مصاحبه آیت ا... هاشمی رفسنجانی در پایان سفر به استان مازندران

 جناب آقای رئیس جمهور ، سد عظیم شهید رجائی که به حق یکی از مفاخر کشورمان در بعد سازندگی و همچنین از فعالیتهای مهم صنعتگرانمان در بخش سد است روز پنجشنبه یازدهم اردیبهشت، با حضور حضرت عالی افتتاح شد خواهش می‌کنم در مورد ویژگیهای این سد و نقش آن در توسعه منطقه، مسائل ملی و همچنین نقش سد سازی در کشور و به‌طور کلی در روند توسعه، توضیحاتی بفرمائید.

بسم الله الرحمن الرحیم . من بخاطر قدردانی از این کار خوبی که وزارت نیرو در بخش سدسازی انجام داده بود ، ساخت سد شهید رجائی بر روی رودخانه تجن ـ و اهمیتی که این سد در زندگی مردم مازندران دارد ، مخصوصآ به آنجا رفتم . حقیقتآ آقایان کار بزرگی کرده‌اند. از نقطه آغاز تا نقطه انجام، تمام آن به دست متخصصان ایرانی انجام گرفته است و از لحاظ کیفیت کار و از لحاظ سرعت اجرا هم قابل تحسین است .

موقعیت سد هم جالب است . این سد در ارتفاعات البرز ، جائی که اطراف آن شامل جنگلهای بسیار خرم و سرسبز و کوههای مرتفع می‌باشد، قراردارد. اگرچه این سد حدود 8 کیلومتر طول دارد ومی‌تواندیکی از مراکز مهم سیاحتی کشور باشد و چون از طریق جاده فیروزکوه به تهران نزدیک می شود ، می تواند مستقلاً مورد استفاده قرار گیرد و یک شهرک سیاحتی هم در ساحل سد طراحی شده است که خودش یک کار مستقل با ارزشی است .

ارزش سد به خاطر تأثیری است که روی کشاورزی دارد و آب صنعتی و آب شرب منطقه را تأمین می کند . مابرای این سد و کانالهای آبرسانی آن 33 میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم. درآمد محصولاتی که از این به بعد دو کشت هم خواهند داشت، چون آب مطمئن دارند، خیلی سریع هزینه‌های سد را جواب می دهد، البته درآمد آن متعلق به مردم است، ما در اقتصاد کشور این را به حساب می‌آوریم .

به هر حال حقیقتآ کار با ارزشی کرده بودند. من صمیمانه از زحماتی که آنها کشیده‌اند، تشکر می‌کنم . این یک حلقه‌ای از زنجیره طولانی سد سازی کشور است . الآن انواع سد در ایران ساخته می‌شود؛ بتنی ، خاکی و انواع سدها که هر کدام به مقتضیات محل ، تفاوتهای اساسی دارند . برای ما الان سد سازی مثل ساختمان سازی معمولی شده است و در این بخش اکنون سرمایه زیادی مصرف می‌کنیم و امیدواریم که در آینده این سدها از ذخائر ماندنی کشور شود ، چون هیچوقت تعطیل نخواهند شد و از این به بعد کشور ما کمتر از خشکسالی و کم آبی دچار شوک می شود.

استحضار دارید که آبهای موجود سطحی و زیرزمینی استان مازندران نزدیک به 9 میلیارد مترمکعب برآورد شده است و دولت، برنامه های مهمی برای مهار و استفاده بهینه از این آبها دارد .خواهش می‌کنم در این زمینه توضیحاتی بفرمائید.

بله در همین سفر یکی از بحثهائی که در مورد سد داشتیم، بررسی کلی آب مازندران و همچنین آب استان گیلان بود. در استان مازندران مجموعآـ همان طور که شما گفتید ـ نزدیک 9 میلیارد متر مکعب آب زیرزمینی و سطحی وجود دارد. با طرحهائی که ما داریم 85 درصد این آبها مهار می شود و نیازی بیش از آن در استان دیده نشده است و اگر نیازی دیده شود، با این طرحها بقیه آبها قابل مهار شدن است .

کار بسیار بزرگ دیگر در همین بخش در استان انجام می شود که جزو طرحهای بسیار مهم ملی کشور ما حساب می شود و تحول بسیار عمده‌ای در دو استان گیلان و مازندران خواهد بود و آن اینکه ما یک کانال سراسری در ارتفاعات جنوب دریای خزر خواهیم ساخت که از آستارا تا ترکمن صحرا امتداد خواهد داشت و در رامسر این دو کانال به هم نزدیک می شوند. در مازندران به نزدیک رامسر می رسند و از گیلان هم از آستارا به نزدیک رامسر می رسد . هزینه این کانال عمدتآ از اعتبارات سد سازی ها و مهار آبها تأمین می‌شود، چون سدهائی که می سازیم و برای هر سدی هم باید کانالهای آبیاری بسازیم، طوری طراحی می شود که آبهای هر سد با سد دیگر در کانالها با هم وصل شوند و یک کانال شوند.

خاصیت این کانال این است که تمام آبهائی که از البرز سرازیر می شود، به نحوی وارد این کانال می شود و هر جا احتیاج داشته باشند از این آب برداشت می کنند و هر جا هم که آب زیادی دارند به این کانال می‌ریزند. در تمام فصول سال آب در کانال و در همه بخشهای آن وجود دارد و معمولاً از این به بعد که این طرح اجرا شد، محصولات دوبار در استان کشت خواهند شد. مثلاً در گیلان سد اسطور که به زودی کار آن شروع می‌شود، آب آن به آب سد سفیدرود اضافه می‌شود و سد شفارود وبه سدهای دیگر هم وصل می شود و تا آستارا یکپارچه می شود و در مازندران هم همین طور است .

من این را یکی از بهترین کارهای آبی، خاکی تصور می کنم که از این به بعد در این دو استان مسئله کم‌آبی یااینکه مثلاً محصول سوخته است و یا اینکه گاهی سیلابها مزارع را ضایع می‌کرد و یا مزارع را باتلاقی می کرد و زه کشاورزان را اذیت می‌کند، اتفاق نمی‌افتد. چون آب زیرزمینی و آبهای سطحی باهم ، توأمان در این طرح دیده شده‌اند و هم زهکشیها انجام می شود و هم کانال کشیها و هم آبرسانیهاانجام می‌گیرد.

درحال حاضر 80 کیلومتر از این کانال را از چالوس به طرف شرق در دست ساخت داریم و بقیه کانالها هم قطعه قطعه ساخته می شوند. بخصوص شرق مازندران که دچار کم آبی است و زمین زیادی دارد،از این طرح بهره زیادی می برد و همچنین غرب گیلان و هرجا که احتیاج به آب داشته باشد.

بخشی از برنامه های سفر حضرتعالی در نوشهر بود و دیداری با پاسداران دریا در شمال کشور داشتید و در جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان مجتمع دانشگاه علوم دریائی شرکت کردید، مطالبی را آنجا مطرح فرمودید که جمهوری اسلامی ایران در دریاها و در بخشهای مختلف فعالیتهای عمده‌ای داشته است و پیشرفتهائی داشته و در لوح تقدیری که دریادار شمخانی به حضرتعالی تقدیم کرد، جمله‌ای نوشته بود و از حضرتعالی به عنوان بنیانگذار تکنولوژیهای نوین دفاعی در دریا نام برده بود؛ من به این عنوان از محضرتان تقاضا می‌کنم که در مورد تحولات و پیشرفتهائی که جمهوری اسلامی ایران در سازه‌های دریائی و دفاع در دریا به دست آورده است، توضیحاتی بفرمائید.

آن برنامه ما اصالتآ برای شرکت  در مراسم جشن فارغ التحصیلی مجتمع دانشگاهی علوم دریائی ارتش و همچنین دانشکده دریائی سپاه بود که مشترکآ فارغ‌التحصیل داشتند و مراسم سردوشی داشتند. در آنجاآقای تیمسار شمخانی مسئله مهمی را مطرح کردند که من خودم قبلاً به این مسئله کمتر توجه داشتم. حالا دیدم که یک کار بسیار باارزشی انجام شده است و به‌خاطر اینکه در شعبه های مختلف بوده است، برآیند و نتیجه کلی آن قابل توجه است . ما در هر بخشی جداگانه برای حضور در دریا در برنامه کارهای مهمی انجام داده‌ایم.

در بخش نفت، به خاطر حفاریهای دریا و سکوسازیها و لوله کشی زیرآب و انتقال گاز و نفت، از دریا به خشکی و ساختن اسکله‌های نفتی و چیزهائی از این قبیل را داشتیم.

در بخش بازرگانی دریائی و دریانوردی بازرگانی، ناوهای نیرومندی با آموزش نیروهای دریانورد سازماندهی کردیم که در ایران پیشرفت مهمی حساب می‌شود. در سواحل، اسکله ها و بندرگاههای فراوانی از چابهار تا خرمشهر و در شمال هم از آستارا تا بندرترکمن ساخته‌ایم . بندرهای صیادی ، چند منظوره و بندرهای تجاری و بندرهای خاص برای نفت و برای معادن و فلزات و چیزهای دیگر از این قبیل ساخته‌ایم. در سازه‌های دریائی واقعآ پیشرفت چشمگیری پیدا کرده‌ایم . در گذشته ایران در مسائل دریا خیلی وابسته بود. رژیم گذشته یک نیروی دریائی قوی درست کرده بود ولی کشتیهای جنگی و چیزهائی خریده بودند که به دیگران وابسته بود. در همه پشتیبانیها و کارها به خارجیها نیازمند بودیم و خارجیها ارزش حضور در دریاها را خیلی خوب می‌دانند و اروپائیها به همین دلیل با امکانات دریائی بر دنیا مسلط شدند. چه به‌طرف آمریکا و چه به طرف چین و شرق با ناوگان دریائی شان دنیا را فتح کردند. آنها دلشان نمی خواهد که این امکانات حضور در دریا در اختیار کشورهای مستقلی مثل ایران قرار گیرد. در این چند سال، ما این مسئله را آرام آرام حل کردیم و الآ در دریای خزر، که هیچوقت حضور نداشتیم، هم کشتی سازی داریم و هم سکوسازی و بنادر متعدد داریم . این نیروی دریائی است که زودتر از دیگران متوجه این ارزش شد که شرایط جدیدی پیش آمده بود و آنها اسمش را نوین گذاشته‌اند و واقعآ هم نو است و کار بسیار مهمی است و من امیدوارم که درآینده از این قدرت دریائی بتوانیم استفاده کنیم و حضورمان را در اقیانوسها و دریاهای دیگر هم بتوانیم نشان دهیم و چون اکنون تکنولوژی و صنعت کار را داریم  . الآن کشتی‌سازی ما واقعآ نیرومند است و کشتی زیادی می سازیم . بندرسازی ماتقریبآ کامل است و سازه‌های دریائی ما هم در حد بسیار خوبی است . زیردریائی داریم می‌سازیم و مسائل دفاعی و دریائی ما مثل،موشکها و نیازهائی را که ما برای دفاع لازم داریم بحمدالله خودمان می‌توانیم بسازیم.

باتوجه به اینکه حضرتعالی با مردم دیداری نداشتید و سفر شما کاری بود، اگر مطلب خاصی برای مردم استان مازندران دارید بفرمائید.

من در این اواخر به مردم خوب مازندران سلام می کنم؛ چون ما برنامه‌های کاری زیادی داریم و معمولاً هر یک هفته‌ای یا ده روز باید سفری برویم و طرحهای زیادی را آماده کرده‌اند و همه هم انتظار دارند که من به آنجا بروم. لذا در این سفرها نوعآ برنامه های مردمی نمی گذاریم، مخصوصآ جاهائی که یک بار رفته‌ایم، دیگر رفتن به آنجا را لازم نمی‌دانیم. مگر جائی باشدکه قبلاً نرفته باشیم و در آنجاها با مردم هم دیداری خواهیم داشت.

           السلام علیکم و رحمة الله و برکاته