تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یوسف – آیه ۲ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ

همانا ما نازل کردیم آن را قرآنی به لغت عرب ، باشد که شما درک کنید.

1ـ خداوند ، نازل کننده قرآن

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا

2ـ قرآن ، نام کتاب نازل شده بر پیامبر(ص)

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا

3ـ قرآن پیش از نزولش ، دارای حقیقتی که نه خواندنی بود و نه عربی.

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا

4ـ خداوند ، قرآن را در قالب لغت و زبان عرب نازل کرد.

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا

5ـ قابلیت و گنجایش زبان عرب ، برای مفاهیم وحی و بیان معارف الهی

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا لعلکم تعقلون

فهمیدن حقایق وحی به عنوان غایتی برای نزول قرآن به لغت عرب ، می رساند که عربی بودن قرآن ، در فهم معارف و حقایق وحی دخیل است و این از قابلیت لغت عرب برای ارائه مفاهیم وحی حکایت دارد.

6ـ گویایی و رسا بودن زبان عرب ، فلسفه نزول قرآن به آن لغت

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا لعلکم تعقلون

«عربی» به معنای فصیح و روشن است و لغت عرب را به این سبب عربی می گویند. بنابراین «قرآناً عربیّاً» ; یعنی ، قرآن به لغت عرب است ، همان لغتی که گویا و رساست.

7ـ دانستن زبان عرب ، شرط درک و فهم معارف و حقایق قرآن

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا لعلکم تعقلون

8ـ قرآن ، کتابی برای خواندن و فهمیدن

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا لعلکم تعقلون

9ـ قرآن ، کتابی است قابل فهم برای تمامی انسانها.

إنا أنزلنـه ... لعلکم تعقلون

مخاطب در جمله «لعلکم تعقلون» (باشد که اندیشه کنید و بفهمید) گروه و طایفه خاصی نیست ; بنابراین همگان بر درک آن توانا هستند. آری کلمه «عربیّاً» دلالت می کند که عربی دانستن از شرایط آن می باشد.

10ـ تعقل و اندیشه در حقایق و معارف قرآن ، کاری بایسته و پر بها

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا لعلکم تعقلون

«عقل» (مصدر تعقلون) به معنای فهمیدن و نیز به معنای تدبر و اندیشه کردن است. مفعول «تعقلون» به قرینه صدر آیه ، محتوای قرآن و مضامین وحی می باشد.

خدا:

افعال خدا 1، 4

عربی :

اهمیت تعلم عربی 7; فصاحت عربی 5، 6; ویژگیهای عربی 5، 6

قرآن:

ارزش تعقل در قرآن 10; تلاوت قرآن 8; سهولت فهم قرآن 9; شرائط فهم قرآن 7; عربیت قرآن 4; فلسفه عربیت قرآن 6; فهم قرآن 8; قرآن قبل از نزول 3; منشأ قرآن 1; نزول قرآن 1، 2، 4; وضوح قرآن 9; ویژگیهای قرآن 9

کتب آسمانی: 2

محمد(ص):

کتاب آسمانی محمد(ص) 2