تفسیر آیات قرآن کریم – سوره ابراهیم – آیه ۵۲ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

هَـذَا بَلاَغٌ لِّلنَّاس وَلِیُنذَرُواْ بهِ وَلِیَعْلَمُواْ أَنَّمَا هُوَ إِلَـهٌ وَاحِدٌ وَلِیَذَّکَّرَ أُوْلُواْ الأَلْبَاب

این ابلاغی است برای مردم و برای این که به وسیله آن هشدار داده شوند و برای این که بدانند او معبودی یگانه است و برای این که خردمندان هشیار گردند.

 

1- قرآن، ابلاغ پیام خداوند به مردم است.

هـذا بلـغ للناس

مفسّران درباره مشارالیه «هـذا» سه احتمال ذکر کرده اند: آیات اخیر که درباره وضعیت بد دوزخیان است; آیات همین سوره; قرآن کریم. برداشت فوق مبتنی بر احتمال سوم است.

 

2- قرآن، کتاب جهانی و قابل فهم برای همه مردم

هـذا بلـغ للناس

 

3- قرآن، وسیله انذار و اخطار به تمامی انسانها

هـذا بلـغ للناس و لینذروا به

 

4- انسان منهای ایمان، مواجه با خطرها، آسیبها و دشواریهای علاج ناپذیر است.*

هـذا بلـغ للناس و لینذروا به

از اینکه خداوند، قرآن را وسیله انذار و اخطار قرار داد به دست می آید که بر سر راه انسانها خطرها و آسیبهای بسیاری وجود دارد که قرآن به آنان اخطار و انذار می کند و اگر انسان از رهنمودهای قرآن بهره نگیرد و به آن ایمان نیاورد گرفتار آنها خواهد شد.

 

5- قرآن، مایه نجات آدمی از خطرها، آسیبها و دشواریهای موجود بر سر راه انسان *

هـذا بلـغ للناس و لینذروا به

 

6- قرآن برای آگاهی انسانها به خدای یکتا و پی بردن به وحدانیت اوست.

هـذا بلـغ للناس ... و لیعلموا أنما هو إلـه وحد

 

7- قرآن سندی گویا بر وحدانیت خداوند

هـذا بلـغ ... و لیعلموا أنما هو إلـه وحد

برداشت فوق مبتنی بر این است که خود قرآن، با کیفیت و خصوصیات ویژگیهایش، دلیل بر یگانگی خدا باشد، نه اینکه تنها محتوای آن آموزنده توحید باشد.

 

8- اثبات یگانگی خدا و آگاه کردن مردم به این حقیقت، اساسی ترین موضوع قرآن و محور آموزه های آن است.

هـذا بلـغ للناس ... و لیعلموا أنما هو إلـه وحد

 

9- علم به اصول دین (توحید و ...) امری است لازم.

هـذا بلـغ للناس ... و لیعلموا أنما هو إلـه وحد

از اینکه علم مردم به یکتایی خدا از هدفها و غایتهای انذار و ابلاغ وحی قرار گرفت، معلوم می شود رسیدن به این هدف; یعنی، آگاهی به یکتایی خداوند، امری لازم است.

 

10- قرآن برای بیداری و پندپذیری صاحبان خرد ناب نازل گردید.

هـذا بلـغ للناس ... و لیذّکّر أولواالألبـب

 

11- خردمندی، از زمینه های لازم و از شرایط بهره مند شدن از معارف و آموزه های قرآن

هـذا بلـغ للناس ... و لیذّکّر أولواالألبـب

 

12- معارف و آموزه های قرآن مطابق و هماهنگ با خرد ناب است.

هـذا بلـغ للناس ... و لیذّکّر أولواالألبـب

 

از اینکه خداوند هدف از نزول قرآن را پندپذیری صاحبان خرد قرار داد، معلوم می شود که قرآن با موازین عقلی مطابق و هماهنگ است و اگر غیر از این بود، خردورزان از آن پند نمی گرفتند; بلکه نتیجه معکوس در برمی داشت.

 

13- پنددهی به صاحبان خرد ناب، از محورهای مهم آموزه های قرآن و از موضوعات اساسی آن است.

هـذا بلـغ للناس ... و لیذّکّر أولواالألبـب

انذار

ابزار انذار 3

انسان

زمینه آسیب پذیری انسان 4

اولواالالباب

تذکر به اولواالالباب 13; عبرت پذیری اولواالالباب 10

ایمان

آثار ایمان 4

تعقل

آثار تعقل 11

تنبه

عوامل تنبه 10

توحید

اهمیت توحید 8، 9; دلایل توحید 7; زمینه توحید 6

دین

اهمیت علم به اصول دین 9؛ عقلانیت دین 12

عبرت

عوامل عبرت 10

قرآن

 انذارهای قرآن 3; اهمیت قرآن 5; جهان شمولی قرآن 2; شرایط استفاده از قرآن 11; عقلانیت قرآن 12; فلسفه نزول قرآن 10; سهولت فهم قرآن 2; قرآن و عقل 12; مهمترین تعالیم قرآن 8، 13; نجات بخشی قرآن 5; نقش قرآن 3، 5، 6، 7، 10; وحیانیت قرآن 1; وضوح قرآن 2; ویژگیهای قرآن 2