تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یوسف – آیه ۱۶ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَجَاؤُواْ أَبَاهُمْ عِشَاء یَبْکُونَ

و شامگاهان در حالی که می گریستند به نزد پدرشان آمدند.

1ـ فرزندان یعقوب ، پس از رها ساختن یوسف(ع) در چاه ، گریان نزد پدر آمدند.(1)

و جاءو أباهم عشاءً یبکون

2ـ برادران یوسف برای حق جلوه دادن صحنه های دروغین ، حضور خویش در نزد پدر را تا شامگاهان به تأخیر انداختند.

و جاءو أباهم عشاءً

«عشاء» به اول تاریکی شب گفته می شود و برخی از اهل لغت گفته اند: «عشاء» از اول مغرب است تا سپری شدن ثلث شب. تصریح قرآن به زمان گزارش دروغین (شامگاهان) اشاره به برداشت فوق دارد.

3ـ گریه و ناله ، نمی تواند دلیل صداقت و حقانیت باشد.

و جاءو أباهم عشاءً یبکون

4ـ جواز گریستن بر فقدان برادر و کشته شدن او

جاءو أباهم عشاءً یبکون

هر چند گفتار و افعال برادران یوسف نمی تواند دلیلی بر احکام شرعی باشد ، ولی از آن جا که این عمل (گریه بر فقد برادر) در نزد یعقوب پیامبر انجام گرفته ، معلوم می شود او آن عمل را نکوهیده و حرام نمی دانست.

احکام: 4

برادر:

گریه بر قتل برادر 4

برادران یوسف:

بازگشت شبانه برادران یوسف 2; برادران یوسف و یعقوب(ع) 1، 2; توطئه برادران یوسف2; گریه برادران یوسف 1

حقانیت:

دلایل حقانیت 3

صداقت:

دلایل صداقت 3

گریه:

آثار گریه 3; احکام گریه 4; گریه جایز 4

یوسف(ع):

قصه یوسف(ع) 1، 2

پی نوشت ها :

1. علل الشرایع ، ص 47 ، ح 1 ، ب 41 ; نورالثقلین ، ج 2 ، ص 413 ، ح 17.