مصاحبه آیت ا... هاشمی رفسنجانی در پایان سفر به بندر امام خمینی

س: آقای رئیس‌جمهور تشکر می‌کنم چنانچه بفرمایید مجتمع عظیم پتروشیمی بندرامام خمینی که امروز فاز دوم آن با حضور جناب عالی مورد بهره‌برداری قرار گرفت چه جایگاهی در نظام اقتصادی کشورمان دارد و همان‌گونه که امام راحل‌مان فرمودند، مردم خوزستان دین خود را با انقلاب و اسلام ادا کردند چه بازتاب ویژه‌ای در زندگی مردم همیشه در صحنه خوزستان خواهد داشت؟

ج: بسم ا... الرحمن الرحیم. من یک مقدار وسیع‌تر به مسئله می‌پردازم. اصولا صنعت پتروشیمی، امروز صنعت برتر قرن ماست و نقش این صنعت در جامعه و اقتصاد کشور، فوق‌العاده زیاد است. هزاران محصول از این صنعت بیرون می‌آید که تقریبآ همه زندگی انسان را پوشش می‌دهد. ما به حق در برنامه اول روی پتروشیمی تکیه داشتیم که در کنار گاز، نفت و بعضی از رشته‌های دیگر صنعت که خوشبختانه داریم امروز نتایجش را می‌گیریم که یکی از نتایج همین مجتمع عظیمی]است[ که به ثمر رسیده، این در گزارشهایی که وزیر نفت و مسئول پتروشیمی کشور دارند،گفته شد، که ما الآن حدود ده میلیون تن ظرفیت نصب شده پتروشیمی داریم که امسال هشت میلیون تن، به تولید رسیده و در سال آینده دو میلیون تن باز در اراک، تبریز، خراسان و بعضی جاهای دیگر اضافه خواهد شد که تکمیل می‌شود. خب این در اقتصاد ما مقدار قابل توجهی است و فکر می‌کنم محصولات زیردستی پتروشیمی که هزاران کارخانه با انواع محصولات خواهد بود در همه شئون زندگی، نقش آن در جامعه ما مشخص می‌شود. در مورد این مجتمع، نکات جالبی هست مثلا چیزی که آدم در اولین برخورد با مجتمع نظرش را جلب می‌کند، قدرت بالای فنی نیروهای متخصص ایرانی است و واقعآ با بیان و توضیح نمی‌شود عظمت مجتمع را برای مردم گفت. آمار و ارقام هم خیلی مسأله را نشان نمی‌دهد ما وقتی که می‌گوییم سه و نیم میلیون محصول پتروشیمی، پشت سر این چه هست، این را خب مردم به آسانی نمی‌توانند درک بکنند. خوب است که واقعآ برنامه‌ای ریخته بشود که مردم ما به نوبت، آنهایی که علاقه‌مندند دانشجویان، علما، متخصصان، صنعتگرها و عامّه مردم، هر کس می‌خواهد، بیایند این واحد عظیم را ببینند. صدها هکتار زمین زیر انواع صنایع پیچیده روز است. صد و پنجاه محصول را با ابعاد بزرگ و سنگین از این مجتمع می‌گیرند. اداره یک چنین مجتمعی کار آسانی نیست. حالا مهم، این است که این مجتمع در زمان جنگ تقریبآ منهدم شد ]و[ دیگر چیزی نمانده بود. من در زمان جنگ، چند بار آمدم اینجا را دیدم، واقعآ دلم سوخت وقتی که می‌دیدم این ماشینهای گرانبها را این‌جوری عراقی‌ها منهدم و له می‌کردند ولی امروز هر جا رفتیم، دیدیم همه را بازسازی کردند، ]و[ به یک واحد بسیار زنده، فعال و دیدنی تبدیل کردند. من در اینجا باید اولا از ژاپنی‌ها تشکر بکنم، واقعآ ژاپنی‌ها نجیبانه برخورد کردند گرچه بهتر بود شراکتشان را ادامه می‌دادند و همکاری می‌کردند ما هم می‌توانستیم چیزهایی که تنهایی اینجا هزینه کردیم، در جاهای دیگر هزینه کنیم و توسعه بدهیم ولی با همین مقدار که کار کردند و در مفارقت هم سهم خودشان را پرداختند و کناره گرفتندبرای ما حرکت درستی کردند، نتایج خوبی هم داشت. باعث شد که این صنعت عظیم منحصرآ در اختیار کشور قرار بگیرد گرچه اگر ژاپنی‌ها هم بودند، ما از حضور آنها ممکن بود استفاده می‌کردیم ولی با غیابشان هم کارشکنی نکردند، کمک کردند. ولی تشکر اصلی، مال مدیران خودمان، نیروهای فنی، کارگران، تکنیسینها، مهندسان و مدیران اینجاست که واقعآ خیلی خوب تلاش کردند. اینجا عمدتآ از محصولاتی استفاده می‌کند که اگر این کارخانه نبود، از بین می‌رفت و قسمت زیادش سوخته می‌شد و در هوا پخش می‌شد. آنها دارد به محصولاتی به قیمت طلا تبدیل می‌شود. با یک حساب سرانگشتی می‌شود ارزش اقتصادی این کارخانه را فهمید. این یک کارخانه نیست بلکه یک مجتمع عظیم است. اینجا به گونه‌ای عمل می‌کند که در ظرف 3 - 4 سال می‌تواند کل سرمایه‌گذاری که ما کردیم، برگرداند. صرف برگرداندن هم نیست بلکه آثار عظیم اقتصادی و اجتماعی در کشور دارد. ما اگر یکی از اهداف مهم انقلاب‌مان را استقلال در نظر گرفته بودیم این مجتمع و کارهایی از این نوع، پایه اصلی استقلال کشور است یعنی امروز وقتی که این کارخانه، محصولاتش را بیرون می‌دهد، هزاران کارگاه، کارخانه و صنعتگر در کشور ما وابستگی‌شان به خارج قطع می‌شود. محصول و مواد اولیه‌شان زیر سرشان است؛ در دنیا هم حضور نیرومندی داریم. بالاخره ما بخشی از این محصولات را در دنیا صادر می‌کنیم. آن صنایعی که از ما این مواد اولیه را می‌گیرند، خب طبیعی است، یک نوع ارتباطی با ما پیدا می‌کنند که آن ارتباط برای ما باارزش است. برای ما یک حضور قدرتمندانه‌ای در دنیا است. این مجتمع، محصولاتِ در حال هرز رفتن را به محصولات بسیار گران‌قیمت و کارا تبدیل می‌کند. از لحاظ اشتغال، خب بسیار مؤثر است. محصولات صنایع زیردستی خوشبختانه یک مقدار جلوتر از این مجتمع به ثمر رسیده. ما وقتی که در برنامه اول به صنعت پتروشیمی توجه کرده بودیم، هماهنگ به صنایع زیردستی رسیدیم، مردم هم مطّلع بودند ]و[ می‌دانستند این محصولات به زودی به بازار می‌آید، به سرعت استقبال کردند و امروز، تعداد زیادی کارخانه و امثال اینها استفاده بکنند که از اطمینانی که الآن از محصولات این کارخانه دارند به راحتی می‌توانند به کار خودشان ادامه بدهند و سودبخش هم هست مخصوصآ ارزش افزوده صنایع زیردستی خیلی زیاد است. در مورد خوزستان، خب بله واقعآ خوزستان در جنگ خیلی ضربه خورد، بسیاری از شهرهایش منهدم شد، مردمش انصافآ خیلی آسیب دیدند و حق دارند ]که[ الآن ما جبران بکنیم. طرحهای عظیمی در خوزستان هست ]که[ یکی از آنها همین است. ما طرح‌های بزرگ سد سازی، کشت و صنعت عظیم نیشکر و کارهای زیاد زیربنایی در این استان داریم انجام می‌دهیم که در کمتر استانی با این وسعت دارد سرمایه‌گذاری می‌شود. البته این استان استحقاق هم دارد چون هم منابعش غنی است و هم جمعیت زیادی دارد و هم کل کشور را تغذیه می‌کند این صنایع ]و[ طرحها در خوزستان در حقیقت مالِکل کشور است گر چه در خوزستان متبلور می‌شوند. من، به نظرم می‌آید که خوزستانی‌ها در پایان برنامه دوم جزء استان‌های بسیار بسیار پیشرفته و مرفّه کشور خواهند بود به خاطر همین طرحهای مهم زیربنایی که ما کار یکی از آنها را امروز افتتاح کردیم.