تفسیر آیات قرآن کریم – سوره کهف – آیه ۳۱ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أُوْلَئِکَ لَهُمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ یُحَلَّوْنَ فِیهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَیَلْبَسُونَ ثِیَابًا خُضْرًا مِّن سُندُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُّتَّکِئِینَ فِیهَا عَلَی الْأَرَائِکِ نِعْمَ الثَّوَابُ وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا

اینان برایشان بهشت های جاویدان آماده است، از پایین شان نهرها روان است، در آن جا با دستبندهایی از طلا آراسته می شوند و لباس هایی سبز از دیبای نازک و ستبر می پوشند، در آن جا بر تخت ها تکیه زنند، چه پاداش خوبی و چه آسایشگاه نیکویی!

1- استقرار در باغ های بهشت، از جمله پاداش های مؤمنان نیک کردار است.

إنّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت ... أُولئک لهم جنّـت عدن

جمله «أُولـئک...» یا خبر یکم برای «إنّ» در صدر آیه قبل است و یا خبر دوم و احتمال سوم آن است که جمله مستأنفه باشد در هر صورت، مشاراِلیه «أُولـئک» «الذین امنوا...» در آیه قبل است. «عَدنْ» به معنای اقامت گزیدن و مستقر شدن است.

2- در بهشت عدن، نهرها، از زیر پای (کاخ ها و بناهای رفیع) بهشتیان جریان دارد.

تجری من تحتهم الأنهـر

مرجع ضمیر «تحتهم» عبارت «الذین امنوا» در آیه قبل است; یعنی، از زیر پای بهشتیان، نهرها جاری است. روشن است که جریان آب از زیر پای بهشتیان، تعبیری برای ترسیم محل اقامت آنان در بهشت و جریان یافتن آب از زیر بناها و یا تکیگاه های آنان است.

3- دست بندهای زرین طلا، از جمله زینت های بهشتیان در بهشت است.

یحلّون فیها من أساور من ذهب

«سوار» به معنای «دست بند» است. جمع آن «اسورة» و جمع الجمع آن «أساورة» است.

4- پوشاک هایی به رنگ سبز، فراهم آمده از حریر و در کمال ظرافت و لطافت، لباس رسمی بهشتیان است.

یلبسون ثیابًا خضرًا من سندس

«سندس» به «پارچه دیبای نازک» گفته می شود نکره بودن واژهای «ثیاباً» و «خضراً» و «سندس» دال بر تفخیم است، از همین رو، در برداشت، قید «کمال ظرافت و لطافت» آمده است. و نیز بدان جهت که اهل بهشت، هرگونه لباس که بخواهند، فراهم است، از این لباس، به عنوان لباس ویژه و رسمی یاد گردیده است.

5- تن پوش هایی فاخر و ضخیم، فراهم آمده از حریر سبز، از جمله لباس های ویژه اهل بهشت است.

و یلبسون ثیابًا خضرًا من سندس و إستبرق

کلمه «إستبرق» معرب «إستبر» فارسی است. و به معنای «دیبای ضخیم» است.

6- تخت های افراشته شده در حجله ها، تکیگاه بهشتیان است.

متّکئین فیها علی الأرائک

«أریکه» به تختی گفته می شود که در حجله قرار می دهند (قاموس) و به گفته راغب به حجله ای اطلاق می شود که بر روی تخت به پا می شود.

7- بهشتیان، به هنگام تکیه زدن بر تخت های خود، لباس های فاخر دیبا بر تن دارند.

و یلبسون ثیابًا خضرًا من سندس و إستبرق متّکئین فیها علی الأرائک

8- معاد و حیات آدمی در سرای آخرت، جسمانی و مادّی است.

یحلّون ... و یلبسون ... متّکئین فیها علی الأرائک

سخن از لباس و انواع آن و ترسیم حجله ها و تخت ها و نیز نهرهای جاری از زیر درختان، جملگی، گویای جسمانی بودن معاد و وجود حیات مادّی در سرای آخرت است.

9- بهشت، مکانی بس آسایش آفرین، و نعمت های آن، پاداشی بس نیک برای مؤمنان است.

نعم الثّواب و حسنت مرتفقًا

«مرتفق» اسم مکان به معنای «متکا» (تکیگاه) است و چون هنگام استراحت، نوعاً، مرفق خود را روی زمین می گذارند، به محل استراحت و لمیدن «مرتفق» گفته شده است.

بهشت:

آسایش در بهشت 9; باغهای بهشت 1; کاخهای بهشت عدن 2; نعمتهای بهشت عدن 2; نهرهای بهشت عدن 2; ویژگیهای بهشت 9; ویژگیهای نعمتهای بهشت 9

بهشتیان:

تختهای بهشتیان 6، 7; تکیه گاه بهشتیان 6; دستبندهای طلایی بهشتیان 3; رنگ لباس بهشتیان 4; زیبایی لباس بهشتیان 7; زیبایی لباس حریر بهشتیان 4; زینتهای بهشتیان 3; ضخامت لباس بهشتیان 5; لباس حریر بهشتیان 5; لباس رسمی بهشتیان 4; نعمتهای بهشتیان 2; ویژگیهای لباس بهشتیان 4، 5

حیات:

ویژگیهای حیات اخروی 8

رنگها:

رنگ سبز 4

صالحان:

پاداش اخروی صالحان 1; صالحان در بهشت 1

مؤمنان:

پاداش اخروی مؤمنان 1، 9; مؤمنان در بهشت 1

معاد:

معاد جسمانی 8