تفسیر آیات قرآن کریم – سوره شعراء – آیه 16 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَأْتِیَا فِرْعَوْنَ فَقُولَا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِینَ

پس بر فرعون درآیید و بگویید: همانا ما فرستاده خداوندگار جهانیان هستیم.

 

1 - فرمان الهی به موسی و هارون(ع) مبنی بر مواجهه مستقیم با فرعون و اعلام رسالت خویش به وی

 

فأتیا فرعون فقولا إنّا رسول ربّ العـلمین

«اَتْی و إتیان» در این جا به معنای حاضر شدن و خود را رساندن است. بنابراین «فأتیا فرعون»; یعنی، خود را به فرعون برسانید و... .

 

2 - لزوم متوجه ساختن پیکان مبارزه به سمت کانون های اصلی فساد و ستم در جامعه.

 

أن ائت القوم الظـلمین ... فأتیا فرعون

برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که موسی و هارون(ع) در مرحله نخست، موظف شدند برای مبارزه با ستم، به سراغ فرعون بروند.

 

3 - مبارزه با عوامل فرعی، با وجود ریشه های فساد، کاری بی ثمر است.

 

أن ائت القوم الظـلمین ... فأتیا فرعون

از آن جایی که نخستین وظیفه موسی(ع) ریشه کن ساختن ظلم از تمامی جامعه بود، اکنون در مرحله عمل موظف شد که به سراغ فرعون (یعنی ریشه فساد) برود.

 

4 - نخستین سخن موسی و هارون(ع)، اعلام رسالت خویش از سوی پروردگار جهانیان

 

فأتیا فرعون فقولا إنّا رسول ربّ العـلمین

 

5 - فرستادن رسولان، برخاسته از مقام ربوبیت و پروردگاری خداوند

 

فقولا إنّا رسول ربّ العـلمین

 

6 - موسی و هارون(ع)، پیام دار رسالتی واحد و مأموریتی یگانه

 

إنّا رسول ربّ العـلمین

با این که خبر مشتق باید از حیث اِفراد، تثنیه و جمع با مبتدا مطابقت کند، به کارگیری «رسول» به صورت مفرد، بیانگر برداشت یاد شده است.

 

7 - جهان آفرینش، برخوردار از رشد و تکامل در پرتو ربوبیت خداوند

 

ربّ العـلمین

پروریدن، ایجاد حالتی است در شیء پس از حالت پیشین تا آن گاه که به حدّ تمام و کمال برسد (مفردات راغب). این معنا حکایت از حرکت تکاملی جهان دارد.

 

8 - سراسر هستی تحت تدبیر و ربوبیت خدا است.

 

ربّ العـلمین

 

9 - جهان آفرینش، دارای عالم های متعدد

 

ربّ العـلمین

 

10 - طرح ربوبیت مطلق خداوند در برابر فرعون، اولین گام مبارزه صریح موسی و هارون(ع) با وی

 

فأتیا فرعون فقولا إنّا رسول ربّ العـلمین

تصریح موسی و هارون(ع) به این که عوالم جهان آفرینش تحت ربوبیت خدا است، می تواند اولین گام در مبارزه با فرعون و ردّ صریح ادعای وی باشد که می گفت: «أنا ربّکم الأعلی». (79/24).

آفرینش

تدبیر آفرینش 8; تعدد عوالم آفرینش 9; مربّی آفرینش 4; منشأ تکامل آفرینش 7

انبیا

هماهنگی انبیا 6

خدا

آثار ربوبیت خدا 5، 7; اوامر خدا 1; اهمیت ربوبیت خدا 10; تدبیر خدا 8; ربوبیت خدا 8

ظلم

روش مبارزه با ظلم 2

فرعون

مبارزه با فرعون 10

فساد

روش مبارزه با فساد 2، 3

موسی(ع)

رسالت موسی(ع) 1، 4، 6; قصه موسی(ع) 1، 10; مبارزه موسی(ع) 10

نبوت

منشأ نبوت 5

هارون(ع)

رسالت هارون(ع) 1، 4، 6; قصه هارون(ع) 1، 10; مبارزه هارون(ع) 10