تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الواقعه – آیه 81 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَفَبهَذَا الْحَدیثِ أَنتُم مُّدْهِنُونَ

با این وصف آیا شما این سخن (قرآن) را موهون و سبک می شمارید؟

1 - اظهارات انکارآمیز مشرکان صدراسلام نسبت به قرآن، به رغم باور قلبی آنان به آسمانی بودن آن

أفبهـذا الحدیث أنتم مدهنون

«إدهان» (مصدر «مدهنون») به دو معنا آمده است: الف) اظهار کردن بر خلاف آنچه در دل است; ب) به شوخی گرفتن چیزی و برخورد استهزا آمیز کردن با آن. برداشت یاد شده براساس معنای اول است.

2 - شرک پیشگان صدراسلام، پیام وحی (قرآن) را جدی نگرفته و با آن برخوردی استهزاآمیز داشتند.

أفبهـذا الحدیث أنتم مدهنون

3 - قرآن، کتابی بی نظیر، جدید و بی سابقه در فرهنگ بشری

أفبهـذا الحدیث أنتم مدهنون

«حدیث»، به خبر تازه و نو گفته می شود و «هـذا الحدیث» یا اشاره به قرآن دارد و یا مراد از آن خبر قیامت است. برداشت یاد شده بر پایه احتمال اول است.

4 - کسانی که به قرآن ایمان نمی آورند، شایسته سرزنش و نکوهش اند.

أفبهـذا الحدیث أنتم مدهنون

5 - قرآن، کتابی است که باید آن را جدی گرفت و در متن زندگی قرار داد.

أفبهـذا الحدیث أنتم مدهنون

6 - نکوهش مشرکان صدراسلام از سوی خداوند، به خاطر بی اعتنایی آنان نسبت به قرآن، جدی نگرفتن رهنمودهای آن و برخورد استهزاآمیز با آن

أفبهـذا الحدیث أنتم مدهنون

استفهام در «أفبهـذا الحدیث» توبیخی است.

7 - مسأله معاد و رستاخیز مردگان در قیامت، موضوعی نو و بی سابقه در فرهنگ مشرکان صدراسلام

أفبهـذا الحدیث أنتم مدهنون

در صورتی که مراد از «هـذا الحدیث» مسأله معاد باشد، جدید خوانده شدن خبر قیامت، بیانگر مطلب یاد شده است.

8 - منکران معاد، شایسته نکوهش و سرزنش اند.

أفبهـذا الحدیث أنتم مدهنون

در صورتی که مراد از «هـذا الحدیث» خبر قیامت باشد; نکوهش الهی نسبت به منکران آن، بیانگر برداشت یاد شده است.

خدا

سرزنشهای خدا 6

قرآن

استهزای قرآن 2، 6; اعراض از قرآن 6; اهمیت قرآن 5; بی نظیری قرآن 3; تازگی قرآن 3; سرزنش مکذبان قرآن 4; وحیانیت قرآن 1; ویژگیهای قرآن 3

مشرکان

استهزاهای مشرکان صدر اسلام 2، 6; ایمان مشرکان صدر اسلام 1; سرزنش مشرکان صدر اسلام 6; لجاجت مشرکان صدر اسلام 1; مشرکان صدر اسلام و معاد 7

معاد

سرزنش مکذبان معاد 8