تفسیر آیات قرآن کریم – سوره الشمس– آیه 11– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

کَذَّبَتْ ثَمُودُ بطَغْوَاهَا

قوم ثمود به سبب طغیانشان [پیغمبر خدا را ]تکذیب کردند;

 

1 - قوم ثمود، پیام های الهی را دروغ پنداشته، پیامبر خدا را تکذیب کردند.

 

کذّبت ثمود

به قرینه «فقال لهم رسول اللّه» (در آیات بعد)، مراد از تکذیب در جمله «کذّبت ثمود»، تکذیب فرستاده الهی و رسالت های او است.

 

2 - قوم ثمود، مردمی طغیانگر و آلوده به گناه بی حد بودند.

 

بطغویها

«طغوی»، اسم مصدر طغیان (گناه را از حد گذراندن) است. (مفردات)

 

3 - طغیان گری قوم ثمود، آنان را به تکذیب پیام های الهی کشاند.

 

کذّبت ثمود بطغویها

حرف «باء» در بطغواها» سببیه است; یعنی، طغیان زمینه ساز تکذیب بود.

 

4 - اصرار بر گناه و نقض حریم دیگران، زمینه ساز تکذیب آیات الهی است.

 

کذّبت ثمود بطغویها

از مصادیق «طغیان» (فراتر از حد رفتن «العین»)، تجاوز به حقوق دیگران است.

 

5 - قوم ثمود، کیفرهای طغیان را دروغ انگاشته، تهدیدهای الهی را تکذیب کردند.

 

کذّبت ثمود بطغویها

کلمه «طغواها»، می تواند قرینه بر مراد از «کذّبت» باشد; یعنی، ثمودیان هشدارهای رسول الهی درباره عواقب طغیان را تکذیب می کردند.

 

6 - قوم ثمود، محروم سازنده خود از کمالات نفسانی و گرفتار فساد و تباهی بودند.

 

و قد خاب من دسّیها . کذّبت ثمود بطغویها

این آیه، بیانگر یکی از مصادیق آیه قبل است.

 

7 - طغیان گری، اصرار بر گناه و تکذیب پیام های الهی، مایه سقوط و تباهی نفس انسان است.

 

و قد خاب من دسّیها . کذّبت ثمود بطغویها

 

8 - «عن أبی جعفر(ع) فی قوله «کذّبت ثمود بطغواها» یقول الطغیان حملها علی التکذیب;(1)

 

از امام باقر(ع) درباره قول خدا «کذّبت ثمود بطغواها» روایت شده که [خداوند ]می فرماید: طغیان و سرکشی، قوم ثمود را به تکذیب [صالح] کشاند».

آیات خدا

زمینه تکذیب آیات خدا 4

انحطاط

عوامل انحطاط 7

اهانت

آثار اهانت به دیگران 4

خدا

آثار تکذیب وعده های خدا 7; عوامل تکذیب وعده های خدا 3; مکذبان تهدیدهای خدا 5; مکذبان وعده های خدا 1

روایت 8

صالح(ع)

عوامل تکذیب صالح(ع) 8

طغیان

آثار طغیان 7; مکذبان کیفر طغیان 5

قوم ثمود

آثار طغیانگری قوم ثمود 8; افساد قوم ثمود 6; تاریخ قوم ثمود 5، 6، 8; تکذیبگری قوم ثمود 1، 3، 5; طغیانگری قوم ثمود 2، 3; عوامل تکذیبگری قوم ثمود 8; گناه قوم ثمود 2; منشأ محرومیت قوم ثمود 6; موانع تکامل قوم ثمود 6; نقش قوم ثمود 6; هلاکت قوم ثمود 6

گناه

آثار اصرار بر گناه 4، 7

محمد(ص)

مکذبان محمد(ص) 1

هلاکت

عوامل هلاکت 7

پی نوشت ها :

1. تفسیر قمی، ج 2، ص 424; نورالثقلین، ج 5، ص 586، ح 9.