تفسیر آیات قرآن کریم – سوره توبه – آیه ۵۲ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بنَا إِلاَّ إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بکُمْ أَن یُصِیبَکُمُ اللّهُ بعَذَابٍ مِّنْ عِندهِ أَوْ بأَیْدینَا فَتَرَبَّصُواْ إِنَّا مَعَکُم مُّتَرَبِّصُونَ

بگو: آیا شما درباره ما جز یکی از دو خوبی (پیروزی یا شهادت) را انتظار می برید؟ ولی ما درباره شما انتظار داریم که خدا از جانب خود یا به دست ما عذابی بر شما وارد سازد. پس منتظر باشید که ما هم با شما منتظریم.

 

1 ـ مؤمنان راستین، پیروزی با شهادت را ـ که در جنگ نصیبشان شود ـ خیر و نیک می شمارند.

قل هل تربصون بنا إلا إحدی الحسنیین

 

2 ـ ارزشها و ملاکهای ارزش گذاری در بینش مؤمنان و منافقان، متفاوت است.

إن تصبک مصیبة یقولوا قد أخذنا أمرنا من قبل ... قل لن یصیبنا إلا ما کتب اللّه لنا ... قل هل تربصون بنا إلا إحدی الحسنیین

 

3 ـ مؤمنان صدر اسلام در انتظار هلاکت منافقان به عذاب الهی یا به دست اهل ایمان بودند.

و نحن نتربص بکم أن یصیبکم اللّه بعذاب من عنده أو بأیدینا

 

4 ـ مؤمنان صدر اسلام در انتظار دستور الهی، برای جنگ با منافقان و از میان برداشتن جریان نفاق

و نحن نتربص بکم ... بعذاب من عنده أو بأیدینا

 

5 ـ نیرو و قدرت مؤمنان، وسیله تحقق اراده الهی در نابودی و عذاب منافقان

أن یصیبکم اللّه بعذاب من عنده أو بأیدینا

 

6 ـ منافقان، در معرض گرفتار شدن به عذاب الهی

و نحن نتربص بکم أن یصیبکم اللّه بعذاب من عنده

 

7 ـ در بینش مؤمنان جریان همه امور، تحت اراده و مشیّت الهی است.

نحن نتربص بکم أن یصیبکم اللّه بعذاب من عنده أو بأیدینا

 

8 ـ منافقان متخلف از جنگ، مستحق و سزاوار مرگ

نحن نتربص بکم ... بعذاب من عنده أو بأیدینا

 

9 ـ اطمینان مؤمنان صدر اسلام به سرنوشت نیک خویش و هلاکت و نابودی منافقان

نحن نتربص بکم ... بعذاب من عنده أو بأیدینا فتربصوا إنا معکم متربصون

 

10 ـ «عن ابی جعفر (ع) (فی قوله عزوجل): « هل تربصون بنا إلا إحدی الحسنیین» قال: اما موت فی طاعة اللّه و ادراک ظهور امام ... ;(1)

از امام باقر (ع) روایت شده که درباره سخن خداوند عز و جل: «إحد الحسنیین» فرمود: یا مرگ در راه خدا یا درک ظهور امام ... ».

احدی الحسنیین:

مراد از احدی الحسنیین 10

ارزشگذاری:

ملاک ارزشگذاری 2

ارزشها:

ملاک ارزشها 2

پیروزی:

اهمیّت پیروزی 10

توحید:

توحید افعالی 7

جنگ:

جنگ با منافقان 4

جهاد:

کیفر متخلفان از جهاد 8

جهان بینی:

جهان بینی توحیدی 7

خدا:

اراده خدا 7; زمینه تحقق اراده خدا 5; عذابهای خدا 3، 6; مشیّت خدا 7

روایت: 10

شهادت:

اهمیّت شهادت 10

کارگزاران خدا: 5

مؤمنان:

اطمینان مؤمنان صدر اسلام 9; انتظارات مؤمنان صدر اسلام 3، 4; عقیده مؤمنان 1، 2، 7; فرجام مؤمنان صدر اسلام 9; قدرت مؤمنان 5; مؤمنان و اراده خدا 7; مؤمنان و پیروزی 1; مؤمنان و شهادت 1; مؤمنان و مشیّت خدا 7; مؤمنان و منافقان 3; مؤمنان و منافقان صدر اسلام 4

مرگ:

مستحقان مرگ 8

منافقان:

بینش منافقان 2; زمینه عذاب منافقان 5; زمینه هلاکت منافقان 5; عذاب منافقان 6; فرجام منافقان 9; کیفر منافقان متخلف 8; ملاکهای ارزشگذاری منافقان 2; هلاکت منافقان 3، 9

 

پی نوشت ها :

1. کافی، ج 8، ص 286، ح 431; نورالثقلین، ج 2، ص 225، ح 178.