خاطرات روزانه / آیت‌الله هاشمی رفسنجانی/ سال 1373 / کتاب «صبر و پیروزی»
سه‌شنبه 8 آذر 1373 25 جمادی‌الثانی 1415//29 نوامبر 1994
مدیران معاونت‌ویژه وزارت اطلاعات آمدند. آقای [سیدرضا] فلاح، [= صالحی امیری]، گزارش کار داد. برایشان نصیحت و دربارة اعتدال و تشویق به کار صحبت کردم. شورای عالی استاندارد جلسه داشت. گزارش عملکرد مطرح شد و استاندارد اجباری را برای ملامین و محصولات کاشی سنتی و صنعتی تصویب کردیم.
با آقای هلموت کهل، صدراعظم آلمان، تلفنی مذاکره کردیم. پیروزی‌هایش در
انتخابات و تشکیل دولت را تبریک گفتم و برضرورت تلاش بیشتر ناتو و گروه تماس برای توقف تجاوزات صرب‌ها در بوسنی و به خصوص بیهاچ[1] تأکید نمودم. از اظهارات‌اخیرش در این خصوص که گفته حوادث بوسنی ننگ اروپا و ناتو است، تشکر کردم. برضرورت تجدیدسریع بیمه هرمس تأکید ورزیدم. ضمن مذاکراتش گفت باید برای جلب رضایت هشتصد میلیون نفر مسلمان در بوسنی، اقدامی کنیم. تذکر دادم که جمعیت مسلمانان جهان، بیش از یک میلیارد است. قرار شد مذاکرات تلفنی ادامه یابد.
در جلسه عصر هیأت دولت، چند تبصره دیگر تصویب شد. جواب رد به استعفای آقای [عطاءالله] مهاجرانی، [معاون حقوقی و پارلمانی رییس‌جمهور] دادم. به خاطر توهین آقای ناطق نوری در خصوص مصاحبه‌اش در مورد اصلاح قانون اساسی برای امکان ادامه ریاست‌جمهوری من و نقل قول از من، استعفا داده است[2].
ساعت نُه و ربع به خانه آمدم. سارا دو انشای خیلی خوب نوشته بود؛ به او نیم سکه جایزه‌دادم. عفت از اینکه آقای‌زندی در حریم قنات رضاآباد در کشکوییه، چاه عمیق حفر کرده، ناراحت است. احمدآقا مرعشی و حسین آمدند و با توضیحاتی عفت را آرام کردند.
ساعت ده شب، دکتر [علیرضا] مرندی اطلاع داد که حال آیت‌الله اراکی وخیم است. ساعت یازده اطلاع داد که ایشان به رحمت ایزدی پیوسته‌اند.[3] آقایان [حسین] مرعشی و [علی] لاریجانی هم تلفنی دربارة برنامه مراسم و تبلیغات توضیح خواستند.
گفتم فردا را تعطیل و یک هفته عزای عمومی اعلام کنند. پیام من خطاب به آیت‌الله خامنه‌ای را بخوانند. این پیام را چند روز پیش، به دنبال اخبار آقای بشارتی نوشته بودم. آقای [غلامحسین] محمدی [گلپایگانی]، رییس دفتر رهبری هم تلفنی گفت، امشب برای ترتیب امور به بیمارستان می‌رود.
[1] - بیهاچ، شهری در بوسنی و هرزگوین است که در استان اونا-سانا واقع شده‌است
[2] - آقای عطاءالله مهاجرانی، معاون وقت حقوقی و پارلمانی رییس جمهور، در مصاحبه‌ای با روزنامه انگلیسی زبان «ایران نیوز»، در 8 آبان 1373 دربارة ریاست جمهوری دوره هفتم اظهار داشت: «اگر امکان تغییر در قانون اساسی وجود داشته باشد، آقای هاشمی شایسته‌ترین فرد برای احراز این مسئولیت است. آقای هاشمی رفسنجانی، دو ویژگی امیرکبیر و مُدرس را با هم دارند؛ امیرکبیر به لحاظ توجه به توسعه صنعتی کشور و مدرس به خاطر توجه به آزادی. اگر در قانون اساسی تغییر داده نشود، در آن صورت، آقای دکتر حسن روحانی، شایسته‌ترین فرد برای ریاست جمهوری آینده ایران خواهد بود.»
[3] - آیت‌الله‌العظمی شیخ محمدعلی اراکی (1273-1373) یکی از مراجع تقلید شیعه است که در تأسیس حوزه علمیه قم نقش به‌سزایی داشت. گفته‌اند با اینکه بیش از چهل سال از اجتهاد او می‌گذشت، از روی تواضع، مرجعیت را به دیگران واگذار می‌کرد. ایشان آخرین حلقه از مراجعی بود که از نسل شاگردان آیت‌الله‌العظمی شیخ عبدالکریم حائری بودند و بعد از وفات او مرجعیت به شاگردان آیت‌الله‌العظمی خویی، آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی و امام خمینی منتقل شد. آقای اراکی، بعد از آمدن آیت‌الله بروجردی به قم، همراه آیت‌الله خوانساری مسأله قیام و مبارزه علیه اعمال خلاف شرع دوره پهلوی دوم را با آیت‌الله بروجردی مطرح می‌کرد. دربارة ماده حذف قسم به قرآن در لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، ایشان اعلامیه‌ای را در آذر ۱۳۴۱ صادر کرد و طی آن، الغای صریح آن را به علت عدم تطابق با موازین شرع، عدم رضایت مردم و نگرانی عموم مسلمین از کم‌رنگ شدن مظاهر دینی در جامعه خواستار شد. آقای اراکی، علاقه خاصی به امام خمینی داشت و همواره از فعالیت‌های سیاسی ایشان علیه رژیم پهلوی پشتیبانی می‌نمود. یکی از اقدامات ایشان، تنفیذ احکام صادره از سوی امام خمینی بود؛ در پاسخ به نامه جمعی از نمایندگان امام که نظر وی را راجع به «اجازات کتبی امور حسبیه و اخذ وجوه شرعیه» که امام خمینی به ائمه‌جمعه و علمای مورد اعتمادشان در حوزه علمیه قم و شهرستان‌ها داده‌اند، خواستار شده بودند، پاسخ داد که «اینجانب کلیه اجازات کتبی را که حضرت امام به نمایندگان و علمای مورد اعتمادشان داده‌اند، به همان کیفیت تنفیذ می‌نمایم.» پس از ارتحال آیت‌الله اراکی، دولت جمهوری اسلامی، یک روز تعطیل و یک هفته را عزای عمومی اعلام نمود. پیکر پاک آن مرجع والا مقام در تهران، از بیمارستان شهید رجایی تا میدان راه‌آهن بر دوش انبوه مردم تشییع شد. آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله هاشمی و مسئولان نظام در این تشییع باشکوه حضور داشتند. سرانجام پیکرش با تشییع باشکوه مردم قم در حرم حضرت معصومه علیهاالسلام به خاک سپرده شد. رضوان و رحمت خدا بر او باد.