تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یس – آیه 75 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لَا یَسْتَطِیعُونَ نَصْرَهُمْ وَهُمْ لَهُمْ جُندٌ مُّحْضَرُونَ

در حالی که [معبودها] توان یاری کردن آنان را ندارند و آنان (مشرکان) برای آنها سپاهی احضار شده اند.

1 - معبودهای ادعایی مشرکان، از هرگونه نصرت و یاری به آنان ناتوان اند.

لایستطیعون نصرهم

2 - مشرکان چونان سپاهی آماده به خدمت، پشتیبانِ معبودهای خویشند.

و هم لهم جند محضرون

برداشت یاد شده مبتنی بر این نکته است که ضمیر «هم» به مشرکان و ضمیر «لهم» به معبودها باز گردد.

3 - معبودهای ادعایی به روز رستاخیز، در حالی که همچون سپاهِ آماده به خدمت برای مشرکان اند، از هرگونه یاری رسانی به آنان ناتوان خواهند بود.

لایستطیعون نصرهم و هم لهم جند محضرون

برداشت یاد شده مبتنی بر این دیدگاه است که ضمیر «هم» به معبودها و ضمیر «لهم» به مشرکان بازگردد و این جمله حال برای ضمیر غایبی در«لایستطیعون» باشد. بر این اساس، این ترکیب از باب مبالغه آمده است; زیرا متمرکز کردن تمامی نیروها در قالب یک سپاهِ آماده به خدمت و در عین حال ناتوان بودن از یاری رسانی، نشان دهنده اوج ناتوانی معبودها می باشد. گفتنی است بر اساس این نظر، آیه شریفه ناظر به روز قیامت است.

4 - تنها خداوند، توانا بر یاری رسانی به انسان ها در روز رستاخیز

و اتّخذوا من دون اللّه ءالهة لعلّهم ینصرون ... و هم لهم جند محضرون

از تأکید خداوند بر ناتوانی مطلق همه معبودها از یاری رسانی (به جز اللّه)، برداشت یاد شده به دست می آید.

تشبیهات قرآن

تشبیه به سپاه آماده 2; تشبیه مشرکان 2; تشبیه معبودان باطل 3

توحید

توحید افعالی 4

خدا

اختصاصات خدا 4; قدرت خدا 4

قرآن

تشبیهات قرآن 2، 3

قیامت

امداد در قیامت 3، 4

مشرکان

امداد به مشرکان 1، 3; بی یاوری مشرکان 3

معبودان باطل

عجز اخروی معبودان باطل 3; عجز معبودان باطل 1