مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی ( دوره دوم – جلسه 371 )

2371017
30 بهمن ماه 1365 هجری شمسی 20 جمادی الثانی 1407 هجری قمری مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره دوم- اجلاسه سوم 1365-1366 صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز پنجشنبه سی ام بهمن ماه 1365 فهرست مندرجات : 1- اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید . 2- بیانات قبل از دستور آقایان : شاورانی ، پریزاد ، شاملو و اسفندیار پور . 3- بیانات آقای رئیس به مناسبت سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن و همچنین تولد رهبر کبیر انقلاب و سالگرد حادثه بیست و نهم بهمن ماه تبریز و همینطور سالگرد فاجعه دلخراش سقوط هواپیمای حامل عده ای از نمایندگان مجلس توسط هواپیماهای متجاوز عراقی . 4- تذکرات نمایندگان مجلس به مسوولان اجرائی کشور به وسیله آقای رئیس . 5- ادامه بحث پیرامون طرح قانونی بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران . 6- پایان جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده . جلسه ساعت هشت و پانزده دقیقه به ریاست آقای هاشمی رفسنجانی تشکیل شد 1- اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید . رئیس- بسم الله الرحمن الرحیم ، با حضور 182 نفر جلسه رسمی است . دستور جلسه را قرائت کنید . منشی- بسم الله الرحمن الرحیم . دستور جلسه سیصدو هفتاد و یکم روز پنجشنبه 30/11/1365 هجری شمسی ، مطابق با بیستم جمادی الثانی 1407 هجری قمری . دنباله رسیدگی به گزارش کمیسیون خاص در خصوص طرح قانونی بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران . رئیس- تلاوت کلام الله مجید را شروع کنید . اللهم صل علی محمد و آل محمد اعوذبالله من الشیطان الرجیم- بسم الله الرحمن الرحیم ان الابرار یشربون من کاس کان مزاجها کافوراً . عیناً یشرب بها عبادالله یفجرونها تفجیراً . یوفون بالنذر و یخافون یوماً کان شره مستطیراً . و یطمعون الطعام علی حبه مسکینا و یتیماً و اسیراً . انما نطعمکم لوجه الله لانرید منکم جزاء ولاشکورا . انا نخاف من ربنا عبوساً قمطریراً . فوقیهم الله شرذلک الیوم و لقیهم نضره و سروراً . « الله اکبر» بسم الله الرحمن الرحیم . انا اعطیناک الکوثر . فصل لربک وانحر . ان شانئک هوالابتر . ( صدق الله العلی العظیم- حضار صلوات فرستادند) (آیه 5 الی 12 سوره الدهر و سوره الکوثر) 2- بیانات قبل از دستور آقایان : شاورانی ، پریزاد ، شاملو و اسفندیارپور رئیس- سخنرانان قبل از دستور را دعوت کنید . منشی- آقای شاورانی نماینده بوکان . آقای پریزاد نماینده نقده . آقای شاملو نماینده ملایر . شاورانی- بسم الله الرحمن الرحیم . الحمدلله رب العالمین و الصلوه و السلام علی خیر خلقه محمد و آله و صحبه اجمعین واللعن علی اعدائهم من الان الی قیام یوم الدین . ضمن تبریک سالگرد انقلاب اسلامی و پیروزیهای چشمگیر رزمندگان اسلام به هم میهنان عزیز شهادت حجه الاسلام محلاتی در سپاه پاسداران و هشت تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و جمعی از روحانیون و قضات دادگستری جمهوری اسلامی و دگر همراهان که در حمله ناجوانمردانه رژیم بعثی عراق به هواپیمای مسافربری به خیل شهدا پیوستند و همچنین شهدای بمباران شده شهرها و روستاهای کشورمان به محضر مبارک امام امت و به ملت شهیدپرور مقاوم و مخصوصا به خانواده های معظمشان تبریک و تسلیت عرض می نمایم . استعمارگران برای حاکمیت و سلطه سیاه و شیطانی خود در جستجوی زمینه های حاکمیت هستند ، شعار کهنه و همیشگی آنها ( جدائی بینداز و حکومت کن ) بوده که یکی از مهمترین راههای رسیدن به آن ایجاد جو ناسالم و تکفیر در جامعه است . بنابراین استعمار را می توان یکی از علل و عوامل عمده و اساسی جهت تفرقه در جوامع اسلامی و بدبینی نسبت به شخصیت های اسلامی به شمار آورد و برای از بین بردن نیروها و تضعیف مسلمانان همین اشاعه بدبینی ها و اتهامات در جامعه مسلمین بوده . قدرتهای استعماری برای سلطه خود بر کشورهای ضعیف و به غارت بردن ثروتهای مادی و معنوی آنان همواره با موانع عمده ای روبرو بوده اند و با مشکلات فراوانی مواجه شده اند اما آنچه توانسته همیشه سد محکمی دربرابر اهداف استعمار باشد قدرت دین و نفوذ مذهب در میان مردم است و این چیزی است که همیشه مورد اعتراف استعمارگران بوده و هست . از آن روز که نماینده استعمار کهن انگلستان در مجلس عوام انگلیس در حالی که قرآن به دست گرفته بود و گفت اروپا باید بداند تا وقتی که این کتاب راهنما و مورد عمل مسلمانان است هرگز امکان ندارد که پایه های سیاست استعماری ما در آن سرزمینها مستقر گردد . چرا که دین اسلام دارای اصالتها و ویژگیهائی است که اهداف شوم و شیطانی آنها را تهدید می کرده است و زور و قلدری را تحت هر عنوان مردود و محکوم شمرده و مسلمانان را علیه ظلم و ظالم می شوراند و تا رفع فتنه و فتنه گران پیروان خود را به مبارزه دعوت می کند . البته این مبارزه فقط برای آزادی و نجات مسلمانان نیست ، بلکه برای رهائی و آزادی همه توده های محروم و زجردیده جهان است . اسلام با همین محتوی در مسلمانان صدر اسلام حرکت و ابتکار و تحول و دگرگونی ایجاد کرد . نهضتهائی که در قرن اخیر بوقوع پیوسته اگر مورد مطالعه قرار دهیم بهتر به نقش اساسی تعالیم حیات بخش اسلام علیه استکبار جهانی پی خواهیم برد . به عنوان نمونه حرکتی که در ایران به رهبری امام امت ادام الله ظله شاهد آن بودیم به تشکیل حکومت اسلامی انجامید و با تکیه بر تعالیم حیات بخش اسلام آغاز شد و به پیروزی رسید خلاصه در میان هر ملتی این تعالیم منتشر گردد و بدان عمل شود بدون شک آن ملت نفوذناپذیر و بر سرنوشت خویش حاکم خواهد شد و استعمار و استکبار امیدی به تسلط برچنین امت و جامعه ای نخواهند داشت و باید بدانیم تحقق این تعالیم ارزنده و عزت ساز در طول تاریخ از سوی عالمانی بوده که همواره سعی در حفظ وحدت و یگانگی امت اسلامی داشته اند و نگذاشته اند هیچگاه اختلافات مذهبی و فرقه ای مانع از اخوت اسلامی گردد این سیره همواره در بین عالمان متعهد و آگاه وجود داشته مثلا بسیاری از بزرگان اهل سنت و شیعه همچون شیخ طوسی- ابوعبدالله- ابوالحسن- ابوعلی- سیدجمال الدین- شیخ محمدعبده- آیت الله بروجردی- شیخ محمود شلتوت رضی الله عنهم در جهت خنثی نمودن توطئه های استعمار مشاهده می نمائیم و با صدور بیانیه ها و فتواها مسلمانان را از اهداف شوم استعمارگران آگاه ساخته و آنان را به جهاد علیه آنان دعوت می نمایند . امروز هم ابرقدرتها برای آنکه سلطه خود را بر جهان حفظ نمایند در میان کشورها به خصوص مسلمانها تفرقه ایجاد می کنند من جمله برای به شکست کشانیدن انقلاب اسلامی رژیم عراق را علیه جمهوری اسلامی تجهیز کردند تا به خیال خام و پوچ خودشان از گسترش انقلاب اسلامی جلوگیری نمایند اما نقشه توطئه گران توسط رزمندگان اسلام و فداکاریهای ملت ما نقش برآب گردید دشمن جنایتکار برای حفظ بقای خود و راه نجات خود از هر وسیله ای که در اختیار دارد استفاده می کند ، مدرسه را بر سر کودکان ، خانه ها را بر سر ساکنان ، مسجد را برسر نمازگزاران ، بیمارستان را برسر مریضان خراب می کند تا آنجائی که بتواند مردم مسلمان و بی دفاع ما را به خاک و خون می کشاند . البته از یک دیوانه جز این توقع نیست هرچند دیدن چنین جنایات برای مردم مسلمان کشورمان بسی سنگین است اما مژده پی در پی رزمندگان اسلام قلوب مردم را در شوق فروبرده است و ضربات کوبنده آنان بر پیکر پوسیده رژیم متجاوز در آینده نزدیک نمایان خواهد شد لذا حمله به مناطق مسکونی ما دلیل بر متجاوز بودن این رژیم است و هرگونه عمل ضداسلامی از وی قابل انتظار است . اما مردم ما که هفت سال در تحمل شدائد جنگ تحمیلی این چنین قهرمانانه مقاومت کرده اند با چنین جنایاتی هیچ خللی در عزم راسخشان پیدا نخواهد شد . جمهوری اسلامی برای اجرای قوانین اسلامی قیام کرده است و تاکنون شهدای بسیاری تقدیم انقلاب کرده است . جمهوری اسلامی به پشتوانه ملتی حق طلب اجرای عدالت خود را برعهده گرفته است و اکنون جهان باید بداند که ملتها در سایه اسلام عدالت گستر می توانند به حقوق قانونی خود دست یابند و از طرف دیگر جنگ تحمیلی که به مراحل حساس و تعیین کننده ای نزدیک می شود و پیروزی قطعی و نهائی رزمندگان اسلام امر قریب الوقوعی است جای بسی سپاس و تحسین است که فرماندهان جنگی ما توانسته اند به این خوبی و با این گستردگی و سرعت عمل در جبهه جنوب و در حساسترین مناطق و صعب العبورترین راهها و سخت ترین شرایط جنگ را به اطراف بصره بکشانند . مسوولیت فرماندهان در قبال رزمندگان که زیر نظر و تحت امر آنان قرار دارند از جهات دیگری هم شایسته تحسین است . آنها صرفنظر از مراتب و درجات با همه مانند برادر رفتار می کنند و یکی از مهمترین عوامل موثر در تشدید و تقویت این روحیه همان رابطه انسانی و اسلامی موجود در میان رزمندگان و فرماندهان آنها است و این عوامل باعث شکست و ضعف شدید و درهم ریختگی رشته انسجام در جبهه بعثیون عراق است و در پایان تذکراتی به وزرای محترم کشورمان داده می شود . از وزارتین محترم کشاورزی و جهادسازندگی میخواهم در جهت رشد و توسعه کشاورزی در منطقه بوکان سوق داده و بطوریکه کشاورزان و دامداران در مزارع و دامداریها آموزش و ترویج را لمس کنند و بعد از اصل مساله جنگ تحمیلی نیازهای کشاورزی در اولویت باشد . از وزارتین محترم نیرو و برنامه و بودجه میخواهم جهت توربین گذاری سد شهید کاظمی اقدام نمایند . از وزارت محترم صنایع تقاضا میشود با در اختیار داشتن کلیه امکانات لازم در زمینه اخذ نمایندگی ایران خودرو و ایجاد تعمیرگاه مجاز جهت تحت پوشش قرار دادن شهرستان بوکان و حومه موافقت نمایند . از وزارت محترم آموزش و پرورش میخواهم برمبنای خط مشی تعیین شده بر اجرای طرح تغذیه رایگان در مناطق محروم کردنشین بخصوص بوکان این طرح اجرا گردد . از نمایندگان محترم و کمیسیون محترم برنامه و بودجه انتظار دارم که لایحه بودجه سال 66 مورد بررسی است توجه بیشتری به وضعیت آوارگان و مهاجرین جنگ تحمیلی نمایند . از مسوولین و پزشکان بیمارستان و بهیاران و پرستاران و نهادها ، ارگانهای دولتی همه کارکنان که با ایثار و فداکاریهای خودشان درراه خدمت به مردم ایستاده اند تشکر می کنیم . از مردم مقاوم و همیشه در صحنه و شرکت یک پارچه آنان در راهپیمائی 22 بهمن سپاسگزاری مینمایم والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته . منشی- آقای پریزاد . بسم الله الرحمن الرحیم . انا اعطیناک الکوثر . فصل لربک وانحر . ان شانئک هوالابتر . با سلام به محضر امام بیداردل و سازش ناپذیر امت و امت باوفای امام و قائم مقام معظم رهبری و درود بیکران به روان تابناک همه شهداء اسلام و با عرض تبریک و تهنیت به مناسبت ولادت با سعادت صدیقه کبری بانوی بزرگ اسلام دختر گرامی نبی اکرم (ص) حضرت فاطمه زهرا (س) به پیشگاه مبارک امام عصر (عج) و نایب برحقش و همه مسلمین جهان به ویژه رزمندگان کفرستیز اسلام که هربار به برکت نام مبارک آن بانوی بزرگوار به پیروزیهای عظیمی دست یافته اند و نیز این روز بزرگ را که به برکت وجود نازنین آن مولود مقدس روز زن نامیده شده بر همه زنان مسلمان عالم به خصوص زنان مسلمان کشورمان و به ویژه مادران شهدا که به حق رهروان صدیق دخت پیامبرند صمیمانه تبریک عرض نموده و امیدوارم زنان مسلمان جهان که افتخارپیروی از مکتب نجاتبخش اسلام را دارند زندگانی آموزنده و سراسر درس آن بانوی اسوه را برای خود سرمشق قرار داده و در همه زوایای زندگی شخصی ، خانوادگی و اجتماعی خود از آن بهره گیرند انشاءا.. و همچنین با گرامیداشت اولین سالگرد شهادت عده ای از یاران صدیق امام از جمله شهید حجت الاسلام والمسلمین محلاتی نماینده محترم حضرت امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و هشت نفر از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی که با هجوم ناجوانمردانه هواپیماهای جنگی دشمن بعثی در اول اسفندماه سال 64 به هواپیمای مسافربری به خیل شهدا پیوستند . بدینوسیله به عنوان خدمتگزار مردم بر خود وظیفه میدانم که از مردم خداجوی و فداکارمان که در مراسم راهپیمائی یوم ا.. 22 بهمن همچون گذشته به صورت میلیونی بار دیگر علی رغم تهدیدهای مکرر دشمن کوردل عزم راسخ خود را به نمایش گذاشته و انگشت حیرت و حسرت بردهان دشمنان اسلام گذاشتند صمیمانه تشکر کنم . رجاء واثق دارم که غیر از صدر اسلام تاریخ جهان چنین ملتی را در هیچ عصری در خود سراغ ندارد و شکی نیست که این ملت هرگز شکست نخواهد خورد چراکه جز به قدرت لایزال الهی به هیچ قدرتی متکی نیست . نمونه ای از نمایش عظمت مردم را بنده در حوزه انتخابیه خود شهرستان نقده شاهد بودم و آن روز روز استثنائی و فراموش نشدنی است . در آن روز مبارک انبوه جمعیت از اقشار مختلف به خیابانها ریختند و دریای پرتلاطم انسانها به حرکت درآ‚د و در مراسم باشکوه یوم ا.. 22 بهمن نقده جلوه ای دیگر داشت . درحالیکه امام جمعه محترم و روحانیت و مسوولین شهرستان به صورت کفن پوش پیشاپیش جمعیت در حرکت بودند و با اینکه هواپیمای دشمن در فضای شهر دور میزد اقشار مختلف مردم اعم از زن و مرد شهری و روستائی و خانواده معظم شهدا و روحانی و دانش آموز و فرهنگی و اداری و بازاری و افراد نهادهای انقلابی یکصدا فریاد می زدند « بمباران هوائی دیگر اثر ندارد » جا دارد من از همینجا از همه آن عزیزان تشکر کنم و برایشان از درگاه الهی اجر عظیم مسالت نمایم و به روان پاک شهدای عزیز درود بفرستم و برای رزمندگان سلحشور منطقه

که در ایام دهه مبارکه فجر دردو نوبت به جبه اعزام شدند سلامتی توام با پیروزی مسئلت نمایم . یقینا مردم با آگاهی کامل و درک واقعیات و آنچه که در جهان امروز میگذرد وارد صحنه کارزار شده اند و از حریم مقدس اسلام دفاع میکنند و میدانند که صدام عروسکی بیش نیست و دشمن اصلی شیطان بزرگ آمریکا ست و سیاست جنگی صدام خون آشام توسط سیا دیکته میشود و اگر از بدو پیروزی انقلاب اسلامی امت اسلامی شعار « نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی » سرداده و هنوز هم با قدرت تمام برآن سیاست پا می فشارند علتش این است که ماهیت غیر انسانی حاکمان شرق وغرب توسط امام عظیم الشان امت معرفی شده و در طول انقلاب نیز بارها نادیده گرفتن همه اصول انسانی توسط شرق و غرب به مردم ما محرز شده است و هروقت نوکر بی اختیارشان صدام از رزمندگان اسلام در جبهه ها سیلی خورده و رد گرداب شکست غوطه ور گشته آنان به انواع دسایس و حیل وارد صحنه شده و تا آنجا که می توانند از صدام حمایت کرده اند . شوروی اشغالگر انواع تسلیحات و هواپیماها در اختیار دشمن خون آشام ما قرار میدهد که وسیله آنها مردم بیگناه و بی دفاع مان به خاک و خون کشیده شده و مدارس و بیمارستانها و مساجد کشور ما را مورد هجوم قرار میدهند و از طرفی سعی در ایجاد روابط دوستانه با ما را دارد و این جنایتها را مردم ایران فراموش نخواهند کرد و امریکای جنایتکار با بسیج امکانات خود و هم پیمانانش در منطقه به صورت علنی و غیرعلنی از دشمن خون آشام اسلام حمایت نموده و هرگاه رژیم بعثی عراق را در مقابله با لشگریان اسلام عاجر و ناتوان یافته مزدوران خود را در اشکال مختلف علیه جمهوری اسلامی تجهیز نموده . این بار عروسک بی اراده ای چون حاکمان آلمان غربی را ماموریت داده که به طور بی شرمانه با نمایش فیلمی توهین آمیز به مقدسات مسلمین به جنگ با اسلام برخیزد . ما شکی نداریم که چنین حرکتهای وقیحانه به صورت سازمان یافته در غرب وجود دارد و مستقیما از سوی سازمان جاسوسی سیا هدایت میشود .
گرچه این تلاشهای غیرانسانی از سوی شیطان بزرگ برای ملت مسلمان تازگی ندارد اما آلمانها باید تاکنون درسی را که امت حزب الله ایران به آمریکا و اذنابش داده است عبرت گرفته باشند و بدانند ملتی که برای انجام تکالیف الهی خویش و حفظ حیثیت مکتبی و ارزشهای اسلامی تا پای جان ایستادگی میکنند ، توهین به مقدسات و اعتقادات چنین ملتی بازی با آتشی خطرناک است و یقینا خشم و عکس العمل ملل مسلمان را علیه کشور آلمان فدرال بدنبال خواهد داشت . در این رابطه از اقدام وزارت محترم امور خارجه کشورمان تشکر می کنیم و نیز مردم مسلمان از اقدام شجاعانه کارکنان عزیز شرکت هواپیمائی ایران- ایر در فرانکفورت که در اعتراض به پخش برنامه توهین آمیز علیه انقلاب اسلامی از تلویزیون آلمان غربی دست به اعتصاب زده اند حمایت می کنند و اما ملت بزرگ ایران میدانند که امروز به فضل الهی و به برکت خون پاک شهدا با قدرت تمام سیر تکاملی خود را انقلاب می پیماید و پیش میرود ور در نظر ظالمان و ستمگران دنیا بمانند کابوسی وحشتناک در آمده به طوریکه جدی ترین خطر برای منافع خود میدانند و با تمام قدرت با بسیج نوکران منطقه ای و مزدوران داخلی سعی در مقابله با این پدیده الهی را دارند . غافل از اینکه نور الهی خاموش شدنی نیست . ولو دشمن بعثی به دستور شرق و غرب و با امکانات مالی و نظامی و اطلاعاتی آنان مردم بی دفاع شهرهای ما را مورد هجوم ناجوانمردانه قرار دهد و به جنگ با نوزادان و محصلین و بیماران برخیزد و سازمانهای به اصطلاح بین المللی حقوق بشر و غیره که با عناوین فریبنده و در عمل حافظ منافع ابرقدرتها سکوت اختیار کرده و در مقابل این همه جنایت و وحشیگری دم برنیاورد . طبیعی است که از نظر ملتهای تحت ستم جهان اینگونه سازمانها و مسوولین آنها از ذره ای اعتبار برخوردار نباشند و شکی نیست مادامیکه تصمیم گیرندگان و گردانندگان سازمانهای بین المللی که در اصل به منظور احقاق حق مظلومین به وجود آمده و از دسترنج ملتها تغذیه میشوند و عنوان مهمی را با خود یدک می کشند با عینک ابرقدرتها به اوضاع جهان بنگرند ملتهای دربند و مورد تجاوز درصدد گرفتن حقوق حقه خود برمی آیند و در چنان شرایطی عرصه بر جهانخواران و نوکرانشان تنگ خواهدشد فلذا برماست اکنون که در چنین شرایطی بسر می بریم که حتی مجامع بین المللی به دستور ابرقدرتها حقوق ما را نادیده میگیرند خود را به دفاع تمام عیار مهیا سازیم و با استفاده از فرصت پیش آمده در دهه آموزش و بسیج عمومی در ساختن پناهگاههای مناسب آخرین توطئه دشمن را نیز خنثی سازیم تا با حفظ جان افراد خانواده و جامعه و با تقویت هرچه بیشتر پشت جبهه به رزمندگان سلحشورمان این فرصت را فراهم کنیم تا به یاری حق تعالی ضربه نهائی را بر پیکر پوسیده خصم زبون وارد آورند و کار جنگ را به نفع اسلام و مسلمین یکسره نمایند . و ام تذکراتی چند به عزیزان دست اندرکار اجرائی کشور . از دولت خدمتگزار که امروز طرفداری از دولت را طرفداری ازاسلام میدانیم به همه وجود حمایت می کنیم و به پاس این همه تلاش در این برهه حساس از یکایک عزیزان درهیات دولت تقدیر و تشکر می کنیم و از دولت منتخب خود انتظار داریم بیش از پیش در برنامه ریزیها و سرمایه گذاریهای زیربنائی به منظور رسیدن به استقلال اقتصادی همت گمارند و اصل هماهنگی را در اجرای پروژه هیا اساسی فراموش نفرمایند و نیز به منظور نیل به اهداف پیش بینی شده در اصول چهل وسوم و چهل و هشتم قانون اساسی از تمرکز امکانات دریک یا چند منطقه پرهیز فرمایند تا مناطق مختلف کشور نسبت به فراخور نیازها و استعداد رشد خود حتی الامکان سرمایه و امکانات لازم را در دسترس داشته باشند . قابل ذکر است که در حوزه انتخابیه اینجانب دشت اشنویه و نقده که زا زمینهای بسیار حاصلخیز و رودخانه های پرآب برخوردار است متاسفانه وزارت محترم نیرو کمتر عنایت داشته و درپاسخ نامه بنده مبنی بر سرمایه گذاری در منطقه اعلام فرموده اند که شناسائی برای احداث سد خاکی پی قلعه با حجم مفید 55 میلیون مترمکعب بر روی رودخانه گدارچای و سد بالیخی چای با حجم مفید 63 میلیون مترمکعب و سد چپرآباد با حجم مفید 5/68 میلیون متر مکعب بر روی شاخه های رودخانه گدارچای برای آبیاری 42000 هکتار از اراضی دشت نقده و اشنویه در گذشته انجام شده و اقدامات بعدی را موکول به آینده نامعلوم نموده اند در صورتیکه اقدامات قبلی را بنده به صورت کلی ذکر نموده بودم بلکه خواست مردم ما این است که عزیزان با توکل برخدا کمر همت ببندند و جهت بهره برداری صحیح از این همه نعمات الهی اقدامات مقتضی مبذول دارند . از مسوولین محترم سازمان آب و فاضلاب کشور (رئیس- وقتتان تمام است ) بقیه تذکراتم را بعدا انشاء الله کتبی می نویسم . والسلام علیکم و رحمه الله . منشی- آقای شاملو . شاملو- بسم الله الرحمن الرحیم . با سلام و درود و عرض تبریک به مناسبت ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) به رهبر عظیم الشان انقلاب و رزمندگان عزیز اسلام سخنان خود را در چند قسمت آغاز مینمایم . اول- در ابتدا به مردم شجاع شهرهای بمباران شده به ویژه به اهالی محترم شهر ملایر و شهر سامن و روستاهای تابعه به خاطر استقامتشان رد مقابل دشمن بعثی درودها و سلامهای خالصانه خود را تقدیم میکنم که با وجود چندین مرتبه حمله هوائی دشمن به شهر ملایر و شهادت عده ای مرد و زن و کودک معذلک این مردم نستوه در روز 22 بهمن با راهپیمائی و تظاهرات خود در زیر حملات هوائی دشمن افتخار آفریدند و درس مقاومت را به آیندگان آموخته و در تاریخ ثبت کردند و به صدام فهماندند که برای تثبیت و استقرار حکومت اسلامی از بذل جان خود نیز مضایقه ندارند . با مشاهده این همه فداکاری ها و مساعدت اقشار مختلفه ملت اعم از کارگر و دانشجو و روحانی و بازاری احساس مسوولیت بسیار سنگینی مینمائیم که برای احیا و اعلای اسلام و استمرار جمهوری اسلامی بدور از هرگونه تعصبات و دور از هرگونه جناح بندی و همانطور که مورد نظر رهبر انقلاب میباشد با توحید کلمه و توحید قوا و با اتحاد با اقشار مختلف مسلمان مطیع ولایت فقیه در دلگرمتر کردن مردم کوشیده و دشمنان را از خود مایوس نمائیم . و در واقع در جذب اقشار مختلف مردم مسلمان و عدم طرد گروهها و جناحهای مختلف مسلمان از حضرت امام پیروی نمائیم . دوم- هرچندگاه یکبار برخی از کشورهای غربی برای خوش خدمتی با اهانت به مقدسات مذهبی ملت ایران موجب جریحه دار شدن احساسات این مردم میگردند زمانی کشور سوئد و چند ماه قبل کشور ایتالیا و اخیرا رسانه های آلمان غربی به این کار مبادرت ورزیدند که البته اقدامات قاطع و به موقع وزارت امور خارجه در مقابله با این توطئه ها مفید و موثر واقع شده و به خصوص اقدام دانشجویان مسلمان دانشگاههای تهران در برپائی تظاهرات و اعتراض در مقابل سفارت آلمان فدرال در روز گذشته مورد تایید اینجانب بوده و از اینکه برادران و خواهران دانشجو با اقدام منطقی خود و اعلام اعتراض کتبی به سفیر آن کشور بهانه به دست عده ای برای هرج و مرج و ایراد خسارت ندادند تشکر و تقدیر خود را اعلام
مینمایم و ضروری میدانم که در اینجا به دو بند از بندهای قطعنامه دانشجویان عزیز اشاره کنم . بنددوم- ضمن تشکر از اقدام انقلابی وزارت خارجه مبتنی بر اخراج دو تن از دیپلماتهای سفارت آلمان غربی ، خواستار ادامه این روند در سیاست خارجی ، خصوصا در ارتباط با دولتهای همسوی با امریکا همچون فرانسه و ترکیه مباشیم . بند سوم- از دولت جمهوری اسلامی میخواهیم که حجم مبادلات اقتصادی با دولت آلمان غربی را به سطح معمول کاهش داده و در حدود قراردادهای آینده نیز تجدید نظر به عمل آورد . اینجانب نیز تشکر خود را از این اقدام قاطع و موثر وزارت امور خارجه از وزیر محترم امور خارجه اعلام داشته و اعلان میکنم که دولتهای غربی بدانند با اینگونه اعمال بهره ای جز تحقیر خود و تیره شدن روابط چیز دیگر عایدشان نخواهد شد و سرانجام مجبور به عذرخواهی خواهند شد . و از دولت نیز میخواهم چنانچه دولت آلمان رسما عذرخواهی ننماید و علاوه بر آن فیلمی از مظاهر و پیشرفتهای انقلاب از کانال سراسری پخش ننماید در قراردادهای خود با آن کشور تجدید نظر نماید . سوم- دولت شوروی باید به سفر وزیر محترم امور خارجه و هیات سیاسی همراه به مسکو با حسن ظن نگریسته و موقعیت درخشان جمهوری اسلامی را در کشورهای جهان به خصوص در کشورهای جهان سوم و ملل آفریقائی در مدنظر قرار دهد و بداند که سرانجام پیروزی از آن ملتها است و همانطور که دیکتاتورهای تاریخ نظیر هیتلر و موسولینی ساقط شدند صدام نیز سقوط خواهد کرد . پس چه بهتر که با عدم مساعدت به این شخص متجاوز موجبات توسعه روابط و استقرار قانون و سقوط متجاوز را در خاورمیانه فراهم آورد . چهارم- با وجود تذکرات عدیده به مسوولان اجرائی استان همدان مبنی بر رعایت حقوق کلیه سکنه استان و رفع موجبات برخی نارضائی ها متاسفانه از حوزه انتخابیه اینجانب برخی اخبار واصله حاکی از عدم توجه به تذکرات و ایجاد برخی نارضائی در مردم به خصوص از تصمیمات استانداری به قائم مقامی شورای شهر در خصوص عوارض مختلفه و حق انشعاب آب و اجرای آن به وسیله شهرداری ملایر میباشد که اکنون که دولت خدمتگزار در فکر خدمت به طبقات کم درآمد به ویژه به طبقات کارگر و کارمند میباشد اخذ حق انشعاب بیش از حقوق یک کارمند تحمیل بر این طبقات و ایراد فشار برآنان میباشد . این مردمند که جبهه ها و پشت جبهه ها را اداره می کنند . پس خطاب به مسوولان استانداری میگویم برادران عزیز این مناصب و مقامات پایدار نیست و کاری کنید که این مردمی که در زیر بمباران دشمن در تظاهرات حاضر میشوند همچنان و از بذل جان خود مضایقه ندارند دلگرم و شائق باقی بمانند . و بدانید که هرکسی چند روزه نوبت اوست . و شما سعی کنید اجر زحمات برادران زحمتکش وزارت کشور را هدر ندهید و مثلا به خاطر احداث یک خیابان فرعی 12 متری که بیشتر به یک کوچه شبیه است و مشکل اساسی را نیز حل نمی کند مغازه و اماکن تجاری مردم را تخریب نکنید . در خاتمه ضروری میدانم نکته ای را در رابطه با نطق قبل از دستور قبلی ام توضیح دهم و آن این استکه یقین دارم که اولا وزارت خارجه نیز مانند سایرین قبلا در جریان سفر مک فارلین به ایران قرار داشته و ثانیا شخص وزر امور خارجه قبل از طرح رسمی سوال در مجلس از سوی نمایندگان محترم در مورد سفر مک فارلین به ایران مطلع نبوده است . در پایان چند تذکر به مسوولان اجرائی : 1- تذکر به شورایعالی قضائی در مورد اعزام بازپرس به دادگستری ملایر . 2- تذکر به وزارت راه در مورد تعمیر جاده ملایر به آورزمان و مرمت جاده توره به ملایر . 3- تذکر به سپاه پاسداران و بسیج در مورد برقراری مجدد پایگاه بسیج در قریه حسین آباد شاملو . 4- تذکر به وزارت آموزش و پرورش در مورد تاسیس مجدد مدرسه راهنمائی در قریه علمدار ملایر و احداث دبیرستان در قریه علی آباد دمق ملایر . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته . رئیس- سه دقیقه از وقت آقای شاملو مانده که به آقای اسفندیارپور می دهند . اسفندیارپور- بسم الله الرحمن الرحیم ، اصولا هرکس در هرجامعه ای برای اینکه بداند وضع مملکتش خوب است یا بد میزان و سنجش هایی دارد که بوسیله آن صعود و یا سقوط جامعه خود را می سنجد . این سنجش ها ممکن است آمار و ارقام اقتصادی باشد یا ممکن است مراجعه به جامعه شناسان و یا روانشناسان آن منطقه باشد و یا ممکن است معیارهای دیگری در کار باشد . در جامعه توحیدی ما علاوه براینکه میزان های فوق در حد خود ارزش دارند و باید به آن مراجعه کرد ولی مهم ترین میزان سنجش ما دریچه وحی می باشد . میزان جامعه ما نظر و گفتار انبیاء و اولیاء و ادامه دهندگان راه آنان یعنی روحانیت و مرجعیت می باشد که با نور وحی به مسائل نگاه می کنند . اگر به جامعه عصر علی (ع) مراجعه کنیم می بینیم که امیرالمومنین از آن مردم گلگی ها و شکوه هائی دارد که نشانه تزلزل آنان می باشد و چه زیبا مردم ما سروده اند و اشاره به زمان اباعبدالله کرده اند که « ماخلق کوفه نیستیم امام تنها بماند » امروز به لطف خدا وقتی به مرجعیت زمان که در امام عزیز تبلور پیدا کرده مراجعه می کنیم و احوال ملتمان و راه و رسممان را می پرسیم چنین جواب می فرماید : گرامی باد برملت بزرگ ایران و بر پیروان شاهد بزرگ حضرت محمد مصطفی (ص) وجود رامردانی که راه شهادت را برگزیده اند و در هجرت از زندگی عالم ادنی و جهان سفلی به وادی ایمن و ملکوت اعلی رسیده اند و در قسمت دیگر می فرماید : قلم و بیان من عاجز است که مقاومت عظیم و گسترده میلیون ها مسلمان شیفته خدمت و ایثار و شهادت را در این کشور صاحب الزمان ترسیم نمایم و از حماسه ها و رشادت ها و خیرات و برکات فرزندان معنوی کوثر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها سخن بگویم که همه اینها از هنر اسلام و اهل بیت و از برکات پیروی امام عاشورا سرچشمه گرفته است پس ما را چه باک از بمب بارانها و از سختی ها که ما برحقیم و اماممان اینچنین تاییدمان می کند و ما خانه بدوشان و پشت پادهندگان برمظاهر زودگذر دنیا چه ترسی داریم که خانه بدوشان را از سیلاب چه باک ! ؟ بازاز مردم سخن بگویم انسان آنقدر در قبال این همه عظمت و شهامت است (رئیس- وقتتان تمام است ) مبهوت می ماند که نه خود قادر توصیف آن هستم و نه کلمات موجود را توان وصف حال آنان می یابم . خصم زبون به خیال خام خود ملت را از صحنه خارج میکند در حالیکه فرعون وار با حرکات مذبوحانه هرروز به پرورش موسی عمران میکوشد . تا جائی که انشاءالله جز خودکشی چاره ای ندارد که خودکشی مک فارلین سمبل خودکشی امریکا می باشد . چند روز پیش که شهر کوهدشت اخیرا به طور مستمر بمباران میشود مورد حمله وحشیانه مزدوران استکبار جهانی قرار گرفت و فرزند عزیز یکی از مومنین شهر که در مغازه اش بود زیر آوار مانده بود برای اینکه پدرش شاهد لحظه ایکه فرزندش را از زیر آوار بیرون می آورند نباشد به او گفتند پسر شما هم زخمی شده و او را برای مداوا به درمانگاه برده اند او خود متوجه شده بود که با این کیفیت بمباران فرزندش شهید شده لذا به طرف درمانگاه نرفت و با حالتی بسیار طبیعی و آرام با دستهایش شروع به کنار زدن خاکهای تلنبار شده نمود . دوباره به او گفتند که فرزندت به درمانگاه منتقل شده گفت من کاری ندارم من میخواهم سندی که دارم ولای این آوار مانده پیدایش کنم . مقداری از خاک را کنار زد اتفاقا دست پسرش را پیدا کرد و آن را برداشت و با یک حالت مصمم و مردانه گفت سندی که گفتم این است و گفت خدا را شکر که فرزندم مثل ابوالفضل العباس شهید شد . و بدنبال آن ادامه داد پسرم چقدر خوب بود که مابقی جنازه ات یادآور شهادت مولا حسین باشد و سراز تن جدا شده باشد که سند من تکمیل گردد . اتفاقا لحظاتی بعد جسدش را یافتند که سر برتن نداشت و دوباره این مرد آری این مرد گفت الحمدلله که فرزندم همانند سالار شهیدان و سالار جوانمردان نه سر برتن داشت و نه دست بربدن . این کیفیت و این حالت که احسن الحال است . برای آنانکه گرفتار این دنیای دنی هستند . قابل تصور نیست به حضور پدریکه دو فرزند دلاورش که یکی فرمانده گردان و دیگری معاون فرماندهی بود و هردو در عملیات کربلای 5 شهید شده بودند رسیدم قبلا برایم قابل تصور نبود که هنگام ملاقات این پدر بزرگوار چه روحیه ای خواهد داشت و در مقابل عرایض و تسلیت این حقیر چه جوابی میدهد . آری او با حالت آرام گفت : خدا را شکر میگذارم که فرزندان طریق صالحان را پیمودند . وقتی ملتی اینچنین به ارزش مکتبی خویش بازگشت کند بقول حضرت آیت الله العظمی منتظری به خودیت خود عودت نماید نه از ابرجنایتکار غرب با اینهمه سبعیتش هراس دارد (رئیس- وقتتان تمام است ) و نه از آن شرق با اینهمه قساوتش و براساس مکتب امام و سالار شهیدان مرگ سرخ را برزندگی ننگین ترجیح میدهد . در پایان بار دیگر بر مردم غیور و شهیدپرور استان لرستان که فرزندانشان در جبهه های نبرد پوزه استکبار را به خاک مالیده و خود در پشت جبهه با صبر و
مقاومت مخصوصا در روز 22 بهمن ثابت کردند که مقلد حقیقی امام هستند درود می فرستم و هواپیماهای متجاوز بعثی همانطور که اطلاع دارید تقریبا تمام بخش های استان اعم از (درود- پلدختر- بروجرد- الیگودرز- نورآباد و کوهدشت ) را بمباران کرده که اخیرا ظرف مدت یکماه پنج بار کوهدشت را بمباران و بیش از 80 بمب برروی مردم بی دفاع ریخته است اینجاست که باید گفت تاریخ نویس بشکند قلمت اگر ننویسی اصحاب خمینی را چگونه شهید کردند . والسلام علیکم و رحمه الله وبرکاته . 3- بیانات آقای رئیس به مناسبت سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن و همچنین تولد رهبر کبیر انقلاب و سالگرد حادثه بیست و نهم بهمن ماه تبریز و همینطور سالگرد فاجعه دلخراش سقوط هواپیمای حامل عده ای از نمایندگان مجلس توسط هواپیماهای متجاوز عراقی رئیس- بسم الله الرحمن الرحیم ، مبارک باشد بر خانمها و قشر عظیم نسوان کشور روز زن ، میلاد باسعادت حضرت زهرا (س) و نیز میلاد با سعادت رهبر بزرگوار فرزند صالح حضرت زهرا برای عموم مسلمانان جهان . سالگرد حادثه مهم تبریز بیست و نهم بهمن ماه یادآور مقاومت مردم غیور آذربایجان است که ما امروز هم شاهد همانگونه مقاومت ها در تبریز و ارومیه و بقیه شهرهای بمباران شده مان هستیم که ما این مقاومت را که پیروزی واقعی است به مردمان تبریک عرض می کنیم . و ضمنا سالگرد فاجعه دلخراش سقوط هواپیمای حامل جمعی از نمایندگان شخصیت های کشور ، به دست نیروهای متجاوز و جنایتکار عفلقی است که مادر این حادثه جمعی از برادران عزیزمان را از دست دادیم . شهید حجت الاسلام والمسلمین آقای محلاتی نماینده حضرت امام در سپاه ، جمعی از قضات معظم ، جمعی از روحانیون معظم که برای تبلیغات به جبهه می رفتند و کادر پرواز ، نمایندگان بزرگواری همچون شهید حجت الاسلام دامغانی نماینده رامهرمز ، حجت الاسلام سید نورالدین رحیمی نماینده ملاوی ، حجت الاسلام رزاقی نماینده تنکابن و رامسر ، حجت الاسلام غلامرضا سلطانی نماینده کرج ، حجت الاسلام یعقوبی نماینده تربت حیدریه شهید بزرگوار آقای معرفی زاده نماینده خرمشهر و شادگان ، شهید عظیم الشان آقای کلاته ای نماینده عزیز مردم بجنورد و شهید بزرگوار و کوشایمان آقای شاهچراغی نماینده محترم دامغان از دوستان بسیار خوب ما بودند که از دست ما رفتند به ملاء اعلی و به بزم اولیاء و شهداء پیوستند جایشان خالی است . در روز شنبه بعدازظهر بنا است مراسم بزرگداشت این بزرگواران را در مدرسه شهید مطهری برگزار کنند که ان شاءالله نمایندگان و دوستان دیگر شرکت خواهند کرد . 4- تذکرات نمایندگان مجلس به مسوولان اجرائی کشور به وسیله آقای رئیس- رئیس- تذکرات نمایندگان مجلس به مسوولان اجرائی کشور : آقای علوی نماینده گرگان : به وزارت کشاورزی در مورد تامین موتور پمپ آب و جعبه دنده کشاورزان منطقه گرگان و جلوگیری از ایجاد ممانعت برای کشاورزان مجاوز جنگلها . تشکر از مخابرات گرگان در مورد راه اندازی تلفن روستای نصر آباد و تشکر از جهاد سازندگی گرگان در مورد اسفالت راه روستاها . آقای ولائی نماینده آمل : به وزارت نفت در مورد کمبود نفت و گازوئیل آمل و تامین بنزین جایگاه پلور تذکر داده اند . آقای شجاعی نماینده ساری: به وزارت نفت در مورد تامین نفت سوخت مازندران . تشکر از جهاد سازندگی در خصوص برق رسانی به روستاهای منطقه تذکر داده اند . آقای جلالی نماینده فیروز آباد : به وزارت بازرگانی در مورد تامین مصالح مورد نیاز مناطق سیلزده تذکر داده اند . آقای صفری نماینده دماوند و فیروزکوه : به مخابرات در مورد راه اندازی دستگاه سه کاناله فیرزکوه- زرین دشت تذکر داده اند . آقای محمدی نماینده سلسله و دلفان : به وزارتخانه های نیرو و جهاد سازندگی در مورد برق رسانی دهستانهای منطقه تذکر داده اند . آقای علوی نماینده لارستان : به وزارت جهاد سازندگی در مورد برق رسانی روستاهای منطقه تذکر داده اند . جمعی از نمایندگان نامه ای نوشته اند در مورد مجروح شدن برادرمان آقای صاحب الزمانی نماینده ارومیه در بمباران و همچنین مجروح شدن برادر عزیزمان آقای هادی خامنه ای درراهپیمائی مردم مشهد که ضد انقلاب آنجا نارنجک انداخته بودند . نامه ای نوشته اند که ما نامه شان را اعلام می کنیم . 5- ادامه بحث پیرامون طرح قانونی بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران رئیس- دستور را شروع کنید . منشی- دنباله رسیدگی به گزارش کمیسیون خاص در خصوص طرح قانونی بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران . ماده 1 این طرح خوانده شد ویک پیشنهاد هم مطرح شد . پیشنهاد فعلی از آقایان است که آقای کبیری مطرح می کنند . گفته اند که بند زیر در تکمیل ماده 1 اضافه شود : « 7- توسعه و تحکیم مسارکت و تعاونی عمومی بین همه مردم و همکاری در تامین مقاصد اصل یکصدم قانون اساسی » . آقای کبیری توضیح بدهند . رئیس- آقای موحدی ساوجی می گویند این پیشنهاد قابل طرح نیست ، می گویند در کمیسیون دیر رسیده . اسدالله بیات- اینطور نیست حاج آقا . در هیات رئیسه بناشد این را ما چاپ نکنیم و مطرح کنیم در اینجا . فواد کریمی- در کمیسیون مطرح شده ، هر پیشنهادی در کمیسیون مطرح شده باشد در جلسه علنی عم می تواند مطرح شود . موحدی ساوجی- بالاخره یک کمیسیون مخبر دارد ، رئیس دارد . رئیس- حالا صبر کنید ببینیم در کمیسیون مطرح شده یا نه ؟ شاهرودی (مخبر کمیسیون )- من چون جلسه آخر نبودم . رئیس- رئیس کمیسیون آقای خامنه ای هستند که الان نیستند . نایب رئیس کمیسیون شما بفرمائید . موحدی ساوجی ( نایب رئیس کمیسیون )- مطرح نشد . فواد کریمی- ایشان در جلسه آخر غایب بودند . یکی از نمایندگان- در جلسه آخر ایشان غایب بود . رئیس- بفرمائید توضیح بدهید . موحدی ساوجی- این موضوع را که آقای فواد کریمی می فرمایند ، آقای خامنه ای در جلسه قبل بودند ، ایشان هم فرمودند این پیشنهادات قابل طرح نیست . من خودم هم در آخرین جلسه بودم ، منتها جلسه بعدی که تشکیل دادند بعد از جلسه ای بود که .. یعنی بعد از تقاضای بنده و اخطار آئین نامه ای به هیات رئیسه بود که چون مدتش گذشته است از حیث دو ماه دیگر ادامه کمیسیون دیگر صحیح نیست . این است که آقای رئیس کمیسیون از من خواستند که در این جلسه آخر شرکت کنم ، گفتم شرکت در این جلسه را من قانونی نمی دانم و لذا شرکت نکردم و مسلم است که این پیشنهاداتی که آقایان داده اند در چند صفحه ، اصلا امکان ندارد در یک جلسه ، بلکه در چند جلسه بررس بشود . رئیس-بسیار خوب ، ولی من خودم حالا که گفتید یادم آمد . شما در جلسه هیات رئیسه همین اعتراضتان را (گذشت زمان را ) مطرح کردید ، بعد خودتان در هیات رئیسه گفتید اگر یک هفته دیگر بیاورند من اعتراضم را پس می گیرم . و برهمین اساس قرار شد یک هفته دیگر کمیسیون کار بکند ، بعد از یک هفته بیاورد و همین جور هم شد . موحدی ساوجی- خیر حاج آقا بعد از یک هفته بود . رئیس- چرا ، حالا دیگر بعدش را من نمی دانم ، یعنی من می دانم بعد از اعتراض جنابعالی … چون در هیات رئیسه مجلس مطرح شد و قرار شد یک هفته به آنها مهلت بدهیم . دیگر سخت نگیرید ، بگذارید مطرح بشود ، اگر خواستید رای ندهید . مطرح کنید . ( در این موقع آقای کروبی « نایب رئیس ، اداره جلسه را بعهده گرفتند )‌کبیری- بسم الله الرحمن الرحیم ، من این نکته را اول عرض بکنم که برخلاف فرمایش آقای موحدی این پیشنهادات در آخرین جلسه هم نبوده ، در طول چند جلسه بوده ، منتها چون قبلا تایپ و تکثیر نشده بود ، به اینصورت تکثیر شد و با اطلاع و اجازه هیات رئیسه محترم و در اختیار نمایندگان محترم قرار گرفت . توجه بفرمائید ما در ماده 1 اهداف بخش تعاونی را آورده ایم . آنچه که الان چاپ شده ،شش مورد هست و یک تبصره . پیشنهاد ما این است که این بند هم به عنوان بند هفتم به ماده 1 به عنوان یکی از هدفهای بخش تعاون اضافه

بشود . این بند این است که « توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم و همکاری در تامین مقاصد اصل یکصدم قانون اساسی » این اصل روشن و بدیهی است که کار تعاون چند جنبه دارد . یکی می خواهد وسایل کار رد اختیار افرادی که قادر به کار هستند ولی توانائی ندارند ، بگذارد ، می خواهد از تمرکز و تداول ثروت در دست عده خاصی جلوگیری بکند ، می خواهد از کارفرمای مطلق شدن دولت جلوگیری بکند ، ولی یکی از آن نکات بسیار مهمی که تعاونی باید دنبالش باشد ، این است که کاری بکند که مردم روحیه همکاری و تعاون در آنها گسترش پیدا بکند ، و خودشان مشارکت بیشتری در همه برنامه های اقتصادی و اجتماعی داشته باشند و اصولا یکی از خصوصیات ارزشمند نظام جمهوری اسلامی ، همین مردمی بودنش و متکی بودن به مردم در همه کارها هست . در قانون اساسی هم ما در اصل سوم که باز هدفهای دولت و نظام آمده ، در بنده 15 داریم که « توسعه وتحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین همه مردم » . اشاره دیگری که در اینجا شده ما گفته ایم که « همکاری در تامین مقاصد اصل یکصدم قانون اساسی » . اصل یکصدم قانون اساسی مساله شوارها است . که خوشتبختانه قانونش تصویب شده و همین چند روز گذشته از طرف وزارت کشور اعلام شد که برای سه ماهه اول سال 66 ان شاءالله انتخابات برگزار می شود . کلا بخش تعاونی بایستی به عنوان یکی از مکمل های مهم شوراها باشند و شوراها هم باز مکملی برای این بخش تعاونی باشند تا اینکه انشاءالله بتوانند مقدار زیادی از کارهای اساسی و اقتصادی مملکت را انجام بدهند . این را ما بیاوریم یا نیاوریم در اصل آن هدفهائی که تعاونی به دنبالش هست مستتر هست ، تعاونی به این سمت باید برود ، حرکت بکند که مردم را مشارکت بدهد و توسعه به تعاون و همکاری بین مردم بدهد . منتها اینجا بیاید و تاکید بشود و با توجه به اینکه در قانون اساسی هم بوده ، بهتر و روشن تر است . والسلام . منشی- آقای موحدی ساوجی مخالف . موحدی ساوجی- بسم الله الرحمن الرحیم ، من ضمن اینکه باید عرض کنم پیشنهاددهندگان اگر به قسمی که خورده اند ، متعهد باشند ، نباید این پیشنهادی را که در کمیسیون بررسی نشده . بیاورند در مجلس و این جور بخواهند مطرح کنند . (اعتراض عده ای از نمایندگان) . اسدالله بیات- آقا من جدا اخطار دارم . نایب رئیس- چرا این جور می فرمائید . اجازه بدهید . لطیف صفری- مساله را آقای هاشمی روشن کردند . ایشان مخالفتشان با اصل موضوع است . موحدی ساوجی- این پیشنهادی که آقایان داده اند ، از جهاتی دارای اشکال هست . اگر پیشنهاد آقای امانی که بند 15 اصل سوم بود . این را اگر می آوردند اینجا اگر تصویب می شد ، مساله ای نبود . بند 15 اصل سوم این است : « توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین همه مردم » . اینجا آقایان پیشنهاددهندگان آمده اند با یک زرنگی خاصی این مطلب بند پانزدهم اصل سوم را چسبانده اند به اصل یکصدم قانون اساسی که اصل یکصدم قانون اساسی مربوط به شوراهای کشوری است . شوراهای کشوری که از شورای ده ، بخش ، شهر ، شهرستان ، محله ، منطقه ، استان تشکیل می شود ، این مساله یک مساله ای است که در همان وظایفی که در اصل صدم و اصول بعدیش برای شوراها ذکر شده ، آن جا مشخص است و این شوراها به این معنا نیستند که صرفا شما بخواهید که بخش تعاونی جمهوری اسلامی را متصل و مرتبط کنید با این شوراها ، خوب بقیه چه ؟ نظام جمهوری اسلامی از لحاظ اقتصادیش دارای سه بخش است . آیا این به آن معنا نیست که ممکن است یک عده از افراد بخواهند از تعاونی هم حتی به عنوان یک اهرم سیاسی استفاده بکنند ؟ بخش تعاونی یک بخش اقتصادی است نه یک بخش سیاسی . ولی اگر چنانچه بنا باشد که منتخبین مردم ، خوب نمایندگان مجلس هم منتخبین مردم هستند . آیا می توانیم بگوئیم که بخش تعاونی مثلا مربوط به نمایندگان است ، از طریق مثلا نمایندگان انجام میشود ؟ یا شوراهای اسلامی در سراسر کشور ، اینها که انتخاب میشوند برای حفظ کل نظام هستند . یعنی دولت جمهوری اسلامی ، مسائل عدالت اجتماعی ، مسائل اقتصادی مسائل عمرانی همه را تعقیب میکنند . این چه معنا دارد که ما بیائیم اینجا ، برادران عزیز ما برای اینکه تعاونی را خرابش کنند ، بکنند یک اهرم سیاسی دردست یک عده خاصی . آمده اند این پیشنهاد را داده اند . اصلا چه ربطی دارد ؟ بند 15 اصل سوم قانون اساسی شما بدون اینکه بخواهید بگوئید اصل صدم ، اشکال ندارد . بدون اینکه بخواهید بگوئید مطابق اصل یکصدم ، اگر خود بند پانزدهم بیاید درست است . بله ، تعاون ، یعنی بخش تعاون جمهوری اسلامی ایران ، این بخش در واقع یکی از راههای ایجاد همکاری و تعاون بین مردم است البته منحصر به همین هم نیست . فکر نکنیم که تعاون مردمی و عمومی که دربند پانزدهم اصل سوم آمده فقط میآید در بخش تعاون اقتصادی ، این تعاون مردمی و همگانی در فرهنگی هست ، دینی هست ، سیاسی هست ، اجتماعی هست ، اقتصادی هست ، امور دفاعی هست ، جنابعالی آورده ای ، برادر من ! این قضیه را فقط چسبانده ای ، این تعاون عمومی را به بخش تعاون اقتصاد جمهوری اسلامی ایران این است که من مخالفم با این پیشنهاد و فکر نمی کنم نمایندگان به این پیشنهاد رای بدهند . نایب رئیس- موافق صحبت کند . اسدالله بیات- بسم الله الرحمن الرحیم ، چون خود من هم یکی از امضاء کنندگان و پیشنهاددهندگان هستم ، به عنوان موافق برای خودم وقت گرفتم ، چند نکته را توضیحا عرض می کنم . من ذهن برادرمان جناب آقای موحدی ساوجی را به چند بند که خودشان هم رای داده اند و در طرح پیشنهادی کمیسیون ویژه هم در اینجا مطرح است ، من جلب می کنم که ایشان بین خودشان و خدایشان در آنجا قضاوت بکنند که اینها در عین اینکه کار اقتصادی است ، کار سیاسی هم هست . ببینید شما در آنجا آمدید ، گفتید (در بند 4) « جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت » این عین عبارت قانون اساسی است و مطمئنا میدانید جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت ، این کار در عین اینکه ریشه اقتصادی دارد ، سیاسی است . محدود کردن دولت است . یا در بند دیگری ما داریم که در بند 3 (به طور کلی) « پیشگیری از تمرکز و تداول ثروت » اقتصادی است ، علاوه براینکه ریشه قرآنی دارد « کیلایکون دوله بین الاغنیاء منکم» قانون اساسی هم دارد و گروههای خاص جهت تحقق عدالت اجتماعی ، تحقق عدالت اجتماعی تنها بعد اقتصادی ندارد ، بعد سیاسی هم دارد . یا شما آمدید در ابتداء گفتید که « قرار دادن وسایل کار در اختیار کسانی که قار به کارند ، ولی وسایل کار ندارند .» این در عین اینکه عبارت قانون اساسی است ، کار اقتصادی است ، کارسیاسی هم هست . پس اگر کسی بیاید در ضمن اهداف تعاونی در ضمن اینکه به مسائل اقتصادی می پردازد به بعد سیاسی هم بپردازد ، این اشکالی ندارد ، خود شما هم تصویب کرده اید ، کمیسیون هم تصویب کرده و جلوتر از همه شما خبرگان ملت در قانون اساسی تصویب کرده اند . پس این یک نکته ، در نظر داشته باشید . نکته دوم عبارت از این است که در اینجا ما اهداف را داریم میگوئیم . اگر شما بخش خصوصی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران هم بنویسید ، درآنجا میتوانید در اهداف بیائید همین عبارت را بگوئید . برای اینکه حتی در بخش خصوصی هم باید این اهداف در آنجا باشد . مسائل اقتصادی اسلامی در عین اینکه مسائل اقتصادی است بلی ، اثر سیاسی هم دارد اثر اقتصادی هم دارد اثر اجتماعی هم دارد اثر فرهنگی هم دارد . علاوه براین عبارت شما کاملا نشان میدهد که شما مخالف مطلق نیستید شما آمدید اینجوری گفتید ، فرمودید که من با این عبارت « توسعه و تحکیم و مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم و همکاری مردم » تا اینجا موافقید منتها می گوئید نه ، مقاصد اصل یکصدم قانون اساسی را نیاورند برای اینکه اگر این را بیاورند می شود سیاسی . اما اگر بند سوم اصل 15 را بیاورند نمی شود . من می گویم پس شما هم مخالف مطلق نیستید پس تا آنجایش را قبول دارید . منتها معتقدید که اگر این بشود . اگر حصراز آن فهمیده بشود شما می توانید بگوئید من مخالفم اما ما که حصر نگفتیم . شما در بخش دولتی هم می توانید همین را بیاورید درآنجا هم شوراها باید با بخش دولتی جمهوری اسلامی موافقت بکنند ، همکاری بکنند . چه عیبی دارد چه اشکالی دارد ؟ شوراهائی که منتخب مردمند این شوراها لازم است و موظف است اخلاقا و قانونا همکاری بکنند با بخش تعاونی . بخش تعاونی بخش قانون است . بخشی است که قانون اساسی به عنوان یک اصل اساسی با آن برخورد کرده . بنابراین من اعتقادم این است که چون بحث اهداف است ، در بحث اهداف این نوع مسائل را می گویند و می آورند هیچ اشکالی هم ندارد . و من معتقدم مخالفت شما هم مخالفت مطلق نیست . آوردن این قضیه دراینجا به نظر من خوب است و موافق است و چیز خوبی هم هست و در ضمن مواد دیگر در فصول بعدی در بخشهای بعدی شما می توانید قیودی بیاورید یا قیودی را پیشنهاد حذف بدهید و این مساله تامین بشود .
بنابراین معتقدم پیشنهاد ، پیشنهاد بسیار خوبی است اتفاقا در پیشنهاد دیروز برادرمان جناب آقای امانی هم مقدار زیادی از این پیشنهاد تامین شده بود . من آمدم به خدمت شما عرض کردم طبق آئین نامه منشیان هیات رئیسه موظفند در میان پیشنهادات پیشنهاد جامع را مطرح کنند یا جمع بندی بکنند به عنوان یک پیشنهاد جامع اتفاقا چند تا از ابعاد این پیشنهاد در پیشنهاد جناب آقای امانی بود بنابراین من اعتقادم این است که پیشنهاد پیشنهاد خوبی هست و موافق هم هستم چنانکه تعدادی از نمایندگان هم امضاء کرده بودند درکمیسیون هم اتفاقا این پیشنهاد مطرح شد . نایب رئیس- نماینده دولت بفرمائید . مهاجرانی (معاون نخست وزیر)- بسم الله الرحمن الرحیم ، در قانون تشکیلات شوراهای اسلامی که توسط مجلس محترم تصویب شده در اول آذرماه 1361 در چگونگی بیان وظایفی که برای شوراها مطرح شده نکته ای هست که کمک می کند به ما در بحثی که الان در مجلس محترم مطرح است . در ماده نوزدهم وقتی وظایف و اختیارات کلی شوراها مطرح شده دربند شانزدهم آن « شوراها می توانند با هماهنگی ارگانهای اجرائی مسوول به تشکیل انجمنها و نهادهای اجتماعی ، امدادی ، ارشاد و تاسیس تعاونیهای تولید و توزیع ، مصرف با مشارکت مردم در حوزه فعالیت خود اقدام نمایند .» یعنی مساله مهمتر است و بالاتر است از اینکه ما بخواهیم بین تعاونیها و بین شوراها یک نوع هماهنگی یا همکاری برقرار بکنیم . خود قانون در واقع برای شوراها جزء وظایف و اختیارات کلی او معین کرده که می تواند خودش درواقع دراین امر متصدی و مباشر هم باشد و به همین لحاظ این یک مساله بسیار بسیار مهم و قابل توجه سیاسی هم خواهد بود . نکته ای که در پیشنهاد ذکر شده در تامین مقاصد اصل یکصدم قانون اساسی ضمن اینکه ممکن است به نظر برسد دربادی امر که این درواقع یک توضیح اضافه است ولی اینجور نیست درواقع یک نوع سیاستگذاری است وقتی اصل یکصدم مشخص کرده وظایف شوراهای کشوری را و گفته برای چه کاری درواقع ، برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی ، اقتصادی ، عمرانی ، بهداشتی ، فرهنگی . آموزشی الی آخر … در این پیشنهادی که آقای کریمی و برادران مطرح کردند وقتی ما پذیرفتیم یعنی درواقع ما یک نوع پل ارتباط برقرار کردیم بین تعاونیها و بین شوراها که ریشه هردو هم مردمی است و دولت هم با این پیشنهاد موافق است . نایب رئیس- مخبر کمیسیون بفرمائید . حسینی شاهرودی (مخبر کمیسیون خاص)- بسم الله الرحمن الرحیم ، خدمتتان عرض کنم که این پیشنهادات که توسط برادر عزیزمان آقای فواد کریمی و بعضی از برادرها آورده شده این پیشنهادات اگر قدم به قدم آن موقعی که مسائل طرح میشد و این پیشنهادات می آمد چه بسا خیلی از اینها رای می آوردند و مورد توافق اکثریت اعضاء‌ می بود . و ما اینجا واقعا از آقای کریمی هم تشکر می کنیم که در این طرح خیلی زحمت هم در اصلش و هم در جریان این کمیسیون انصافا زحمت زیادی در این زمینه کشیدند و این در جلسات آخر کار بود که یک بازنگری دومرتبه لازم بود که روی این طرح بشود تا هماهنگی کافی بین مواد این طرح به وجود بیاید چون 2-3 سال طول کشیده بود چه بسا موادی که در آخر مثلا تصویب شده بود ، چه بسا هماهنگی با مواد اول نمی داشت . این بود که یک بازنگری لازم داشت . یک بار دوبار هم بازنگری شد و درنهایت این پیشنهادات آمد که به عنوان مکمل آن ، چون حوصله کمیسیون تقریبا تمام شده بود و کمیسیون درصدد این بود که زودتر این قضیه را جمع بکند و قضایا را خاتمه بدهد بنابراین فرصت طرح به صورت مبسوط این پیشنهادات در کمیسیون نشد . و اما من به عنوان مخبر کمیسیون چون موظفم که از کمیسیون دفاع بکنم باید در مورد این پیشنهاد عرض کنم که این پیشنهاد پیشنهادی نیست بخصوص قسمت اولش و با توضیحی که آقای کریمی دادند قسمت دومش هم همین است . خیلی مخالفت با بقیه مواد ندارد . اما چیزی که هست وجودش به نظر ما زائد است به خاطر اینکه این فلسفه وجود تعاونی هست اصلا توسعه و تحکیم و مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم ، اصلا فلسفه پیدایش تعاونی همین هست نه هدف تعاونی باشد فرق بین هدف و بین فلسفه وقتی تعاونی به وجود بیاید با اهداف مشخصی که در آن هست نتیجه آن تعاونی این مشارکت عمومی مردم خواهد بود و ما بیائیم حکمت را درهدف دخالت بدهیم یک کار زایدی است اشکالی ندارد بیاوریم یعنی چیزی را اضافه نمی کند چیزی را کم هم نمی کند ولی ضرورتی هم با آوردنش نداریم ضمن اینکه اگر هم بیاورند من حالا برای قسمت اولش دارم عرض می کنم اگر هم بیاورند چیزی را کم و کاست نخواهد کرد و حالا شاید مثلا بهتر هم باشد . اما برادرمان آقای کریمی موافقت کردند با توضیحی که دادند در مورد … من اصلا فکر می کنم که برادرمان آقای موحدی که مخالفت کردند و آقای بیات که موافقت نمودند اصلا از موضوع یک مقدار قضیه خارج بود بخاطر اینکه اصل یکصدم دو قسمت دارد می گوید : « برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی ، اقتصادی ، عمرانی ، بهداشتی ، فرهنگی ، آموزشی ، و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم » . ایشان نظرشان این است که من فقط همین قست اولش نظرم هست که برای همکاری مردم در امور اقتصادی اگر بخوهد این تامین بشود یکی از راههای تامینش مساله بوجود آمدن تعاون است . من کاری با شوراها و اینها ندارم که حالا از طریق شوراها بیاید و شوراها تدخل بکنند و این حرفها . اگر نظرشان این باشد مشکلی بوجود نمی آید اما اگر مساله شوراها باشد باید عرض کنم که اگر از طریق شوراها بخواهد تعاونی ها تشکیل بشود ضمن اینکه ما یک قیدی به پای تعاونی بستیم و هرمقدار که ما تعاونی را بتوانیم یک مقدار از این قیودات آزادتر بکنیم می تواند موفق تر باشد در آن اهدافی که برایش پیش بینی کردیم و ما بیائیم این را به شوراها مثلا وابسته اش بکنیم موجب قید و بند می شود ضمن این اشکالی که دارد اشکال دیگری که دارد این را اگر ما الان آوردیم آن مواد قانونی بعدی که ما تنظیم کردیم باید با این اهداف بخواند در حالی که ما در مواد بعدی هیچ پیش بینی برای شوراها و تدخل شوراها در امور تعاونی نکردیم چون نکردیم گیرم که این هم اینجا بیاوریم چون بعدا ما یک چنین پیش بینی را انجام ندادیم یک چیزی لغو خواهد بود و بی اثر و همیشه مورد اعتراض خواهدبود که شما در هدف گفتید ولی در قوانین تان هیچ پیش بینی برای این موضوع نکردید . خوشبختانه بین آقای کریمی و بین آقای موحدی توافق شد که این قسمت دوم اگر بقیه پیشنهاددهندگان هم نظرشان همین باشد این « توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم» تا اینجا بماند بقیه اش که اشاره ای است به قانون اساسی حذف بشود که آن مشکل هم احتمالا بوجود نیاورد . من فکر می کنم که … حالا نظر کلیه اعضاء کمیسیون را من نتوانستم بگیرم اما عمدتا آنهائی که مخالف بودند نظرشان را گرفتم با موافقین ، دیدم که اگر این یک قسمت باقی بماند ، آن یک قسمت حذف بشود به هر جهت مشکلی را بوجود نمی آورد . ابوالفضل موسوی تبریزی- عین بند 15 اصل سوم قانون اساسی اضافه شده . حسینی شاهرودی (مخبر کمیسیون خاص)- نه ، عین بند قانون اساسی اگر بیاورند الان آقای کریمی می فرمایند که منظور من از این اشاره کردن به قانون اساسی … ابوالفضل موسوی تبریزی- به اصل یکصدم هم اشاره شده است . حسینی شاهرودی- اجازه بفرمائید . آن اصل یکصدم دو قسمت دارد یک قسمت اول یک قسمت دوم ایشان می گویند من با شورا اصلا کاری ندارم . منظورم آن ایجاد هماهنگی بین مردم است که در قسمت اول است . آن اصل را ما حذفش بکنیم . همین « توسعه و تحکیم و مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم » . این مورد نظر مخالفین و موافقین هم هست فکر می کنم چیز خوبی هم باشد . کبیری- اجازه بدهید یک توضیح عرض کنم . نایب رئیس- دیگر نمیشود . کبیری- خیر ، یک مساله ای اشاره فرمودند ممکن است اشکال ایجاد بکند . نایب رئیس- این را میدانم هر مساله ای ممکن است یک جوابی هم داشته باشد یا یک چیزی به ذهن آدم بیاید . هرچه که به ذهن آمد که نمیشود جواب داد . حسینی شاهرودی (مخبر کمیسیون خاص)- بلی ، حالا برای اینکه آن ایهام نباشد والا اشکالی ندارد . نایب رئیس- متشکر . منشی- پیشنهاد آقایان این است : « توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم » . نایب رئیس- که این میشود بند 7 حضار 183 نفر هستند موافقین با این پیشنهاد قیام بفرمایند . (اکثر برخاستند ) تصویب شد . ماده (1) پیشنهاد ندارد قرائت شود . ماده 1- اهداف بخش تعاونی عبارت است از :

1- ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل . 2- قرار دادن وسائل کار دراختیار کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند . 3- پیشگیری از تمرکز و تداول ثروت دردست افراد و گروههای خاص جهت تحقق عدالت اجتماعی . 4- جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت . 5- قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منافع حاصله در اختیار نیروی کار و تشویق بهره برداری مستقیم از حاصل کار خود . 6- پیشگیری از انحصار ، احتکار ، تورم و اضرار به غیر . 7- توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم . تبصره- اهداف مذکور این ماده باید با رعایت ضرورتهای حاکم بر برنامه ریزی عمومی اقتصاد کشور در هر یک از مراحل رشد عملی شود . نایب رئیس- 183 نفر در جلسه حضور دارند ماده 1 و بندهایش و تبصره اش به رای گذاشته می شود موافقین قیام بفرمایند ( اکثر برخاستند ) تصویب شد . ماده 2 قرائت شود . ماده 2- شرکتها و موسساتی که براساس عقد تعاون با رعایت مقررات این قانون تشکیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته میشوند . منشی- آقای سعید امانی در این ماده پیشنهاد کرده اند عبارت « به ثبت برسد » حذف شود . نایب رئیس- آقای امانی توضیح بفرمائید . سعید امانی- بسم الله الرحمن الرحیم ، برادرها توجه دارند که برای تشکیل یک شرکت حالا اعم از تعاونی ، غیر تعاونی سازمان خیریه ، غیرذلک هرچیزی که جنبه عمومی دارد در وقت این تشکیل یک هیاتی به عنوان هیات موسس شروع به کار می کنند . پس از اینکه شروع به کار کردند دعوت می کنند از افرادی که از نظر همفکری و همکاری و تخصصی و هر موضوعی که می توانند از عهده برآیند دعوت می کنند پس از دعوت وقتی که اعضاء معین شد برنامه های بعدش که عبارت است از تشکیل خود شرکت باشد وانتخاب هیات مدیره مجمع عمومی غیرذلک اینها را تنظیم می کنند و آن چیزی را که می رسد برای ثبت پس از پایان تمام آن موضوعاتی است که برای یک شرکت یا یک تعاونی یا یک سازمان خیریه باید باشد که خود این قانون سلسله مراتبش را معین کرده که این شرکت تعاونی که می خواهد تشکیل بشود باید دارای چه ارکان و اینهائی باشد که بتواند به فعالیت خودش از نظر قانونی شروع کند ما می بینیم این « به ثبت برسد » اینجا ذکر شده یک مقدار زیادی از نظر فعالیتی که تعاونی می خواهد شروع کند جلویش را می گیرد چون خود اصل ثبت شرکت منوط به این است که تمام موضوعاتی که درباره قانون باید رعایت بشود انجام شده باشد بعد برسد به اینکه برود به ثبت و خود آن تجربه ای هم که داریم می بینیم در ثبت شرکتها یا سازمان خیریه یک مقدار زیادی طول زمان می برد از نظر مقررات و قوانینی که برای همان ثبت شرکتها هست . پس به این دلیل پیشنهادی که ما می کنیم این است که این « ثبت » برداشته بشود یک تعاونی که وقتی تشکیل شد برمبنای تمام مقرراتی که در همین قانون باید تقریبا در زمینه تشکیلش انجام بدهد انجام داده بود این یک تعاونی قانونی اعلام بشود و قبول بشود که بتواند فعالیتی که در زمینه های اقتصادی خودش در زمینه آن فعالیتی که معین کرده آن تعاونی شروع بکند بعدا موکول بشود آخرش به اینکه به ثبت برسد . از نظر ما این کلمه « به ثبت برسد » مانع از این است که یک مقدار زیادی فعالیت ها سریعتر و زودتر و بهترو بازدهش بیشتر باشد مانع از این است . من توضیح دیگری ندارم برادرها در زمینه مخالفت و موافقت توجه بکنند به اینکه اگر مخالفت می کنند اشکال به اینکه این کلمه «‌ ثبت » باشد یا نباشد آن را بیان کنند که من خودم هم بلکه متوجه بشوم نسبت به پیشنهادی که دادم امکان دارد اگر دلایلشان دلایل متقن و دلایل تقریبا صحیحی بود بنده هم از این پیشنهادم صرف نظر کنم و رای بدهم . والسلام علیکم و رحمه الله . منشی- آقای پناهنده مخالف آقای بادامچیان موافق . پناهنده- بسم الله الرحمن الرحیم ، فرمایشات جناب آقای امانی خلاصه اش این بود که « به ثبت برسانند » موجب کندی کار می شود . هیچ حرف دیگری نداشتند . ولی حالا به ثبت نرساندن چه ضررهائی دارد خواهش می کنم که ایشان توجه بفرمایند . اولا اگر شرکت به ثبت نرسد شرکتهای قلابی بسیار تشکیل می شود . چون می دانید امروز در این دوره و زمانه از این کارها می کنند . کلاهبردارهائی هستند که یک سری شرکتهای قلابی تاسیس می کنند و موجب این می شود که کلاهبرداری بکنند و مردم را بچاپند . ضرر دوم اینکه از نام شرکتهای دیگر ممکن است سوء استفاده بشود یعنی دو شرکتی که نام مشابه دارند یکی از از آنها فعال است ، سابقه دار است و از نام و سابقه اش دارد استفاده می کند یک کس دیگری می آید یک شرکتی به همان نام تشکیل می دهد و چون مشابه هست از شهرت و نام آن شرکت مشابه خودش سوء‌استفاده می کند و بعد موجب اصلا درگیری می شود . سوم اینکه این « به ثبت رساندن » به خاطر «او کی» کردن مقامات مسوول است بر شرایط این شرکتی که تشکیل شده . ایشان می فرمایند که تمام شرایط را دارا باشد فقط به ثبت رساندن لازم نداشته باشد . این  « به ثبت رساندن » یعنی آن مقامات مسوولی که بایستی ببینند آیا این شرایط در شرکتها هست یا نه ؟ اینها بررسی کردند و دیدند شرایط هست و به ثبت هم رساندند و تازه یک چیزی نیست که فقط در جمهوری اسلامی ایران باشد که ! در تمام دنیا شرکتها تشکیل می شوند و به ثبت هم می رسند باید مشخصات داشته باشند . اگر به ثبت نرسند که آن وقت هرکسی برای خودش یک شرکتی همانطور که گفتم یا قلابی یا اصلا بدون سرمایه یک چیزهائی درست می کند و یک شرکتی تشکیل می دهد و موجب درهم ریختگی و نابسامانی می شود . البته برای اینکه جلوگیری از کندی کار بشود که ایشان نگران همین مساله هستند که به ثبت رساندن موجب یک سری بوروکراسی و تشریفات اداری است که کاررا کند می کند آن را ممکن است در آئین نامه های شرکتها و اینها یک پیشنهادات اصلاحی بدهند که این کندی هم برطرف بشود بنابراین من با پیشنهاد ایشان به دلایلی که عرض کردم مخالفم . منشی- آقای بادامچیان بفرمائید . بادامچیان- بسم الله الرحمن الرحیم ، عنایت کنند برادرها اگر ما هدف مان گسترش تعاونی است براساس این اهدافی که رد قانونی اساسی هست باید دست مردم را در تشکیل تعاونیها درمحیط های مختلف باز بگذاریم . اینکه اینجا نوشته شده باشد آن شرکتها و موسساتی که « بارعایت مقررات این قانون تشکیل و به ثبت برسند » تعاونی شناخته می  شوند طبیعی است باعث می شود اگر در یک مدرسه ای چند دانش آموز با هم خواستند یک شرکت تعاونی تشکیل بدهند و همان سال در کلاس اول ، دوم ، سوم ، با هم یک مقدار کار تعاونی بکنند با روح کار تعاونی آشنابشوند پس اینها دیگر نتوانند این کار را بکنند چون برای یک مدرسه نمی شود رفت در کلاس اول گفت آقا به ثبت برسانند و مشکلات ثبتی دارد . اگر در روستا 4 نفر روستائی خواستند دریک مزرعه ای دریک کاری با هم کار تعاونی بکنند کارشان غیرقانونی می شود موقعی که به ثبت نرسد بعد اگر کسی برخلاف آن که آقای پناهنده می فرمایند خواست علیه اینها سوء استفاده بکند می تواند برود شکایت کند که اینها یک کار خلاف قانون انجام دادند و بعد مزاحم آنها بشوند یا در خانواده آقای پناهنده می خواهد با بعضی از اهل و عیال خلاصه تشکیل یک تعاونی کوچولو در داخل خانه شان بدهند خوب ، این را باید حتما به ثبت برسانند . این چیست که ایشان می فرمایند ؟ آن نکته ای که مهم است ایشان گفتند که « اگر به ثبت نرسد ضرر دارد شرکت قلابی تشکیل می شود » . این چه حرفی است . شرکت قلابی را خیلی ها با ثبت می آیند انجام می دهند اکثر کلاهبرداریها آنهائی که کلاهبردارند می آیند یک وجه قانونی درست می کنند که بهتر بتوانند کلاهبرداری بکنند نه اینکه چیز بشوند . و اما « استفاده از نامهای مشابه » این هم باز یک بحثی بود من تعجب کردم از آقای پناهنده . اما ثبت کردن- اگر فقط مساله ثبت کردن برای حالت قانونی یافتن است و استفاده تعاونی از مزایای قانونی ، در فصل هشتم دراین قانون نوشته شده که « تشکیل و ثبت تعاونیها » آنهائی که رفتند ثبت دادند می توانند از مواهب قانونی و مزایایش استفاده بکنند . اگر نرفتند ندادند ثبت نکردند از آن مواهب قانونیش استفاده نمی کنند و از آن مزایا بهره مند نمی شوند نوشته شدن این مساله که به ثبت برسند جلو کار تعاونی و روحیه تعاونی را در بین مردم ما می گیرد به همین علت حذفش مناسب است حذفش هم مشکل قانونی ایجاد نمی کند بلکه هم باعث تسریع کار و هم باعث فرهنگ تعاونی براساس قانون اساسی در کشورمان و موجب گسترش آن می شود متشکر .
نایب رئیس- نماینده دولت بفرمائید . مهاجرانی (معاون نخست وزیر)- بسم الله الرحمن الرحیم . دو نکته قابل توجه درمورد ثبت تعاونی ها وجود دارد . نکته اولش این است که دولت می تواند در واقع یک اطلاعاتی داشته باشد ازتنوع و تعداد تعاونیهائی که در کشور تشکیل شده است . یعنی میداند چه مقدار تعاونی تولید ، توزیع به حسب درواقع تقسیم درمناطق مختلف کشور و این اطلاعات ، اطلاعات مفیدی است برای دولت در چگونگی درواقع کمک کردن به خود این تعاونیها . نکته دوم این است که اگر ما مساله به ثبت رسیدن را برداشتیم و صرفا اعتماد کردیم به اینکه افرادی هستند حالا در یک مدرسه یا دریک خانواده نکاتی که آقای بادامچیان مطرح کردند ممکن است که در ظاهر هم به نظر برسد که این درواقع به معنای اعتماد به مردم است اما منافات جدی و آشکار دارد با اداره یک کشور ، مگر ما برای مردم شناسنامه صادر نمی کنیم ؟ یعنی مردم می آیند بچه های آنها که متولد شدند شناسنامه می گیرند مگر شرکتها نمی آیند ثبت می شوند مگر کسی که رانندگی یاد گرفت گواهینامه نمیگیرد ؟ یعنی تک تک مواردی که در اداره کشور به ناگزیر بایستی انضباط و انسجامی را پذیرفت و این انضباط و انسجام منافاتی با این ندارد که در واقع ما مخالف اعتماد به مردم هستیم . نه ، ما اعتماد داریم درواقع به مردم منتها چگونگی این کار هم بایستی یک نظم و نسقی پیدا بکند . نکته سوم اینکه بالاخره تعاونی که می خواهد تشکیل بشود درکجا تشخیص بدهند که براساس همین حدود و مقررات بوده آیا در مورد چگونگی ثبتش نمی شود تشخیص داد که وقتی یک جمعی آمدند گفتند ما یک تعاونی تولید یا توزیع داریم با این مشخصات با این هیات مدیره با این سرمایه وقتی به ثبت رسید خود آن اعضاء تعاونی که روستائی ها هستند کارگرها هستند مردم شهری هستند یک نوع اعتماد پیدا می کنند که این تعاونی به ثبت رسیده درواقع هم مورد اعتماد مردم است و هم معتمد دولت است یعنی از این جهت هم اشکالی نخواهد داشت . در بین پیشنهاداتی که دیگر نمایندگان محترم هم مطرح کردند من دقت می کردم در پیشنهادی که آقای آذری قمی هم داشتند با ثبت شرکتها هم ایشان موافق بودند یعنی در پیشنهادشان ایشان مطرح کردند که ثبت در اداره ثبت شرکتها ارزش سند رسمی را خواهد داشت ولی دخالتی در قانونی بودن آن ندارد یعنی در هرحال پذیرفتند که بایستی اینها ثبت بشوند منتها در این نکته من هم با آقای بادامچیان موافق هستم دریک تعاونی کوچکی دریک دبستان یا بین یک عده ئی از خویشاوندان یک فامیل که می خواهند مثلا با هم جمع بشوند یک کاری را انجام بدهند پیدا است که هیچوقت آنها نمی آیند برای این کار یک نوع دفتر و دستک رسمی تهیه بکنند . یعنی یک کار درواقع جمعی هست یک شرطی بین تعدادی از مردم هست که دارند با هم عمل می کنند و چون آنها نمی خواهند آن هیات مدیره و آن تقسیم سهام و آن مشکلات را درواقع که برای تعاونی رسمی است پیش بینی بکنند علی الاصول هم با مشکل در ادامه کار مواجه نخواهند شد . النهایه با پیشنهاد حذف « به ثبت رسیدن » دولت مخالف است . نایب رئیس- آقای حسینی بفرمائید . حسینی شاهرودی- ما هم با حذف مخالف هستیم . نایب رئیس- یعنی با حذف مخالفید . 181 نفر در جلسه حضور دارند پیشنهاد آقای امانی به رای گذاشته می شود حذف جمله « به ثبت برسد » موافقین با این پیشنهاد قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد . منشی- پیشنهاد بعدی پیشنهاد آقای موحدی ساوجی است که فرمودند عبارت « براساس عقد تعاون » حذف بشود . موحدی ساوجی- بسم الله الرحمن الرحیم ، اینکه تعاونی آیا یک معامله ، یک قرار داد و یک عقد جدیدی است که مورد امضاء شرع مقدس اسلام قرار می گیرد یا تعاونی در ضمن یکی از عقود اسلامی مندرج خواهدبود . یعنی آیا تعاونی بالاخره یکی از عقود معمول اسلامی که درکتب فقهی تا به حال مطرح بوده رویش بحث شده شرایطش ، صحتش ذکر میشود آیا یکی از آنها است ؟ مثلا بگوئیم وقف خاص است ، یا وقف است ، یا حبس است ، یا بگوئیم شرکت است که بالاخره هرکدام ازاینها درفقه اسلام ، درابواب مربوط به معاملات فقهاء اسلام رویش بحث کرده اند و منقح کرده اند شرایطش را ، ضوابطش را ، صحتش را ، بطلانش را بیان کرده اند . یا نه آنطوری که در این ماده بعضی از آقایان ذکر کردند بگوئیم این عقد تعاون است یعنی یک عقد جدید است . اولا اگر هم بخواهیم بگوئیم عقد تعاون است یعنی یک به اصطلاح عقدی است که از آنجائی که معاملات دراسلام به اصطلاح تاسیسه نیست ، بلکه شرع مقدس امضاء میکند بگوئیم عقلاء و مردم که در روابط اقتصادی و تجاری شان با هم داد و ستد دارند یکی از قراردادهای عقلاء هم بگوئیم مثلا تعاون است خیلی خوب حالا ما میخواهیم بگوئیم که شرع مقدس اسلام کدام تعاون ؟ الان که در کشور جمهوری اسلامی یک نوع تعاونی هائی وجود دارد که مشخص است اینها تعاونی توزیع است یا تولید است یا روستائی است یا امثال اینها … درکشورهای شرقی و غربی هم ه بالاخره تعاونی هست منتها با یک تفاوتهائی آیا ما میخواهیم بگوئیم دین مقدس اسلام حالا فرض کنید حالا مجلس شورای اسلامی به عنوان قانونگذار و بعد هم شورای نگهبان به عنوان تایید کننده این عقد تعاونی که میخواهد امضاء کند این عقد تعاونی به اصطلاح بین کدام جامعه ؟ کدام مردم ؟ کدام عقد و کدام معامله ای را که الان در خارج وجود دارد و عقلاء انجام میدهند و بعد میخواهیم ما این را امضاء بکنیم . من میخواهم عرض کنم متاسفانه این استدلالی که میشود که این تعاونی مانند بیع مانند اجاره است مانند سایر معاملات است که اسلام آمده امضاء کرده نه ، این با آنها فرق دارد . الان ما آمدیم خودمان در این قانونی که دارای دهها ماده است ، یک نوع تعاونی را که درواقع نه شرقی است و نه غربی است و بعد الان هم درمیان جامعه ما هم این را که ما الان داریم میخواهیم مطرح بکنیم و عنوان بکنیم ، امضاء کنیم . بعد هم بگوئیم مردم به این عمل کنند این الان جزو قوانین سابق این مملکت هم نبوده ، معمول به نبود به این شکل ، بعد هم یک تعاونی که به شکل خاصی ما میآئیم میگوئیم افرادی که با این شرایط بیایند وارد تعاونی بشوند اگر تعاونی تولید است فقط کسی عضو است که درآن کار کند اگر کسی در آن کار نکند نمیتواند عضو این تعاونی باشد این از کجا آمده ؟ یا اگر چنانچه دراین تعاونی کار کرد باز هم سرمایه گذاری اش بایستی محدود به این مقدار باشد ، زیادتر نباید باشد خوب این از کجا آمده ؟ یعنی خودمان داریم یک چیزی را تازه میخواهیم درست بکنیم یک امر معقول مبتلی به مردم در جامعه نیست که اسلام بخواهد بیاید بگوید خیلی خوب اسلام هم این را امضاء می کند . پس عقد تعاون که شما میگوئید ، این درست نیست . بعد هم از آن کسانی که درواقع مبتکرش هستند من سوال میکنم حالا یا مخبر کمیسیون بگویند یا موافقی که بعدا صحبت میکند از آقای فواد کریمی سوال بکنند ببینیم بابا این عقد چه جوری خوانده بشود مثلا بگوئیم « تعاونت » آن یکی مثلا بگوید « قبلت التعاون » این عقد چه جور باید خوانده بشود . این است که در اینجا .. ( اسدالله بیات- «بیع معاطاتی» چه جوری خوانده میشود ؟ ) این بیع معاطاتی هم نیست . این است که دراینجا من فکر میکنم این عقد تعاون که ذکر شده درست نیست معامله است . تعاون حالا اعم از اینکه یک عقد جدید باشد و یا اینکه درج بشود دردرون و در ضمن سایر عقودی که در اسلام هست بالاخره تعاون است و ما همین قدر که ذکر میکنیم شرکت ها و موسسات تعاونی که بارعایت مقررات این قانون تشکیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته میشوند این مقدار کافی است دیگر بگوئیم براساس عقد تعاون یعنی چه ؟ این است که من عبارت « براساس عقد تعاون » را معتقدم که حذف بشود . نایب رئیس- اولین مخالف آقای خلخالی . خلخالی- بسم الله الرحمن الرحیم ، پیشنهاد دهنده حذف همه مطالبشان برگشت میکرد به اینکه این عقد تعاون اصلا عقد نیست . تعاون را نمیشود جزو عقود حساب بکنیم . ببینید ! درفقه عناوین را به عقود و به ایقاعات تقسیم میکنند . ایقاعات آن چیزهائی است که یک طرف است . مثل مثلا حالا اگر در وقف عام هم قبول بکنیم که کمااینکه مشهور قبول می کنند مثلا کسی مال خودش را وقف میکند برای مصارف عامه که میگویند احتیاج به قبول ندارد ، بعضی ها هم میگویند احتیاج به قبول دارد . طلاق ، ایلاء ، ابراء اینجور چیزها احتیاج به طرف ندارد ، ولی در عقود همیشه جریان یک طرفه نیست . اگر من باب مثل من میخواهم یک چیزی را به یک کسی هبه بکنم ، طرف اگر قبول نکند این هبه پادرهوا است و بیخود است من میگویم هبه کردم ولی شما قبول نکردی . من میگویم فروختم و شما نخریدی . من میگویم اجازه دادم و شما قبول نکردی . پس در عقد اجاره در عقد نکاح دربیع همیشه یک طرفی هست دراین تعاون از
قضا جریان همینجوری است . یعنی یک کسی حالا من کاری ندارم چه کسی باشد . در مثل مناقشه نیست . دولت یا یکنفر که صاحب یک اختیاری است میخواهد با یک عده ای یک شرکت تعاونی درست بکنند بیاید بنشیند دریک جائی بگوید من میخواهم تعاون درست بکنم و کسی در مقابلش نباشد ولی یک شرکتی است یک تعاونی است یک سرمایه ای است . مقدارش معلوم است یک پولی هست . یک جنسی هست یک مصالحی مثلا هست حالا در نحوه تعاونیها من کاری ندارم یک عده ای را اول اعلام میکنند که اینها من باب مثل واجد شرایط باشند بالغ باشند ، عاقل باشند . سرمایه چقدر باشد پولش چه رقم بوده باشد ، 200 نفر باشد 300 نفر باشد ، 500 نفرباشد با قرعه تعیین بشود ، با اولویت تعیین بشود . مثلا ما در این تعاونی 500 نفر عضو میخواهیم ، 5 هزار نفر اسم نویسی کردند . ما در اینجا به قید قرعه یا اینکه نه ، من باب مثل با اولویت تا یک میزانی درست میکنیم بعد هم من میگویم با همه آقایانی که اینجا نشسته اند میخواهیم شرکت تعاونی راه بیندازیم همه آقایان میگویند بلی . ماهم قبول داریم خوب این میشود « عقد » مگر عقد خوانی باید جبرئیل از آسمان نازل بشود و بگوید که باید لفظش اینجوری بوده باشد و چه باشد با این اعضاء ما شرکت تعاونی می بندیم آقایان یا همه با هم میگویند ما قبول داریم یا یک نفر را تعیین میکنند به عنوان اینکه نماینده از طرف آنها است . نایب از طرف آنها است و زا طرف همه میگوید که من قبول دارم یا نه ، اصلا احتیاج به لفظ ندارد در عمل همین جوری که حضرت امام در همین کتاب بیعشان در جلد اول کتاب بیعشان که 5 جلد است . در صفحه 120 اینجوری یادم هست چون که مورد ابتلا بود آنجا میگویند که « اکثر عقود معاطاتی هم میشود » و اگر یک اجماعی چیزی نبوده باشد حتی در عقد نکاح هم میگوئیم امام اینجوری دارد بروید نگاه کنید . خوب ما معاطاتی میکنیم . « عقد معاطاتی » یعنی عملا یک کسی ، یک شرکتی را یک تعاونی را میخواهد درست کند و یک عده ای هم عملا عضوش میشوند مینویسند و میگویند ما عضوش هستیم . از نظر فقهی از نظر عقدی بودن هیچ مانعی ندارد بلکه از اظهر مصادیق عقد است . این مثل همان عقد شرکت است . شرکت با 10 نفر شرکت با 50 نفر ، شرکت با 200 نفر با 10 هزار نفر این هم همین جوری هست . دیگر حالا بگوید « تعاونت » آن بگوید « عاونت » اینها را نمیخواهد . آقایان شما عضو این تعاونی هستید ؟ بلی ، این میشود عقد . هیچ هم معطلی ندارد . این در عقد بودن هیچ مانعی در کار نیست . البته راجع به شرایطش ، مراکز اصلی ، عملیات ، نشانی ، میزان سرمایه ، مقررات مربوط به عضو ، ارگانش ، مقررات مالی و کارش و انحلال و تسویه اش اینها یک شرایطی دارد کما اینکه در هر عقدی اینجوری هست یک خصوصیاتی دارد شما میخواهید یک خانه ای را اجاره کنید و یک چیزی را میخواهید بخرید یک چیزی را میخواهید بفروشید خلاصه از نظر عقد بودن هیچ مانعی نیست به نظر من خود این آقای موحدی هم اگر یک قدری مثلا توجه بفرمایند ، مساله واضح است . محمدیزدی- مساله ای که ایشان فرمودند یک شبهه است که باید رفع شود حضرت امام در نکاح عقد فارسی را جایز میدانند اما معاطات یک مبحثی است جدا . خلخالی- آدرسش را دادم برو نگاه کن شما اینجا حفظی داری میگوئی من آدرس را دادم فرق من و تو اینست که تو مجمل میگوئی من بیان می کنم میگویم صفحه 120 جلد اول بیع است برو نگاه کن . محمد یزدی- معاطات دراین نبود . خلخالی- آخر ، نبودی دراین بحث ها . منشی- آقای زواره ای به عنوان موافق بفرمائید . زواره ای- بسم الله الرحمن الرحیم.. ابوطالب محمودی- در اجماع میگویند نه معاطات . نایب رئیس- آقای محمودی! آقای خلخالی هم اشاره به اجماع فرمودند که .. محمودی- ایشان میگویند نکاح معاطاتی جایز است . بیات- گفتند شبهه اجماع وجود دارد . محمودی- معنای سخن ایشان اینست عقد معاطاتی همان است که امام تایید کردند . نایب رئیس- نه ، فرمایش ایشان اینجور نیست وحتی اشاره به اجماع هم کردند . ساوجی- خود آقای خلخالی هم میگوید در نکاح هم جایز است . محمودی- نکاح معاطاتی نه تنها جایز نیست بلکه نسبت آن به امام هم خلاف بزرگی است و موجب جسورشدن هر زناکار و هر مخالف اسلامی است که عمل خلاف خود را به عنوان اسلام جلوه دهد . نایب رئیس- آقای محمودی! ایشان حتی به مساله اجماع هم اشاره فرمود. نایب رئیس- آقای زواره ای بفرمائید . سیدرضا زواره ای- بسم الله الرحمن الرحیم ، عرض شود از روز اول یعنی جلسه قبل که این قضیه مطرح شد برادرمان آقای حسینی مخبر محترم … (همهمه نمایندگان) نایب رئیس- آقایان توجه بفرمائید بگذارید ایشان صحبتشان را بفرمایند آقای زواره ای بفرمائید . زواره ای- آقای مخبر محترم آمدند روی این زمینه که تعاون یک چیز جدیدی است و یا یک تاسیس جدیدی است و استدلال کردند که قراردادها و عقود در اسلام بعضی هایش امضائی است و بعضی هایش هم تاسیسی است اینها هم قبول است دراسلام بعضی هایش تاسیسی است و بعضی ها را هم شارع مقدس امضاء کرده درقبل از اسلام هم بوده است آنچه که در اینجا مطرح است و برادرمان آقای موحدی هم مطرح کردند که این عقد تعاون چه هست چون یقین دارم وقتی الان من اشاره کنم برادر محترممان آقای حسینی هم به این قضیه عنایت خواهند فرمود آقای خلخالی هم آنچه که فرمودند درتایید مطالب آقای موحدی بود نه در رد یعنی در مخالفت نبود به این دلیل ملاحظه بفرمائید هر حرکت اجتماعی یک آثاری دارد . اینکه وقتی میآیند فقهای ما یا دانشمندان حقوق در کشورهای مختلف عناوین خاصی برای هرموضوعی درنظر گرفتند . میگویند : بیع- اجاره- رهن و عناوین دیگر دلیلش این است وقتی ما میگوئیم بیع ، بربیع آثاری بار است که بر اجاره بار نیست . براجاره آثاری بار است که فرض بفرمائید بررهن بار نیست . برای اینکه این آثارش در جامعه دقیقا مشخص باشد آثار این چه هست ؟ اولا برخلاف اظهارات برادرانمان که میگویند این تاسیس جدید است خیر ، تعاونی تاسیس جدید در ایران نیست . بلکه این تعاونی سابقه شاید قریب بیش از یک قرن دارد . ابتدا هم اصل (4) ترومن وقتی وارد ایران شد آنها آمدند در ایران تعاونی تشکیل دادند تعاونی سابقه دارد بعد آمدند به صورت قانون تصویب کردند « قانون تشکیل شرکت های تعاونی » بنابراین ما تاسیس جدیدی یعنی چیزی که وجود نداشته وما میخواهیم به وجود بیاوریم نیست . قانون شرکتهای تعاونی وجود داشته و شرکتهای تعاونی تشکیل میشد . کما اینکه الان هم هست اتحادیه های تعاونی هست اینها برمبنای قانونی است که در این مملکت وجود داشته . در مجلس شورای اسلامی قرار براین است که آنچه که از گذشته مانده اینها منطبق بشود با موازین شرعی . آیا با اسلام تطبیق میکند یا نمیکند ؟ این عقد تعاون نیست به دلایل زیادی « عقد تعاون » چه هست ؟ و آثاری که در جامعه دارد چه خواهد بود ؟ باید آثارش را هم بگویند . این عقد جدید یک سری آثار دارد آثار این عقد تعاون چه هست ؟ در حالی که خود آقایان دراین جابه جا آورده اند « شرکت ها و موسسات تعاونی » وقتی شرکت گفته میشود پس این عقد شرکت است و در اسلام هم داریم ، پس عقد تعاونی نیست . وقتی خود آقای خلخالی چندین بار تکرار کردند که من میخواهم با این آقایان یک شرکت درست کنیم خودشان میگویند میخواهیم شرکت درست کنیم . مردم میخواهند با هم شرکت درست کنند . همه آنچه را هم که ایشان گفت ، گفت میخواهند شرکت درست کنند بحث همین است . این تعاون عقد جدید نیست شرکت است . منتها شرکتی که در فقه هست در تعاریف حقوقی بعد از تشکیل دادگستری آمدند رضاخان و تدوین قوانین جدید آمدند به دو قسمت کردند : گفتند شرکت مدنی ، شرکت شرعی را اسمش را گذاشتند شرکت مدنی یک سری ضوابط جدیدی آوردند به عنوان شرکتهای تجارتی از خارج و آن شرکتها قبلا در فقه ما نبود . به صورت شرکت سهامی و شرکت با مسوولیت محدود و شرکت تضامنی و غیره .. در فقه ما نبود ، رویش هم اظهارنظری نشده آنها را گفتند شرکتهای تجارتی و شرکتهای مدنی یعنی آنچه که به وسیله عقد شرعی هست اسمش را گذاشتند « شرکت مدنی » این یک چیزی است همان شرکت است هیچ فرقی نمیکند با یک ضوابط خاصی . همچنانی که شرکت سهامی خاص با شرکت مسوولیت محدود ضوابطش فرق میکند . این هم یک شرکتی است که ضوابطش با شرکتهای دیگر فرق میکند بنابراین ما بخواهیم یک عنوان جدیدی بدهیم بگوئیم عقد تعاون ، عقد تعاون چه هست ؟ و آثارش درجامع چه هست ؟ همانطور که عرض کردم هرعقدی برای خودش یک آثار در جامعه دارد ، مسائلی و پیامدهائی دارد تمام اینها باید
روشن بشود این عقد شرکت است و لزومی هم ندارد بنابراین بایستی حذف بشود اگر هم حذف نشو دبه احتمال بسیار زیاد شورای محترم نگهبان ایراد خواهد کرد . نایب رئیس- بسیار خوب ، آقای مهاجرانی بفرمائید . مهاجرانی (معاون نخست وزیر)- بسم الله الرحمن الرحیم ، با توجه به اینکه پیشنهاد برادر عزیزآقای موحدی ساوجی پیشنهاد پراهمیتی هست یعنی در هر دوصورت موافقت یا مخالفت با این پیشنهاد وجود یا در واقع عدمش دراین قانون تاثیر کاملا تعیین کننده ای خواهد داشت من تقاضا میکنم برادران و خواهران نماینده کاملا به این عنایت بفرمایند . در مورد عقد تعاون که آیا میتوان به عنوان یک عقد جدید مطرح کرد یا نه ؟ شاید این بحث گره همین ماده و گره این بحث هست . نظری که حضرت امام درباره « عقود‌ » دارند و دیگر فقها نظر این است که آیا هر عقدی باید فقط در محدوده عقود معموله انجام بشود یا نه ؟ مومنین میتوانند عقد جدیدی را هم داشته باشند . قاعده : « المومنون عند شروطهم » که در بحث کلیات همین طرح تعاون رد شور اول هم مطرح شد و یکی از نمایندگان محترم به آن اشاره کردند قابل توجه است . ضمن اینکه درست در شرایطی که عقد بیمه در کشور ما مطرح شد آیا حالا که آقای موحدی ساوجه شبهه فرمودند که در مورد عقد تعاون باید بگویند مثلا « تعاونت » وقتی ایشان ماشینشان را بیمه میکنند در بیمه ماشینشان مثلا میگویند که « تبایمت » خوب پذیرفتند یعنی عقدی بوده که در جامعه مطرح شده حدود و چگونگیش هم مشخص شده ، جامعه هم پذیرفته . مشکلی که هست که اگر ما عقد تعاون را درواقع اینجا نپذیریم با چگونگی و مختصاتی که پیدا خواهد کرد و برگردیم به عقود معموله یا شرکت که آقای زواره ای هم به آن بیشتر اشاره کردند تعاونی با مشکلاتی روبرو میشود که دردیگر موادی که درقانون هست حوزه آن مشکلات را هم میشود سنجید مثلا در عقد شرکت اگر یکی از اعضاء شرکت به یک شکلی برای او مشکلی پیش بیاید ، نتواند درجلسه حضور پیدا بکند ، بلافاصله فوت کند تا تعیین تکلیف چگونگی مشارکت او میتواند معاملات متوقف بشود آیا در تعاونی هم ما باید این مشکل را بپذیریم یا نپذیریم که علی ای حال به نظر میرسد که پذیرش عقد تعاون به عنوان یک عقد جدید هیچگونه اشکالی نخواهد داشت و این پذیرش هم به این خاطراست که اگر ما فقط در عقود معموله قرار بگیریم مشکلاتی در چگونگی اجرای تعاونی ها پیش خواهد آمد . نکته دیگر این هست که اشاره به اینکه تعاونی از قبل بوده ، اصل 4 ترومن تعاونی را آورده درشرق هست درغرب هست این نکته یک مقدار درواقع شبهه ناک است و مغلطه . مگر مجلس در شرق و غرب نیست مگر آمریکا و شوروی و اروپا و همه جا مجلس ندارند پس آیا اینکه ما مجلس داریم معنی اش این است که این مجلس همان مجلس هست ؟ یعنی چگونگی کلیات و اصول و خط مشی مثل همانها هست . پیداست که این کلمات و در واقع تعاریف که مشابه هستند ، معنی اش تشابه در محتوا و جهت و هدف قطعا نیست و تعاونی که در جمهوری اسلامی با قانون مصوب انجام خواهد شد غیر از تعاونی است که درشرق وغرب مطرح شده والا پیدا هست نه اساسا این چنین طرحی به مجلس میآمد و نه درکلیات مورد تایید قرار می گرفت و نه بحث ما به اینجا میرسید . نهایتا ما موافق هستیم که عقد تعاونی به همین شکل باقی باشد و این یکی از بحث های کلیدی این قانون هست . یعنی حذفش ما را در دیگر جاها با مشکلاتی روبرو خواهد کرد . نایب رئیس- آقای حسینی بفرمائید . حسینی شاهرودی ( مخبر کمیسیون خاص )- بسم الله الرحمن الرحیم ، من فکر میکنم که این بحث از مباحث اساسی و پایه ای این بخش تعاون است که اگر این بحث اینجا حل بشود بقیه جاها هم بحث حل شده است اگر این بحث اینجا حل نشود می باید تعیین تکلیف این بحث خلاصه برای همه نمایندگان محترم در اینجا انجام بپذیرد . و آن اینکه اصلا تعاون آیا همان شرکت است . این جا باز عرض کردم اختلافی احتمالا اختلاف نظری دربین فقهاء عظام باشد دراینکه اصولا این عقودی که وجود دارد عقودی است که محدود است و هرعقد جدیدی که به وجود میآید باید تحت یکی از آن عناوین برود یا اینکه نه ، میتواند یک عقد مستقلی هم به وجود بیاید که این عقد مستقل در قبل وجود نداشته . این اختلافی است که دربین فقهاء در حوزه های علمیه مورد بحث میشود که بعضی ها احتمالا نظرشان این است که هر عقدی که به وجود میآید مثل بیمه و یا عقود دیگر ، بانکداری و مسائل بانکداری ، بعضی از معاملات دربانک و امثال اینها … حتما باید اینها در تحت یک عقدی از عقودی که درکتب فقهی ذکر شده مثل جعاله مثل ضمان ، مثل مضاربه و امثال اینها .. بیرون بیاید و به یک شکلی به آن صورت دربیاید . بعضی ها هم معتقد هستند که نه ، این اشکالی ندارد که به صورت یک عقد مستقلی باشد منتها مخالف با آنچه که از ناحیه شرع مقدس نهی شده نباشد فقط کفایت میکند که مخالف با منهیون عنها از طرف شرع مقدس نباشد این کفایت میکند و ظاهرا نظر عمده فقهاء تا آنجا که من به ذهنم میرسد این است که میتواند عقد مستقلی به وجود بیاید و « اوفوابالعقود » هم میتواند شامل آن بشود « الناس عند شروطهم » هم میتواند شامل آن بشود و به هرجهت مانعی ندارد کما اینکه در مورد بیمه عده ای از فقهاء نظرشان این است و من جمله نظر حضرت امام در تحریر در مباحث مسائل مستحدثه که رد مساله بیمه و تامین که صحبت میشود ، عده ای میگویند این جزو ضمان است عقد ضمان است . بعضی ها میگویند جزو احتمالا جعاله است و یا عناوین دیگر ایشان در مساله (6) میفرماید که « الظاهر ان التامین عقد مستقل و ما هو رایج لیس صلحاولا هبه معوضه بلاشبهه ویحتمل ان یکون ضمانا بعوض و الاظهرانه مستقل » می بینیم که امام در مورد بیمه ضمن اینکه بیمه را قبول میکنند و ظاهرا اختلاف است در اینکه بعضی ها معتقدند که بیمه جزو ضمان هست بعضی ها میگویند هبه معوضه هست و یا ممکن است صلح باشد . امام میفرمایند که نه ، « ظاهر این است که هیچیک از این عناوین نیست . خودش یک عقد مستقلی است . » و بعد هم یک استدلالکی دراینجا براین مطلب دارند چون اینجا جای استدلال نیست درتحریر . اما درعین حال یک استدلال کوتاهی هم در پایان صحبت ایشان دارند . بنابراین امام جزو فقهاء بزرگی هستند که قائلند که عقد مستقل امکان دارد که در جامعه به وجود بیاید . عقلاء برای خودشان عقود مستقلی را به مرور زمان روابط اقتصادی مسلم تفاوت میکند دریک زمانی بعضی از عقود رایج بوده الان ممکن است آن عقود ازبین برود و بعضی از عقود و کیفیت های قراردادها ممکن است دریک زمانی نبوده دریک زمان دیگری بوده باشد . و من الان نمیخواهم که روی این قضیه بحث بکنم که الان ما چاره ای جز مساله تعاون نداریم . شرکت یک سری مشکلات را به وجود میآورد شما ببینید ! در عقد شرکت ما اگر بگوئیم این شرکت است مجبوریم تا آخر پای این قضیه بایستیم درشرکت اگر یکی از اعضاء (این یک عقد جایز است اولا) اگر یکی از اعضاء پایش را کنار کشید تما شرکت از هم می پاشد یعنی اگر 10 نفر باهم شرکت کردند یکی از اعضاء بگوید آقا من دیگر نمیخواهم از حالا به بعد شریک باشم . کل شرکت از هم می پاشد یا با فوت یکی از اعضاء آنجوری که برادر عزیزمان آقای مهاجرانی فرمودند ، اینجوری نیست که معاملات متوقف بشود اصلا شرکت از هم می پاشد یعنی اگر 10 نفرهستند با همدیگر شرکتی را تشکیل دادند ، یکی از اینها به مجرد اینکه فوت بکند دیگر شرکتی باقی نخواهد ماند حالا اگر آن 9 نفر میخواهند شرکت تشکیل بدهند ، اشکالی ندارد هر مرتبه باید با همدیگر شرکت تشکیل بدهند . یا بالاخره در گرفتن آن سهمی که شریک دلش میخواهد از همان عین مال بگیرد ، نمیتواند از عین مال دربسیاری از موارد اخذ بکند . بنابراین یک چیزهائی هست که اینجا درتعاونی پیش بینی شده است که با فوت یک نفر عضو و یا کناره گیری یکی از اعضاء و یا استعفاء یکی ازاعضایش ، تعاونی به هم نخورد پابرجا باقی بماند . البته ما سعی کردیم که آن شرایطی که مخالف کتاب و سنت هست در تعاونی ها نیاید در تعاونی های غربی یا در تعاونی های شرقی شاید اینجوری باشد در بعضی از تعاونی ها که اگریک عضوی میخواهد بیرون برود برود فقط باید آن سهم اسمی خودش را بگیرد یعنی حق ندارد نسبت به آن عین « مال الشرکه » به حساب ادعائی داشته باشد مثلا یک تشکیلاتی است ، مثلا یک گاوداری است که مثلا دریک جائی به وجود آمده به صورت تعاونی اگر یکی از اعضاء بخواهد بیرون برود فقط باید حساب بکنند ببینند که الان هرسهمی چقدر میارزد اسما که ممکن است با مبلغ واقعی اش هم خیلی تفاوت داشته باشد همان مبلغ را به او میدهند و میگویند التماس دعا ویا دربسیاری از جاها هست که عضو اصلا حق استعفاء ندارد ، ولی ما دراینجا پیش بینی کردیم که اگر کسی خواست استعفا داد از عضویت اخراج شد یا خودش بیرون رفت یا فوت کرد درمرحله اول اگر از عین بخواهد بگیرد ، بتواند از عین بگیرد درصورتیکه به کل آن تشکیلات لطمه ای وارد نشود و اگر به کل آن تشکیلات میخواهد لطمه ای وارد بشود باید حق او به قیمت روز تقویم بشود و در همین جا داریم که به قیمت روز تقویم بشود و سهم او یا سهم ورثه پرداخت نشود ما یک قوانین و یا یک شروطی که مخالف کتاب و سنت باشد سعی کردیم که در این طرح به وجود نیاید
اما در عین حال یک سری شرایطی است که اینها اصلا با عقد شرکت سازگار نیست اگر ما عقد شرکت را اینجا گذاشتیم بسیاری از این مواد از بین خواهد رفت ممکن است آقایان بگویند خیلی خوب از بین برود چه اشکال دارد ؟ خوب آنهائی که مخالف با شرکت است هیچ مانعی ندارد خوب ما میخواهیم این را عرض کنیم اگر آن موادی که مربوط به تعاونی هست که حالا درضمن بحث خواهد آمد آنها از بین برود و بشود همان یک شرکت خالی ، اصلا ما چه احتیاجی به طرح تعاونی داریم ؟ خوب ما شرکت که داشتیم  و شرکت را هم که الان قانونش هم هست در اسلام هم هست بخش خصوصی هم میتواند این کار را بکند به عنوان یک بخش مستقلی به عنوان بخش تعاون دیگر اصلا ضرورت نداشت که طرحی آورده بشود و وقت مجلس گرفته بشود بنابراین من فکر میکنم که اشکالی نداشته باشد ما تحت عنوان یک عقد مستقلی تعاون را بشناسیم با شرایط و با ضوابطی که مخالف کتاب وسنت هم ان شاءالله نباشد . نایب رئیس- 181 نفر حضور دارند پیشنهاد آقای موحدی ساوجی به رای گذاشته میشود موافقین با این پیشنهاد قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند ) تصویب نشد. اصل ماده 2 قرائت میشود و به رای گذاشته میشود . سعید امانی- من پیشنهاد داده ام . نایب رئیس- پس اجازه بدهید بعد از تنفس مطرح کنید . سعید امانی- اشکالی ندارد . نایب رئیس- جلسه برای تنفس یک ربع تعطیل میشود . (جلسه در ساعت 35/10 بعنوان تنفس تعطیل و مجددا در ساعت 11 به ریاست آقای کروبی تشکیل شد ). نایب رئیس- بسم الله الرحمن الرحیم ، جلسه برای ادامه مذاکرات رسمی است . منشی- درماده 2 این قانون پیشنهادی که آقای امانی داشتند مطرح نمیکنند . اگر حدنصاب باشد برای ماده (2) رای گیری میشود . نایب رئیس- ماده بعد را بخوانید . منشی- ماده 3 را میخوانم ( رای گیری برای ماده 2 برای بعد میماند ). ماده 3- دولت موظف است با رعایت این قانون و در حد مقررات بگونه ای که زمینه اداره یا دخالت در اداره تعاونی ها یا کارفرمای مطلق شدن دولت فراهم نیاید با بخش تعاونی همکاری نموده و امکانات و تسهیلات لازم را با هماهنگی وزارت تعاون در اختیار آنها قرار دهد . منشی- آقای زواره ای پیشنهاد کرده که عبارت « باهماهنگی وزارت تعاون » حذف بشود . حسینی شاهرودی (مخبر کمیسیون )- این را مراعی بگذارید تا به وزارت تعاون برسیم چون جای این بحث که اصلا وزارت تعاون باشد یا نباشد اینجا نیست . اگر وزارت تعاون تصویب شد اینهم اینجا تصریح می شود ، اگر نشد این چون بحث مفصلی دارد به نظر من اینجا جایش نیست . نایب رئیس- خیر ، اگر رای گیری را شروع کردیم و ماده 2 را رای گرفتیم بعد آنوقت چکار کنیم ؟ بگوئیم آن یک ماده را چه ؟ حسینی شاهرودی (مخبر کمیسیون)- بالاخره یک شورائی باید باشد ، یک سازمانی باید باشد مثلا سازمان تعاون یا شورای تعاون . نایب رئیس- البته یک راه حلی هم برای قضیه باید بالاخره درست کنیم چه کار باید کرد ؟ حسینی شاهرودی- اینجا که نمیشود بحثش کرد . موحدی ساوجی- همین جا بحث کنند . نایب رئیس- خیر ، آخر اینجا محل بحث را میگویند . فواد کریمی- اگر اینجا حذف شود همه جا حذف می شود . بادامچیان- آقای کروبی ! اگر ما بخواهیم « با هماهنگی وزارت تعاون » را رای بگیریم چون وزارت تصویب نشده صحیح نیست . نایب رئیس- من هم همین را عرض کردم ، درست میفرمایند . بادامچیان- پس میماند وقتی که وزارت تعاون درفصل 11 مطرح میشود . وافی- آقای کروبی ! کمیسیون یک کار خلاف را کرده است . چیزی که نبوده چرا کمیسیون نوشته است . این انتقادی بر کمیسیون است . موحدی ساوجی- الان مجلس میخواهد به این ماده با این « هماهنگی وزارت تعاون » رای بدهد یا ندهد ؟ بالاخره همین دوسال است دیگر . حسینی شاهرودی- نه حذفش صلاح است و نه ماندنش . این مراعی بماند ماده 3 را رای گیری کنید . نایب رئیس- خوب ، مراعی آقایان میگویند اشکال دارد . مراعی همینطور بماند که چه ؟ همینطور که می فرمائید تصویب چه بشود ؟ ! تصویب نباید بشود . مراعی هم نمیشود بماند راهش بازمثل اینکه بنظر میرسد فعلا اینجا حذف بشود آنوقت اگر آن جا تثبیت شد بعد همه جا مورد بحث .. حسینی شاهرودی- دو مرتبه میتوانید بازبرگردانید یک چیزی که حذف کرده اید و رای به حذفش داده اید ؟ نایب رئیس- خیر ، اگر وزارت تثبیت شد .. حسینی شاهرودی- اگر وزارت تثبیت شد و اینجا حذفش رای آورده دو مرتبه میتوانید چیزی که حذف شده بگذارید ؟ نمیتوانید بگذارید و این مشکل تر است . اما مراعی میتوانید بگذارید تا وقتی که اگر وزارت و اگر سازمان تصویب شد سازمان .. نایب رئیس- من فکر میکنم از مجلس نظرخواهی کنیم اگر مجلس اجازه بدهد .. محمدیزدی- همانطور که فرمودند وزارتخانه از تشکیلات مملکت است با این ماده که نمیشود یک وزارتخانه تصویب کرد . باید جداگانه یک قانون بیاید . بنابراین ، این نمیتواند تصویب کننده یک وزارتخانه باشد و معلق ماندن هم بلامفهوم است . یعنی گذاشتن چیزی است که معلوم نیست چیست . بنابراین این اصلا نباید باشد . کبیری- بعدا بحث مفصل در این قانون شده است . صحبت این است که .. محمد یزدی- وزارت تعاون اصلا الان در مملکت وجود ندارد . نایب رئیس- آقای حسینی همین جور است . بنظر خود ما هم نظر آقای یزدی کاملا درست است یعنی چیزی را که وجود ندارد اصلا حذفش هم معنا ندارد یعنی اصلا نیست . باید حذف بشود یعنی چیزی شما اینجا گنجانیده اید که وجود ندارد . حسینی شاهرودی- حذفش معنا دارد ؟ نایب رئیس- نه ، ما میگوئیم اصلا مثل حذف است یعنی چیزی نیست . حسینی شاهرودی- پس این چیست ؟ نایب رئیس- آخر وزارتخانه کجا است که شما نوشتید وزارتخانه ! فواد کریمی- پنج تا ماده دارد . نایب رئیس- میدانم . این وزارتخانه که هنوز تاسیس نشده . فواد کریمی- به موجب این قانون تاسیس میشود . نایب رئیس- میگویم میشود . هنوز نشده که ! فواد کریمی- همین الان بحث این قانون است ، بحث همین مواد است . همین موادی است که مورد بحث است . نایب رئیس- میدانم بحث این مواد است منتها میگوئید « وزات تعاون » وزارتی که اصلا نداریم . این وزارتی که نه تشکیل شده ، نه تاسیس شده ، نه نظام اداری دارد این چه هست ؟ یکی از نمایندگان- در طرح تعاون وزارتخانه لازم است . نایب رئیس- میگویم اینجا نوشتید . موحدی ساوجی- ممکن است تصویب نشود . نایب رئیس- آمد تصویب نشد اگرتصویب نشد چه کار کنیم ؟ یکی از نمایندگان- این هم هیچ چی . فواد کریمی- به موجب همین قانون تاسیس میشود . نایب رئیس- نیست که الان ! یعنی ما میخواهیم چیزی را تصویب کنیم بگنجانیم و که در آینده … حسینی شاهرودی (مخبر کمیسیون )- اگر حذف کنید باز نمیتوانید همین جمله را بگنجانید . نایب رئیس- آقای حسینی ! این فرضا حذف بشود یعنی آن را برداریم آینده تصویب بشود چه ضرری میزند ؟ ضرری نمیزند . حسینی شاهرودی (مخبر کمیسیون )- اگر شما حذف کردید دیگر نمیتوانید باز همین جمله را بگنجانید .
موحدی ساوجی – این جمله را که برداریم ضرر نمیزند . دولت این کار را میکند . حسینی شاهرودی ـ اجازه بدهید اگر وزارتخانه تصویب شد . نایب رئیس ـ خوب . حسینی شاهرودی ـ اگر وزارت تصویب شد شما این جمله را دو مرتبه برمیگردانید یا برنمیگردانید؟ اگر برگردانید یک چیز حذف شده را برمیگردانید . بنابراین مراعی بگذارید . نایب رئیس ـ اگر برنگردانیم چه ؟ حسینی شاهرودی ـ اگر برنگردانیم کل طرح بهم میخورد . دهقان ـ اصلا باید منجز باشد . نایب رئیس ـ باید منجز باشد ، خوب این نمیشود . بادامچیان ـ اگر ما این قسمت با هماهنگی وزارت تعاون را حذف کنیم هیچ اشکالی در اجرای کار پیش نمی آید . برای اینکه اگر عبارت « هماهنگی » حذف بشود به ناچار وزارت ( اگر بناشد مجلس رای بدهد ) باید با تعاونی ها هماهنگی نماید ، چه کلمه هماهنگی باشد و چه پیش بینی نکنیم که این هماهنگی باشد . بنابراین حذف این قسمت را رای بگیرم که اشکال ندارد بعدا اگر وزارتخانه تصویب شد هماهنگی را رعایت می کنند. لطیف صفری ـ چرا پیشنهادها را مطرح نمیکنید که مخالف و موافق صحبت کند . چرا هر کسی دلش میخواهد صحبت می کند ؟ دهقان ـ آقای حسینی ! آقای شوشتری میگویند « دستگاه مربوطه » بگذارید . حسینی شاهرودی ـ چون این مساله ، مساله یک جا نیست . اگر ماده 70 که مربوط به وزارت است تصویب شد این هم به تبع آن خواهد شد . دهقان ـ حاج آقا کروبی بگذارید پیشنهادشان را بحث کنند نایب رئیس ـ بعضی دوستان میگویند این لفظ را بگذاریم « دستگاه مربوطه » آنوقت هر چه تصویب شد همان است . یکی از نمایندگان ـ پیشنهاد جدید قابل طرح نیست . نایب رئیس ـ حالا بالاخره باید یک جور درست کنیم . مثلا رفع ابهام مانندی است چیز جدیدی نیست یعنی یک چیزی است که معنا را برساند و پیشنهاد جدید نیست . منشی ـ حاج آقا ! اجازه بفرمائید پیشنهاد دهنده بحث کند . نایب رئیس ـ پیشنهاد دهنده بحث بکند ،به هر جهت به این نتیجه رسیدیم منشی ـ آقای زواره ای بفرمائید . زواره ای ـ بسم الله الرحمن الرحیم ، برادران و خواهران نماینده استحضار دارند که تاسیس یک وزارتخانه مستلزم تصویب قبلی اش در مجلس است . یعنی قبلا بایستی دولت پیشنهاد تاسیس یک وزارتخانه را بدهد اهداف آن وزارتخانه را مشخص بکند ، در مجلس بحث بشود تصویب بکنند که چنین سازمان و تشکیلات جدیدی مورد نیاز است و پدید بیاید بعد حدود اختیارات و وظایف آن وزارتخانه و حدود اختیارات وزیر را در آن وزارتخانه مشخص بکنند . قبل از آن که وزارتخانه ای تصویب بشود ، حدود اختیاراتش مشخص بکنند . این را در قانونی آوردن موجب تاسف از دو دیدگاه برای بنده است . محمد یزدی ـ اخطار آئین نامه ای دارم . نایب رئیس ـ بفرمائید خواهش می کنم . محمد یزدی ـ بسم الله الرحمن الرحیم . پیشنهاد حذف و مذاکره ، مخالفت و موافقت درجائی صحیح است که یک مطلبی روال قانونی خودش را طی کرده باشد . یک مساله ای مطرح بوده ، مخالف و موافقی هم داشته است و کمیسیون هم طی شده باشد بعد اینجا پیشنهاد حذف مطرح میشود و صحبت میشود مخالف و موافق رای گرفته میشود و عمل میشود . بنده عرض میکنم که اصلا این مطلب را خود کمیسیون هم علی الظاهر باید قبول داشته باشند که واگذار کرده باشند این سازمان را به عنوان « وزارت تعاون » در حالیکه وزارت تعاونی در کشور وجود ندارد ، در مملکت تحت این عنوان چیزی نداریم خود این مطلب اصلا صحیح نبوده است بنابراین اینکه پیشنهاد حذف بدهیم و یکی بگوید مخالفم و یکی بگوید موافقم و صحبت کنیم اصلا این خلاف قانون است و میبایست این جمله برداشته بشود . خود کمیسیون هم باید قبول داشته باشند این کار صحیح نیست بلی ، اگر واقعا آقایان مایل هستند که چنین کاری باشد باید قانونا قبلا در تشکیلات کشور مساله ای بیاید بنام « وزارت تعاون » ، اهداف همانطوریکه دارند توضیح میدهند بحث بشود اگر تصویب شد بعد در کمیسیون میتوانند بگویند « وزارت تعاون » بنابراین از نظر آئین نامه ای مخالفت و موافقت صحبت کردن صحیح نیست بنظر من باید اصلاح بکنند .نایب رئیس ـ آقای بیات بفرمائید . بیات ـ بسم الله الرحمن الرحیم . من صفحه 20 همین قانون را خواهشم این است که حاج آقا یزدی هم عنایت بفرمایند و اخطاری که برادران دارند اخطارشان فقط از این جهت است که جای این ماده جلوتر افتاده و الا کمیسیون روال قانونی خودش را گذرانده در آن جا در ماده 70 اینطور داریم : « بمنظور اجرای این قانون وزارت تعاون انتزاع و انحلال سازمانهای مرکزی تعاون کشور و تعاون روستائی و مرکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی سایر دستگاههایی که برای تشکیل و اداره و نظارت بر تعاونیهای بوجود آمده اند کلیه اعتبارات و دارائی ها و بودجه و امکانات و نیروی انسانی تشکیل می گردد . » ( یکی از نمایندگان ـ وزارتی وجود ندارد ) اجازه بفرمائید ، جلسه رئیس دارد . پس کمیسیون اینکه مساله « وزارت را » یعنی این قانون را با توجه به وزارت تصویب کرده پس کمیسیون کار قانونی را … منتها اخطار آقایان این است که جای آن ماده باید بعد از این میشد ( دهقان ـ خیر . اصلا در کل است ) اشکال جناب آقای یزدی وارد نیست من معتقدم که همان … دهقان ـ این جواب نشد . ماده 70 هم نمیتواند ماده 3 بشود برای اینکه وزارت تعاون کلیات می خواهد ، جزئیات می خواهد دکتر شیبانی ـ اخطار قانون اساسی دارد ، بارمالی دارد . عربی ـ ماده 70 میشود ماده 3 . فؤاد کریمی ـ بار مالی اش پیش بینی شده است . بیات ـ اصل 75 هم پیش بینی شده است . نایب رئیس ـ اصلا پیش بینی شده یا نشده اصلا نیست . آن یک بحث جدا است حالا بنظر من این فرمایش آقای بیات هم درست نیست . ابوالفضل موسوی تبریزی ـ اخطار قانون اساسی دارم . نایب رئیس ـ بفرمائید . حائری زاده ـ جناب آقای کروبی ! امروز یک حساسیت مخصوصی هست ،‌یک بوئی می آید . یکی از نمایندگان ـ موضوع حساس است . ابوالفضل موسوی تبریزی ـ بسم الله الرحمن الرحیم . اصل یکصد و سی و سوم : « وزراء به پیشنهاد نخست وزیر و تصویب رئیس جمهوری معین و برای گرفتن رای اعتماد به مجلس معرفی میشوند . تعداد وزیران و حدود اختیارات هر یک از آنان را قانون معین میکند . » شما قبل از آنکه وزیر تعاونی و حدود اختیارش را در قانون معین بکنید یک وزارت تعاونی در این قانون میآورید . اصلا وزیر را و حدود اختیارات وزیر را قانونا معین میکنند بعد اسمش می شود وزارت تعاونی بعد آنوقت میگویند آقای وزارت تعاونی ! شما بیا این قانون تعاونی را هم اداره بکن . این طوری گتره ای نیست که ما 5 تا ماده در اینجا گفتیم و الان هم از حالا اسم گذاری میکنیم ؟ . نایب رئیس ـ کجایش اخطار قانون اساسی است ؟ محمد یزدی ـ اخطار این است که وزارتی و جود ندارد و با یک ماده نمی شود وزارتی به وجود آورد . نایب رئیس ـ حاج آقا ! آن که درست است من خودم هم آن نظر را دارم . آقای زواره ای بفرمائید . زواره ای ـ بسم الله الرحمن الرحیم ، عرض کردم که قبلا بایستی یک وزارتخانه هم ضرورت وجودش برای مجلس مسلم بشود و به تصویب برسد و هم حدود اختیارات و وظایفش ، هم تشکیلاتش ، برای اینکه این وزارتخانه چقدر هزینه داد ، چه بار مالی دارد ولی قبل از اینکه اصلا وزارتخانه ای متولد بشود ما در باب ارث داریم وصیت برجنین میشود کرد درصورتیکه زنده متولد بشود اما این اصلا جنین هم نیست ، چیزی وجود ندارد . بر چه دارند قانون می نویسند و چیزی که اصلا وجود ندارد . بیایند یک اختیاراتی به آن بدهندو من تاسف میخورم از دو جهت یکی اینکه آیا برادران ما در کمیسیون توجه به قانون اساسی

نداشتند ، اگر نداشتند موجب تاسف است . اگر توجه داشتند فکر کردند همینطوری میائیم یک وزارتخانه ای درست میکنیم با یک ماده ، بعد میگوئیم این وزارت تصویب شده و مجلس توجه نکرد آن هم بی اعتنائی به مجلس موجب تاسف است اینجا باید این قضیه حذف بشود . تعاونی خود آقایان هم اینجا گفتند یک نوع شرکت است و شرکتی است که مردم دور هم جمع میشوند یک عده افرادی که توانائی ندارند ، امکان کار ندارند ، پول ندارند ، سرمایه ندارند ، ابزار کار ندارند اینها را باید شرایطی گذاشت دولت به این قبیل اشخاص با این شرایط امکان میدهد . اینکه ما بیائیم یک وزارتخانه درست کنیم ملاحظه کنید بودجه جاری کشور در سال 1357 هزار و سیصد و هشتاد و هفت میلیارد ریال بوده ( 137 میلیارد تومان ) الان چقدر است ؟ چقدر ما میخواهیم موسسه درست کنیم ؟ من با بعضی از برادرها شوخی کردم گفتم اگر کسی قبای وزارت دوخته به ما بگویند ما مناع الخیر نیستیم به او تبریک هم میگوئیم برای شب عیدی اما ما به چه داریم رای میدهیم . به چه میخواهیم ، به کدام وزارتخانه و با کدام تشکیلات ، با کدام سازمان ما میخواهیم رای بدهیم ؟ ما فردا مگر در پیشگاه خدا مسوولیت نداریم ؟ در قبال مردم ما مسوولیت نداریم ؟ ما به چه میخواهیم رای بدهیم ؟ همینطور وزارت تعاون چقدر هزینه فردا برای مملکت دارد ؟ این وزارتی که آقایان در اینجا پیش بینی کرده اند قبل از آن که بیاید در مجلس تصویب بشود و هر روز هزینه جاری مملکت را بالا بردن !! به هر صورت این چیزی که اصلا وجود خارجی ندارد ما بیائیم برایش … اختیارات این وزارتخانه چیست ؟ بنده که میخواهم ماده به ماده این رای بدهم باید بدانم با اختیارات آن وزارتخانه تطبیق میکند یا نمیکند . این باید قبلا مشخص باشد . این اختیاری که محول میشود در اختیار کدام وزارتخانه است ؟ آیا تداخلی پیدا میشود ، تعارضی در اختیارات وزارت خانه پیدا میشود یا نمیشود ؟ همینطور با یک کلمه ای بیائیم بگوئیم این هماهنگی اش را وزارت تعاون میکند . این را من توهین به مجلس میدانم و پیشنهاد حذفش را دارم که ان شاء‌الله نمایندگان محترم به حذفش رای خواهند داد .منشی ـ مخالف آقای حائری و موافق آقای دهقان . حائری زاده ـ  اعتقاد من این است که امروز روز امتحان مجلس هست در مورد تمام شعارهائی که تا به حال داده ایم و فرمایشات امام که فرمودند : « مشارکت مردم » مشارکت مردم اینجا جایش هست یعنی در واقع اصل چهل و سوم قانون اساسی را وقتی میخواهیم پیاده بکنیم برای کسانی که کار بلدند اما سرمایه ندارند . پول بانکها فقط از این طریق تعاونیها میتواند در اختیار این افراد قرار بگیرد . و این همه بحث های تعاونی ها بوده آقایان محترم اینکه حساسیت خاص نشان میدهند و بحث میکنند ملاحظه کنند که خود قانون وزارت برنامه و بودجه در شور اول نبود . شور اول چیز دیگری بود ملاحظه کنید همگی یادتان است . در شور دوم آمد با یک اصلاح تغییر ، آمد وزارت برنامه و بودجه شد . فقط همین . درست است که ماده واحده بود ، قرار بود در شور اولش چیزی آمد به مجلس که اصلا وزارت بهزیستی تشکیل شود و برنامه و بودجه چیز دیگر . ولی در شور دوم این شد که وزارت برنامه و بودجه شد اصلا بهزیستی جای دیگر رفت لذا این قبلا بوده است . این قضایائی که این همه صحبت بشود واقعا یک حساسیتی ایجاد بشود نیست خواهشا و واقعیت قضیه این است که دقیقا همین نمونه ای را که عرض میکنم وزارت برنامه و بودجه در شور اول الا بحث وزارتش نبود طرحی که به مجلس داده شد در شور اول وزارت بهزیستی بود آقایان هم در اینجا بحث بود من هم به عنوان سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه در اینجا بحث میکردم دقیقا یادم هست . صورت مذاکرات هم هست و میتواند در این مورد یادآوری باشد . در شور دوم وزارت برنامه و بودجه تشکیل شد با یک پیشنهاد و وزارت بهزیستی که در شور اول تصویب شده بود حذف شد و اصلا در وزارت بهداشت و درمان ادغام شد ( وزارت بهداری سابق ) این یک مساله ما در مساله خدا و مردم ما مسوولیم در پیشگاه خداوند حالا که آقای زواره ای میفرمایند . اینجا جایش هست که ما در فکر محرومان و مستضعفان و کسانی که سرمایه ندارند و میخواهند مشارکت مردم و پول و سرمایه های بانکها را در خدمت اینها قرار بدهیم اینجا درست دقیقا جایش در آنجا است غیر از شعارها و سخنرانی ها و اینها . علت اینکه مراکز خدمات شکست خورد علت اینکه تجربه تلخی از مراکز گسترش خدمات داریم به خاطر اینکه متولی در کشور نداشت چون متولی نداشت هر سال با یک تبصره ای با التماس و درخواست هیچ وزارتخانه ای خودش را مسوول نمیدانست به آن جواب بدهد . ارزش روی زمین بود . مسائل ریالی اش روی زمین بود ، مدت ها دنبال آئین نامه اش بودند ، متولی نداشت یک گوشه ای از وزارت کشور دنبالش کار میکرد با کلی مشکلات استانداریها و وظایف سنگینی که به عهده وزارت کشور است و این را هم با خودش یدک میکشید و مشکل داشتند به همین علت ، تجربه تلخی که در مراکز گسترش داشتیم برای آن تعاونی ها یا برای دیپلمه های بیکار چرا شکست خورد ؟ چون متولی نداشت ، نه ، بازرگانی به آن جواب میداد ، نه اداره فرض کنید که گمرکات جواب میداد ، نه جای دیگر ولی وقتی که یک وزارتخانه ای متولی این کارها بشود تازه این کار جدید نیست . سازمان تعاون و روستایی این فصل بودجه را بردارید . تمام آن ردیف هائی که ما داریم در مورد تعاون میدهیم سازمان مرکزی تعاون سازمان تعاون روستائی ، به تمام اینها داریم برایشان پول میدهیم ، تمام این تشکیلات و دفتر و دستکی که هست همه اش میآید یک جا تمرکز میشود ، سازماندهی میشود ، نیروهای خلاقی که تا به حال برای تعاونی ها کار کردند همه در اینجا ها هستند . حالا میشود اسمش در یک مجموعه میشود وزارت تعاون و چیز جدیدی نیست . همه این نیروها متمرکز میشود ، اگر میخواهد تفرق نیروها باشد ، پراکندگی باشد ، مسوولیتی و یک سازمان مسوولی برای تعاونی نباشد خیلی خوب کلی تعاونی درست بکنید و کل قانون مجلس با شکست روبرو خواهد شد . شما می بایستی تشکیلات سازمانی برایش داشته باشید و مسائلی را که آقایان فرمودند دقیقا در گذشته مجلس عمل شده و نمونه اش گفتم که خود وزارت برنامه و بودجه است که عظیم ترین وزارتخانه ما است . مهمترین وزارتخانه مهمی است در کل کشور تاثیر دارد با یک ماده واحده آن هم در شور دوم شد وزارتخانه و شور اول بحثش نبوده شور اول بحث وزارت بهزیستی بود در شور دوم عوض شد وزارت بهزیستی رفت درداخل وزارت بهداری و بهداشت و درمان ولی بعدا در شور دوم برنامه و بودجه به عنوان سازمان نه ، شد به عنوان وزارت برنامه و بودجه … نایب رئیس ـ آقای حائری زاده ! الان این وزارت جدید ، تمام تشکیلاتش سازمان تعاون روستا است و تعاونی شهری ، قسمت تعاون مرکزی همه اینها با همدیگر . کسی هم اگر قبائی برای تعاون … با این حرفها که نباید مجلس را تحت الشعاع قرارداد و یا جوسازی کرد چه کسی قبادوخته ؟ اصلا کسانی که قبا دارند مگر دنبال وزارتند ؟ این حرفها چه هست . تازه اگر کسی باشد برای کار تعاون ، آدم قباداری نخواهد بود ، آدم کت و شلواری خواهد بود . حالا به هر جهت این بحث را نکنید . استدعای من این است جدا از این قضایا و این مرزبندیها روی واقعیت قضیه فکر بکنیم . تمام اصول قانون اساسی و مشارکت مردم در کارها و سرمایه های بانکها که به اندازه کل سرمایه دولت میتواند هر سال عمل بکند . سالی دوبار میتواند این بودجه را بچرخاند این در خدمت تعاونی ها قرار میگیرد . کسانی که کار بلدند اما سرمایه ندارند استدعای من این هست . فصل یازدهم وزارت تعاون ماده 70- به منظور اجرای این قانون وزارت تعاون از انتزاع و انحلال سازمانهای مرکزی تعاون کشور و تعاون روستائی و مرکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی و سایر دستگاههایی که برای تشکیل و اداره و نظارت بر تعاونیها به وجود آمده اند با کلیه اعتبارات و دارائی ها و بودجه  امکانات و نیروی انسانی موجودشان تشکیل میگردند . تبصره ـ تشکیل وزارت نباید موجب افزایش بارمالی و پرسنل اضافی برای دولت باشد . تمام این مجموعه مرکز تعاون روستائی ، تعاون روستایی و مرکز گسترش خدمات تولید عمرانی همه اینها با همدیگر جمع بشود کلی مجموعه ای قوی خواهد بود که در کار کل تعاونیها نظارت میکند و تعاونیها متولی در کشور خواهند داشت . یک مسوولی ، یک وزیری اگر خرابی شد . اگر به گفته بعضی از مخالفین ، تعاونیها شیب ملایمی است به سمت سوسیالیزم اینجا باید جلوی آنرا بگیریم حکومت اسلامی باید یک وزیر داشته باشد بگوید سیر کلی سیاستگذاری در تعاونیها  طوری نباشد که شیب ملایم یا تند به سمت سوسیالیستی باشد . و جلو
این را بگیرد . اینجا دقیقا جایش هست اگر وزیر و متولی نداشت . اتحادیه تعاونی اینطرف و آنطرف کلی مساله درست می کند باید طوری باشد که … نایب رئیس ـ آقای حائری زاده ! وقتتان تمام است . حائری زاده ـ ببخشید . عرضی ندارم . منشی ـ آقای دهقان موافق . دهقان  بسم الله الرحمن الرحیم ، مجلس محترم و نماینده محترم دولت و مخبر محترم کمیسیون اگر توجه کنند بیننا و بین الله اخطار آئین نامه ای جناب آقای یزدی وارد است و با همه احترامی که به جناب آقای بیات داریم جواب ایشان را ندادند . ما در شور اول قانونی که تصویب کردیم این بوده این الان دست من است و اسمی از وزارت تعاونی در این لایحه نیامده است . آنچه در شور اول مجلس محترم رای داده طرح قانونی بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی است یعنی بخش تعاونی را مجلس در شور اول رای داده نه وزارت تعاونی را ، به خواست پروردگار شما قانون تشکیل وزارت تعاون را بیاورید من قول میدهم که اگر زنده باشم با تمام وجود از آن دفاع کنم . ما خودمان قائل هستیم که وزارت تعاون باید باشد اما اینجا جایش نیست میفرمایند که در ماده 70 آورده ایم و بار مالی اش هم درست کرده ایم . اصلا کمیسیون با همه اظهار ادبی که خدمتشان داریم حق نداشتند این را بیاورند . آن که مجلس در شور اول رای داده طرح تعاونی بوده ، این هم الان دست من هست ماده 4 آن را میخوانم : « دولت و کلیه سازمان های وابسته موظفند در اجرای طرحها و پروژه های خود در شرایط مساوی … » اسمی از وزارت تعاونی نیامده به فرض اینکه وزارت تعاونی هم ضرور باشد به فرض اینکه متولی هم میخواهد اینها همه روی چشم  ( قبول ) بنابراین اصلا من توقع دارم که هیات رئیسه من خودم هم بعنوان یک عضو اصلا این اخطار آئین نامه ای را وارد میدانم ، نباید وزارت تعاون الان مطرح بشود . قانون تشکیل وزارت تعاون بیاورید ، کلیات دارد . اینکه تمام بحث ها در شور دوم باید بر محور بحث های شور اول باشد . وزارت تعاونی خودش دو شوری است بحث بشود که می خواهیم وزارت تعاونی ، نمی خواهیم ، گفتم اگر بیاورید من خودم موافقم . آنچه را هم که فرمودند نمیدانم بوئی می آید و حساسیتی است هیچ حساسیتی نیست فقط بحث این است شما قانون تشکیل وزارت تعاونی را بیاورید آنجا یک بحث دیگری است ما اینجا هیچ مطرح نیست . الان تعلیق به محال است مثل بخشیدن آهوی دشت است که شما میگوئید که هماهنگی با وزارت تعاونی که اصلا در قاموس دولت جمهوری اسلامی واژه وزارت تعاون وجود ندارد شما تعلیق به محال کرده اید و انصافا اخطار آئین نامه ای وارد است . بلی اگر می خواهید بگذارید که با هماهنگی با دستگاه ذیربط آنوقت این دستگاه ذیربط هر کس شد در همه جاها هم مصداق دارد روی چشم و السلام . نایب رئیس ـ جناب آقای مهاجرانی بفرمائید . مهاجرانی ( معاون نخست وزیر ) ـ بسم الله الرحمن الرحیم . مطلبی که جناب آقای یزدی و آقای زواره ای مطرح کردند مطلب کاملا درست هست منتها این توضیح را من عرض میکنم که ما چگونه در واقع از یک معضل نجات پیدا کنیم .  مشکل الان فقط در ماده دوم نیست که به وزارت تعاون اشاره شده است . در تبصره 2 ماده 38 ما دوباره به این بحث برمیگردیم ، در ماده 39، در ماده 58، در ماده 59، در بندها و تبصره ها ، در ماده 60 ، در ماده 68 تا برسیم به ماده 70 که اصل وزارت را مطرح کرده است . آیا ما می خواهیم در تمام این موارد وقتی به وزارت رسیدیم این بحث را که بحث منطقی و اصولی هست مطرح کنیم که وزارتی که وجود ندارد چگونه عمل بکنیم ؟ بنظر من اشکال عمده برمیگردد به کمیسیون محترم ویژه در چگونگی تنظیم مواد این قانون یعنی می بایست چگونگی در واقع تشکیل وزارت در مواد اولیه قانون مطرح بشود بعد در دیگر مواد اگر اشاره ای هست آن اشاره به وزارتخانه ای بشود که کلیاتش مطرح شده و موافق و مخالف بحث کردند و انجام شده است . برای اینکه ما از این معضل نجات پیدا بکنیم و در مواد دیگر هم در واقع عرض کردم به هر شکلی مساله وزارت مطرح شده شاید یک راه این باشد ما از یک واژه عام استفاده کنیم ، بجای وزارت تعاون مثلا بگوئیم دستگاه ذیربط یا وزارت ذیربط به این معنی که اگر وزارت تعاون هم حتی مجلس تصویب نکرد بالاخره این تعاونیها به یک وزارتخانه ای مربوط هستند که بایستی امکانات را برای آنها تهیه بکند بعد اگر ما رسیدیم به ماده 70 و مجلس محترم به اصل تاسیس وزارت تعاون رای داد آنموقع دیگر خیلی ما مشکل نداریم ، وزارت ذیربط همان وزارت تعاون خواهد بود . نایب رئیس – جناب آقای حسینی بفرمائید . نایب رئیس ـ جناب آقای حسینی بفرمائید . حسینی شاهرودی ( مخبر کمیسیون ) ـ بسم الله الرحمن الرحیم ، این بالاخره یک مطلبی است که مفری از آن نیست یعنی اشکالات از طرفین وارد است از آن طرف ما بگوئیم اینرا نگذاریم الان مساله وزارت تعاون تمام اساس این طرح بر پایه این وزارت تعاون بنیانگذاری شده و کل طرح اصلا بهم می خورد . اگر بگوئیم که بگذاریم همانجور که آقایان اشاره کردند و فرمودند اصلا ووزارت تعاونی که هنوز تصویب نشده ما چگونه بگذاریم . اصلا پیشنهاد حذفش هم بنظر من جا ندارد که ما الان پیشنهاد حذف بدهیم . بخاطر اینکه اگر واقعا صحیح نبوده گذاشتن ما پیشنهاد حذفش هم معنا ندارد . بنابراین من اینرا عرض میکنم نظر اول هم که عرض کردم این بود که ما اینرا مراعی بگذاریم مراعی به این معنا که اصلا کمیسیون … موحدی ساوجی ـ نمیشود مراعی بگذاریم . دهقان ـ منجز باید باشد . موحدی ساوجی – چه را میخواهیم تصویب کنیم ؟ حسینی ـ خیلی خوب ، این یک تکه را اصلا نظر کمیسیون این باشد حالا اگر آقایان اعضای کمیسیون همه شان نظرشان این باشد این تکه را ما اصلا ندید بگیریم تا به وزارت تعاون برسیم . وقتی آنجا یک چیزی را تصویب کردیم اگر وزارت تعاون تصویب شد خوب می گوئیم آنجا اشاره می کنیم ، در آنجا که می خواهیم تصویب بکنیم آن جمله را همه این جاها میتوانیم بیاوریم ولی الان اگر رای به وجودش بدهیم معنایش این است که وزارت تعاون اینجا اثبات بشود . در حالیکه اصلا جای صحبت کردنش اینجا نیست و در ماده 70 است . جای صحبت کردن اینکه اصلا وزارت تعاون باشد یا نباشد جایش ماده 70 است و جایش اینجا نیست . اگر بگوئیم نه ، نباشد آن محظور دیگری که عرض کردم اگر ماده 70 تصویب شد دیگر شما دو مرتبه نمیتوانید اینجا وزارت تعاون بیاورید . بخاطر اینکه چیزی بوده که حذف کرده اید و رای به آن داده اید ، رای داده اید که نباشد . اگر وزارت تعاون هم تصویب بشود دیگر اینجا میتوانید چنین چیزی را بیاورید چون حذفش کرده اید . ولی اگر اینرا ندیده بگیریم و ما قانون را منهای این الان تصویب بکنیم هیچ مانعی ندارد که ما منهای این الان این ماده را تصویب بکنیم حالا اگر آنجا چیزی اضافه شد ما میتوانیم بگوئیم که این مطلب هم در آن ماده اضافه بشود ، هیچ اشکالی ندارد و یا راه حل دیگری بالاخره شما باید یک محظور را بپذیرید یک راه حل سومش هم این است که ما « دستگاه ذیربط » بگذاریم . البته این هم بنظر من یک پیشنهاد جدیدی است و خلاف قانون است هر طرف که ما برویم باید مرتکب یک خلافی بشویم که باید خود مجلس محترم رای بدهد به یک طرف این قضیه تا مشکل حل بشود . یکی دستگاه ذیربط گذاشتن است که عرض کردم این هم خلاف قانون است چون پیشنهاد جدید است . دوم اینکه مراعی گذاشتن است که ممکن است بنظر آقایان اشکال داشته درست است که اصلا وزارتی که وجود ندارد چرا شما آورده اید پس حذفش هم اصلا معنا ندارد همانجور که حاج آقا یزدی فرمودند که ما بیائیم پیشنهاد حذفش را رای گیری کنیم و مخالف و موافق صحبت بکند و تازه اگر اینجا تصویب بشود باز اصل وزارت تعاون بوسیله این یک جمله تصویب نمیشود باز ما باید تمام این مباحث را در ماده 70 بکنیم . بالاخره آقایان یک محظور را بپذیرند یا دستگاه ذیربط بگذاریم یامراعی بگذاریم ( یکی از نمایندگان ـ ابتدا ماده 70 را بیاوریم اینجا اول بحث بکنیم که این هم خلاف است ، بالاخره این هم خلاف است و باید یک خلاف را ما بپذیریم ، با اجازه مجلس باید یکی از این راهها را ما برویم . و همه راهها هم یک اشکال دارد . نایب رئیس ـ نوع دوستان نظرشان این است و راه حل هم این است و نماینده محترم دولت آقای مهاجرانی هم نظرشان همین است . وزارت و لفظ وزارت که تصویب نمیشود « دستگاه ذیربط » اینجا بگذاریم یعنی برای رفع ابهام ، برای اصلاح عبارتی ( یکی از نمایندگان  ـ خلاف آئین نامه است ) رفع ابهام است . دهقان ـ مقصود کمیسیون دستگاه ذیربط بوده است. هادی ـ در این قانون چند جا وزارت تعاون مرتب آمده است . من میگویم

ماده 70 و 71 را مطرح کنید ، هیچ خلاف آئین نامه هم نیست . آنها را مقدم بیاورید و رای بگیرید . بیات ـ نظائرش هم داشته ایم . نایب رئیس ـ در کجا داشتیم من نظرم نیست ؟ بیات ـ در قانون انتخابات اگر یادتان باشد ما فصل آخر را جلو آوردیم . نایب رئیس ـ این کارها که کردیم من نظرم نیست . دهقان ـ اگر این تصویب شد دستگاه ذیربط میشود وزارتخانه . نایب رئیس ـ اگر ما دستگاه ذیربط گذاشتیم بعد وزارتخانه تصویب شد ( در ماده 70 ) دستگاه ذیربط همان وزراتخانه میشود ، چه فرقی دارد . یکی از نمایندگان ـ پیشنهاد جدید است . نایب رئیس ـ میگویم چه فرق دارد ؟ دستگاه ذیربط اگر گذاشتید بعدها ماده 70 ( وزارتخانه ) تصویب شد خوب دستگاه ذیربط همین میشود . در حالیکه اگر ماده 70 تصویب نشد . باز محظور میماند . رضوی ـ اخطار آئین نامه ای دارم . نایب رئیس ـ آقای رضوی بفرمائید . رضوی ـ بسم الله الرحمن الرحیم ، اشکال آئین نامه ای جریان بحث در اینجا بود که نماینده محترم دولت عوض اینکه اعلام مخالفت یا موافقتش را بکند یک پیشنهاد میدهد و مخبر کمیسیون هم باز یک پیشنهاد مستقل میدهد . جریان بحث این بود که آقای زواره ای پیشنهاد داده ، مخالف صحبت کرده ، موافق صحبت کرده آقایان بگویند موافقند یا مخالف رای گیری بشود . آنانکه با وزارت بودن تعاونی مخالفند همین جا رای نمیدهند . آنان که موافقند همین جا رای میدهند . این تذکرات آئین نامه ای که بعضی ها میگویند اینها هیچکدام مورد ندارد . نایب رئیس  ـ عمده ای می خواهند رای بدهند برای وزارتخانه ولی اینجا وزارتخانه‌ای نیست که رای بدهند . رضوی ـ اجازه بدهید چند دقیقه ای که وقت دارم حرفم را بگویم . ما یک قانون داریم اینجا ، داریم یک قانون را بحث میکنیم حالا قانون اصول دارد ، فروعات دارد ، تجزیه کردن اینکه چون ماده 70 مانده به عقب اینجا فرع بر آن است سالبه به انتفاء موضوع که نیست ، مجلس تصمیم گیرنده است و تاسیس کننده و هیچ اشکال آئین نامه ای و قانون اساسی ندارد . همان روال بحث ادامه پیدا می کند آقایان میگویند یا مخالفند یا موافق تمام . نایب رئیس ـ ببینید دوتا پیشنهاد داریم با مجلس در بین می گذاریم . هیچکدام هم خلاف نیست حداکثر هم این است که رای از مجلس می گیریم کدام را عمل کنیم . یا دستگاه ذیربط یا الان موافقت مجلس را بگیریم ماده 70 بحث بشود یعنی مخالف و موافق صحبت بشود آن را موافقت کنند . چنانچه آن تصویب شد آنوقت به اینجا برمی گردیم . بیات ـ اگر اجازه بدهید یک جمله من عرض بکنم . نایب رئیس ـ آقای بیات بفرمائید . بیات ـ من مواردش را از مشروح مذاکرات میآورم در قانون انتخابات برادرمان جناب آقای مهندس شهرکی یادشان است ، به آقای موحدی هم عرض کردند فصلی بود در آنجا تقدم داشت بر فصل های قبلی که در آخر قرار گرفته بود و آقای شهرکی اخطار دادند ( در مشروح مذاکرات هم داریم و مدارکش را میآورم ) . قرار بر این شد آن فصل آخر جلوتر مطرح بشود اگر تصوب شد فصول بعدی مطرح بشود یعنی شبیه این را ما قبلا هم داشته ایم . اگر ماده 70 را الان مطرح کنید و تصویب شد از این ببعد چنین مساله ای نخواهد بود والا باز این مشکل هست یعنی من میگویم نمونه اش را در مجلس داشته ایم . نایب رئیس ـ عنایت بفرمائید با توجه به اینکه آقای بیات توضیح هم دادند که در موردی قبلا داشته ایم من نظرم نیامد ولی ایشان میفرمایند که قبلا داشته ایم و حتما همینجوری است با توجه به این برای اینکه بحث هم حول و حوش آن نباشد آنهائی که موافقند با اینکه ماده 70 را به بحث بگذاریم و رای گیری کنیم … بادامچیان ـ خلاف آئین نامه است . نایب رئیس ـ آقا چرا خلاف آئین نامه است . آنهائی که … وافی ـ تشکیل وزارتخانه دوشوری باید باشد . این موضوع در شور اول نبوده است . نایب رئیس ـ اجازه بدهید همین عمل بشود قبلا هم بوده ، خلاف آئین نامه هم که نیست . یکی از نمایندگان ـ تشکیل وزارتخانه دو شوری است . یزدی ـ پیشنهاد تشکیل وزارتخانه یک پیشنهاد جدید است و قانونا باید دو شور داشته باشد . نایب رئیس ـ کل این قانون هم دو شوری است که الان شور دومش دارد بحث میشود . بیات ـ تذکر آئین نامه ای دارم . نایب رئیس ـ بفرمائید . بیات – تبصره 1 ماده 100 « در شور دوم درباره اصل مواد مذاکره بعمل نمی‌آید مگر در صورتی که در گزارش شور دوم کمیسیون مواد جدیدی اضافه شده باشد » بنابراین مواد جدید اضافه شده موافق و مخالف میتوانند صحبت بکنند و هیچ اشکالی ندارد . یزدی ـ ذیل ماده 97 را هم بخوانید . نایب رئیس ـ خواهش میکنم توجه کنید میخواهیم رای گیری کنیم . ببینید آقا ما دیگر راهی نداریم جز دو تا رای گیری کنیم . اول رای گیری کنیم برای « دستگاه ذیربط » کمیسیون هم موافق است . حضار 182 نفر هستند آنهائی که موافقند که اصلاح عبارتی بشود و رفع ابهام بشود و توضیح داده بشود و دستگاه ذیربط اینجا گنجانده بشود بجای وزارت قیام بفرمایند ( اکثر برخاستند ) تصویب شد . ماده 2 را برای رای گیری بخوانید . منشی ـ ماده 2 را می خوانیم برای رای بعد ماده 3 را با این تغییری که کرد . ماده 2- شرکت ها و موسساتی که بر اساس عقد تعاون با رعایت مقررات این قانون تشکیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته میشوند . نایب رئیس ـ حضار 182 نفر هستند اصل ماده 2 به رای گذاشته می شود موافقین قیام بفرمایند ـ ( اکثر برخاستند ) تصویب شد . ماده 3 – دولت موظف است با رعایت این قانون و در حد مقررات بگونه ای که زمینه اداره یا دخالت در اداره تعاونیها یا کارفرمای مطلق شدن دولت فراهم نیاید با بخش تعاونی همکاری نموده و امکانات و تسهیلات لازم را با هماهنگی دستگاه ذیربط در اختیار آنها قرار دهد . نایب رئیس ـ رقم ، رقم سابق موافقین با این ماده قیام بفرمایند ( اکثر برخاستند ) تصویب شد . اسامی غائبین را بخوانید . منشی ـ غائبین جلسه امروز آقایان : سید مصطفی فارغ ـ جمشید مزارعی . فارغ ـ من آمده بودم . منشی ـ لطف کنید آقای فارغ از این ببعد لیست را امضاء‌کنید (فارغ ـ امضاء هم کرده ام) امضاء نکرده اید . تاخیر کنندگان اول جلسه آقایان : رهامی 23 دقیقه ، صادقلو 27دقیقه ، بادامچیان 33دقیقه ، روحانی نیا سپیدان 45 دقیقه . تاخیر کنندگان بعد از جلسه آقایان : لطفی ایلام 21دقیقه ، وافی 21دقیقه ، علوی تبار 22دقیقه ، حصاری 22دقیقه ، شیخی ایذه 23دقیقه ، محمودی گلپایگان 26دقیقه ، نیکروز 27دقیقه ، هجرتی 28دقیقه ، امیر میر 30دقیقه ، قنبری 30دقیقه ، شجاعی ساری 31دقیقه ، رهبر پور 31دقیقه ، خنانشو 35دقیقه ، سلطانی اردستان 59دقیقه . 6- پایان جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده نایب رئیس ـ ختم جلسه اعلام میشود جلسه بعدی صبح یکشنبه ساعت 8 ( جلسه در ساعت 55/11 پایان یافت ) رئیس مجلس شورای اسلامی ـ اکبر هاشمی رفسنجانی