خاطرات روزانه / آیت‌الله هاشمی رفسنجانی/ سال 1374 / کتاب «مرد بحران ها»
یکشنبه 20 فروردین 1374 | 8 ذیقعده 1415 9 آوریل 1995
برای شروع طرح کمربند سبز که اطراف شهر، به کمک [سازمان حفاظت] محیط زیست و شهرداری انجام می‌شود، به بیرون اهواز رفتیم. با غرس نهال زیتون و نخل، کار را آغاز کردم. در بودجه، اعتباری برای پنج طرح در پنج شهر بزرگ دیده شده است. در مسیر از کنار پادگان بسیار وسیع ارتش که زمین زیادی از شهر را دارد، گذشتیم. قبلاً بیرون شهر بوده و اکنون جزو شهر است؛ زیادی است.
سپس به پادگان لشکر 7 ولیعصر سپاه، برای شرکت در صبحگاه مشترک رفتیم. سان دیدم و مراسم انجام شد. صحبت کردم و با تحلیلی از دوران دفاع و امید دادن به آینده و بیثمر بودن تحریم آمریکا، بر ادامه راه تأکید نمودم.[1]
به سوی سوسنگرد پرواز کردیم. از فضا، زمین‌هایی را که سیل اخیر آسیب زده، دیدیم. هنوز در نقاطی آب وجود دارد. در مسیر کرخه، توضیحاتی از سوی [آقای مقیمی]، استاندار شنیدیم. استقبال مردم دشتآزادگان هم حیرت‌انگیز بود. عرب‌اند و بسیار پُرشور و حامی. عشایر هر یک با پرچم خاص خود شرکت کرده بودند. علمها مانع دید مردم می‌شد. به خاطر اهمیت حضور پرچم، مایل نبودند آنها را جمع کنند. سرودی دل‌انگیز، همراه هوسه اجرا شد. [آقای شیخ علی طرفی]، امام جمعه و [جاسم جادری]، نماینده شهر، خوب صحبت کردند؛ با اینکه نماینده، وابسته به جریان تندرو و اهل انتقاد است، اینجا جز تمجید، چیزی برای گفتن نداشت. من هم در سخنرانی توجه زیادی به منطقه نشان دادم[2]. با تکیه براهمیت سد کرخه که منطقه را پوشش می‌دهد و اجتماع و وفاداری اعراب را به رخ کشورهای عربی کشیدم.
بلافاصله به سوی دزفول پرواز کردیم. آقای میرزاده، [معاون اجرایی رئیس جمهور]، برای افتتاح پروژه گازرسانی شهر رفت. در مسیر، آقای فروزش، [وزیر جهادسازندگی]، طرح تثبیت شن‌های روان را نشان داد که بخشی از آنها را تبدیل به مزارع صیفیکاری کرده‌اند. در دزفول، استقبال خیابانی داشتند. چند کیلومتر خیابان‌ها، با شور و احساسات فراوان، مملو از جمعیت بود، ولی ورزشگاه پُر نشده بود و خیلی طول کشید تا مردم برسند. بعد از خیرمقدم [آقای علیرضا صدرا]، نماینده و [آقای نوامام]، امام جمعه موقت و آقای [غلامرضا] فروزش و اجرای سرودی که به خاطر اشکال سیستم صوتی، خوب اجرا نشد، من صحبت کردم و از مقاومت‌های جانانه مردم دزفول، به خاطر انقلاب در جریان موشک باران و گلولهباران در جنگ با 175 موشک و سه هزار گلوله توپ، تمجید نمودم.[3]
سپس برای افتتاح سردخانه پنجهزار تُنی رفتیم. آقای [یحیی] آل‌اسحاق، [وزیر بازرگانی]، گزارش داد و من صحبت کردم.[4] از بیمارستان در حال احداث بازدید داشتیم. برای تأمین تجهیزات استمداد کردند. ناهار را در پایگاه هوایی دزفول خوردیم. فرمانده جدید پایگاه، نیازها را مطرح کرد. بعد از کمی استراحت، به محل سد کرخه پرواز کردیم. آقای حجتی، مجری طرح، گزارش داد؛ پیمانکار سپاه پاسداران است. خصوصی گفت، مدیریت سپاه دچار ضعف است. با انجام انفجاری، ساخت سد آغاز شد. از کانال‌های عظیم انحراف رودخانه بازدید کردیم؛ خیلی عظیم است. در ساخت دیوارهای آب‌بند، دچار مشکل شده‌اند و از یوگسلاوی استمداد خواسته‌اند.
به اندیشمک پرواز کردیم. آنجا هم اجتماع خیلی پُرشور و عظیمی داشتند. بعد از اجرای سرود بانشاط، خیرمقدم [آقای موسوی]، امامجمعه و [سید جاسم ساعدی]، نماینده، سخنرانی کردم[5] و به طرف شوش پرواز نمودیم. چون قرار بود در اهواز ، ساعت هفت و نیم، برنامه پخش مستقیم دربارة سدهای خوزستان داشته باشیم، صحبت را کوتاه کردم. در شوش هم مردم با استقبال وسیع، روی دست دیگران زده بودند. دختربچه شهیدی خیرمقدم جالبی گفت[6]. گفتم از رادیو پخش شود. آن قدر پُرشور بودند که صحبت را مشکل کرده بود؛ مثل آبادان. شاعری روحانی، شعری خواند و درخواست کرد که ریاستجمهوری مادام‌العمر به من بدهند. گفتم از این حرف‌ها نزنند. امام جمعه هم خیرمقدمی پُر از وصف و مدح گفت. صحبت کوتاهی کردم.[7]
فوراً به اهواز پرواز کردیم. با تأخیر رسیدیم. برنامه پخش مستقیم تلویزیونی شروع شد. آقایان زنگنه، [وزیر نیرو]، فروزش،[وزیر جهادسازندگی]، رضایی،[فرماندهکلسپاه]، کلانتری،[وزیر کشاورزی]، حجتی، بیطرف و... صحبت کردند و سدهای کارون 3 و 4، کرخه و مارون و طرح نیشکر را توضیح دادند. در جریان گزارش‌ها، من سئوالاتی مطرح می‌کردم و در آخر هم چند دقیقه‌ای صحبت کردم.[8]
سپس رفتیم و از کارخانه‌های فولاد گروه ملی و کاویان و مجتمع فولاد بازدید کردیم. اجرای پل ششم اهواز و کارخانه 700 هزارتُنی فولاد اسفنجی را شروع کردند. تا ساعت دوازده شب طول کشید. با بدرقه رسمی به تهران پرواز کردیم.[9] شام را در راه خوردیم.
[1] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «حضور مستحکم نیروهای مسلح ما در دوران دفاع مقدس، در مقابل دشمنان انقلاب و اسلام، موجب سربلندی و افتخار ملت ایران است. امروز بعد از خاموش شدن آتش جنگ، مشعلهای فروزان سازندگی و عمران سراسر کشور را فرا گرفته است و در همه جای کشور، آثار توسعه دیده می‌شود و ایران اسلامی در همه ابعاد، روز به روز در حال آبادتر و نیرومندتر شدن است؛ به همین دلیل است که خشم آمریکا نسبت به ما زیاد می‌شود. طرحهای بزرگ در کشور، به دست نیروهای متعهد داخلی اجرا می‌شود. هر روزی که بر ملت ما می‌گذرد، افقهای روشنتری دیده می‌شود و رشته‌های وابستگی کشور به خارج، روز به روز قطع و روحیه اتکا به خودمان افزونتر می‌شود و این برای آمریکا بسیارسخت است. ملت ایران، ملتی عظیم و سازنده می‌باشد و در دو میدان دفاع و سازندگی، عظمت خود را نشان داده‌اند. در زمانی که با هلیکوپتر از کنار اروندرود عبور می‌کردم، جزیره ام‌الرصاص را مشاهده نمودم که کاملاً خالی از سکنه بود و مثل این بود که خاک مرده در سراسر جزیره فاو و عراق ریخته است؛ در صورتیکه سمت ایران، هر چه بود، تلاش و سازندگی و حیات بود و در عین حال، ما هوشیاری دوران غیرجنگ را داریم و هماکنون ساخت سلاح و نیازهای مختلف تدارکات نیروهای مسلح، بهتر از همیشه تاریخ ایران و همه کشورهای منطقه در جریان است. نیروهای مسلح، در حال حاضر نیرومندتر از گذشته در صحنه هستند و تمام نیازهای خود را در داخل تولید می‌کنند و ملت ما ارزش این کار بزرگ را فراموش نخواهد کرد. خوشبختانه شما از یک فرماندهی هوشیار، جبههدیده، مجتهد و آگاه به زمان برخوردار هستید و این امتیاز بزرگی برای نیروهای مسلح می‌باشد و وجود چنین فرماندهی منحصر به فرد است.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌هایÃ Äسال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[2] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «مردم و عشایر دشتآزادگان به جای تضعیف در برابر بعثیون، تقویت شدند و توانستند دشمن را از سرزمین خود بیرون کنند. من از رسانه‌های کشورهای عربی، انتظار دارم این اجتماع را برای مردم خود نشان دهند تا شاهد همبستگی ملت ایران تحت لوای اسلام باشند. من به شما مردم دشت آزادگان اطمینان می‌دهم، با برنامه‌ای که دولت در دست اجرا دارد، دشت آزادگان به یکی از نقاط مرفه کشور تبدیل خواهد شد. عملیات اجرایی سد کرخه شروع شده است، با اتمام عملیات اجرایی این سد و زیرکشت رفتن 200 هزارهکتار اراضی کشاورزی، این منطقه، صاحب بزرگترین کشت و صنعت خواهد شد. امیدورام با اقداماتی که در دست اقدام است، مشکلات اهالی روستاهای مناطق مرزی حل شود و آنها از موقعیت خوبی برخوردار شوند.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[3] - آقای هاشمی، از دزفول به عنوان یک قطب علوم فرهنگی و اقتصادی یاد کرد و این منطقه را یکی از منابع مهم تأمین نیازهای غذایی کشور دانست و از آنجایی که غنی‌ترین رودخانه کشور از میان این شهرستان می‌گذرد و با توجه به کارهای در دست اجرا، اظهار امیدواری کرد که دزفول باز هم بارورتر از گذشته شود. ایشان با اشاره به سابقه تاریخی و مذهبی دزفول، از شیخ مرتضی انصاری، به عنوان فرزند و پدر دزفول یاد کرد وگفت: «روزی نیست که اندیشه‌های ارزشمند این مرد روحانی و خدایی، مورد استفاده روحانیون قرار نگیرد.» آقای هاشمی، همچنین مقاومت مردم دزفول در طول دوران دفاع مقدس را سند افتخاری در تاریخ منطقه خوزستان، ایران و اسلام ذکر کرد و افزود: «در آن زمان، هر کجا بحثی در مورد جنگ و مقاومت می‌شد، اگر نامی از دزفول و مردمش برده نمی‌شد، سخن ناقص بود. صبرو مقاومت شما مردم، بهترین گواه تاریخ است و دشمن بعثی، بهقدری از مقاومت شما مردم عصبانی بود که عمده موشکهای خود را در دزفول بهکار برد.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[4] - در بخشی از این سخنرانی امده است: «این حرکت سازندگی، تا تأمین کامل نیازهای جامعه ادامه خواهد داشت؛ به ویژه در شهرستان دزفول، این حرکت باید آهنگ سریعتری داشته باشد. مردم قهرمان و مقاوم دزفول، حق بزرگی بر گردن ما دارند و ما خواسته‌های آنان را تأمین خواهیم کرد.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[5] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «بنده به عنوان مسئول جنگ، بارها در اندیمشک بوده و از مشکلات شما بسیار متأثر بودم. شاهد بودم که شما احساس امنیت نمی‌کردید. شما مرکزی بودید، برای حمایت و پشتوانه انقلاب و جنگ. در اینجا مشکلات حمل ونقل، بر دوش شما مردم اندیمشک سنگینی می‌کرد. آن دوره گذشت و دوره سازندگی بهسرعت و با کمک مردم و مسئولین در حال شکل گرفتن است و خوشبختانه شهرستان شما از هرÃ Äجهت، شامل این طرحهاست. شما میزبان بزرگترین سد مخزنی خاورمیانه هستید. سدهای مهم کشور، از جمله سدکرخه، توسط کارشناسان و مهندسان کشورمان ساخته می‌شود.آمریکا با این تبلیغات، چه فکری کرده است؟ قصد دارد ایران را تحریم کند؟ کشوری که تمام نیازها را خود برطرف می‌کند، چگونه می‌توان آنرا تحریم کرد؟ این یک خیال واهی است. خوزستان یک مرکزی برای استقلال کشور است. در استان خوزستان، ما همه چیز داریم؛ نفت، گاز و زمین حاصلخیز و از همه مهمتر مردمی دلاور و مبتکر و ایثارگر که گوش به فرمان دولت و فرامین رهبری هستند. خواسته‌های مردم دلاور اندیمشک بزودی برطرف خواهد شد و این منطقه شاهد شکوفایی خواهد بود.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[6] - متن خیرمقدم که یکی از فرزندان شاهد شوش، با صدای دلنشین خواند، چنین بود: «امروز شهر شهیدان گمنام، از عطر عاطفه‌ها و محبت سرشار است. بهاران امسال ما، با موکب سبز شما به سرزمین دانیال نبی و دعبل خزاعی، یعنی شهر پیر تاریخ، خوشگام نهاده است. پس به شوش دانیال خوش آمدید. امروز تبرک رمز یازهرا (س)، رایحه خوش فتح المبین را با مدال بوسه مرشد پیر بر بازوی شهیدانمان ارمغان آورده است. این دیار مطهر، با قداست پیامبرش و ایثار شهیدان، آزادگان و جانبازانش، همراه دریای جاری شده رزمندگان میهن اسلامی، هرگز به دشمن، رخصت ورود به شوش را نداد، مگر با لباس اسیران جنگی. این دیار مذهبی، باستانی، عشایری و مرزی با میراث 8000 سال تمدن ایرانزمین، در انتظار تجدید حیات خویش به دست توانای شما و دولتمردان دلسوز و متعهد، دیدة امید دوخته؛ برای آنروز زیبا و عظمت ارزشهای والای ما صلوات.»
[7] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «این صحنه افتخارآمیز و شکوهمند، برای همیشه در خاطره ما خواهد ماند. شما مردم شوش از موقعیت ویژه‌ای برخوردارید که در ایران ما، کمتر شهری وجود دارد که این ویژگی‌های مثبت را در خودش جمع کرده باشد. مفاخر و آثار مذهبی و تاریخی منطقه شوش، در هیچ یک از نقاط ایران نیست. مقبره دانیالنبی (ع)، پیغمبربزرگ و آثار باستانی منطقه و همچنین گرامیداشت پیروزی رزمندگان اسلام در عملیات فتح المبین، از جمله افتخارات این منطقه است. آبادانی این شهرستان در آینده نزدیک، موجب رونق اقتصادی منطقه خواهد شد.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[8] - در این برنامه که به طور مستقیم از شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی پخش می‌شد، آقای هاشمی گفت: «هیچ راهی برای عظمت و استقلال مملکت، همانند کارهای زیربنایی و اساسی نیست و در این راستا مهار آبهای کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. خوزستان همیشه با مشکل سیل مواجه است؛ خساراتی به مردم وارد می‌شود؛ اجرای این طرحها این مشکل را حل خواهد کرد. در حال حاضر بیش از 25 میلیارد متر مکعب آبی که به هدر می‌رفته، برای اولین بار در کشور، در حال مهار شدن است.» ایشان در مورد اجرای طرح عظیم نیشکر در استان خوزستان گفت: «این طرح بسیارمهم و سودآور است و چهره منطقه را به کلی دگرگون خواهد ساخت؛ با کشت نیشکر در84 هزارهکتار از اراضی، 500 میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی و ایجاد 50 هزار شغل مستقیم و غیر مستقیم، تولید محصولات شکر و چوب و خوراک دام واقعاً سازنده است.» آقای هاشمی، از دستاندرکاران طرح سدسازی و دیگر پروژه‌های ملی، خواست تمام تلاش خود را در اجرای این طرحها بهکارگیرند که دولت نیز از آنها حمایت و پشتیبانی می‌کند.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، مصاحبه‌های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[9] - آقای هاشمی، پس از ورود به تهران، در گفتوگو با خبرنگاران صدا وسیما و خبرگزاری جمهوری اسلامی اظهار داشت: «صحنه‌های کمنظیر استقبالمردم از مسئولان نظام را از اول انقلاب تاکنون شاهد بودیم. شما در تهران، شاهد حضور مردم در روزهای معین هستید. ساعتها راهپیمایی در خیابان، زیرباران، برف، آفتاب، اما سفر مسئولان ارشد به شهرستانها، یک حادثه تاریخی است که برای آنها بهطور طبیعی جاذبه بیشتری دارد. این از هوشیاری و وفاداری مردم است. مردم می‌فهمند که نظام برای آنها خدمتکرده است. این خدمت در مناطق دوردست خیلیمشهود است؛ برای مردم خیلیکارشده، کارهای عمرانی،آب، برق، گاز،کشاورزی و هر چیز که مایه حرکت است.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، مصاحبه‌های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.