تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نحل – آیه ۱۶ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَعَلامَاتٍ وَبالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدُونَ

و نشانه هایی [قرار داد] و آنان (انسان ها) به وسیله ستاره ها راه می یابند.

1- خداوند برای راهیابی آدمیان، علامتها و نشانه هایی در زمین قرار داده است.

و ألقی فی الأرض روسی ... لعلّکم تهتدون . و علـمـت

«علامات» عطف به «رواسی و أنهار» است و مراد آن علامتها و نشانه هایی طبیعی است که در زمین وجود دارد.

2- ستارگان، دارای نقشی بسیار مهم در راهیابی مسافران

و علـمـت و بالنجم هم یهتدون

ذکر خاص «نجم» پس از عام (علامات) با اینکه نجم بی شک از جمله آنهاست، می تواند گویای نکته یاد شده باشد.

3- «قال رسول الله(ص): «و بالنجم هم یهتدون» قال: هو الجدی لأنه نجم لاتزول و علیه بناء القبلة و به یهتدی أهل البر و البحر;(1)

رسول خدا(ص) در باره سخن خدا «و بالنجم هم یهتدون» فرمود: آن ستاره جُدی است; زیرا آن ستاره ای است که از بین نمی رود و قبله [شناسی]بر آن بنا شده و به وسیله آن اهل خشکی و دریا راهنمایی می شوند...».

خدا

افعال خدا 1

راهیابی

ابزار راهیابی 2; نشانه های راهیابی 1

روایت 3

ستارگان

راهیابی با ستارگان 2، 3; ستاره جدی 3; فواید ستارگان 2، 3

قبله

ابزار تشخیص 3

پی نوشت ها :

1- تفسیر عیاشی، ج 2، ص 256، ح 12; نورالثقلین، ج 3، ص 46، ح 51.