تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الزخرف- آیه10 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

الَّذی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَجَعَلَ لَکُمْ فِیهَا سُبُلًا لَّعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ

همان کس که زمین را برای شما آرامش گاه ساخت و در آن برایتان راه هایی قرار داد، باشد که راه یابید.

1 - خداوند زمین را ـ علی رغم حرکت پیوسته آن ـ گاهواره ای آرام برای انسان قرار داده است.

الذی جعل لکم الأرض مهدًا و جعل لکم فیها سبلاً

به کارگیری عنوان «گاهواره» اشاره به حرکت زمین دارد.

2 - زمین، در ابتدای خلقت قابل سکونت نبود.*

خلق السمـوت ... الذی جعل لکم الأرض مهدًا

برداشت یاد شده بدین احتمال است که ذکر «جعل لکم» پس از بیان خلقت آسمان ها و زمین، اشاره به این نکته داشته باشد که زمین در ابتدا، غیر قابل سکونت بوده و سپس جایگاه مناسبی برای زندگی شده است.

3 - تدارک راه های طبیعی در زمین برای هدایت انسان، نعمتی خدادادی است.

و جعل لکم فیها سبلاً لعلّکم تهتدون

4 - قدرت و دانایی آفریدگار هستی، پشتوانه پیدایش شرایط زیست در کره زمین

العزیز العلیم . الذی جعل لکم الأرض مهدًا و جعل لکم فیها سبلاً لعلّکم تهتدون

5 - بهرهوری انسان از موهبت های طبیعی، هدف اصلی از خلقت هستی

الذی جعل لکم الأرض مهدًا و جعل لکم فیها سبلاً

به کار رفتن کلمه «لکم» و تکرار آن، می تواند اشاره به این نکته داشته باشد که هدف از آفرینش نعمت ها بهوسیله خداوند، بهرهوری انسان از آنها است.

6 - آفرینش نعمت ها، از سوی خداوند، زمینه ساز هدایت انسان به یگانگی خداوند

الذی جعل لکم ... لعلّکم تهتدون

7 - خداوند، فراهم آورنده زمینه های هدایت و انسان خود انتخاب کننده آن است.

الذی جعل لکم ... لعلّکم تهتدون

8 - نظام قانون مند طبیعت، گذرگاه ره یابی انسان به حیات معنوی و هدایت

الذی جعل لکم ... لعلّکم تهتدون

برداشت یاد شده بنابراین نکته است که منظور از «تهتدون...» هدایت معنوی و معرفتی باشد; و نه صرفاً دست یابی به منافع و مقاصد طبیعی.

آفرینش

فلسفه خلقت آفرینش 5; قانونمندی آفرینش 8; نظام آفرینش8

انسان

اختیار انسان 7; فضایل انسان 5

توحید

دلایل توحید 6

خدا

آثار علم خدا 4; آثار قدرت خدا 4; افعال خدا 1; نعمتهای خدا 3

زمین

تاریخ زمین 2; سکونت در زمین 2; گردش زمین 1; منشأ آرامش زمین 1; منشأ زندگی در زمین 4

نعمت

استفاده از نعمت ها 5; فلسفه نعمت ها 6; نعمت راهها 3

هدایت

زمینه هدایت 6، 8; منشأ هدایت 7