تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الحد ید – آیه 22 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

مَا أَصَابَ مِن مُّصِیبَةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی أَنفُسکُمْ إِلَّا فِی کِتَابٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبْرَأَهَا إِنَّ ذَلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسیرٌ

هیچ مصیبتی نه در زمین و نه در مورد خودتان روی نمی دهد مگر آن که پیش از این که آن را به وجود آوریم در کتابی (لوح محفوظ) ثبت شده است، همانا این بر خدا آسان است.

1 - هیچ حادثه ناگواری در زندگی بشر، اتفاقی و از روی تصادف نیست.

ما أصاب من مصیبة فی الأرض و لا فی أنفسکم إلاّ فی کتـب

2 - هر رویداد ناگواری، چه آنچه در زمین رخ می دهد (مانند سیل، زلزله، قحطی، خشکسالی و...) و (چه آنچه بر نفوس عارض می شود (مانند بیماری، نقص عضو، جراحت و...)، قبلاً تعیین و در کتابی ثبت و درج شده است.

ما أصاب من مصیبة فی الأرض و لا فی أنفسکم إلاّفی کتـب من قبل أن نبرأها

3 - لوح محفوظ، دربرگیرنده همه رویدادها و حوادث

ما أصاب من مصیبة فی الأرض و لا فی أنفسکم إلاّفی کتـب

در آیات دیگر، کتابی که در آن تقدیرهای الهی ضبط شده، «لوح محفوظ» نامیده شده است.

4 - لوح محفوظ، کتابی بس ارجمند و والا

ما أصاب من مصیبة ... إلاّفی کتـب

تنکیر «کتاب»، می تواند برای تفخیم و بیان عظمت و ارجمندی لوح محفوظ باشد.

5 - لوح محفوظ، از نظرها پنهان داشته شده و اطلاع بر محتویات آن برای غیر خداوند ممکن نیست.

ما أصاب من مصیبة ... إلاّفی کتـب

نکره آمدن «کتاب» ـ که همان لوح محفوظ است ـ می تواند برای بیان مطلب یاد شده باشد.

6 - اراده الهی، حاکم بر همه تحولات فردی و اجتماعی در زندگی بشر

ما أصاب من مصیبة فی الأرض ... من قبل أن نبرأها

ضمیر «ها» در «نبرأها» به مصیبت بازمی گردد و «برء» (مصدر «نبرأ») به معنای آفریدن و پدید آوردن است. نسبت دادن همه پدیده های فردی و اجتماعی به خداوند، بیانگر مطلب یاد شده است.

7 - دخالت در شؤون زندگی همه انسان ها، به رغم وسعت و گستردگی آن، برای خداوند بسی سهل و آسان است.

ما أصاب من مصیبة ... إنّ ذلک علی اللّه یسیر

انسان

سهولت تصرف در زندگی انسان ها 7

تحولات اجتماعی

منشأ تحولات اجتماعی 6

تصادف

نفی تصادف 1

حوادث

ثبت حوادث در لوح محفوظ 2; منشأ حوادث 1

خدا

حاکمیت اراده خدا 6; قدرت خدا 7

لوح محفوظ

اختفای لوح محفوظ 5; جامعیت لوح محفوظ 2، 3; عظمت لوح محفوظ 4; علم به لوح محفوظ 5

نظام علیت 1