تفسیر آیات قرآن کریم – سوره مریم – آیه ۲ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

ذکْرُ رَحْمَةِ رَبِّکَ عَبْدَهُ زَکَرِیَّا

[این] یاد رحمت پروردگارت بر بنده اش زکریا است.

1- زکریا، بنده شایسته خدا و برخوردار از رحمت خاص او

ذکر رحمت ربّک عبده زکریّا

2- سوره مریم، بازگوکننده رحمت و الطاف خداوند به زکریا است.

ذکر رحمت ربّک عبده زکریّا

«ذکر» یا خبر است و مبتدای آن اسم اشاره محذوف است; یعنی، «هـذا المتلوّ ذکر» که مراد از آن، سوره مریم است. و یا این که مبتدا بوده و خبر آن محذوف است; یعنی، «ذکر رحمت ... فیما یتلی علیک».

3- لطف و رحمت خداوند به بندگان، سزاوار ذکر و یادآوری است.

ذکر رحمت ربّک عبده زکریّا

4- عبادت و بندگی به درگاه خدا وسیله جلب رحمت او است.

رحمت ربّک عبده

«عبده» مفعول است برای «رحمت». تقدیم آن بر نام زکریا و توصیف آن حضرت به عبودیت، اشاره به نقش آن در جلب رحمت های خداوند دارد.

5- رحمت خداوند جلوه ای از ربوبیت او است.

رحمت ربّک

6- بنده نوازی و مهرورزی خداوند، مایه برخورداری پیامبر(ص) از تربیت ها و الطاف او است.

ذکر رحمت ربّک عبده

این که خداوند، رحمت بر بنده اش زکریا را با تعبیر «ربّک» ـ خطاب به پیامبر(ص) ـ بیان کرد، اشاره به این نکته دارد که او در راستای تربیت آن حضرت نیز از رحمت بر بنده خود دریغ نخواهد کرد.

7- «کهیعص»، رمزهایی از سرگذشت لطف الهی در حق زکریا است.

کهیعص . ذکر رحمت ربّک عبده زکریّا

گفته اند: «کهیعص» می تواند مبتدا باشد و «ذکر»، خبر آن. در این صورت خود «کهیعص»، یادی رمزگونه از رحمت خداوند به زکریا است.

بندگان خدا 1:

حروف مقطعه 7:

خدا:

آثار رحمت 5، 6; رحمت خاص خدا 1; زمینه رحمت ـ 4; نشانه های ربوبیت خدا 5

ذکر:

ذکر رحمت خدا 3

رحمت:

مشمولان رحمت 1، 2

زکریا(ع):

عبودیت زکریا(ع) 1; فضایل زکریا(ع) 1، 2، 7; قصه زکریا(ع) 7

سوره مریم:

تعالیم سوره مریم 2

عبادت:

آثار عبادت خدا 4

عبودیت:

آثار عبودیت 4

قرآن:

رموز قرآن 7

لطف خدا:

مشمولان لطف خدا 6، 7

محمد(ص):

تربیت محمد(ص) 6