تفسیر آیات قرآن کریم – سوره ابراهیم – آیه 4 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بلِسَانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ فَیُضِلُّ اللّهُ مَن یَشَاء وَیَهْدی مَن یَشَاء وَهُوَ الْعَزیزُ الْحَکِیمُ
و هیچ رسولی را نفرستادیم مگر به زبان قومش، تا [بتواند پیامش را] برای آنان بیان کند. پس خدا هر که را بخواهد گمراه می کند و هر که را بخواهد راه می نمایاند; و او است عزّتمند حکیم.
1- خداوند همه پیامبران را، بدون استثنا، به زبان مردم منطقه رسالتشان مبعوث کرده است.
و ما أرسلنا من رسول إلاّ بلسان قومه
2- فلسفه ارسال انبیا به زبان مردم، تبیین دقیق معارف الهی و تفهیم آن برای مردم است.
و ما أرسلنا من رسول إلاّ بلسان قومه لیبیّن لهم
3- تعالیم انبیا برای مردم قابل درک است.
و ما أرسلنا من رسول ... لیبیّن لهم
4- تبیین دقیق معارف الهی برای مردم از وظایف و مسؤولیتهای انبیاست.
و ما أرسلنا من رسول إلاّ بلسان قومه لیبیّن لهم
5- معارف الهی، نیازمند تبیین از سوی انبیاست.
و ما أرسلنا من رسول إلاّ بلسان قومه لیبیّن لهم
6- مبلغان، در تبلیغ دین باید با زبان مردم خویش سخن بگویند.
و ما أرسلنا من رسول إلاّ بلسان قومه لیبیّن لهم
7- همه انبیا وظیفه داشتند که معارف الهی را در سطح فرهنگ مردم خویش، تبیین کنند.
و ما أرسلنا من رسول إلاّ بلسان قومه لیبیّن لهم
مراد از «لسان قوم» لسان فرهنگی مردم است، بخصوص با توجه به اینکه سطح فرهنگی مردم، متفاوت است و انبیا طبعاً باید همه مردم را در تبلیغ مدّ نظر قرار می دادند.
8- فهم مردم عصر نزول تعالیم دینی، مرجع و منبعی برای فهم دقیق آن تعالیم است.
و ما أرسلنا من رسول إلاّ بلسان قومه لیبیّن لهم
اینکه خداوند فرموده است: همه پیامبران به زبان قوم خودشان فرستاده شدند، می تواند بیانگر این نکته باشد که زبان و ادبیات مردم دوران نزول تعالیم آسمانی برای دریافت پیام آن تعالیم نقش مؤثری دارد.
9- هدایت و گمراهی مردم براساس مشیت خداوند است.
فیضلّ الله من یشاء و یهدی من یشاء
10- انبیا فقط عهده دار ابلاغ و تبیین تعالیم الهی برای مردمند و هدایت و گمراهی مردم به دست خداوند است.
و ما أرسلنا من رسول ... لیبیّن لهم فیضلّ الله من یشاء و یهدی من یشاء
11- خداوند، عزیز (شکست ناپذیر) و حکیم (کاردان) است.
و هو العزیز الحکیم
12- مشیت خداوند در هدایت و گمراهی مردم بر مبنای حکمت اوست.
فیضلّ الله من یشاء و یهدی من یشاء و هو ... الحکیم
13- مشیت خداوند در هدایت و گمراهی مردم، تخلف ناپذیر است.
فیضلّ الله من یشاء و یهدی من یشاء و هو العزیز
«عزیز» به معنای غلبه کننده شکست ناپذیر است و به تناسب صدر و ذیل آیه استفاده می شود که مشیت خداوند، قطعی است.
14- فرستادن پیامبران برای تبیین تعالیم الهی به زبان مردم و در سطح فکر آنان، برخاسته از عزت و حکمت خداوند است.
و ما أرسلنا من رسول إلاّ بلسان قومه لیبیّن ... و هو العزیز الحکیم
اسما و صفات
حکیم 11; عزیز 11
انبیا
انبیا و تبیین دین 10; انبیا و فرهنگ مردم 7، 14; انبیا و هدایت 10; فلسفه همزبانی انبیا 2; فهم تعالیم انبیا 3; محدوده مسؤولیت انبیا 10; مردمی بودن انبیا 1; مسؤولیت انبیا 4، 7; منشأ بعثت انبیا 14; نقش انبیا 5; ویژگی تعالیم انبیا 3; همزبانی انبیا با مردم 1
تبلیغ
روش تبلیغ 6، 7؛ فرهنگ مردم در تبلیغ 6، 7
خدا
آثار مشیت خدا 9؛ حتمیت مشیت خدا 13; حکمت خدا در هدایت 12; حکمت در مشیت خدا 12; مشیت خدا در گمراهی 12، 13; مشیت خدا در هدایت 13; نقش حکمت خدا 12، 14; نقش عزت خدا 14
دین
اهمیت تبیین دین 2، 5; اهمیت فهم دین 2; تبیین دین 4; ملاک فهم دین 8
گمراهی
منشأ گمراهی 9، 10
مبلغان
مسؤولیت مبلغان 6; همزبانی مبلغان با مردم 6
نیازها
نیاز به انبیا 5
هدایت
منشأ هدایت 9، 10
تصاویر ضمیمه
