تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یس – آیه 81 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
أَوَلَیْسَ الَّذی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بقَادرٍ عَلَی أَنْ یَخْلُقَ مِثْلَهُم بَلَی وَهُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِیمُ
آیا [خدا ناتوان است و] آن کسی که آسمان ها و زمین را آفریده قادر نیست که مثل آنان را خلق کند؟ چرا و او است آفریدگار بسیار دانا.
1 - آسمان ها و زمین، مخلوق خدا و جلوه ای از قدرت او است.
أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر
2 - جهان طبیعت، دارای آسمان های متعدد است.
خلق السمـوت
3 - آفرینش آسمان ها و زمین، دلیل و نشانه توانایی خداوند بر برپایی قیامت و آفرینش مجدد انسان ها
أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر علی أن یخلق مثلهم
4 - معاد انسان در روز قیامت در قالبی کاملاً مشابه قالب دنیا خواهد بود.
أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر علی أن یخلق مثلهم
5 - شگفت آور بودن انکار معاد و احیای مجدد انسان ها، به قدرت خدای خالق آسمان ها و زمین
أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر علی أن یخلق مثلهم
برداشت یاد شده از آن جا است که استفهام در «أوَلیس ...» استفهام انکاری و تعجبی است.
6 - آفرینش آسمان ها و زمین، بسی مهم تر و با عظمت تر از آفرینش مجدد انسان ها است.
أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر علی أن یخلق مثلهم
شگفت آور بودن انکار معاد از سوی کافران ـ علی رغم مشاهده قدرت خدا بر خلق جهان طبیعت ـ می تواند ناشی از این حقیقت باشد که آفرینش جهان طبیعت، بسی مهم تر و با عظمت تر از خلق مجدد یکی از پدیده های طبیعت (یعنی انسان) است.
7 - مشرکان و کافران در عصر بعثت ـ علی رغم انکار قیامت و تجدید حیات انسان ها ـ به آفرینش آسمان ها و زمین به وسیله خدا و نیز به عظمت این آفرینش اعتقاد داشتند.
أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر علی أن یخلق مثلهم
برداشت یاد شده با توجه به این حقیقت است که استدلال خداوند بر اثبات معاد، از راه آفرینش نخستین جهان طبیعت، مبتنی بر این حقیقت است که کافران، جهان طبیعت را جلوه ای از خالقیت و قدرت خدا بدانند.
8 - خداوند خالق آسمان ها و زمین، بر آفرینش مجدد انسان ها و نوسازی آدمی از ذرات پوسیده و پراکنده دنیایی او در قیامت، توانا است.
قال من یحیِ العظـم و هی رمیم ... أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر علی أن یخلق مثلهم بلی
9 - خداوند، خلاّق (بسیار آفریننده) و علیم (بسیار دانا) است.
أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر علی أن یخلق مثلهم بلی و هو الخلّـق العلیم
10 - آفرینش انبوه پدیده های جهان و آگاهی همه جانبه از احوال آنها، دلیل و شاهد توانایی خداوند بر احیای مجدد انسان ها در روز قیامت
أوَلیس الذی خلق السمـوت و الأرض بقـدر علی أن یخلق مثلهم بلی و هو الخلّـق العلیم
یادآوری آفرینش و علم گسترده خداوند، در پایان آیه و در شرایطی که آیه شریفه در مقام بیان توانایی خداوند بر احیای مجدد انسان ها است; می تواند گویای برداشت یاد شده باشد.
آسمان
اهمیت خلقت آسمان ها 6; تعدد آسمان ها 2; خالق آسمان ها 1، 5، 7، 8; خلقت آسمان ها 3
اسماوصفات
خلاق 9; علیم 9
خالقیت
خالقیت و معاد 8
خدا
آثار خالقیت خدا 10; آثار علم خدا 10; اختصاصات خدا 8; خالقیت خدا 1، 8; قدرت خدا 5 ، 8; نشانه های قدرت خدا 1، 3، 10
زمین
اهمیت خلقت زمین 6; خالق زمین 1، 5، 7، 8; خلقت زمین 3
عقیده
عقیده به خالقیت خدا 7
قیامت
مکذبان قیامت 7
کافران
عقیده کافران صدراسلام 7
مردگان
احیای اخروی مردگان 3، 6; احیای مردگان 8; دلایل احیای مردگان 10; شگفتی تکذیب احیای مردگان 5; مکذبان احیای مردگان 7
مشرکان
عقیده مشرکان صدراسلام 7
معاد
اهمیت معاد 6; دلایل معاد 3، 8، 10; شگفتی تکذیب معاد 5; معاد جسمانی 4، 8; مکذبان معاد 7
موجودات
خلقت موجودات 10
تصاویر ضمیمه
