشود.
یکی از نمایندگان – چه را میخوانید؟
رئیس- همانی که حالا میخوانیم اولین ماده را بخوانید ببینید انشاءالله در عمل کارمان روشن میشود و تجربه خوبی خواهد بود برای آینده.        (بشرح زیر قرائت شد).
منشی- مادة 1- در اجرای اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، سازمانی است مستقل و مستقیما زیر نظر قوای سه گانه (قضائیه ، مقننه و مجریه) اداره میشود و بدین منظور هر یک از قوا یک نماینده تعیین و به صورت شورای سرپرستی سازمانرا اداره خواهند نمود.
یکی از نمایندگان- آقا، عبارت درست نیست.
منشی- مستقیماً زیر نظر قوای سه گانه (قضائیه ، مقننه و مجریه).
رئیس – سازمانی است مستقل و زیر نظر آنها اداره میشود عبارت اینطور باید باشد. و چیزی اضافه نمیشود.
منشی- 000 و بدین منظور هر یک از قوا یک نماینده تعیین و بصورت شورای سرپرستی سازمانرا اداره خواهند نمود.
رئیس- خوب، حالا این اولین ماده است، اگر کسانی مخالف اسم نوشته اند بیایند صحبت کنند.
منشی- من مخافین را میخوانم هر کدام که با این ماده مخالفند بیایند صحبت کنند.
فردوسی- آقای هاشمی من تذکر آئین نامه ای دارم.
رئیس- تذکر آئین نامه ای تانرا بگوئید با توجه به اینکه قاضی بوده اید اگر تذکر خوبی نبود جرمتان دو مقابل است بفرمائید، آقای فردوسی.
فردوسی- شما آخر این ماده را ملاحظه بفرمائید تعیین میکند:        «فقط کسانی حق اظهار نظر دارند که در شور اول پیشنهاد داده باشند یا در مدتی که برایشان تعیین شده است و میتوانند 5 دقیقه در مجلس توضیح بدهند بعد از 5 دقیقه توضیح یکنفر مخالف و یکنفر موافق فقط صحبت میکنند. نه اینکه شما پیشنهاد کنید هر کس موافق یا مخالف است صحبت کند.
رئیس- اجازه بدهید آقای فردوسی.
یکی از نمایندگان- آن در صورت پیشنهاد جمعی است.
رئیس- چون دو نفر از آقایان این تذکر را داده اند معلوم میشود دقت نشده است من حالا دوباره میخوانم (فردوسی: با دقت از اول تا آخر خوانده شود و توجه بفرمائید) ، بعد آقایان عذرخواهی کنید از اینکه با عدم دقت در آئین نامه وقت مجلس را گرفته اید،         مادة 90: در شور دوم گزارش کمیسیون در خصوص لوایح و طرحهای قانونی در مجلس قرائت و نسبت به هر یک از مواد آن جداگانه مذاکره و اخذ رأی بعمل خواهد آمد (از اینجا مطلب چیز دیگری است) در شور دوم پیشنهاد، پیشنهاد تازه قبول نمیشود. ولی پیشنهادهائی که در شور اول و در مهلت مقرر بعد از آن به کمیسیون داده شود و مورد توجه و تصویب کمیسیون واقع نشده است ممکن است مجدداً از طرف پیشنهاد دهنده تقدیم شود.        این هم یک شرطی دارد در پرانتز آمده ، (جز در مواردی که پیشنهاددهنده دعوت کمیسیون را نپذیرفته ودر کمیسیون حضور بهم نرسانیده باشد) در این صورت (یعنی در پیشنهاد جدید نه در اصل مذاکره) پیشنهاد دهنده یا یکی از پیشنهاددهندگان در مورد پیشنهادهای جمعی میتوانند مدت پنج دقیقه توضیح بدهند.        پس در اصل ماده این نیست ای قیود نیست و مخالف و موافقی که ثبت نام کرده اند مذاکره میکنند موادش هم جای دیگری است و من باز از آقایان خواهش میکنم0000
شبستری- من تذکری دارم.
رئیس- تذکرتان را بدهید. آقای شبستری بفرمائید.
شبستری- شما مادة 97 را چگونه معنا میکنید؟ مادة 97 میگوید:        «اصلاحاتی که در موضوعی پیشنهاد میگردد» قبل از خود موضوع در باره آنها رأی گرفته میشود، این همان پیشنهادی است که بالا هم میگوید در شور دوم پیشنهاد تازه نخواهد آمد. پس از نظر آئین نامه اول باید پیشنهادهائی که به کمیسیون رفته و مورد توجه قرار نگرفته آنها اینجا مطابق مادة 97 بحث و بررسی بشود000
رئیس- همینطور است ، هر ماده ای که مطرح میشود اگر قبلا پیشنهادی در کمیسیون رفته و مورد توجه قرار نگرفته است پیشنهاد دهنده میتواند اینجا مطرح کند.

شبستری – بعداً آنهائی که بعنوان موافق و مخالف ثبت نام کرده اند نوبتشان میرسد000
رئیس- خیر.
شبستری- نه. ببنیید میگوید قبل از خود موضوع در باره آنها بحث میشود یعنی قبل از اینکه موافق و مخالف در باره یک ماده ای نظر جدیدی را در این شور اظهار کنند.
رئیس- مسأله رأی است، رأی گیری است، اما مسأله بحث نیست.
شبستری- اینکه نمیشود، آنکه فراموش میشود. در همه جا هست که000
رئیس – چرا فراموش میشود؟
شبستری- قبلا باید در باره رویدادهای جدید صحبت بشود و رأی گرفته بشود نمیشود که نیم ساعت فاصله میشود و شما برگردید بگوئید در باره آن موضوعی که نیم ساعت قبل صحبت کردیم ما میخواهیم رأی بگیریم هر رأئی بعد از صحبت است.
رئیس- اصلا اینطوری نیست که شما میگوئید آقای شبستری ما الان ماده یک را میخوانیم مخالف و موافق راجع به این ماده صحبت میکنند.
شبستری- اول پیشنهاددهنده ها مطابق مادة 97.
رئیس- همین هم جزو این برنامه است یعنی کسانی هم که پیشنهاد داده بودند حق احیاء آن پیشنهادشانرا دارند اگر در کمیسیون 000
شبستری- آقای هاشمی مطابق مادة 97 تقدیم با آنها است برای اینکه خودمان میگوید که قبل از خود موضوع در بارة پیشنهادها.
رئیس- نه ، قبل از رأی است اینکه میگوئید قبل از رأی است شما میخواهید چیز دیگری را هم تحمیل کنید که چون فاصله زمانی چنین میشود باید اینرا اول بگذاریم .
شبستری – این طبق قانون است، راه دیگری غیر از این ندارد.
رئیس- آقای مهندس بازرگانی بفرمائید. مثل تذکر آنروزی نباشد.
مهندس بازرگان- نه اگر شما همان باشید من هم همان هستم ملاحظه کنید من بهمان حرفی که خودتان زدید تکیه میکنم که این دفعه اولی است که در این مجلس (بسم الله الرحمن الرحیم) وارد شور دوم یک طرحی یا یک لایحه ای میشویم بنابراین همه قبول داریم بی تجربه ایم و خواستید که همیجا تجربه بدست بیاورید.
رئیس – درست است.
مهندس بازرگان- اتفاقاً از همان گام اول در اینجا بر خلاف آئین نامه (نمیخواهم ایراد بگیرم) یعنی روی بی تجربگی معمولا طرح قانونی را باید یک عده پانزده نفری بدهند اگر دولت میدهد که لایحه است اگر طرح است که یک عده ای از وکلاء میدهند میآید در مجلس مطرح میشود، مجلس به کمیسیون میفرستد آنوقت کمیسیون رویش مطالعه میکند و برای شور اول و دوم میآید اینجا خود کمیسیون این کار را کرده است و اگر خاطرتان باشد که آقایان هم میدانند آن دفعه که مطرح شد.
عده ای از نمایندگان- پانزده نفر امضاء کرده اند.
مهندس بازرگان- 000 اینقدر نواقص واشکالات در ان بود که اغلب آقایان نمایندگان گفتند آقا اصلا این طرح درستی نیست، بروید و یک چیز حسابی یک چیزی مثل بچه آدم درست کنید اینست که این چیزی را که الان کمیسیون بعنوان شوردوم فرستاده است در حقیقت شور اول است.
رئیس- خوب، آقا فرماشتانرا فهمیدم.
مهندس بازرگان- و در کلیات بحث نشده است.
رئیس- فرمایشتانرا فهمیدم ولی متأسفانه مثل همان تذکر آنروزی بود برای اینکه با پانزده امضاءآمد.
مهندس بازرگان- چون خودتان فرمودید میخواهید یک کار اساسی بکنید من میخواهم همان چیزی که در آخر ماده 96 گفته شده که مجلس میتواند بعد از شور و صحبتهائی که کرد به کمیسیون برگرداند تا کمیسیون به لحاظ فصول و ترتیبات رسیدگی بکند بنابراین در اینمورد اینرا قبول بکنیم که آقایان در همین شور دوم نظریاتشانرا بدهند مقید هم نباشید که ماده به ماده باشد چون نگفته است ماده به ماده. مثلا خود بنده در این ده ماده نسبت به هشت ماده اش مخالفت دارم و مخالفم اگر بنا باشد بنده هر دفعه بیایم که این کار صحیحی نیست.
شجونی- 11 مورد آقای بازرگان نوشته اند که جواب دارد.
رئیس- آقا اجازه بدهید.
مهندس بازرگان- بله ، خوب، جوابش را بدهند اشکالی ندارد بنابراین بنده پیشنهادم این است که چون فرمودید که روی این قضیه تجربه نداریم این در عمل بعنوان شور اول تلقی بشود.000
رئیس – خیلی خوب.
مهندس بازرگان – آقایان نظریاتشانرا بدهند آنوقت طبق مادة 96 ارجاع مجدد بشود به کمیسیون که آنجا آنوقت ماده های صحبح بیاید.
یکی از نمایندگان- امضای چه کسانی بوده است؟
رئیس- هر کسی بوده آن قید ندارد، یعنی در هر کمیسیونی هر غیر کمیسیون میتوانند ده پانزده نفر جمع بشوند و یک چیزی را امضاء بکنند این کار را کرده اند و آورده اینجا ما در مجلس طرح کردیم و به کمیسیون ارشاد فرستاده ایم، کمیسیون ارشاد رویش کار کرده و به مجلس برگشته است، آمده شور اول شده رفته و حالا برای شور دوم آمده، از این جهت هیچ نقصی نداریم و مسیر پرونده هم اینجا با قید تاریخ مشخص است، میتوانید ببینید، خدمتتان میفرستم ببینید.
شجونی- ولی آقای بازرگان یک خلاف کردندقبل ازآنکه به کمیسیون بدهند به روزنامه ها داده اند.
رئیس- آقای شجونی اجازه بدهید، در مورد آن شور نهائی هم ما طبق آئین نامه عمل میکنیم یعنی اگر بعد از بحث در شور دوم معلوم شد و مجلس تشخیص داد احتیاج به شور نهائی دارد و تصویب کرد دوباره برمیگردانیم . آن تذکر بعدی تانرا با آئین نامه 0000
یکی از نمایندگان – چه موقع میتوانند در باره نظرشان پیشنهاد بدهند.
رئیس – میتوانند در هر ماده ای که مطرح شد نظرشانرا بدهند اگر آنجا اسم نوشته باشند.
یکی از نمایندگان – بعضی از مشکلات هست که باید تذکر بدهند.
رئیس – بله ، اگر اسم نوشته اند و کفایت مذاکرات به مجلس داده نشد و نرسیدیم به نقطه کفایت مذاکرات میتوانند حرف بزنند تا تمام بشود حالا اولین ماده را خوانده اند اگر کسی مخالف هست فقط روی همان ماده میتواند صحبت کند.
منشی- مخالف آقای بازرگان.
رئیس- آقای بازرگان اگر روی مادة ول حرفی دارید بفرمائید.
مهندس بازرگان – چقدر وقت دارم برای صحبت؟
رئیس – تعیین نشده است منتها آقایان سعی کنند کوتاه صحبت کنند برای اینکه می بینید یک لایحه اینجوری ممکن است ما را در جلسات طولانی معطل بکند.
مهندس بازرگان- من مخالفتم در اساس اصول نیست، منکر زحمات و خدمات کمیسیون هم نیستم نه با صدا و سیمای ایران مخالفم نه با اینکه طبق قانون اساسی سرپرستی و سایه سه شاخ این سه قوه رویش باشد مخالفم بلکه باید باشد زبان انقلاب اسلام هم باید باشد بازده و هم بااثر باشد یعنی خوب اداره بشود ، بیشتر مخالفتم روی جنبه آخر است منباب اینکه خوب اداره بشود از جمله همین ماده اول که میگوید: « زیر نظر سازمانی مستقل و مستقیماً زیر نظر قوای سه گانه» این اول بسم الله و اول خرابی کار است یعنی بر خلاف اصول مدیریت است اولا دلیل ندارد که سازمان صدا و سیمای ایران یک چیز جدا بافته و تافته ای باشد ، سازمان اینهم یکی از دستگاههای مملکت است، مثل ارتش، مثل قوه قضائیه، مثل فرض کنید آموزش و پرورش ، مثل چیزهای دیگر و همه اینها هم زیر نظر آن قوای سه گانه هستند ولی از راه صحیحش اینهم باید یا جزو یک وزارتخانه باشد، مثل وزارت ارشاد یا تابع نخصت وزیر باشد ولی مانعی ندارد که از نظر سرپرستی که اصلاح صحیح ترش هم شورای مدیریت است نه شورای سرپرستی. آن سه قوه در اینجا دخالت داشته باشند همانطور که آموزش و پرورش. شورای عالی آموزش و پرورش دارد و همانطور که ارتش شورای عالی دفاع دارد این دستگاه هم مثل سایر دستگاههای دولتی باشد، به لحاظ مقررات استخدامی به لحاظ بودجه به لحاظ مسئوولیت اشخاصش و اگر اینقدر اهمیت دارد بشود یک وزارتخانه. بشود وزارت صدا و سیمای ایران، جزو دستگاه مملکت باشد یک دولت جدا، از دولت یک دستگاه جزا و معوق و نامنظمی نباشد ولی

البته صحیح تر بنظر بنده این است که جزئی باشد در وزارت ارشاد یا تابع نخست وزیر ولی ضمناً از نظر سرپرستی با رعایت چیزهائی که در مواد دیگر خواهد گفت قوه قضائیه و قوه مقننه و قوه مجریه در اینجا دخالت داشته باشند خلاصه بنده بعنوان سازمان مستقل و مستقیماً زیر نظر قوا مخالفم و یک چیزی نمیتواند مستقیماً زیر نظر سه نفر باشد گفته اند ماما که دو تا شد سر بچه کج درمیآید وای بحال آنکه ماما سه تا بشود باید مسؤولیت و نظارت یک طرفه باشد ، یک خطی باشد.
رئیس- متشکرم ، کسی موافق ماده اول هست؟
منشی- آقای هراتی هستند.
اصفهانی- من هم جزو مخالفین اسم نوشته بودم.
منشی- بله ، اولین مخالف آقای اصفهانی بودند و من عذر میخواهم، من اشتباه خواندم .
اصفهانی- حق من ضایع شد.
منشی- بله حق باشما است.
رئیس- آقای اصفهانی شما راجع بمادة یک چیزی نمیخواهید صحبت کنید؟ (اصفهانی: خیر) موافق بعدی آقای هراتی بفرمائید.
رئیس- آقای هراتی شما بعنوان موافق بفرمائید.
هراتی- این اصل اول طرح صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران الهام گرفته از اصل 175 قانون اساسی است همان قانون اساسی که ما به آن معتقد هستیم، ثمره و خوبهای شهیدان ما است و در مجلس خبرگان به آن رأی دادند و ملت با تمام وجودش آنرا پذیرفته است بنابراین مخالفت با این اصل نوعاً یک نوع برخورد دارد با خود قانون اساسی در حالیکه مجلس شورای اسلامی مجری قانون اساسی است اما در مورد استقلال که ایشان فرمودند وابسته به یک اداره ای باشد این عملا خودش میشود وابسگی و استقلال مفهوم پیدا نمیکند استقلال وقتی مفهوم پیدا میکند که تمام قوا در آن شرکت داشته باشند و تحت تأثیر یک قوه خاص نباشند.
رئیس- متشکر، در همین ماده باز مخالف و موافق میتواند صحبت کند آقای سلامتیان بفرمائید.
سلامتیان- بسم الله الرحمن الرحیم، من همانطوریکه در شور اول خدمتتان عرض کردم، برای فهم دقیق اصل 175 که وقتی در مرحلة اول آدم میخواند می بیند زیر نظر این نمایندگان اداره بشود تصور اینرا میکند که در مجموعه سیستم اداری کشور و وحدت اداریش که لازمة امر مدیریت یک کشور است در این مورد به هم خورده است و در نتیجه دولتی به موازات دولت به وجود میاید. که از نقطه نظر بودجه و محاسباتش ، امور مختلف تقسیم بندی اش ، استانهایش تمامش ایجاد اشکالات میکند که نمیخواهم وارد جزئیاتش بشوم. تعجب کردم که چطور قانون اساسی این مسأله را در نظر نگرفته است. مراجعه کردم به مذاکرات مجلس خبرگان در جلسات مجلس خبرگان، و اینرا هم نمیخواهم تفسیر بکنم، فقط میخواهم عنصری بدهم برای کمک کردن به فهم جوی که بر مجلس خبرگان زمان تصویب این اصل حاکم بوده است. آنجا مطرح شده است که آیا کلمه بوسیله را بگذاریم ، یا زیر نظر را بگذاریم، یعنی آیا بگوئیم به وسیله نمایندگان سه قوه اداره بشود، یا زیر نظر  نمایندگان سه قوه اداره بشود . و کلمه به وسیله نمایندگان سه قوه پذیرفته نشده است. زیر نظر گذاشته اند و درست هدف و منظورم عبارت از این بوده است که بدون بر هم زدن وحدت اداری کل کشور و بدون ایجاد اداره ای که با مجموعه سیستم اداری زیر نظر و کنترل بودجه ای، اداری هیأت دولت نباشد، بوجود بیاید ، سیستمی هم باشد که برای نحوه عملش برنامه هایش و محتوایش کاملا زیر نظر سه قوه باشد. بنابراین من اینجا تأکید دارم. این اصل اجباراً در آینده ایجاد مشکلاتی در همه سطوح مختلف کشوری خواهد کرد. اگر فرمولی پیدا نشود که از نقطه نظر اداری صدا و سیمای جمهوری اسلامی در صلاحیت و حیطه قدرت هیأت دولت باشد در عین حالیکه از نقطه نظر محتوی برنامه ها ونظارت و اینکه مستقل بماند. کاملا زیر نظر سه قوه باشد مشکلات اداری زیادی در آینده فراهم کرد، به جلسه کمیسیون هم رفتم و خدمت برادران عزیز عضو کمیسیون گفتم، متأسفانه مورد توجه قرار نگرفت ، لهذا با این اصل از جهت اشکالاتش در آینده در امر مدیریت کل کشور ایجاد میکند مخالف هستم . والسلام.
شجونی- آقای سلامتیان شما جوابتان را شنیدید که اداره با مدیر عامل است.
رئیس – موافق بعدی را دعوت کنید.
منشی- آقای معادیخواه.
معادیخواه- بسم الله الرحمن الرحیم، ببینید ما در اینجا برای اجرای همان اصل 175 قانون اساسی این معنا را می پذیریم که صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران باید طوری باشد که زیر نظر این سه قوه اداره بشود. بطوریکه هیچ یک از این سه قوه نتواند از هیچ طریقی اعمال حاکمیت خاصی بکند. وقتی که شورای سرپرستی تعیین شد یعنی نمایندگان سه قوه تعیین شدند، آنها هستند که باید بنشینند در موقع تنظیم اساسنامه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که در یک مادة دیگری در همینجا مطرح شده است وقتی میخواهند اساسنامه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را تنظیم کنند و به مجلس تقدیم کنند ببینند مسأله مشکل اداری را چه جور حل میکنند که هم آن مشکلات پیش نیاید و هم قوه مجریه نتواند یک اعمال حاکمیت اضافه ای داشته باشد. بنابراین ما این ماده را به همین صورت تصویب میکنیم. و آن شورای سرپرستی است که این مشکل را در تنظیم اساسنامه اش حل خواهد کرد.
سیدابوالفضل موسوی تبریزی- من بعنوان موافق اسم نوشته ام و مذاکرات مجلس خبرگان را هم میدانم.
رئیس- نوبت شما میرسد آقای رجائیان بعنوان مخالف صحبت میکنند.
رجائیان- بسم الله الرحمن الرحیم، من در شور اول هم این مسأله را متذکر شدم. اصلا اسمی که برای این طرح است یعنی قبل از مادة 1 اصلا من مخالف هستم.
رئیس- آقای رجائیان ، قبل از مادة 1 چیزی مطرح نیست.
رجائیان- چرا؟ ببینید طرح قانونی اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی، این برای اداره نیست الان ده تا ماده توی این هست فقط شش تا برای تعیین قوای مشترک هست این طرح برای تعیین آن شورا هست این اسمش اصلاً اشتباه است. این ده ماده نمیتواند صدا و سیما را اداره بکند برای اینکه اینجا مشخص هم شده است که باید اساسنامه یا آئین نامه تدوین بشود. بنابراین اسمی که اینجا هست این طرح برای اداره نیست. و اما در خود مادة یک قسمت آخرش که «شورای سرپرستی سازمان را اداره خواهد نمود» و در پائین آن جزو وظائف مدیر عامل نوشته است که : «مدیرعامل سازمان اداره خواهد نمود» اینها اولا مغایر هم هستند ثانیاً شورا نمیتواند اداره بکند، زیر نظر شورا خواهد بود.
موحدی ساوجی- آقای هاشمی آقای رجائیان بایستی بعداً صحبت میکرد.
رئیس- نه ، آقا همین  است، شما لطفاً دخالت نکنید.
رجائیان – بنابرین ، این «اداره خواهد نمود» با آن مغایرت دارد که باید اینجا اصلاح بشود که آقای مهندس بازرگان در اینجا توضیح دادند که به صورت شورا زیر نظر باید باشد مطلب دیگر راجع به این ندارم.
رئیس- متشکر آقای موحدی ساوجی بفرمائید.
موحدی ساوجی- بسم الله الرحمن الرحیم، من تعجب میکنم کسانی که با این مادة اول مخالفت کردند، آنچه که بیان کردند، تقریباً ایرادی بود به اصل 175 قانون اساسی، در صورتیکه اگر بهر یک از اصول قانون اساسی ایرادی داشته باشیم و واقعاً اگر فرض بفرمائید وارد هم باشیم اینرا باید بعداً بوسیله رفراندوم عمومی در مملکت اصل را تغییر بدهند یا شورای نگهبان بایستی در موقع تفسیر کردنش تفسیر بکند ما یا باید بگوئیم آقا این اصل را کنار بگذارید، یا باید به آن اصل عمل بکنیم اگر بخواهیم به این اصل عمل کنیم، این اصل به طور صراحت دارد که این اداره رادیو و تلویزیون باید زیر نظر قوای سه گانه مقننه و قضائیه و مجریه باشد. این است که من معتقدم هیچگونه حرفی و بحثی در باره این ماده اول نمیتواند وجود داشته باشد.
رئیس – بسیار خوب، باز مخالف و موافق را دعوت کنید صحبت کنند.     آقای غفوری راجع به مادة یک نظری دارید بفرمائید.
غفوری- بسم الله الرحمن الرحیم، من میخواستم بطور کلی سه نکته را هم در رابطه با اصل این طرح و هم در رابطه با همین ماده اولش ، یادآوری کنم با توجه به اینکه در نظام اسلامی ما بخواهیم اگر فقط اکتف به اسم بکنیم که خوب، به هیچوجه مورد رضایت هیچکس نیست، و نظام اسلامی با اجزایش و با تجلیاتش معرفی میشود ویکی از وسایل بسیار مؤثر معرفی نظام اسلامی معرفی زبان اسلامی

است و مسأله رسانه های گروهی و رادیو تلویزیون در درجه اول معرف این است که این نظام چه میخواهد و به کرامت انسانی چقدر احترام قائل هست و مخصوصاً با توجه به همان اصل 175 که اگر مقتضی شد در ماده های مناسب باز در آنجا من صحبت میکنم همانطوری که به آن اشاره شد که در مجلس خبرگان این مسأله چگونه مطرح شد و نظامهای تبلیغاتی در دینا از نظر انحصار دولتی با مردمی بودن صد در صد و ما به اعتبار « امه و سطا» بنظر رسید که یک نظام اسلامی واقعاً معرفی بشود این است که حالا نکته اول سر ماهیت و اهمیت این موضوع است که از حالا من مطرح میکنم که سعی نکنیم از این زود رد شویم. بلکه خوب رد شویم اگر زودی و خوبی هر دو با هم بود که چه بهتر، نکته دوم برای همین خوب حل شدن و زود حل شدن سؤالم از کمیسیون هست که پیشنهاداتی که داده شد و من خودم پنج نکته را یادآوری کرده بودم. نه سؤالی شد و نه توضیحی در باره اینها خواسته شد و نه به اصطلاح می بینیم که اینجا رعایت شده باشد و منظور این بود که هم صرفه جوئی در وقت بشود یعنی ما در مجلس بیخودی وقتمان تلف نشود هر کسی حرفی دارد آنجا زده باشد.
رئیس – آقای غفوری تا حالا هر چه حرف زدید از موضوع خارج بوده است.
معادیخواه- آقای هاشمی من یک تذکر آئین نامه ای دارم.
رئیس – خواهش میکنم، چون ما با ایشان نزدیکتر هستیم به ایشان میگویم آقایان بعدی هم توجه کنید و مطالبی خارج از ماده 1 نفرمائید.
غفوری- خواهش میکنم، اتفاقاً مادة 1 یعنی چیزی که حاکم بر همه مواد است و از جمله حاکم بر مادة 1. اینجا که صحبت از اصل 175 قانون اساسی است، خوب بود تمام کلمات اصل 175 اینجا ذکر میشد جملات اول اصل 175 اینچنین است: «در رسانه های گروهی رادیو و تلویزیون آزادی انتشارات وتبلیغات طبق موازین اسلامی باید تأمین شود» آنوقت آن قسمت دوم که زیر نظر قوای سه گانه است. مقصود این نیست که یک نفر، منتها از این نهادها بلند شود و برود آنجا، ولی آنجا  مصلحت اساسی که یک بعدی بودن دستگاه تبلیغاتی است که طبق روال عادی دنیا در خدمت قوه مجریه است ما گفتیم که در نظام اسلامی سه مسأله باید رعایت بشود: هم مصلحت اجرائی، و هم مصلحت مردمی بودن، که قوه مقننه نماینده مردمی بودن یک دستگاهی هست، بنابراین، یک شخص آنجا نیمرود بلکه یک فکر آنجا میرود، یک نهاد میرود، رعایت قوانین میرود. و از نظر قوه قضائیه هم ب توجه به اصل 156 همین قانون اساسی که در سطر اول آن ، همانجائی که اولین اصل مربوط به قوه قضائیه است. میگویدکه : «قوه قضائیه پشتیبان حقوق فردی واجتماعی است» بنابراین یک کسی که میرود آنجا نماینده این طرز فکر است که میرود. نه نماینده یک شورائی که یک نفر برود آنجا ولی مآلا همان مصلحت یک بعدی بودن که در قوه مجریه و توجیه کارش بود، این نشود. بنابراین یک نهاد قابل اعتماد صادق و صمیمی و جالب اعتماد عمومی و رعایت کننده موازین اسلامی و موازین قانون اساسی که در این قسمت قانون اساسی اش حالا من میگویم در آن شرایطی که هم در مدیر عامل و هم در شورای سرپرستی تأکید شده بود که اعتقاد به قانون اساسی که مورد تصویب ملت است و بالاخره میثاقی است بین ما و حتی مخالفین فکری هم که باشند و با توجه به اینکه در مقدمه قانون اساسی دارد که بهره جوئی از برخورد سالم اندیشه های متفاوت و این را انشاءالله من در اصول دیگر ممکن است باز تذکر بدهم، بنابراین اصل مصلحت قوه قضائیه و مقننه یعنی مصلحت اندیشه قانونی و برخلاف قانون کاری انجام نگیرد. و اندیشه قضائی یعنی بر خلاف حیثیت فردی که حال برنمیگردم به این کارها که تا بحال انجام شده است و اینها چگونه میبایستی مطرح بشود. بهرحال راجع به اصل اول یعنی این اصل کلی که از قوه قضائیه و مقننه یک نفر آنجا نمیرود، یک طرز فکری آنجا میرود. و توضیحاتی داشتم که انتظار داشتم در کمیسیون تذکر داده بشود که وقت مجلس زیاد گرفته نشود، راجع به اصول دیگرش مسائلی هست که در جای خودش شاید صحبت بشود.
رئیس- بسیار خوب، موافق بعدی.
هادی غفاری- آقای هاشمی ایشان موافق بودند یا مخالف.
یکی از نمایندگان – بالاخره نظر آقای غفوری معلوم نشد که چه میخواستند بگویند.
رئیس- خوب اگر آقایان بعنوان مخالفت فهمیدید که فهمیدید و اگر نفهمیدید ما دیگر به زور نمیتوانیم کاری بکنیم. موافق بعدی صحبت کند.
منشی- آقای سید ابوالفضل موسوی تبریزی.
سیدابوالفضل موسوی تبریزی- بطوری که اشاره شد در مجلس خبرگان این اصل یکصد وهفتاد و پنج که راجع به رادیو و تلویزیون و رسانه های گروهی بوده این ماده اولش را که نوشته اند روح قانون اساسی در این هست اینکه آقای سلامتیان گفتند «به وسیله» یا «زیر نظر» ، آن زیاد مورد بحث نبوده است، آنکه مورد بحث بوده است: در مجلس خبرگان این بوده است که آیا رادیو و تلویزیون مثل رادیو و تلویزیون زمان طاغوت که زیر نظر دولت تنها بود، که حتی آخرش سردرآوردند از رادیو و تلویزیون نظامی و حکومت نظامی، اینطور باشد یا خیر استقلال داشته باشد حتی از نظر بودجه شما صورت مذاکرات مجلس خبرگان را بیاورید اشکال کردند که این خودش یک دولتی میشود یک حکومتی میشود. اگرچه بودجه اش هم مستقل باشد این در نظر مجلس خبرگان بود که از نظر بودجه هم استقلال داشته باشد بطوریکه نه زیر حاکمیت دولت برود و نه زیر حاکمیت قوه مقننه و نه زیر حاکمیت قوه قضائیه برود این استقلال را داشته باشد و بهیچوجه به یکی از این به اصطلاح ارگانهای سه گانه قدرت مملکتی وابسته نباشد، استقلال حتی از نظر بودجه داشته باشد، انصافاً این مادة اول که لفظ مستقل را آورده است روح قانون اساسی را طبق مذاکراتی که شده است حفظ کرده است و اما «زیر نظر» آن نکته دومی که برادرمان آقای غفوری گفتند آن زیر نظر قوای سه گاه که باید اداره بشود اگر در ذیل آن عبارت را ملاحظه میفرمودند آنجا دارد که ترتیب این راه را «قانون معین میکند» ترتیب اداره کردن قوه ثلاثه ، این سه قوه رادیو و تلویزیون را قانون معین میکند وقتی که اینطور ترتیب اداره کردن را به قانون واگذار کردند آنوقت باز این مخالف قانون اساسی نیست؟ فکر برود آنجا یا شخص از اینها بصورت نماینده برود آنجا که فکر قوه مقننه را به آنجا منتقل بکند. و فکر قوه قضائیه را به آنجا منتقل بکند. و همچنین فکر قوه مجریه را به آنجا منتقل بکند. این با قانون اساسی هیچ مخالفتی ندارد و از نظر من اتفاقاً بهترین اصل است . و از نظر من ماده یک بهترین ماده است برای اداره کردن رادیو و تلویزیون در مملکت که دانشگاه هر مملکت است. به اصطلاح وسیله آزادی افکار و گروگان گرفتن افکار مملکت است پس بهترین ماده واحده است که زیر نظر قوه ثلاثه، نه قوه مجریه حاکمیت بر رادیو و تلویزیون داشته باشد نه قضائیه و نه مقننه هیچکدام حاکمیت نداشته باشد و حتی از نظر بودجه هم باید مستقل باشد که بتواند سرپای خودش بایستد پس ماده اول بهترین ماده است که شکرالله سعیکم آن کمیسیونی که این را تنظیم کرده است.
رئیس – خوب، آقایان پیشنهاد کفایت مذاکرات در باره بحث ماده یک آمده است. حالا پیشنهاد کفایت مذاکرات را طبق آئین نامه مطرح میکنیم البته آقایانی که پیشنهاد راجع به ماده یک داده اند حقشان بجای خود محفوظ است اگر مراعات نشده است در اینجا بحث میکنم ولی پیشنهاد جدید دیگر نمیپذیرم.
فدائی- جناب آقای هاشمی من در مورد این ماده 95 در مورد شور دوم به این صورت نیست که برای هر ماده ای یک مخالف و یک موافق صحبت کند برای اینکه این ده ماده است و باید ده نفر روی این مواد صحبت بکند.
رئیس- و آئین نامه این است.
فدائی- آئین نامه در این مورد مسکوت است.
رئیس- خیر، بنشینید، من اینقدر نمیتوانم اجازه بدهم که آقایان هر چه خودشان توجه نمیکنند وقت مجلس را بگیرند، نوشته «در شور دوم گزارش کمیسیون در خصوص لوایح به طرحهای قانونی در مجلس قرائت و نسبت به هر یکی از مواد آن جداگانه مذاکره و اخذ رأی میشود» مذاکره را هم بهیچوجه محدود نکرده است و من میدانستم که اگر در شور اول وارد این نوع کارها شویم در شور اول و در شور دوم همین سرنوشت را داشتیم. گفتیم که بگذارید بعنوان یک تجربه کار کنیم که آئین نامه بعدیمان را بتوانیم خوب اصلاح بکنیم خواهش میکنم از آقایان برداشتهای اینجوریشان را از آئین نامه دوباره بلند نشوند و تذکر آئین نامه ای بدهند و وقت مجلس را بگیرند. حالا پیشنهاد کفایت مذاکرات را آقای توکلی داده اند.
توکلی – بسم الله الرحمن الرحیم، مجموع مخالفتهای مخالفین از دو دلیل

تشکیل میشد: یکی اینکه چون تعدد مدیر هست مشکل ایجاد میکند، دیگر اینکه اینکار باعث میشود که دولت جدیدی بوجود بیاید. موافقین هر دو این دلیل را جواب دادند، بنابراین فکر میکنم که چون مخالفت جدیدی مطرح نشده است مذاکره برای ماده یک کافی باشد.
رئیس- آقایانی که مخالف با پیشنهاد کفایت مذاکرات هستند میتوانند صحبت کنند. آقای مهندس صباغیان بفرمائید.
مهندس صباغیان- بسم الله الرحمن الرحیم، واقعاً مسأله طرح اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی یکی از اساسی ترین قوانینی است که میخواهد مجلس بگذراند. و واقعاً حساس است، سرنوشت انقلاب بستگی به این دارد، همینطور که اگر کارنامة گذشتة صدا و سیمای جمهوری اسلامی را از اول انقلاب مورد بررسی قرار بدهیم، هر جهتی که انقلاب بخودش گرفته است، نقش اساسی را این دستگاه داشته است حالا اگر برای اینکه چنین چیز مهمی که ماده اول نقش اساسی را در این موارد (چون من بعنوان مخالف اسم نوشتم وارد آن دلایل نمیشوم) من تقاضا میکنم به این سرعت از رویش نگذریم اگر میگوئید پانزده نفر دیگر اسم نوشته اند این هیچ جائی نمیرود، که نیمساعت از وقت مجلس برای بررسی مجدد این ماده اول که اساسی ترین ماده این است و سرنوشت این اداره و این دستگاه را بعهده دارد وقت گذاشته بشود. متشکرم.
رئیس – آقای انصاری موافق کفایت مذاکرات هستید بفرمائید.
انصاری- بسم الله الرحمن الرحیم، من تعجب میکنم که از یکطرف، همه ما تحت تأثیر وضع جنگ هستیم و خواهان بودن در صحنه و کمک و از یکطرف روی این طرحها اینقدر با حوصله پیش میرویم و از این ببعد هر طرحی که توی این مجلس بیاید طرح مهم است، بستگی به سرنوشت انقلاب دارد . و اگر که باین صورت ما کار بکنیم که در هر ماده ای بصورت نامحدود ده نفر، پنج نفر صحبت بکنند، من فکر میکنم تا پایان دوره نمایندگی مجلس ، ما بیش از پنجاه طرح را نتوانیم تصویب بکنیم در حالی که شورای انقلاب با همه گرفتاری مسؤولین آن در ظرف یکسال حدود دو هزار لایحه را ، حالا گاهی هم قصورهائی بوده است و لایحه ها کامل نبوده است تصویب کرده است من خواهش میکنم و در این زمینه پیشنهادی هم داده بودم که در هر ماده ای دو نفر، مخالف و موافق صحبت بکنند. بی انتها صحبت نباشد زیرا اگر با این صورت باشد تا پایان هفته یعنی سه چهار تا جلسه آینده باز هم ما باید روی همین مواد بحث بکنیم آنوقت میشود مسأله گروگانها که بعد از چند ماه تازه آنجوری حل بشود لذا من پیشنهاد کفایت مذاکرات را در همه مواد دارم نه فقط در این ماده و در همه مواد بیشتر از دو نفر صحبت نکنند.
رئیس- مخالف و موافق کفایت مذاکرات صحبت کردند البته میدانید هنوز دنبال این کسانی که پیشنهادی در جلوتر در شور اول نسبت به مادة یک دادند و مدعی هستند که هنوز بآنها رسیدگی نشده است حق دارند، پیشنهاد خودشان را مطرح کنند و یک مخالف و یک موافق صحبت بکند مثلا اگر ده تا پیشنهاد بشود ما باید آنها را جداگانه مطرح کنیم و بحث کنیم. و هنوز نماینده دولت اینجا گفته اند که من نظر دارم و شاید اعضای کمیسیون هم خودشان هم طبق آئین نامه ممکن است نظر داشته باشند مذاکرات در باره ماده اول به این شکل موافقند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد.
صباغیان- آقای هاشمی من یک تذکری دارم جلسه اکثریت نداشت .
رئیس – اگر اکثریت نبود شما هم صحبت نکنید.
صباغیان – آقای هاشمی ما این رأی گیری را قبول نداریم چون مجلس اکثریت ندارد.
رئیس- اگر اکثریت ندارد شما هم صحبتتان خلاف قانون است اگر اینطور باشد کفایت مذاکرات هم مثل همه است.
صباغیان- آقای هاشمی من در باره رأی گیری عرض میکنم.
رئیس- اگر مجلس رسمی نیست، مذاکرات هم رسمی نیست اگر آنطوری است آقایان دیگر متوسل به هر چیزی نشوید برای اینکه همان صحبتهائی که قبلا هم کردید آنهم خلاف بود چطور آنموقع متوجه نبودید.
صباغیان- باید رأی گیری درست باشد.
رئیس- رأی گیری در باره کفایت مذاکرات است یعنی همین آقایانیکه الان دارند مذاکره میکنند اکثریتشان نظر میدهند کفایت مذاکرات آقایان یا مقید شوید به آن جهت یا نشوید. و ضمناً به آقایانی که بیرون جلسه تشریف دارند بگوئید با یک توبیخ به داخل جلسه تشریف بیاورند.
سلامتیان- آقای هاشمی، چرا تابلوها را درست نمیکنند پس چه وقت این تابلوها را درست میکنند.
رئیس- بلی، تابلو را دیروز روشن کردیم دیدیم که باز غلط کار میکند 188 نفر را نشان میداد در صورتیکه در داخل جلسه 198 نفر بودند .
صباغیان- آقای هاشمی، من اعتراض دارم بدو دلیل: یکی خواهشم این است که قبل از رأی گیری همیشه جنابعالی یک صحبت میکنید و جهت میدهید به مجلس و این درست نیست. و دوم اینکه به تعداد آراء اعتراض دارم، منشیان جلسه باید تعدا آراء را ابلاغ کنند چون بنظر من اکثریت نبود.
رئیس- بسیار خوب.
مهدی شاه آبادی- آقای صباغیان من هم به شما اعتراض دارم صحبتهای شما اهانت به مجلس است دقت کنید بعد از این اهانتی به مجلس نکنید. اگر آقای هاشمی به جلسه جهت میدهند دیگران هم درک دارند، استعداد دارند، میفهمند و تذکر میدهند.
صباغیان – خوب، بنده هم حق اعتراض دارم.
رئیس- آقای شاه آبادی چون آقای مهندس صباغیان خودشان حرف من را قبول میکنند این حرف را میزنند. جهت پذیری دارند، من اولا به جلسه جهت ندادم و تذکر دادم چون آئین نامه را بخاطر اینکه مسؤول هستم بدقت مطالعه کرده بودم و میدانم هنوز روی این ماده چقدر بحث دنباله دارد تذکر دادم که بدانیم به کجا داریم کشیده میشویم . این تذکری بود که بدین جهت دادم اگر مجلس تشخیص بدهد با توجه به همین مسائل ده ساعت دیگر هم اگر بخواهد روی این موضوع بحث بکند من تسلیم هستم آقایانی که الان دارند برمیگردند به جلسه خواهش میکنم دیگر از اینکارها نکنید و مجلس را از اکثریت نیندازید.
امامی کاشانی- آقای هاشمی اگر شما اجازه بدهید من میخواهم دو سه دقیقه صحبت بکنم.
رئیس- بلی، شما میتوانید، خوب، ما یکبار برای کفایت مذاکرات رأی گرفتیم چون بعضی از آقایان بیرون بودند و بعضی از آقایان ممکن است اعتراض داشته باشند که جلسه اکثریت نداشته است ما بخاطر اینکه جلو هر گونه شبهه ای را ببندیم باز میگوئیم، آقایانیکه با کفایت مذاکرات راجع به ماده اول موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. حالا اگر آقای بهزاد نبوی راجع به مادة اول، حرفی دارند بفرمایند.
بهزاد نبوی (وزیر مشاور)- بسم الله الرحمن الرحیم، در مورد استقلال رادیو و تلویزیون از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی بحث زیاد بوده است دو نظر بوده است: یک دسته معتقد بوده اند که نه، باید زیر نظر قوه مجریه باشد. و یک دسته معتقد بودند که باید مستقل باشد. در قانون اساسی هم بر اساس همین استقلال و نظریه استقلال، رادیو و تلویزیون زیر نظر سه قوه گذاشته شد. دو مشکل ممکن است اینجا پیش بیاید یکی مسأله اداری است و دیگر مسأله مالی است و هر دو مشکل را میشود حل کرد. یعنی بودجه رادیو و تلویزیون میتواند مستقل باشد از نظر اداری هم اصلا سازمان مستقل است و زیر نظر شورای سرپرستی مدیر عامل اداره میشود. بنابراین از هم گسیختگی و تداخل در وظایف ایجاد نمیشود همانطوریکه مثلا مجلس شورای اسلامی از نظر بودجه مستقل است و از نظر اداری مستقل است. قوه قضائیه همینطور ولی در بودجه عمومی مملکت حساب میشود اگر قرار باشد زیر نظر یکی از این سه قوه قرار بگیرد از این دو جهت همیشه امکان اعمال نفوذ وجود دارد باین معنی که بنده که در قوه مجریه هستم میتوانم اگر با صدا و سیما توافقی ندارم در تصویب بودجه اش خدای نکرده اهمالی بکنند و در گردش کارش احتمالاً اختلالی ایجاد کنم از این جهت وجود استقلال را من هم تأیید میکنم و خدمت برادرها عرض میکنم که بعد از پیروزی انقلاب هم همیشه اینچنین بوده است آن عدم استقلال سازمان صدا و سیما مربوط به قبل از انقلاب میشود که زیر نظر وزارت ارشاد بوده است والا بعد از انقلاب مدیرعامل یا سرپرستش همیشه از جانب شورای انقلاب یا شخص امام تعیین میشده. متشکرم.

رئیس- آقای امامی شما از جهت کمیسیون اگر توضیح دارید بدهید.
امامی کاشانی- بسم الله الرحمن الرحیم، این کلمه ای که آقای رجائیان گفتند که : «کلمه اداره برای شورای سرپرستی در اینجا درست نیست» چون این جواب داده نشد برای اینکه ماده دیگر این را در اختیارات مدیر عامل گذاشته است میخواهم عرض کنم که این کلمة اداره را در خود اصل 175 دارد معنی اداره هم به همین صورت است که شورای سرپرستی طرح بدهد و خطوط کلی را تنظیم کند و مجلس تصویب کند.      اداره در دو سطح است یک سطح اداره شواری سرپرستی است. یک سطح اداره مدیر عامل است. اداره مدیرعامل به معنای اینکه خطوط شورای سرپرستی را اجراء میکند، اداره شورای سرپرستی به معنای اینکه خطوط مجلس و قضائیه و مجریه را دارد میکشد و ترسیم میکند و بعد هم اضافه کنم بشود بنابراین این دو تا اداره با هم منافاتی ندارد. و یک کلمه هم اضافه کنم به کلمات برادرمان آقای موسوی، که این کلمه ای که داشتند «حاکمیت این نباشد» البته «حاکمیت فقط» مقصود است. ایشان هم همان «حاکمیت فقط» را میخواستند بگویند . یعنی اینجنین نباشد که قوه مجریه حاکم علی الاطلاق باشد یا آن قوه حاکم علی الاطلاق باشد اصل اصل 175 به این منظور آمده است که این یک خط را نخواند مثل زمان سابق، خیر، تمام خطوط سه گانه ای که همه ابعاد کشور را دارد تشکیل میدهد هر سه خط را باید رسانه ها بخواند این ماده برای همین است عرض دیگری ندارم.
رئیس- حالا پیشنهادهائی که آقایان داده بودید راجع به ماده اول و معتقدید . توجه نشده است ، آن آقایانی که پیشنهاد داده اند میتوانند مطرح کنند.
دکتر آیت- آقای هاشمی من یک اخطار دارم ./
رئیس- بلی، آقای آیت بفرمائید.
دکتر آیت- بنظر من در این اصل که در ماده اول آمده است اصلا قابل رأی گیری نیست فقط یک نکته اش قابل رأی گیری است چون به قانون اساسی که ما نمیتوانیم در اینجا رأی بگیریم این در حقیقت باید مقدمه باشد در صورتی که بصورت ماده آمده است تنها چیزی است که میشود رویش پیشنهاد داد و مخالفت کرد یا موافقت کرد، یک نماینده از هر قوه است وگرنه بقیه اش عین اصل قانون اساسی است و اصلا این صحبتها هم بنظر من موردی نداشت و فقط روی یک نماینده یا دو نفر نماینده میشود بحث بشود.
رئیس- شما کلکی زدید و حرفتان را زدید والا این اخطار نبود. بهر حال یک چیزی اگر باشد که قابل رأی باشد کافی است ما میتوانیم در هر موضوعی متن قانون اساسی را تقدیم کنیم و یک چیز اضافه داشته باشیم . برای او رأی بگیریم.
آیت- آن هم مثل همین جزئی است.
رئیس- باشد، میشود رأی بگیریم شما خودتان هم میدانید که میشود رأی بگیریم بعداً اینطور تذکر نباشد.       آقایانی که در مورد مادة 1 پیشنهادی داده اند و مدعی هستند که پیشنهادشان مورد توجه قرار نگرفته است میتوانند مطرح بکنند. آقای دکتر سحابی بفرمائید.
دکتر سحابی- آقای دکتر آیت اشاره ای کردند راجع به همین موضوع، من پیشنهاد کرده بودم تعداد نمایندگان هر سه قوه 2 نفر باشند و علتش را هم در آنجا ذکر کرده بودم چه شد که مورد توجه قرار نگرفت.
رئیس- آقای امامی جواب بدهید.
امامی کاشانی- بعد از اینکه با افرادی که نمایندگان رادیو تلویزیون در رسانه ها هستند شور کردیم و همچنین در جاهای دیگر به اینجا رسیدیم که اصولا هر چیزی که قرار باشد که تعداد شورای آن بیشتر باشد کار را کندتر میکند و تصمیم را ضعیف میکند از این جهت فکر کردیم چون 6 نفر ممکن است که کار را کند بکند در نتیجه همان 3 نفر باشد و بعد آن اشکالی که جنابعالی و بعضی دیگر از نمایندگان محترم گرفتند درآن جهت هم هست، دونفرش هم هست یعنی میفرمائید که مثلا به چه جهت ؟ به جهت اینکه اکثریت باشد و اتفاق نمیتواند باشد لابد به این جهت میفرمائید دیگر (همهمه نمایندگان ) .
شبستری- مخبر کمیسیون باید دفاع کند و توضیح بدهد.
رئیس- خیلی خوب، خودشان بگویند شما کاری نداشته باشید.
امامی کاشانی- آن جهتی را که آقایان آنروز نمایندگان محترم مطرح کرده بودند 000
شبستری- توضیح را باید مخبر کمیسیون بدهد.
رئیس- بله ایشان دارند از خودشان دفاع میکنند که چرا توجه نکردند .
امامی کاشانی- روی این توجه کرده بودند که چون هر کدام اگر دو نفر باشد اکثریت میتواند تحقق پیدا بکند برای اینکه یک قوه یک نفرش مثلا موافقت میکنند بعد برگشتیم به این بحث که اگر واقعاً یک قوه یک خط معینی را بخواهد بدهد چه دو نماینده باشد چه یک نماینده باشد آن خطش را میدهد و همان دو نفر مخالفت میکنند پس فرقی بین یک نفر یا دو نفر نیست در  این جهت.
رئیس- خیلی خوب، آقای دکتر سحابی شما روی پیشنهادتان حرفی دارید میتوانید بزنید.
دکتر سحابی- عرض کنم که همیشه گفته اند «خیرالامور اوسطها» بنده تصدیق میکنم تذکراتی که آقای امامی فرمودند ممکن است موضوع و مشورت را به ابهام و نتیجه کمتری برساند اما حداقلش دیده ایم که یک نفر ممکن است چقدر فسادهائی در آن مترتب بشاد. فرضاً اینطور پیش میآید که یکنفر غائب باشد یا احیاناً یک موضوعی را در آنجا دفاع بکند آن موضوع از نظرش دور باشد دیگری به او کمک خواهد کرد مضافاً به اینکه در حداقل مشورت بیش از دو نفر باشد فرضاً بخواهند که رأی گیری بکنند در مواقعی که باعث میشود به تبعیت از رأی اکثریت باشد مثلا دو نفر در مقابل یکنفر خوب انسان فوراً متذکر میشود که خیلی ممکن است اشتباه رخ بدهد، عرض کردم همانطور نمیخواهیم بگوئیم که تعداد زیادتر باشد مثلا 3 نفر 4 نفر یا 5 نفر یا بیشتر باشد. اما اگر حداقل یک نفر باشد، بنظر من در رأی گیری و در اشتباهی که باید از این جلسه مشورتی و شورائی حاصل بشود دچار خیلی از نواقص خواهیم شد و نتیجه ای به دست نمیآید حداقلش خیلی بهتر بود موافقت کنند دو نفر از هر نیرو در این شورا نماینده داشته باشد.
امامی کاشانی- مطالب آقای دکتر سحابی در کمیسیون مطرح شده است .
رئیس – شما میبایستی ایشان را دعوت میکردید.
امامی کاشانی- ما دعوت کلی کردیم.
دکتر سحابی- من خیلی منتظر بودم از من دعوت کنند ولی چیزی ندیدم.
رئیس- اجازه بدهید من بگویم این دفعه هم جزء پیشنهاددهنده ها بودم و من هم دعوتی ندیده ام.
امامی کاشانی- آقای توکلی از همه نمایندگان دعوت بعمل آوردند.
رئیس- خوب، از این به بعد یک رویه ای انتخاب میکنیم که آقایان میخواهند پیشنهادها را مطرح کنند معلوم است که یکی یکی را نمیشود از طریق نوشته دعوت کرد. باید در جلسه عمومی اعلام کنند که ما در فلان ساعت هستیم و آقایان هم بیایند.
امامی کاشانی- آقای توکلی آن دعوت را خواندند.
فدائی- همینطور شد آقای توکلی در جلسه عمومی دعوت را اعلام کردند.
رئیس – اگر دعوت را خواندند چرا شما تشریف نبردید؟ ببینید آقایان این هم جزء کارهائی است که تجربه به ما درس میدهد که بعد از این رویه مان حدود صد پیشنهاد داریم ، کمیسیون ، وقت را در مجلس اعلام میکند و آقایان اگر در وقت مقرر حاضر نشوند دیگر نمیشود اینطوراعتراض کرد.
عباس عباسی- و موضوع هم کاملا روشن بشود که چیست؟
رئیس – بلی، اینمورد را فعلا رد میشویم . آقای دکتر سحابی توضیحشان دادند یک موافق و یک مخالف هم میتواند صحبت کند.
آیت- من موافقم و یک پیشنهاد دارم.
رئیس- بگذارید از این موضوع بگذریم . آقای موحدی ساوجی بعنوان مخالف میخواهند صحبت کنند.
موحدی ساوجی- من با پیشنهاد آقای سحابی مخالفم به جهت اینکه انگیزه و علت پیشنهادشان را در همان جلسه خوب یادم هست بیان کرده ام که در آنجا چون آمده بود همة رأیها و تصمیم گیریهائی که این شورای سرپرستی میخواهد انجام بدهد باید با اتفاق آراء باشد ولی در اینجا اصلاح شده است و فقط در یک مورد ، در مورد در مورد انتخاب مدیر عامل باید به اتفاق آراء باشد آن هم

ملت تعیین کرده اند والا در موارد دیگر اکثریت آراء کافی است و اینجا هم «خیرالامور اوسطها» ملحوظ شده برای اینکه بعض نمایندگان نظرشان این بود که اصلا یک نفر باشد شورای سرپرستی سه نفری نباشد. یک نفر مورد تأیید و انتخاب قوای سه گانه باشد و رادیوتلویزیون را اداره بکند ولی بعضیها گفته اند ، خیر، شورای سه گانه ای باید باشد یعنی از هر قوه ای یک نماینده ، بنابراین اینجا «خیرالاموراوسطها» هست. نه 6 نفر شما نه یک نفر بعضیها که مطرح کردند ، همان 3 نفرکافی است.
رئیس – موافق هم صحبت بکند آقای دکتر آیت بفرمائید.
دکتر آیت- بسم الله الرحمن الرحیم، 3 نفر اگر باشد عملاً، یعنی اصلا تشکیل نشود برای اینکه کافی است یک نفر یا عمداً نیاید یا اینکه مریض بشود و با 2 نفر هیچوقت  نمیتوانیم مجلسی داشته باشیم. چون اگر یک نفرشان مخالف شد و یکنفرشان موافق شد 2 نفرشان هم اگر غایب شد با 4 نفر میشود یک جلسه ای باشد که اکثریت واقلیت داشته باشد. ما یک کاری باید بکنیم که تجربه هم نشان داده، جلسات 3 نفری عملا، هیچوقت تشکیل نخواهد شد و نمیتوانند اداره بکند. بنابراین روی این اصل من ، همان دو نفررا تأیید میکنم.
امامی کاشانی- بنده میخواهم جواب بدهم.
رئیس- شما توضیح میتوانید بدهید ولی مخبر کمیسیون فقط میتواند جواب بدهد.
شجونی- من توضیح بدهم.
رئیس- خیر، آقای شجونی بفرمائید بنشینید، چون در آئین نامه قید شده است «در صورت لزوم توضیحات مخبر و وزیر یا معاون او نسبت به پیشنهاد مزبور.» یعنی مخبر میتواند توضیح بدهد و چون شما توضیحتان را قبلا دادید اگر نداده بودید در اینمورد میتوانستید بدهید ولی موارد دیگر مخبر خودش را آماده بکند ودر مورد پیشنهادها اگر توضیحی دارد بدهد. آقای دکتر تمدن نماینده قوه قضائیه مثل اینکه نظری داشتند، تشریف بیاورید. (شبستری : ایشان به چه استنادی صحبت میکنند) ایشان معاون پارلمانی وزارت دادگستری هستند که طی نامه ای ایشان را معرفی کرده اند.
دکتر تمدن(نماینده قوه قضائیه)- بسم الله الرحمن الرحیم، عرض کنم تعداد چند نفر نماینده این مشکل را ایجاد میکند که بین خود آنها ممکن است اتفاق نظر نباشد یعنی مثلا از قوای سه گانه دو نفر باشند از هر قوه یاسه نفر باشند ممکن است آنها در دادن رأی خودشان اختلاف داشته باشند و بعد، این مشکل ایجاد میکند به نظر من اگر همان یکنفر باشد کفایت میکند. النهایه در این مواردی که ممکن است معذور از شرکت باشد یا به علل دیگری نخواهد شرکت بکند یک نفر علی البدل منظور باشد بنده در این ماده این نظر را دارم.
رئیس- متشکر. توضیح مخبر کمیسیون هم همین است آنها هم گفتند میتواند نماینده قرا ر بدهد. الان ما میخواهیم رأی بگیریم برای این پیبشنهاد جلسه اکثریت لازم را ندارد. آقایانی که بیرون جلسه هستند تشریف بیاورند.
علی اکبر ناطق نوری- پیشنهاد میکنم در مورد مواد بعدی ، بعد از قرائت موافق آنهائی که پیشنهاد دادند اول پیشنهادهایشان را بگویند و دفاع بکنند در مذاکرات بعدی موافقین و مخالفین مؤثر است و شاید از زمان و وقت بهتر استفاده شود.
رئیس – پیشنهادهای آقای شبستری هم همین بود.
دیالمه- در حول وحوش همین مسأله پیشنهادی دارم.
رئیس – بفرمائید آقای دیالمه.
دیالمه- بسم الله الرحمن الرحیم، همانطوریکه برای آقایان نمایندگان روشن است ضمن مزیتهائی که آقای دکتر سحابی و آقای دکتر آیت ذکر کردند مسأله دیگری هم باید در اینجا در نظر گرفته بشود و آن این است : که اگر نمایندگان سه قوه از هر قوه ای یک نفر انتخاب بشود در حالیکه برای ما روشن است هر یک از نمایندگان چکیده نظرات همه صاحبنظران آن قوه هستند در یک رأی گیری که یکی از آنها در اقلیت قرار میگیرد و دو نفر دیگر رأی میدهند عملا یکی از قوا حذف میشود نه یک نفر یعنی نظریه یک قوه در آنجا اعمال نمیشود و این مسأله یک نفر نیست که در آنجا حالا یک نظری داده باشد و در اکثریت مورد قبول قرار نگیرد وقتی نماینده قوه مقننه در آنجا در اقلیت قرار میگیرد عملا نظرات قوه مقننه در آنجا اعمال نشده و به این ترتیب اگر تعداد را بالا ببریم یعنی به تعداد دو نفر برسانیم احتمال اینکه نظرات سه قوه در یک مرحله ای اعمال بشود بیشتر خوهد بود تا اینکه 3 نفر انتخاب بشوند.
رئیس- آقای کیاوش تذکر آئین نامه ای دارند. از همین حال میدانم تذکرشان چیزی نخواهد بود، بفرمائید.
کیاوش- بسم الله الرحمن الرحیم، گاهی وقت اضافه کردن یک کلمه و کم کردن یک کلمه فاجعه- ای میشود در قانون اساسی که دست من است نه در مقدمه ، نه در مادة 175 کلمه ای بنام مستقل وجود ندارد. حالا چه تأثیری در بودن و نبودنش است؟ آنهائی این معنی مستقل را میفهمند که الان از وضع نابسامان اداری رادیو تلویزیون و درگیریهای اخیر اطلاع داشته باشند و بدانند در آنجا این کلمه مستقل معنی خودمختاری میدهد عملا من در مسافرتی که به شیراز کردم و خانم دستغیب هم بودند در رادیوتلویزیون شیراز مستقل یعنی خودمختاری ، در هیچ جا هم که مستقل وجود ندارد آقایان از کجا آورده اند و اینجا نوشته اند؟
4-پایان جلسه بعنوان تنفس.
رئیس- بفرمائید بنشینید. آقایان اگر می بنید اجازه میدهم و دارید صحبت میکنید علتش این است که منتظر تکمیل افراد برای رأی هستیم، (زنگ رئیس) آقایان یک ربع ساعت تنفس داده میشود.
(ساعت 45/10 جلسه بعنوان تنفس تعطیل شد).
     رئیس مجلس شورای اسلامی – اکبرهاشمی رفسنجانی