خاطرات روزانه آیت الله هاشمی / سال ۱۳۷۵/ کتاب سردار سازندگی

[1] - مطالعات و امکان‌سنجی طرح احداث کانال اتصال دریای خزر، در دوران سازندگی، با پشتیبانی شخص رییس‌جمهور، به شکل جدی به انجام رسید. قبلاً کارشناسان طرح‌هایی برای ساخت این کانال از مسیرهای مختلف ارائه کرده‌اند. ساخت کانالی بن‌بست از دریای خزر به کویر لوت (کانال لوت) نیز مطرح شده‌است. همچنین برخی کارشناسان از متصل‌کردن دریای خزر به دریاچه ارومیه دفاع می‌کنند. همچنین دولت شوروی سابق نیز به دلیل وابستگی به مسیر طولانی دریایی، که از تنگه‌های بُسفُر و داردانل و کانال سوئز که تحت کنترل متحدین آمریکا بود، به منظور تماس از طریق دریا با کشورهایی همچون چین و هند، به ساخت این طرح علاقه‌مند بود. این طرح مخالفان و موافقانی دارد؛ موافقان به درآمدهای سرشار ناشی از انتقال نفت، گاز، محصولات پتروشیمی و سایر کالاها از آسیای میانه به خلیج فارس و تغییر و بهبود آب و هوای ایران بر اثر ریزش‌های ناشی از تبخیر آب کانال و جلوگیری از ادامه روند کویری شدن ایران، کاهش شدید هزینه‌های ناشی از حمل و نقل داخلی کالا، گسترش شیلات در حاشیه کانال و قابل استفاده کردن بخش‌های عظیمی از زمین‌های کویری ایران اشاره می‌کنند. مخالفین نیز به غیرعملی بودن این طرح، با توجه به اختلاف سطح آب دریای خزر نسبت به آب‌های آزاد، احتمال زیر آب رفتن زمین‌های شمال کشور، مشکلات عبور از رشته کوه‌های البرز، خطر شور شدن منابع آب شیرین و فاجعه زیست‌محیطی و نیز کُندی در اجرای طرح‌های توسعه‌ای در ایران اشاره می‌کنند.