تفسیر آیات قرآن کریم – سوره قصص – آیه 87 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلَا یَصُدُّنَّکَ عَنْ آیَاتِ اللَّهِ بَعْدَ إِذْ أُنزلَتْ إِلَیْکَ وَادْعُ إِلَی رَبِّکَ وَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِینَ

و مبادا آنان تو را از [ابلاغ] آیات خدا بعد از آن که به سویت نازل شد، بازدارند و به سوی پروردگارت دعوت کن و هرگز از مشرکان مباش.

1 - کفرپیشگان صدراسلام، در صدد بازداشتن پیامبر(ص) از انجام رسالت خویش بودند.

و لایصدّنّک عن ءایـت اللّه بعد إذ أُنزلت إلیک

«صدّ» (مصدر «لایصدّنّک») به معنای بازداشتن است و ضمیر فاعل در «لایصدّنّک» به کافران بازمی گردد; یعنی، مبادا کافران تو را از ابلاغ آیات خدا به مردم بازدارند.

2 - پیامبر(ص)، موظف به ابلاغ بی درنگ آیات الهی بر مردم به محض دریافت آن

و لایصدّنّک عن ءایـت اللّه بعد إذ أُنزلت إلیک

قید «بعد إذ أُنزلت إلیک» به معنای «بعد وقت الإنزال» است; یعنی، همین که نزول آیات بر تو پایان یافت، بی هیچ تأخیر باید آن را به مردم ابلاغ کنی و مبادا کافران تو را از این کار بازدارند و باعث تأخیر در تلاوت آن شوند.

3 - قرآن، کتابی نازل شده از جانب خداوند بر پیامبر(ص)

عن ءایـت اللّه بعد إذ أُنزلت إلیک

4 - کوتاهی در ابلاغ رسالت الهی و عقب نشینی از آرمان های دینی، موجب تقویت جبهه کفر و نوعی پشتیبانی از مواضع کفرپیشگان است.

فلاتکوننّ ظهیرًا للکـفرین .و لایصدّنّک عن ءایـت اللّه

توصیه خداوند به دست برنداشتن از ابلاغ آیات الهی، پس از هشدار از هرگونه پشتیبانی از کافران، می تواند به این حقیقت اشاره داشته باشد که ترک ابلاغ رسالت الهی، نوعی تقویت و پشتیبانی از آنان به شمار می رود.

5 - آیه، نامی است نهاده شده از جانب خدا بر بندهای عبارات قرآن.

و لایصدّنّک عن ءایـت اللّه

مراد از «آیات اللّه» آیات قرآن است و «آیه» برای هر جمله مستقلی گفته می شود که با سجع ویژه ای از جمله دیگر جدا می گردد.

6 - پیامبر(ص)، وظیفه دار فراخواندن مردم به سوی پروردگار یگانه

و ادع إلی ربّک

7 - رها ساختن تعالیم قرآن و کناره گیری از فراخواندن مردم به سوی آنها، زمینه ساز قرار گرفتن در صف کافران است.

لایصدّنّک عن ءایـت اللّه ... و ادع إلی ربّک و لاتکوننّ من المشرکین

گفتنی است که از صدر و ذیل آیه شریفه; یعنی، ارتباط میان موضوع جدا شدن از صف مشرکان و موضوع ابلاغ رسالت الهی و دعوت به توحید، برداشت یاد شده به دست می آید.

8 - تشکیل جبهه توحید، جدا ساختن خویش از صف مشرکان و پرهیز از درآمیختن با آنان، سفارش دیگر خداوند به پیامبر(ص)

و ادع إلی ربّک و لاتکوننّ من المشرکین

آیه

منشأ نامگذاری آیه 5

اسلام

تاریخ صدراسلام 1

تبری

تبری از مشرکان 8

تبلیغ

آثار سستی در تبلیغ 4

توحید

دعوت به توحید 6

خدا

توصیه های خدا 8

قرآن

آثار اعراض از قرآن 7; اجتناب از دعوت به قرآن 7; تلاوت قرآن 2; وحیانیت قرآن 3

کافران

دشمنی کافران صدراسلام 1; زمینه حمایت کافران 4

کفر

زمینه کفر 7; عوامل تقویت کفر 4

محمد(ص)

تبلیغ محمد(ص) 2; توصیه به محمد(ص) 8; دشمنان محمد(ص) 1; رسالت محمد(ص) 2، 6; ممانعت از رسالت محمد(ص) 1; نزول قرآن بر محمد(ص) 3