خاطرات روزانه / آیتالله هاشمی رفسنجانی/ سال 1373 / کتاب «صبر و پیروزی»
پنجشنبه 29 دی 1373 // 17 شعبان 1415// 19 ژانویه 1995
در گزارشها، وقوع زلزله[1] در ژاپن مورد توجه است؛ تعداد کشتهها از سه هزار نفر هم تجاوز کرده و مرتباً بالا میرود. تصویر خرابیهای شهر کوبه، خوشبینیهای گذشته را در مورد قدرت تکنیک ساختمان، برای جلوگیری از تخریب زلزله، از بین برده است.
برای افتتاح طرح سیکلوترون[2]، به مرکز تحقیقات انرژی هستهای در کرج رفتیم. شتابدهنده حرکت ذرات است که کاربردهای مهمی، منجمله در تولید داروهای پزشکی هستهای مثل تالیوم و گالیوم دارد. پس از بازدید و مصاحبه به خانه برگشتم.
عصر مقداری از تاریخ دوران نادرشاه و زندیه و قاجار را خواندم. شب کارها را که از دفتر آوردند، خواندم.
[1] - زمینلرزه کوبه به بزرگی 3/7 درجه در مقیاس ریشتر، در ساعت ۵: ۴۶ صبح، شهر کوبه در ژاپن را به مدت ۲۰ ثانیه لرزاند و در هم کوبید. این زمینلرزه یکی از بدترین رویدادهای طبیعی در ژاپن بود که خسارات شدیدی به بار آورد و باعث خرابی بسیاری از پلها و سازههای دیگر شد. در نتیجه این زمینلرزه ۶ هزار و ۴۳۳ نفر کشته و بیش از ۴۳ هزار نفر زخمی شدند. حدود ۱۰ درصد از کل تلفات این زلزله به علت آتشسوزی تأسیسات شهری پس از وقوع زمین لرزه بود. در جریان این زمینلرزه، حدود ۲۵۰ هزار دستگاه ساختمان و تأسیسات زیر بنایی تخریب شد. خرابیهای گسترده ناشی از این زمینلرزه، سبب بیخانمان و آواره شدن ۳۰۰ هزار نفر شد. ژاپنیها خسارت وارده به شهر کوبه و مناطق مجاور آن را در مجموع حدود یکصد میلیارد دلار برآورد کردند. مبلغی که دولت ژاپن برای بازسازی شهر کوبه اختصاص داد، در حدود ۱۶ میلیارد دلار بود. دولتهای مرکزی، محلی و بخش خصوصی افزون بر ۱۲ تریلیون ین برای بازسازی شهر کوبه هزینه کردند. یکی از علل پایینتر بودن سطح استانداردهای ایمنی ساختمانسازی در شهر کوبه نسبت به دیگر شهرهای مهم ژاپن، پایین بودن احتمال بروز زلزلههای قوی در آن منطقه عنوان شده بود. در زمینلرزه کوبه، بیشترین آسیبهای وارده به بافت قدیمی و سنتی این شهر بود.
[2] - سیکلوترون یا شتابدهنده، دستگاهی است که در آن ذرات باردار مانند ذرات بنیادی، هسته اتمها یا اتمهای یونیزه شده، مولکولها یا قسمتهای مولکول به وسیله میدانهای الکتریکی یا مغناطیسی تا سرعتهای بسیارزیادی شتابداده میشوند. به طوری که سرعت بسیاری از آنها، حتی تا نزدیکیهای سرعت نور میرسد. انرژی جنبشی ذره در این حالت به این ترتیب، به اندازه چندین برابر انرژی در حال سکون آن میباشد. از شتابدهندهها در زمینههای مختلفی از فیزیک، از جمله در اندازهگیریهای متعددی در فیزیک هستهای استفاده میشود.