تفسیر آیات قرآن کریم – سوره حجر – آیه ۸۴ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَمَا أَغْنَی عَنْهُم مَّا کَانُواْ یَکْسبُونَ

و آنچه [از خانه های سنگی و جز آن] فراهم می آوردند کاری برایشان نساخت.

1- هیچ یک از تلاشهای اصحاب حجر برای رهایی خویش از عذاب الهی، برای آنان چاره ساز واقع نشد.

فأخذتهم الصیحة ... فما أغنی عنهم ما کانوا یکسبون

2- خانه های مستحکم و سنگی قوم ثمود ـ که به امید برقراری امنیت در برابر عذاب الهی ساخته شد ـ نتوانست آنان را حتی در برابر صدایی سهمگین امنیت بخشد.

فأخذتهم الصیحة ... فما أغنی عنهم ما کانوا یکسبون

3- عذاب الهی (صیحه) اصحاب حجر را در داخل خانه های سنگی و دژهای مستحکمشان درهم کوبید.

ینحتون من الجبال بیوتًا ءامنین . فأخذتهم الصیحة ... فما أغنی عنهم ما کانوا یکسبون

اصحاب حجر برای در امان ماندن از عذاب الهی، خانه های سنگی بنا کرده بودند; ولی این خانه ها آنان را از عذاب مصون نداشت و در دفع آن کارساز نبود (فما أغنی عنهم ...). حقیقت فوق بیانگر این نکته است که در وقت عذاب، آنان در همین خانه ها سُکنی داشته اند.

4- انسان در برابر اراده خداوند، موجودی ناتوان است.

فما أغنی عنهم ما کانوا یکسبون

5- هیچ نیرویی توانایی دفع عذاب الهی را ندارد.

فما أغنی عنهم ما کانوا یکسبون

6- هیچ کس نباید در برابر عذاب الهی در هر شرایط و مکان امن و مستحکمی احساس امنیت کند.

ءامنین. فأخذتهم الصیحة ... فما أغنی عنهم ما کانوا یکسبون

ذکر کیفیت خانه سازی قوم ثمود به منظور ایجاد امنیت کامل و یادآوری اینکه تنها یک غرش آنها را از پا درآورد و خانه های مستحکم هیچ کارایی نداشت، می تواند مفید برداشت فوق باشد.

انسان

عجز انسان 4

خدا

اراده خدا 4; عذابهای خدا 3، 6; قدرت خدا 5

عذاب

دفع عذاب 5; عذاب با صیحه آسمانی 3; مصونیت از عذاب2، 6

قوم ثمود

بی ثمری تلاش قوم ثمود 1; تاریخ قوم ثمود 1، 3; حتمیت عذاب قوم ثمود 1; خانه های قوم ثمود 3; عذاب قوم ثمود 2، 3; ویژگیهای خانه های قوم ثمود 2

موجودات

عجز موجودات 5