خاطرات روزانه / آیتالله هاشمی رفسنجانی/ سال 1374 / کتاب «مرد بحران ها»
یکشنبه 12 شهریور 1374 //7 ربیعالثانی 1416 3 سپتامبر 1995
در اخبار احتمال تقاضای پناهندگی به موریتانی از طرف صدام مطرح شده که هنوز تکذیب نشده است. برای شرکت در کنگره سراسری تعاونیهای ایثارگران، به ورزشگاه شهرداری رفتیم. بعد از گزارش آقای شافعی و اعطای جوایز تعاونیهای نمونه، من سخنرانی مفصلی در اهداف و آثار تعاونیها کردم[1].
تا ساعت یازده صبح کارهای دفتر را انجام دادم. ستاد تنظیم بازار، جلسه با چند مصوبه داشت. ظهر والده و همشیره طیبه آمدند؛ ناهار را با هم خوردیم و عصر خداحافظی کردند. قرار است، فردا به نوق برگردند.
دکتر ولایتی، [وزیر امور خارجه]، خبر داد که طالبان در چند جبهه، نیروهای دولتی افغانستان را شکست دادهاند و پایگاه مهم شیندند[2] و دو استان فراه و نیمروز را گرفتهاند و هرات مورد تهدید است و حضور آنها در مرزهای ایران، برای ما مضر است و از کابل، پیام استمداد آمده است. گفتم دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، شیوههای کمک را بررسی کنند و از رهبری هم استفسار شود.
عصر در جلسه هیأت دولت، دربارة طرح تسریع ساخت مسکن و بالابردن حقوق کارکنان دولت تصمیم گرفتیم.
شب آیتالله خامنهای میهمانم بودند. در مورد پیام حافظ اسد و اظهارات عبدالحلیم خدام، دربارة توطئه آمریکا و اسراییل برای عراق و منطقه مذاکره کردیم. قرار شد بررسی بیشتری شود. دربارة افغانستان هم پیشنهادهای دبیرخانه را در خصوص کمک به هرات تصویب نمودیم و دربارة تهدیدات آمریکا بحث کردیم.
به خانه آمدم. به دکتر [حسن] روحانی،[دبیر شورای عالی امنیت ملی]، تلفنی مصوبه را ابلاغ کردم. او خبر داد که لوله آب سُرخه که در سفرم به سمنان کمک کردم، به نتیجه رسیده و مردم برای تشکر به تهران آمدهاند؛ خیلی خوشحالند. تلفنی، مریم دختر آقای محمود سالاری را برای یاسر نامزد کردیم.
[1] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «اصل تعاونیها، یکی از مسایلی بوده که ما از جوانیمان روی آن فکر می کردیم و جزو آرزوهایمان بوده است. من حرکت تعاون را در آغاز راه خودش میبینم و امیدهای بسیار بیشتری به این حرکت دارم. اوایل انقلاب ما بحثهای جدی دربارة عنصر تعاون داشتیم. بودند کسانی که خیال میکردند، تعاونیها با فقه اسلام سازگار نیست و کسانی هم بودند که فکر میکردند، از لحاظ مبانی اقتصادی و بهرهوری، تعاونیها به نفع اقتصاد نیست. آن روزها ما تلاش فکری زیادی کردیم. من مقداری از وقتم را برای این گذاشته بودم و درسهایی در حزب جمهوری اسلامی تنظیم کرده بودیم که از صدا و سیما هم پخش میکردیم تا با استدلالهای فقهی، اثبات کنیم که اینها اشتباه می کنند و کاملاً شرعی است. ما در جریان تصویب قانون تعاون در مجلس هم این مشکل را داشتیم. بحث اقتصادی را از لحاظ تئوریک، ما جواب دادیم، ولی شما خودتان در عمل باید اثبات بکنید که آنها اشتباه میکنند و این شیوه، می تواند کارآمد باشد. میتواند علاوه بر خیر و برکات معنوی که دارد و آثار آرمانی و عدالتخواهانه ای که در آن هست، میتواند برای تحرک و سلامت اقتصاد کشور هم کارگشا باشد که من چنین عقیدهای دارم؛ البته این در عمل باید ثابت بشود. یکی از ابزارهای خوب تحقق عدالت، همین تعاونیهاست. دلیل روشن هم این است که افرادی هستند، توان و انرژی عرضه کار دارند، اما سرمایه ندارند. سیستم باید به اینها امکانات بدهد که اینها بتوانند از توان و انرژیشان درست استفاده بکنند. دلیل دیگر که بیشتر آرمانی است، این است که ماÃ Äاگر کسانی را که سرمایه ندارند، دستشان را نگیریم، اینها محکوماند تا آخر عمرشان، کارگر دیگران باشند و بخشی از ثمره کار آنها را صاحبان سرمایه ببرند. دلیلی ندارد که ما این را قبول کنیم. نکته دیگری هم که جنبه آرمانی و هم اقتصادی دارد، این است که اگر نیروی کار، خودش هم صاحب سرمایه باشد، انگیزه بیشتری برای کار دارد و با جدیت بیشتری، کار خود را دنبال میکند. بهرهوری بالا میرود و از طرفی، باعث توسعه فن و تکنولوژی میشود.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[2] - شهر شیندَند در افغانستان، با فاصله ۱۲۰ کیلومتر از مرکز ولایت هرات به سمت جنوب، کنار مرز ایران قرار دارد. شیندند به خاطر داشتن یک پایگاه هوایی بزرگ که توسط روسها بنا شده، معروف است. شیندند، بزرگترین ولسوالی (شهرستان) افغانستان است.