تفسیر آیات قرآن کریم – سوره حج – آیه21- کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلَهُم مَّقَامِعُ مِنْ حَدیدٍ

و برای آنان سرکوب هایی است از آهنی [ویژه].

1 - گرزهای آهنین، یکی دیگر از ابزار شکنجه اهل دوزخ

و لهم مقـمع من حدید

2 - شرک پیشگان منکر ربوبیت خدا، سزاوار گرزهای آهنین در دوزخ

و لهم مقـمع من حدید

«مقمعة» (مفرد «مقامع») به معنای گرز است. پس «مقامع من حدید»; یعنی، گرزهای آهنین.

3 - وجود آهن در دوزخ و کاربرد آن در عذاب دوزخیان

و لهم مقـمع من حدید 

4 - «قال رسول الله (ص) فی قوله : «و لهم مقامع من حدید» لو وضع مقمع من حدید فی الارض ثم اجتمع علیه الثقلان ما اقلوه من الارض ؛

رسول خدا (ص) در باره سخن خداوند «و لهم مقامع من حدید » فرمود: اگر یک گرز از گرز های آهنین (جهنم) بر زمین گذاشته شود سپس جن و  انس جمع شوند نتوانند آن را از زمین بردارند »(1)

جهنمیان

ابزار عذاب جهنمیان 1

جهنم

آهن جهنم 3; ابزار عذاب در جهنم 2; عذابهای جهنم 1، 3; گرزهای آهنین جهنم 1، 2

خدا

کیفر مکذبان ربوبیت خدا 2; مکذبان ربوبیت خدا در جهنم 2

روایت 4

عذاب

ابزار عذاب 3

مشرکان

کیفر اخروی مشرکان 2; مشرکان در جهنم 2

_________________________________________________________________________________

1- مجمع البیان , ذیل آیه 21؛ بحار الانوار , ج8, ص252.

.