تفسیر آیات قرآن کریم – سوره انعام – آیه ۱۶ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

مَّن یُصْرَفْ عَنْهُ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِکَ الْفَوْزُ الْمُبینُ

هر کس در آن روز عذاب از او گردانده شود قطعاً خدا به او رحم کرده است. و این است آن کامیابی آشکار.

1 رهایی آدمی از عذاب قیامت، نشانه برخورداری او از رحمت الهی است.

من یصرف عنه یومئذ فقد رحمه

2 آدمی، در هر مرتبه و با هر گونه عمل، برای رهایی از عذاب قیامت نیازمند رحمت خداوند است.

من یصرف عنه یومئذ فقد رحمه

«من» اسم موصول و از ادات عموم است، یعنی (هر کس) بنابراین مفاد صله آن «یصرف ... » عمومیت داشته و شامل همه مردم می شود.

3 تسلیم شدن در برابر خداوند و دوری از شرک، زمینه برخورداری از رحمت الهی است.

قل إنی أمرت أن أکون أول من أسلم ... من یصرف عنه یومئذ فقد رحمه

4 پیامبر اکرم (ص) هم نیازمند رحمت الهی برای نجات از عذاب قیامت است.

قل إنی أخاف ... من یصرف عنه یومئذ فقد رحمه

5 گزینش خداوند یگانه به ولایت و سرپرستی، زمینه شمول رحمت الهی بر آدمی است.

قل أغیر اللّه أتخذ ولیا ... من یصرف عنه یومئذ فقد رحمه

6 رهایی از عذااب قیامت و دریافت رحمت الهی، رستگاری و سعادت آشکار است.

من یصرف عنه یومئذ فقد رحمه و ذلک الفوز المبین

انسان:

نیازهای انسان 2

تسلیم:

آثار تسلیم به خدا 3

خدا:

آثار ولایت خدا 5 ; زمینه رحمت خدا 3، 5 ; نشانه های رحمت خدا 1

رستگاری:

عوامل رستگاری 6 ; موارد رستگاری 6

سعادت:

عوامل سعادت 6

شرک:

آثار اجتناب از شرک 3

عذاب:

اخروی 1، 4 ; عوامل نجات از عذاب 2، 4 ; نجات از عذاب 1، 6

محمّد (ص):

نیازهای محمّد (ص) 4

نیازها:

نیاز به رحمت خدا 2، 4

بیان قدرت خداوند بر رساندن خیر و شر میختواند تعریض به کسانی باشد که برای هر یک از خیر و شر، منشأی مستقل میخپندارند.