تفسیر آیات قرآن کریم – سوره توبه – آیه ۸۶ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَإِذَآ أُنزلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُواْ باللّهِ وَجَاهِدُواْ مَعَ رَسُولِهِ اسْتَأْذَنَکَ أُوْلُواْ الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَقَالُواْ ذَرْنَا نَکُن مَّعَ الْقَاعِدینَ

و چون سوره ای نازل شود که به خدا ایمان بیاورید و همراه پیامبرش جهاد کنید ثروتمندانشان از تو اذن می خواهند و می گویند: ما را واگذار تا با وانشستگانِ [از جهاد ]باشیم.

 

1 ـ «سوره» عنوانی انتخاب شده از سوی خداوند و شناخته شده در عصر پیامبر (ص)

و إذا أنزلت سورة

 

2 ـ ایمان به خدا، مستلزم جهاد و مبارزه در راه تحقق ارزشهای الهی

ءامنوا باللّه و جهدوا

 

3 ـ زمام امور جنگ و اجازه حضور و عدم حضور در آن، در اختیار پیامبر اکرم (ص) و از شؤون آن حضرت

جهدوا مع رسوله استئذنک

 

4 ـ زمام امور جنگ و اجازه حضور و عدم حضور در آن، در اختیار رهبر جامعه اسلامی و از شؤون اوست.

جهدوا مع رسوله استئذنک

 

5 ـ رخصت خواستن منافقان توانگر از پیامبر (ص) برای شرکت نکردن در جنگ، به مجرد فرمان الهی به جهاد

أن ءامنوا باللّه و جهدوا مع رسوله استئذنک

 

6 ـ حضور پیامبر (ص) در صحنه های نبرد پیشاپیش مؤمنان و در کنار آنان

جهدوا مع رسوله

 

7 ـ وجود افراد ثروتمند و متمکن در میان منافقان عصر پیامبر (ص)

استئذنک أولوا الطول منهم

 

8 ـ تمکن و ثروت، زمینه عافیت طلبی منافقان و گریز آنان از جهاد

استئذنک أولوا الطول منهم

 

9 ـ ثروت فراوان، زمینه گرایش انسان به عافیت طلبی و موجب تن دادن به ذلت و خواری و ترک فریضه جهاد

و إذا أنزلت سورة ... و جهدوا مع رسوله استئذنک أولوا الطول منهم

 

10 ـ گریز از جهاد با وجود داشتن قدرت و تمکن، نشانه نفاق است.

استئذنک أولوا الطول منهم

 

11 ـ ترجیح داشتن ترک پیکار (همنشینی با افراد عاجز و ناتوان) بر عزّت جهاد و همراهی با پیامبر (ص) در نظر منافقان توانگر و ثروتمند

و قالوا ذرنا نکن مع القعدین

 

12 ـ تن دادن توانگران منافق به ذلت و خواری، برای شرکت نکردن در جهاد

و قالوا ذرنا نکن مع القعدین

اسلام:

تاریخ صدر اسلام 5

ایمان:

آثار ایمان به خدا 2

تکلیف:

عوامل ترک تکلیف 9

ثروت:

آثار ثروت 8، 9

جنگ:

جنگ احکام 4; اذن ترک جنگ 4; اذن جنگ 4

جهاد:

اذن ترک جهاد 3، 5; اذن جهاد 3; تخلف از جهاد 10; زمینه تخلف از جهاد 8; زمینه جهاد 2; عوامل تخلف از جهاد 9

ذلت:

عوامل ذلت 9

رهبران دینی:

محدوده اختیارات رهبران دینی 4

رهبری:

شؤون رهبری 4

سوره:

اصطلاح سوره 1; انتخاب عنوان سوره 1; سوره در صدر اسلام 1

عافیت طلبی:

زمینه عافیت طلبی 8، 9

محمّد (ص):

پیشگامی محمّد (ص) 6; جهاد محمّد (ص) 6; حضور محمّد (ص) در جهاد 6; شؤون محمّد (ص) 3; محدوده اختیارات محمّد (ص) 3; محمّد (ص) و مؤمنان 6

منافقان:

استیذان منافقان از محمّد (ص) 5; بینش منافقان صدر اسلام 11; ثروت منافقان 8; ذلت منافقان 12; عافیت طلبی منافقان 8; منافقان ثروتمند 5، 7، 11; منافقان صدر اسلام 7; منافقان و جهاد 8، 11، 12; منافقان و محمّد (ص) 5، 11

نفاق:

نشانه های نفاق 10