تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الشوری – آیه21 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَمْ لَهُمْ شُرَکَاء شَرَعُوا لَهُم مِّنَ الدِّینِ مَا لَمْ یَأْذَن بهِ اللَّهُ وَلَوْلَا کَلِمَةُ الْفَصْلِ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَإِنَّ الظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ

 

آیا آنان شریکانی دارند که برایشان دینی که خدا به آن اذن نداده است تشریع کرده اند؟ و اگر نبود آن سخن قاطع [که قضاوت و کیفر در قیامت خواهد بود] میان آنان حکم می شد [و نابود می گشتند] و بی شک ظالمان اند که عذابی دردآور دارند.

 

1 - هیچ دیانتی در برابر دین الهی، رسمیت واعتبار ندارد.

 

أم لهم شرکـؤا شرعوا لهم من الدین ما لم یأذن به اللّه

 

2 - حق تشریع و قانون گذاری و نظام بخشی به باورها، تنها از آن خداوند است.

 

من الدین ما لم یأذن به اللّه

 

3 - شرک، فاقد هر گونه اعتبار و مشروعیت است.

 

أم لهم شرکـؤا شرعوا لهم من الدین

 

4 - آیین شرک، اندیشه ای دنیامدار و فاقد گرایش به آخرت

 

من کان یرید حرث الدنیا ... أم لهم شرکـؤا

 

5 - بدعت در دین و تشریع قوانین خارج از اذن خدا، شرک به او است.

 

أم لهم شرکـؤا شرعوا لهم من الدین ما لم یأذن به اللّه

 

6 - حق تشریع و قانون گذاری، قابل تفویض از سوی خداوند

 

شرعوا لهم من الدین ما لم یأذن به اللّه

از مفهوم «ما لم یأذن به اللّه» مطلب بالا استفاده می شود.

 

7 - داوری درباره مشرکان و عذاب آنان، براساس سنت امهال تا قیامت به تأخیر افتاده است.

 

و لولا کلمة الفصل لقضی بینهم

 

8 - دنیامداری، شرک، بدعت در دین، ظلم و سیاه کاری است.

 

أم لهم شرکـؤا ... و إنّ الظـلمین لهم عذاب ألیم

 

9 - ظالمان و سیه کاران، مستحق عذاب دردناک آخرت اند.

 

و إنّ الظـلمین لهم عذاب ألیم

 

10 - قیامت، «کلمه فصل» الهی و صحنه نهایی جداسازی حق و باطل

 

الذین یمارون فی الساعة ... و ما له فی الأخرة من نصیب ... و لولا کلمة الفصل لقضی بینهم و إنّ الظـلمین لهم عذاب ألیم

از آن جا که محور این چند آیه، مسأله ایمان به قیامت و محاسبه آن در معادلات رفتاری و اعتقادی است، عنوان «کلمة الفصل» بر این معنا منطبق است; یعنی، اگر قیامتی نبود می بایست دنیامداران در همین دنیا به کیفر کفرشان می رسیدند; ولی چون قیامت هست، عذاب دردناک آنان به آخرت وانهاده شده است.

ادیان آسمانی:

حجیت ادیان آسمانی 1

باطل:

تشخیص باطل 10

بدعت:

حقیقت بدعت 5; ظلم بدعت 8; گمراهی بدعت 8

حق:

تشخیص حق 10

حقوق:

تفویض حق تشریع 6; حق تشریع 2

خدا:

اختصاصات خدا 2; سنتهای خدا 7; قضاوت خدا 7

دنیاطلبی:

ظلم دنیاطلبی 8; گمراهی دنیاطلبی 8

دین:

منشأ تشریع دین 2

سنتهای خدا:

سنت مهلت 7

شرک:

بی منطقی شرک 3; حقیقت شرک 4; دنیاطلبی در شرک 4; شرک و آخرت طلبی 4; ظلم شرک 8; گمراهی شرک 8; موارد شرک 5

ظالمان:

عذاب اخروی ظالمان 9

عذاب:

اهل عذاب 9; عذاب دردناک 9; مراتب عذاب 9

قیامت:

ظهور حقایق در قیامت 10; ویژگیهای قیامت 10

مشرکان:

تأخیر عذاب مشرکان 7; مهلت به مشرکان 7