مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی ( دوره دوم – جلسه 19 )

جلسة نوزهم 7 مرداد ماه 1363 هجری شمسی ،29 شوال 1404 هجری قمری
 دوره دوم ـ اجلاسیه اول
 1363 ـ 1364
صورت مشروح مذاکرات جلسة علنی روز یکشنبه هفتم مرداد ماه1363 
فهرست مندرجات
1ـ اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید .
2ـ بیانات قبل از دستور آقایان :جعفری اصفهانی ، حسین سلطانی و موسوی دامغانی .
3ـ تذکرات نمایندگان مجلس به مسوولان اجرائی کشور به وسیله آقای رئیس .
4ـ ادامه رسیدگی به طرح مربوط به تقاضای رأی اعتماد و نحوه برگزاری آن .
5ـ پایان جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده و دستور آن .
جلسه ساعت هشت و بیست دقیقه به ریاست آقای هاشمی رفسنجانی تشکیل شد
1ـ اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید .
رئیس ـ با حضور180 نفر جلسه رسمی است . دستور جلسه قرائت شود
‌منشی ـ دستور جلسه  نوزدهم روزیک شنبه هفتم  مرداد ماه هزار و سیصد وسه هجری شمسی مطابق با بیست ونهم شوال هزار و چهار صد و چهار هجری قمری .
1 ـ‌ دنباله رسیدگی به بررسی طرح تقاضای رأی اعتماد و نحوه برگزاری آن .
2 ـ گزارش از کمیسیون تحقیق در خصوص پرونده انتخاباتی آقایان : حسین ابراهیمی ،‌احمد بیگدلی (آذر قمی ) مرتضی شیرزادی ، محمد باقر داودی ، عباس دوزدوزانی و بیوک آقا شریف از حوزه انتخابیه ورایمن ،‌قم ، قصر شیرین ، کردکوی ، تهران و مرند .
رئیس ـ تلاوت کلام الله را شروع کنید .
2ـ بیانات قبل از دستور آقایان :‌ جعفری اصفهانی ، حسین سلطانی و موسوی دامغانی .
رئیس ـ سخنرانان قبل از دستور را دعوت کنید .
‌منشی ـ آقای جعفری اصفهانی نماینده لنجان ، آقای حسین سلطانی نماینده اردستان و موسوی دامغانی نمایند رامهرمز .
جعفری اصفهانی ـ با سلام و درود فراوان به رهبر عظیم الشان انقلاب ارواحنا فداه و با آرزوی پیروزی نهائی برای رزمندگان عزیز اسلام و شفای عاجل برای معلولین و مجروحین انقلاب و جنگ تحمیلی و طلب رحمت و مغفرت برای شهدای عزیز راه حق و فضلیت و اجر و صبر کامل برای خانواده های محترم شهداء
کوتاه سخنی به محضر مقدس نمایندگان محترم و ملت شریف و شهید پرور ایران به نمایندگی امت حزب الله لنجان شهرستان اصفهان ،‌به ابرقدرتهای شرق و غرب و اذناب خارجی و داخلی آنها اعلام می کنم : جنگ جنگ تا پیروزی کامل اسلام بر کفر و نفاق جهانی ، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی ایران یکی از کارهای مهم مجلس شورای اسلامی تصمیم گیری و رأی دادن است ، معلوم است که رأی به معنای واقعی اظهار عقیده به وسیله اوراق یا الفاظ و غیره هست . بنابراین باید فضای این مکان مقدس ،‌مجلس شورای اسلامی امید همه مستضعفان جهان و مسلمین طوری باشد که بتوانیم از روی تشخیص ، سخن ها مستدل گفته و رأی ها داده شود ، اگر خدای نخواسته مسائل غیر اسلامی ، دسته بندی و خط و خطوط بازی به وجود آید و کم کم انگیزه های گروهی و نفسانی حاکم شود ،‌دیگر اظهار نظر منطقی رأی به معنای واقعی آن معنا ندارد و به آن اهدافی که خدا از ما انتظار دارد ، نخواهیم رسید . این مجلس به فرموده امام عزیزمان فراهم آمده از الله اکبر های امت بپاخاسته است و پایه های این مجلس و این حکومت روی خون انفاس طیبه ای مانند بهشتی ها ،‌با هنرها ،‌رجائی ها ، مطهری ها و جوانهای با اخلاصی که پروانه وار به پای این انقلاب سوختند و خاکسترشان هم به دست پدر و مادرشان نرسید بنا شده است و از آنجا که امید همه به این مجلس است و مجلس الگوی خوبیها و خوب نگری ها است ،‌اجازه ندهیم چهره هائی که از بدو قیام امام امت چه در حضور و چه در غیاب حفظ الغیب معظم له را خوب رعایت کرده اند ، به قداستشان گرد و غباری بنشیند ، آیا از خدمتگزاران خوش سابقه که همه عمر خویش را در جهت شکوفائی انقلاب اسلامی مصروف داشته اند ، امروز نیامده اند به صحبنه ، دیروز بوده اند ،‌امروز هم فعالانه در میدان هساند . نباید درست تقدیر شود لذا اظهار نظر و رأی هر نماینده باید برای رضای خدا و متکی بر فهم و واقعیات باشد و از اینکه مجلس جولانگاه جریانات گروهی شود ، به شدت پرهیز کنیم و ان شاء الله کل مجلس در یک خط آنهم خاتم الخطوط ، یعنی خط امام حرکت کند تا از انحراف محفوظ باشد ، برای اینکه جهانیان بیش از پیش تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران را دریابند ،‌برمجلس است که با درایت لازم در جمیع ابعاد و بر اساس لیاقت و تعهد و کارائی و توانائی لازم نسبت به تأیید و دادن رأی اعتماد به اینگونه افراد ،‌افراد خدمتگزار صدیق نظام جمهوری اسلامی دین خود را در این برهه از زمان ایفا نماید ،‌امید است مجلس هر چه زودتر پس از پشت سر گذاشتن امور مقدماتی وارد مسائل اصلی که در پیام روح بخش رهبر کبیر انقلاب و به هنگام مجلس دوم و در رهنمودهای فقیه عالیقدر عالم اسلام آیت الله العظمی آقای منتظری دامه برکاته آمده ،‌اقدام جدی و سریع نموده و دردهای فوری جامعه را از قبیل تورم ، گرانی ، کمی حقوق کارکنان دولت در مقابل کمبودها و گرانی و مشکل مسکن ،‌مشکل زمین و کشاورزی و تجارت خارجی هر چه زودتر علاج قانونی بنماید .
واما نیازمندیهای حوزه انتخابیه اینجانب لنجان اصفهان که من از مسوولین محترم این نیازمندیها را دوبله می خواهم مطالبه کنم ، برای اینکه در دوره اول ما نماینده در مجلس نداشتیم ، این است که باید مسوولین محترم حکومت جمهوری اسلامی سهمیه ما را وبله بدهند و اما نیازمندیهای حوزه انتخابیه ام : با عنایت به گستردگی منطقه لنجان و موقعیت اقتصادی آن از لحاظ کشاورزی و صنعتی از قبیل کارخانه ذوب آهن مجتمع صنایع دفاع ، مجتمع فولاد مبارکه ، پلی کلیل ، سیمان سپاهان و چندین کارخانه و کارگاه دیگر ، که موجب جذب نیروی انسانی از نقاط مختلف کشور گردیده و جمعیت این شهرستان را به طور عجیبی افزایش داده و در آینده نیز بار رشد تصاعدی جمعیت مواجه خواهد بود ،‌لذا از مسوولین محترم اجرائی کشور انتظار دارد ،‌در برنامه ریزیها حالت استثنائی لنجان را ند نظر داشته باشند و نیازمندیهای این شهرستان را تأمین نماید تا دست اندرکاران صنایع یاد شده با آسودگی خاطر بیشتر انجام وظیفه نمایند (‌رئیس ـ وقتتان تمام است )‌و موجبات رفاه اهالی را فراهم آوردند :
1 ـ از وزاتر محترم بهداری می خواهم ساختمان نیمه تمام بیمارستان زرین شهر را که متوقف شده ، هر چه زودتر تکمیل نمایند .
2 ـ سازمان ثبت اسناد وا ملاک به ثبت املاک و اماکن و مستغلات لنجان اقدام نماید .
3 ـ شورای عالی قضائی به وضعیت منطقه لنجان فلاورجان ، مبارکه و زرین شهر رسیدگی و اصلاح و ترمیم نمایند .
4 ـ وزارت نفت در مورد گازرسانی زرین شهر ،‌مبارکه و روستاهای تابعه اقدام لازم و جدی به عمل آورد .
5 ـ به قرار اطلاع تصمیم دارند ،‌(‌این را من خواهش می کنم همه نمایندگان دقت بفرمایند و روی آن تکیه کنیم ) به قرار اطلاع تصمیم دارند دفتر مرکزی شرکت ملی فولاد ایران را از اصفهان به تهران منتقل دهند . چون این عمل خلاف نظر سیاست عدم تمرکز امور در تهران است ، لذا از دولت محترم جمهوری اسلامی خواستارم به طور جدی نقل و انتقال اینگونه دفاتر را متوقف نموده و در صورت ضرورت از طریق مجلس شورای اسلامی تصمیم گیری شود و همچنین به مشکلات و نارسائی های موجود در ذوب آهن سریعا رسیدگی گردد والسلام .
‌منشی ـ آقای سلطانی بفرمائید .
حسین سلطانی ـ‌با سلام به رهبر کبیر انقلاب و درود بر مجاهدین و رزمندگان اسلام ، در این چند دقیقه ای که فرصت برایم پیش آمده است ، میل دارم که در این خانه ملت با برادران و نمایندگان ملت و مسوولین مملکت سخنی از زبان ملت بگویم ، ملت رشید و نجیب ایران همه وظایف خود را در همه شرایط حساس به نحو احسن انجام داده است ، هر وقت از ملت خواستیم که به خیابانها بریزند ، به خیابان و صحنه آمدند ،‌هر وقت از ملت خواستیم که جنگ را اداره کنند با اشتیاق و مسابقه به سوی میدان جنگ رفتند ، زبان حال و یا شعار ملت ما این است که به استکبار جهانی می گوید ترسانیدن ملت ایران از جنگ بعثی ترساندن مرغابی از آب . به فرموده رهبر ما ملتی که شهادت دارد ، اسارت ندارد ، ملت جنگ را با تمام توان اداره می کند و در مقابل هر قدرت ایستاده است ، این وظیفه دولت مردان و مسوولین مملکت است که در این شرایط حساس به وظایفی که جمهوری اسلامی بر عهده آنها گذاشته است ،‌اهمیت بدهد برادران ! نمایندگان عزیز و مسوولین مملکت اصل سوم قانون اساسی یک رسالت بسیار بزرگی بر عهده جمهوری اسلامی گذاشته است ، این ما هستیم که در شرایط حساس کنونی باید بتوانیم دین خود را به اسلام و جمهوری اسلامی ادا کنیم و از عهده انجام این رسالت برآئیم ،‌اصل سوم قانون اساسی که رسالت بزرگ جمهوری اسلامی را برای مردم شرح می دهد این است :‌«‌دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم همه امکانات خود را برای امور زیر به کار برد »
آنچه در اصل دوم که رسالت جمهوری اسلامی ایران است برای ملت این است : قسط و عدل ،‌استقلال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی . اصل سوم شانزده رسالت بزرگ بر عهده دولت جمهوری اسلامی می گذارد برای اینکه این هدف تأمین گردد .
1 ـ‌ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی .
2 ـ بالا بردن سطح آگاهی های عمومی در همه زمینه ها با استفاده صحیح از مطبوعات  و رسانه های گروهی و وسائل دیگر .
3 ـ آموزش و پرورش  و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی .
4 ـ تقویت روح بررسی و تتبع و ابتکار در تمام زمینه های علمی ، فنی ، فرهنگی و اسلامی .
5 -‌ طرح کامل استعمار و جلوگیری از تفوذذ اجناب ، محو هر گونه استبداد و خود کامگی و انحصار طلبی  تأمین آزادیهای سیاسی و اجتماعی در حدود قانون ،‌مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی ، اقتصادی ،‌اجتماعی و فرهنگی ، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه ، ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیلات غیر ضرور ، تقویت کامل بنیه دفاع ملی از طریق آموزش نظامی عمومی ، پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی ،‌تأمین خود کفائی در علوم و فنون و صنعت و کشاورزی و امور نظامی ، تأمین حقوق همه جانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضائی ،‌توسعه تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین همه مردم ، تنظیم سیاست خارجی کشور براساس معیارهای اسلامی .
این وظیفه بزرگ و رسالت بزرگی است که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر عهد دولت اسلامی گذاشته است . در صدر این اصل با صراحت می گوید « دولت جمهوری اسلامی موظف است برای نیل به اهداف مذکور همه امکانات خود را به کار گیرد » امکانات مادی ،‌امکانات معنوی ، امکانات نیروی انسانی ، همه امکانات خود را دولت برای رسیدن به این اهداف باید به کار بگیرد دستگاه قضائی باید آنچنان در کشور منظم باشد که محکوم پای میز محاکمه حتی بعد از محکومیت احساس عدل کند ، مطمئن باشد که آنچه او را محکوم  کرده عدالت است و قانون ، مسأله انتقام جوئی و انتقام کشی مطرح نبوده است ، دولت برنامه های خود را طوری تنظیم کند که به مسأله تولید کشاورزی بیشتر برسد تا مسائل دیگر . رادیو و تلویزیون برنامه را طوری تنظیم کند که به رشد و آگاهی ملت اضافه بشود و درسهای مختلف برای ملت در ابعاد مختلف داشته باشد . همانطوری که رزمندگان ما در جبهه ها جنگ جنگی می کوشند ،‌مسوولین مملکت باید جنگی و انقلابی بکوشند . رزمنده در میدان جنگ زیر آتش سینه خیز می رود ،‌سرباز پا نمی شناسد و برای مملکت تلاش می کند ، مسوول در هر پستی قرار گرفته باید انقلابی و جنگی بکوشد ، مسأله ساعت اداری تنها ،‌حضور و غیاب گذاشتن مطرح نیست ، مسأله انقلابی است و رشد دادن مسائل انقلاب و رسیدن به مردم و داد ملت . کمبودها ، مسأله جنگ مشکلاتی به وجود آورده است ،‌اما باور نمی کنم که همه مسائلی که هست و مشکلاتی که برای مردم درست شده معلول جنگ باشد ، قسمتی از نارسائیها معلول ناشی گری دست اندرکاران است و احیانا بی توجهی آنها ، باید مسوولین مسأله توزیع را بهتر توجه کنند ،‌صف های طولانی برای ملت به وجود نیاید . برای وقت مردم ارزش قائل باشیم ، برای عمر مردم ارزش قائل باشیم برای آبروی مردم ارزش قائل باشیم و آنچنان مسأله ادارات را منظم بکنیم که وقت مردم بیجا تلف نشود و ملت در صف های نمانند و زودتر به کارهای آنها رسیدگی بشود … ( رئیس ـ وقتتان تمام است ) امام مسأله ای که درباره حوزه انتخابیه ام دارم ،‌حوزه انتخابیه ما به دو  قسمت از اردستان و کوهپایه و هر قسمت دارای دو بخش کویری و کوهستانی است ،‌آنچه برای من خیلی دردناک است ، رسیدگی نشدن به منطقه کویری است ، منطقه کویری اردستان و کوهپایه از لحاظ کشاورزی و دامداری آمادگی بسیار زیادی دارد و تا حدودی هم چاه ها زده شده امام مسأله خیلی مهم امکانات رفاهی آنها است ،‌آنهائی که در منطقه کویری اردستان و کوهپایه زندگی می کنند گاه گاهی در محاصره شن های روان قرار می گیرند ، آب شور است ، برق ندارد  . هیچگونه امکانات رفاهی برای اینها درنظر گرفته نشده و اگر از این منطقه مردم مهاجرت کنند ، ضربه بسیار بزرگی به تولید و اقتصاد وارد می آید  امیدواریم ان شاء الله مسوولین امر به این مطلب توجه کافی داشته باشند که هر کجا زمینه تولید و کشاورزی بهتر فراهم است بیشتر به آنجا رسیدگی شود که مسأله مهاجرت از آن گونه محیط خسارتی است برای کشاورزی و دامداری . والسلام .
‌منشی ـ آقای موسوی دامغانی بفرمائید .
موسوی دامغانی ـ با سلام به پیشگاه امام عزیز و رهبر عظیم الشان انقلاب اسلامی و با درود به ارواح پاک شهدای جبهه های حق علیه باطل و فساد کفر و نفاق و استکبار جهانی ، و با آرزوی پیروزی رزمندگان شجاع و دلاور اسلام بر سپاهیان کفر صدامی و با سلام به شما نمایندگان محترم و با قدردانی و حق شناسی از مردم بزگوار و فداکار و شهید پرورمان که هم چنان با سرافرازی و وفاداری به اسلام و امام صبر و استقامت خود را حفظ نموده و راه خود را به سوی حاکمیت کامل اسلام و اهداف انقلاب اسلامی ادامه می دهند و به امید این که ما نمایندگان خدمتگزار صادق به اسلام و مسلمین و وکلای امین برای امت اسلامی و پشتوانه ای قوی برای دولت جهت حل مشکلات ملت باشیم . در این جا توجه نمایندگان عزیز و ملت شریف را به مسأله مهمی که این روزها در دستور کار مجلس است و از اهمین بالائی هم برخوردار است و آن درخواست رأی اعتماد دولت از مجلس است جلب می نمایم ، بدیهی است که ما و شما و مردم عزیزمان در کنار پیروزیهای بزرگ در صحنه و جبهه ها و ابتکارات و خلاقیت های فراوان شاهد نارسائی ها و نقص ها و ضعفهائی هم بوده ایم که قسمت عمده آنها طبیعی و از تبعات جنگ تحمیلی و محاصره اقتصادی و عوامل دیگر بوده است اگر چه سهم زیادی از نقص ها و نارسائی ها که سؤال های فراوانی را هم در مردم ما ایجاد کرده است به اعمال سلیقه های شخصی و ناهماهنگی ها و احیانا تبعیض ها و عملکردها نادرست بعضی از ما و مسوولین برمی گردد . ناگفته نماند که در همین جا باید از اکثریت چشمگیر کارمندان و خدمتگزاران دستگاههای اجرائی کا خالصانه در خدمت اسلام و مردم هستند تشکر کرد ، با توجه به همه این مسائل آن چه که مهم است امروز کشور ما برای رفع همه این تنگناها و نارسائی ها نیازمند به ثبات می باشد بسیار روشن است و در صورتی که ما با کمک به دولت تقویت و راهنمائی آن بتوانیم نارسائی ها و نقص ها را کم و یا برطرف کنیم تغییر و تعویض در این شرایط هیچ به مصلحت اسلام و انقلاب و ملت نیست .
نکته دوم این که از آغاز انقلاب شکوهمند کشاورزی و عمران روستاها را بعد از جنگ مسأله اصلی می دانستیم خصوصا در دولت جناب آقای موسوی نخست وزیر گفته می شد محور حرکت اقتصادی ما توسعه و رشد کشاورزی است باید عرض کنم که متأسفانه در امر کشاورزی آن چنان موفق نبوده ایم اگر چه در عمران روستاها تا حد زیادی کار شده است برای این مهم لازم است جهت گیری و سمت گیری دولت و وزارتخانه های ذی ربط کشاورزی و توسعه آن و رسیدگی به امور روستائیان و نیازمندی های ضروری آنان باشد . لازم است سوبسیدها کشاورزی و محصولات اساسی کشاورزی هدایت شود . لازم است در توزیع کالاهای مورد نیاز روستائیان خصوصا ارزاق دقت کافی به عمل آید و تبعیض های غیر قابل تحمل موجود خصوصا در برنج و چای و تایر موتور سیکلت بین شهر و روستا از بین برود تا انگیزه ماندن در روستاها و به کار تولید و کشاورزی و دامداری پرداختن بالا برود . لازم است برای عمران روستاها و تأمین جاده و آب و برق و بهداشت و تأمین آب کشاورزی آن قشر محروم که فرزندانشان در جبهه ها فداکاری می کنند و خودشان وفادارترین مردم به امام و اسلام و انقلاب هستند برنامه ریزی ویژه و تلاش گسترده تری صورت بگیرد تا هم کشاورزی و دامداری رشد یابد و هم واردات و خروج ارز کمتر شود و هم مسأله تراکم جمعیت در شهرها و مهاجرت حل گردد . لازم است وزارتخانه ها ترتیبی اتخاذ نمایند در ادارات تابعه و سازمان های ذی ربط جلو بعضی از پاس دادن ها و امروز و فردا کردن ها و ناراضی تراشی ها را بگیرند . روشن است حالا که دشمنان پلید انقلاب اسلامی از جنگ و حمله نظامی مأیوس شده اند سعی می کنند از داخل به هر طرق که شده با وارد کردن مواد مخدر در سطح وسیع و اشاعه فساد و فحشا و ناراضی تراشی مردم شریف و مقاوم ما رفته ، رفته بد بین و دلسرد و مأیوس کنند ،‌پیشنهاد می کنم که هر وزارتخانه از افراد با تقوی و کاردان و متعهد به اسلام آن وزارتخانه هیاتی را به وجود بیاورند و به استان ها و شهرستانها اعزام نمایند تا با چرا ها و سؤال های مردم بیشتر آشنا شوند و تاحد امکان چاره جوئی نموده و جلو این گونه کارها گرفته شود ،‌افراد خاطی مجازات و اکثریت خدمتگزار تشویق بشوند تا بدین وسیله مایه دلگرمی و امید مردم و کارکنان دلسوز را فراهم نمائیم در پایان باید تذکر دهم که لازم و ضروری است بین دستگاه قضائی و اجرائی جهت کاهش و از بین بردن فساد هماهنگی ایجاد شود متأسفانه در اثر ناهماهنگی های موجود بین این دو قوه مشکلات زیادی پیدا می شود و تالی فاسدهای فراوانی به دنبال دارد ، من نمونه هائی از این ناهماهنگی ها و آثار سوء‌ آن را سراغ دارم که از ذکر آن خوداری می کنم اگر مقامات بخواهند به  خودشان عرض میکنم .
در پایان باید عرض کنم این دولت تنها نیست که باید مشکلات را برطرف نماید روشن است هر دولتی هر چه قوی هم باشد به تنهائی نمی تواند . اگر یادمان باشد روزهای اول انقلاب امام عزیزمان فرمودند دولت به تنهائی ، یا یک قشر خاصی به تنهائی نمی تواند این خرابه را آباد نماید . لازم است همه اقشار ملت عزیز ما ائمه جمعه محترم ، روحانیون قوه قضائیه مجلس و دولت دست به دست هم بدهند و با عشق و علاقه و هماهنگی و ایثار تلاش کنند تا این ویرانه را آباد نموده و این امانت الهی را که ازشهدای اسلام از صدر تا کنون به دست ما رسیده است بتوانیم به صاحبش مولی امام عصر ارواحنا فداة‌ تحویل نمائیم .
در رابطه با مشکلات حوزه انتخابیه ام قبلاً تذکر های لازم را به مسوولین داده ام و اگر باز هم لازم شد تذکر خواهم داد والسلام .
3ـ تذکرات نمایندگان مجلس به مسوولان اجرائی کشور به وسیله آقای رئیس .
رئیس ـ تذکرات نمایندگان مجلس به مسوولین محترم اجرائی :
آقای یوسف پور نماینده اردل ـ به وزارت نفت در مورد تأمین مواد سوختی استان چهارمحال بختیاری تذکر داده اند .
آقایان راثی و سلیمی نمایندگان میاندواب ـ به وزارت نیرو در مورد آب آشامیدنی میاندواب و به وزارت دادگستری در خصوص تاسیس اداره ثبت اسناد . در صائین و تکاب تذکر داده اند .
آقای ارومیان نماینده مراغه و عجب شیر ـ به وزارت بهداری در مورد تکمیل و راه اندازی بیمارستان عجب شیر به وزارت جهاد سازندگی در خصوص آب آشامیدنی روستای مهماندار عجب شیر تذکر داده اند .
آقای سید زاده نماینده باختران ـ‌ به سازمان تربیت بدنی در مورد رفع مشکلات تربیت بدنی باختران به وزارت اقتصاد و دارائی در مورد حل مشکل خانه های سازمانی دارائی باختران ، به وزارت کشور در خصوص تکمیل کشتارگاه تذکر داده اند .
چهارده تن از نمایندگان آذربایجان شرقی و غربی به وزارت راه در مورد اسفالت جاده هشترود به مراغه تذکر داده اند .
آقای اسلامی نماینده اقلید و بوانات به وزارت پست و تلگراف و تلفن در مورد تلفن خود کار اقلید و به وزارت نیرو در مورد برق رسانی به سرحد چهارلنگه تذکر داده اند .
آقای اربابی نماینده چابهار به مسوولان در مورد تاسیس بانک ملی در نیک شهر و کنارک ، بانک صادرات در پیشین و اداره گمرک در پیشین اداره مخابرات در راسک و پیشین و سیمای جمهوری اسلامی در قصر قند ، راسک پیشین و نیک شهر و احداث راه در منطقه تذکر داده اند .آقای ذوالقدر نماینده میناب ـ به وزارت نیرو درمورد تایمن آب آشامیدنی و برق میناب تذکر داده اند
آقای ابراهیمی نماینده ورامین ـ به وزارت راه در مورد راههای تهران ـ ورامین و ورامین ـ‌جواد آباد و پیشوا ، به وزارت پست و تلگراف و تلفن درمورد راه اندازی تلفن راه دور ورامین و ایجاد خطوط تلفنی در قرچک بخش پلشت ¬ ـ جواد آباد و شهرک های منطقه و به  وزارت کشاورزی در خصوص تأمین آب کشاورزی و رسیدگی به وضع منطقه تذکر داده اند .
آقای روحانی نیا نماینده سپیدان ـ به وزارت بهداری در مورد رسیدگی به وضع درمان و بهداشت منطقه همائی جال و بیضاء تذکر داده اند .
4ـ ادامه رسیدگی به طرح مربوط به تقاضای رأی اعتماد و نحوه برگزاری آن .
رئیس ـ دستور را شروع کنید پیشنهادهائی که در ماده اول داشتیم شروع می شود به ترتیب مطرح کنید .
‌منشی ـ پیشنهادهائی که در ارتباط با خود ماده رسیده است یک پیشنهاد است که به امضای 3 نفر از نمایندگان : آقایان نادی ،‌فارسی و زواره ای رسیده است و این پیشنهاد این است ماهد 1 به این صورت اصلاح شود .
ماده 1 ـ در آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی پس از تصویب اعتبارناه دو سوم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی نخست وزیر موظف است استعفای خویش را تقدیم رئیس جمهور  نماید . رئیس جمهور  باید ظرف حداکثر یک هفته طبق اصل 124 قانون اساسی فردی را که ممکن است همان نخست وزیر قبلی باشد به عنوان نخست وزیر برای کسب رأی تمایل به مجلس معرفی نماید .
رئیس ـ من مخالفم .
‌منشی ـ یکی از پیشنهاد دهندگان می توانند توضیح بدهند .
یکی از نمایندگان ـ بگوئید شورای نگهبان بیایند .
رئیس ـ اعضای شورای نگهبان را بگوئید بیایند . این دفعه دوم است که مجلس مان معطل آقایان شورای نگهبان است خوب است تذکر بدهند که آقایان در موقع حاضر باشند .
ربانی املشی ـ آقای هاشمی یکی از پرونده ها را مطرح کنید تا بیایند .
رئیس ـ اخر ، آن خلاف آئین نامه است وقتی فوریت در دستور آمد ..
ربانی املشی ـ به شرط اینکه شورای نگهبان حضور داشته باشند اگر حضور نداشته باشند قابل بحث است .
رئیس ـ ما نمی توانیم دستور را تغییر بدهیم ( ربانی املشی ـ دستور بعدی را شروع کنید ) دستور بعدی مان هم اعتبار نامه آقای ابراهیمی است که سه نفر مخالف دارد اگر شروع بکنیم تا ظهر طول می کشد . این کار فوریت مان از دست می رود ( یکی از نمایندگان ـ تنفس بدهید ) ما منتظر شورای نگهبان می نشینیم و تنفس هم نمی شود داد . پریروز هم چنین کار را کردند و ما را معطل کردند .
ربانی املشی ـ آقای هاشمی عبدالعلی زاده یکی از مخالفین آقای ابراهیمی هستند می گویند ما صحبت نمی کنیم . مطرح کنید و تمام کنید .
رئیس ـ بسیار خوب اگر آقایان صحبت نکنند ، بلی ولیکن صحبت می کنند . اما اگر مطرح کنیم و یک چیزی را بخوانیم و عیوب انتخابات گفته می شود فاصله می افتد و تا دو روز دیگر باید بخوانیم و این درست نیست باید دفاعش خوانده بشود . با هم باید باشد .
یکی از نمایندگان ـ مخالفین صحبت نمی کنند .
رئیس ـ اسامی شان را بگوئید چه کسانی هستند ؟
موحدی ساوجی ـ آقای بیات معترضین چه کسانی هستند ؟
(‌در این هنگام اعضای محترم شورای نگهبان وارد جلسه شدند )
رئیس ـ آقایان اعضاء شورای نگهبان آمدند .
این پیشنهاد را آقایان : نادی و فارسی داده بودند یکی از آقایان توضیح بدهند .
‌منشی ـ آقای نادی توضیح بدهند .
نادی ـ ماده 1 که در طرح پیشنهادی بوده است عبارت از این است :‌در آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی پس از تصویب اعتبارناه دوسوم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی نخست وزیر موظف است از مجلس رأی اعتماد بگیرد .
این جا اصلاح کردیم و به این گونه پیشنهاد کرده ایم به دلایل ذیل عرض می کنم :
گفته ایم «  در آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی پس از تصویب اعتبارنامه دو سوم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی نخست وزیر موظف است استعفای خویش را تقدیم رئیس جمهور  نماید . رئیس جمهور  باید ظرف حداکثر یک هفته طبق اصل 124 قانون اساسی فردی را که ممکن است همان نخست وزیر قبلی باشد به عنوان نخست وزیر برای کسب رأی تمایل به مجلس معرفی نماید .
برادران اگر در اصل 135 قانون اساسی دقت بکنند اصل 135 می فرماید که نخست وزیر تا زمانی که مورد اعتماد مجلس است در سمت خود باقی می ماند . استعفای دولت به رئیس جمهور  تسلیم می شود و تا تعیین دولت جدید نخست وزیر به وظایف خود ادامه می دهد . مسأله ای که این جا مطرح است و ما این پیشنهاد را داریم در ارتباط با این است که یک سری موارد هست در قانون اساسی که در آن موارد نخست وزیر باید رأی اعتماد بگیرد :
1 ـ جائی است که رئیس جمهور  عوض می شود .
2 ـ جائی است که می خواستیم بگوئیم مجلس عوض می شود که با این پیشنهاد ما داریم مطرحش می کنیم
3 ـ جائی است که دولت استیضاح می شود .
4 ـ جائی است که از نصف تقلیل می یابد .
5 ـ‌ جائی است که در موارد مهم و در موارد اختلاف خود نخست وزیر می خواهد رأی بگیرد .
اصل 135 وقتی می شود نخست وزیر تا زمانی که مورد اعتماد مجلس است در سمت خود باقی می ماند .
چون خود مجلس دوم موضوع اعتماد این جا گفته اند این جا جنس مجلس نیست بلکه فرد فرد نمایندگان مجلس است . چرا می گوئیم فرد فرد نمایندگان مجلس ؟ برای اینکه در یک اصل دیگر در ارتباط با نمایندگان مجلس داریم که اساسا نمایندگی قائم به شخص است و نمایندگی قابل واگذاری به دیگری نیست . وقتی که مجلس دوم عوض شده معنایش این است که خود به خود آن رأی هم تمام شده یعنی تقریباً من با دو ، سه نفر از اعضای شورای نگهبان هم صحبت کردم . همین مفهوم را استنباط می کنند که اساسا با شروع دومین دوره مجلس و 65 تا 70 درصد که نمایندگان دوره دوم عوض شده اند یعنی خود به خود رأی اعتماد تمام شده و دیگر باقی نیست در نتیجه وقتی که باقی نباشد معنایش این است که از نو باید رئیس جمهور  نخست وزیر را به مجلس معرفی کنند برای این که مراحلش درست بشود . طبیعی است در اصل 124 قانون اساسی این جور می فرمایند ،‌که رئیس جمهور  فردی را برای نخست وزیری نامزد می کند و پس از کمیتة برنامه ریزی رأی تمایل از مجلس شورای اسلامی حکم نخست وزیری برای او صادر می نماید .
طبق اصل 124 و اصل 135 و اصل دیگری که می فرماید نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست . استنباط می کنیم که اساسا با شروع دومین دوره مجلس شورای اسلامی تمام می شود و از تو باید به مجلس معرفی بشود . ما هم آمده ایم در این ماده واحده این طوری اصلاح کرده ایم که «  در آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی پس از تصویب اعتبارنامه دو سوم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی نخست وزیر موظف است استعفای خویش را تقدیم رئیس جمهور  نماید (‌این برای این که آئین نامه اش درست بشود )‌. رئیس جمهور  باید ظرف حداکثر یک هفته طبق اصل 124 قانون اساسی فردی را که ممکن است همان نخست وزیر قبلی باشد به عنوان نخست وزیر برای کسب رأی تمایل به مجلس معرفی نماید .»
این برای جمع بین همه آراء‌ و برای این که به تمام اصلو قانون اساسی عمل شده باشد این پیشنهاد ارائه داده شده والسلام .
‌منشی ـ مخالف آقای رفسنجانی هستند .
هاشمی رفسنجانی ـ این پیشنهاد اگر مضمون قانون اساسی فرض بشود خوب این وظیفه شورای نگهبان است که نظرشان را بگویند و سؤال هم شده است که به نظر من این نیست . منتها ما در معنای قانون اساسی بنا نداریم که نظر بدهیم . خودشان باید نظر بدهند قانون اساسی اگر این را می خواست بگوید می گفت وقتی که مجلس تمام شد دوره نخست وزیر هم تمام می شود . این چه تعبیری است که بگوید تا مورد اعتماد مجلس است می ماند . معنایش این باشد که هر وقت مجلس تمام شد و مجلس جدید آمد . خیلی آدم باید بد عبارت بنویسد که اگر می خواستند بدترین نوع عبارت را تنظیم کنند این طور می نوشتند معلوم است که مطلب این نیست به علاوه آقای دکتر شیبانی (‌من یادم نیست ایشان می گویند ) می گویند در مجلس خبرگان اصلاً این تعبیر مطرح بود که نخست وزیر باید استعفا بدهد و این گویا در کمیسیون مطرح بوده و با آن مخالفت شده است که چنین چیزی طرح نشود حالا من به عنوان قانون اساسی حرف نمی زنم . اگر قانون اساسی باشد ما تابعیم و عمل می کنیم و منتها مشروط به این است که تقاضای این تفسیر از شورای نگهبان بشود و اعلام بکنند اما اگر ما بخواهیم به عنوان یک قانون عرفی بگذرانیم این یکی از کارهای بسیار بد مجلس شورای اسلامی دوره دوم خواهد شد شما ببینید این یعنی چه ؟ وقتی که مجلس تازه آمد اگر دولت ساقط شده باشد طبق قانون اساسی دیگر استعفا یعنی چه ؟ چرا استعفا بدهد ؟ دولتی نیست اصلاً همین که می گوئید استعفا یعنی ساقط نشده ،‌ حالا از کلمه استعفا ما این جا بحث لفظی نمی کنیم دولت دوره اش تمام شده اگر ما چنین قانونی را بگذرانیم شما فرض کنید مجلس نو آمده و نمایندگان جدید اگر جدید باشند اکثرا اصلاً نه آشنا به وضع کشور هستند نه به وضع وزراء هستند و نه آشنا به مسائل هستند شما هم اینجا نوشته آید تا دو سوم شد همان دو ،‌سه روز اول دولت استعفا بدهد . دولتی که استعفا داد حالا با رئیس جمهور  چه طور بتوانند توافق کنند و یک دولت پیدا بکنند بعد وزراء‌ را پیدا بکنند اصلاً کسی بخواهد مملکت را به بحران بکشد راهی بهتر از این گیرش نمی آید در صورتی که هنوز مجلس کارش را شروع نکرده دولت را هم ساقط بکنیم سعنی چه ؟ در چه شرایطی در چه وضعی ؟ معمولا هم بعد از انتخابات مجلس هر کشوری بحرانی است چون انتخابات دوران نمایندگی انتخابات جاها را به هم می ریزد تا این ها دوباره بتوانند با هم تفاهم بکنند ، اشکالات هست ، شکایات هست مشکلات هست ما بخواهیم با یک قانونی این جوری یک کار به این بزرگی را بدون محاسبه الان بر کشور تحمیل بکنیم من نمی دانم اقایانی که این طوری برخورد می کنند چه فکر می کنند ؟ اگر مقطعی است یا تفسیر قانون اساسی است این ها فرق می کند ،‌روی مسائل یک قدری جدی تر باید برخورد بکنیم من این را به شدت مخالفم و فکر  می کنم برای کشور بسیار ضرر دارد . موافق صحبت کند .
‌منشی ـ موافق ؟ ( مصطفوی ـ من موافقم )‌آقای مصطفوی بفرمائید .
نادی ـ جواب کمیسیون داده نشد آقای هاشمی .
رئیس ـ ما از قانون اساسی نمی خواستیم استدلال کنیم .
مصطفوی ـ عرف و سنت پارلمانی تمام کشورها این است ،‌هنگامی که مجلس جدیدی تشکیل شد دولت باید استعفا بدهد به خاطر این که دولت رأی تمایل از مجلس قبلی گرفته بود و از نمایندگان گذشته رأی اعتماد گرفته بود و رأی نمایندگان قبلی نمی تواند ملاک و معیاری برای نمایندگان جدید باشد علاوه بر این ، دولت با زوی مجلس است . مجلس قانون تصویب می کند و دولت هم باید اجراء بکند ،‌ نمایندگان با دولتی می توانند کار بکنند که خودشان از برنامه های آن دولت کاملاً اطلاع داشته باشند و تک تک وزراء را شناخته باشند . این که جناب آقای هاشمی ریاست محترم مجلس فرمودند که نمایندگان جدید می آیند و آشنا نیستند البته دولت و هیأت وزراء‌هم می آیند برنامه های خودشان را در مجلس اعلام می کنند و به نمایندگان هم فرصت داده می شود آنها هم درباره این برنامه ها مفصل مطالعه می کنند آن وقت می توانند در این زمینه تصمیم گیری بکنند . ما این دولتی که از مجلس قبلی رأی تمایل و اعتماد گرفته بعد بیائیم همان دولت را هم به مجلس فعلی تحمیل کنیم و بگوئیم مجلس فعلی موظف است که به همان دولت رأی اعتماد بدهد به نظر من این به هیچ وجه صحیح نیست و این دست و بال نمایندگان جدید را بستن است که نمایندگان جدید نتواننددرباره برنامه دولت تصمیم بگیرند ، چون مهمترین کار مجلس رأی اعتماد به دولت است و مسأله انتخابات دولت و تعیین وزراء کار ساده ای نیست . مجلس و نمایندگان محترم باید به این موضوع خیلی اهمیت بدهند البته در وضع فعلی که ما در حال جنگ هستیم ممکن است یک حالت استثنائی وجود داشته باشد ولی اگر ما بخواهیم این را شیوه قرار بدهیم برای همه ادوار بعدی دولتی که از مجلس قبلی رأی اعتماد گرفته به همان صورت باقی بماند این با سنت پارلمانی دنیا به هیچ وجه صحیح نیست و از رویه عقلای جهان هم باید پیروی کرد اسلام احکام امضائی هم دارد و اسلام نیامده که تفکر دیگران از نادیده بگیرد و ما آن چیزی که عقلا و دانشمندان درباره اش فکر کرده اند و پسندیده اند ما هم باید همان شیوه را رفتار بکنیم و علاوه بر این از ظاهر اصل 135 قانون اساسی من این جور می فهمم که این گفته نخست وزیر تا زمانی که مورد اعتماد مجلس است ، مراد همان مجلسی است که به دولت رأی اعتماد داده . مطلق مجلس نیست . البته تفسیر قانون اساسی به عهده ما نیست به عهده شورای محترم نگهبان است و جا داشت که شورای محترم نگهبان این اصل را تفسیر می کرد و برای ما روشن می ساخت تا این شبهه ای که در ذهن ما پیدا شده که مراد از مجلس جنش مجلس نیست و مطلق مجلس نیست بلکه همان مجلسی است که به نمایندگان رأی اعتماد داده این شبهه برطرف می شد .
کیاوش ـ آقا ! ما قانون کشورهای دیگر را اینجا می خواهیم پیاهد کنیم ؟
رئیس ـ دیگر بعد از بحث چیزی گفته نمی شود .
کیاوش ـ مجلس شورای اسلامی خودش اساسنامه دارد .
رئیس ـ آقای کیاوش بعد از این که بحث تمام شد نباید دیگر چیزی بگویند 185 نفر حضور دارند .
کیاوش ـ روش کشورهای شرق و غرب را ما رد کرده ایم .
رئیس ـ … پیشنهاد برای رأی گیری خوانده می شود . افرادی که رأی ندارند الان مشخص کنیم از آقایانی که اعتبارناهم شان تصویب نشده خواهش می کنم یک بار بلند بشوند البت اسباب شرمندگی است (‌دوازده نفر از نمایندگان ایستادند ) 12 نفر از آقایان رأی ندارند 173 نفر صاحب آراء‌ می شوند پیشنهاد را برای رأی گیری بخوانید
‌منشی ـ ماده 1 به این صورت اصلاًح بشود :
ماده 1 ـ «  در آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی پس از تصویب اعتبارنامه دو سوم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی نخست وزیر موظف است استعفای خویش را تقدیم رئیس جمهور  نماید
  رئیس جمهور  باید ظرف حداکثر یک هفته طبق اصل 124 قانون اساسی فردی را که ممکن است همان نخست وزیر قبلی باشد به عنوان نخست وزیر برای کسب رأی تمایل به مجلس معرفی نماید .
رئیس ـ کسانی که با این پیشنهاد که قرائت شد موافقند قیام بفرمایند . ( عده کمی برخاستند )‌ تصویب نشد پیشنهاد بعدی را مطرح بفرمائید .
‌منشی ـ پیشنهاد دیگر هست که با امضای چهار نفر از نمایندگان آقایان : ربانی ،‌دهقانی ،‌موحدی ساوجی و زائری مطرح شده .
ماده 1 ـ‌ در آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی پس از تصویب اعتبارنامه دوسوم مجموع نمایندگان رئیس جمهور  موظف است نخست وزیر یا شخص دیگری را به عنوان نامزد نخست وزیر کتبا از طریق رئیس مجلس یا حضورا جهت اخذ رأی تمایل معرفی کند .
رئیس ـ این قابل طرح نیست ( ‌منشی ـ چرا ؟ ) این همان است با آن چه فرق دارد ؟
‌منشی ـ آن یکی موظف کرده بود که استعفا بدهد .
رئیس ـ همان است قابل طرح نیست .
‌منشی ـ اجازه بدهیم عرض کنم ، این با آن فرق دارد .
رئیس ـ ما همین را رد کردیم چه فرقی دارد پیشنهاد بعدی را مطرح کنید
موحدی ساوجی ـ پیشنهاد بعدی از آقای پورسالاری است . ایشان پیشنهاد کرده اند که ماده یک صورت اصلاح بشود : در آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی پس از تصویب اعتبارنامه دوسوم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی نخست وزیر موظف است از چهار ماه  از مجلس رأی اعتماد بگیرد .
رئیس ـ من با این پیشنهاد موافقم بهتر از آن است آقای پور سالاری توضیح بدهند .
پورسالاری ـ پیشنهاد بنده در ماده 1 بعداز کلمه وزیر موظف است عبار « پس از مدت چهار ماه »‌اضافه بشود برای یک چمیم پیشنهادی به نظر می رسد وقتی که مجلس شورای اسلامی آغاز کار را شروع می کند به احتمال بسیار قوی این است که تعدادی از نمایندگان محترم جدید الورود باشند از وضع کار مجلس و کیفیت کار دولت کاملاً آگاهی و اشراف ندارند همین که نمایندگان وارد مجلس بشوند تعدادشان به حد نصاب برسد بلافاصله بیایند یک دولتی را انتخاب کنند و از طرفی احتمال اینکه طبق مراد یکی از طرفین با دولت یا مجلس از قبل هم پیش بینی هائی بشود این احتمال هم هست حداقل وقتی که ممکن است تااینکه مجلس جا بیفتد نمایندگان متوجه اوضاع بشوند وظایفی که دارند در قبال دولت و همچنین عملکرد دولت اینها نیاز به یک اشراف دارد نماینده ای که تازه از راه رسیده می خواهد دولت معرفی بکند حتما یک مقدار توقعات و انتظارها دارد اینها بایست معلوم بشود برایش که دولت حد توانش مسوولیتش برخوردش ما مسائل به چه کیفیتی است و چگونه است مثل یک خم رنگرزی نیست که نماینده از راه رسیده چیزی را بخواهد ،‌ دولت هم بلافاصله وقف مراد او کاری را انجام بدهد مسأله برنامه و بودجه است طرح است . مطالعه هست . از وزارتخانه نسبت به پست های مختلفی که در رده های پائین انتقال پیدا کند هست این است که حتما ضرورت دارد اگر یک پیش داوری و مسائل ذهنی برای یک نماینده مطرح است این است که اگر از راه رسیده تصور کند که این وزیر ضعیف است یا قوی است این لازم است که مسلط بشود که واقعاً با شیوه عملکرد و اختیارات قانونی که در اختیار این وزیر گذاشته و امکان و مقدور برایش هست آیا واقعاً وزیر توانائی بوده یا ضعیف بوده این است که حتما حداقل وقتی که ممکن است نماینده برای تصمیم گیری تعویض دولت یا رأی اعتماد با جابه جائی افراد تصمیم بگیرد و از روی شناخت و آگاهی رأی بدهد حداقلش این است که یک چهار ماهی از زمان رایی که خودش گرفته رأی اعتماد گرفته اعتبارنامه اش در مجلس تصویب شده یا نصاب تکمیل شده بگذرد . تا آن موقع بتواند یک تصمیم روشن و واضح و درستی بگیرد برای جلوگیری از هر گونه احتمالی که خدای نکرده بی اطلاعی به دنبالش باشد یا کار پخته نباشد این مهلت چهار ماه ، الان عملاً این طور شده ما الان درست وقتی اعلام کردیم . مسأله رأی اعتماد دولت را یا رأی تمایل را که الان نزدیک چهار ماه می گذرد این است که این وقت زیادی نیست من تقاضایم این است که موافقت بشود والسلام .
‌منشی ـ آقای خزاعی مخالف .
خزاعی ـ‌ مهمترین نقطه دفاع جناب آقای پورسالاری از پیشنهادشان عدم آشنائی نمایندگان جدید با توانائیهای وزراء‌ و مسائل کشور و آشنا شدن با این مسائل و رأی دادن از روی آگاهی بود و اینکه چهار ماه بگذرد نمایندگان جدید یک خرده دوره کار آموزی ببینند و بعد بتوانند رأی بدهند و یا رأی ندهند این نقطه قوت دفاع ایشان بود . در این رابطه به دو سه نکته من اشاره می کنم . اولاً اینکه همانجور که خودشان در آخر استدلال کردند به نظر من درست نبود این بود که به هر جهت حالا ایشان گفتند چهار ماه تا آن زمانی که دوسوم از اعتبارنامه های نمایندگان تصویب می شود آن مدت لازمی که قرار است نمایندگان جدید به فرض اینکه آشنائی ریز به مسائل کشور نداشته باشند در مجلس جا بیفتند به هر حال دولت را بهتر از نزدیک  بشناسد و مسائل به دستشان بیاید این یکی دو ماه کفایت برای این مسأله می کند اما یک وقت است که می خواهید بگوئید نمایندگان جدید که به مجلس آمدند آن قدر پرت هستند از مرحله که این دو ماه کفایت نمی کند این حرف خیلی بعید است یعنی بعید است که یک نفری در یک شهری که آنقدر مورد اعتماد و وثوق مردم بوده که یک میلیون نفر دو میلیون نفر صد هزار تفر پنجاه هزار نفر به او رأی دادند آمده مجلس البته ممکن است مثل یک نفری که مثلاً ده سال در قوه مجریه است یا چهار سال است نماینده بوده بعضی مسائل ریز و جزئی را نداند یا آشنا نباشد ولی به هر حال این فردی که در شهر الگو بوده یا مورد شناخت بوده یک میلیون ،‌صد هزار ، پانصد هزار رأی پشت سرش است یک آدمی نیست که اینقدر از مسأله پرت باشد که تازه حالا می خواهد بیاید در مجلس بفهمد که اگر در شهر خودش فکر می کرده توزیع مثلاً خراب است اشتباه می کرده حالا که به مجلس آمده فهمید که توزیع مثلاً خوب است . یا بالعکس قضیه . بنابراین این سخن سخن جا افتاده ای طبیعتا نمی تواند در این رابطه باشد . مسأله دیگری که هست این است که خوب اگر قرار است چهار ماه برای آشنائی باشد بنده پیشنهاد می کنم دوازده ماده باشد تا خوب نمایندگان پخته بشوند قشنگ جا بیفتند و بعد با بصیرت کافی بتوانند رأی بدهند این چهار ماه چه دلیلی دارد یعنی چه آیه منزلی است که حتما چار ماه باشد و این چه ویژکی دارد . مسأله ای که هست اینجا است که تمام بحثی که ما درمجلس کردیم استدلالی که جناب آقای هاشمی فرمودند در پیشنهاد قبلی نکته اینجا است مسأله تزلزل دولت است مسأله بی پشتوانه شدن دولت است مسأله ای که ما الان داریم این است که یعنی بر اساس مسأله ای که مشاهده می کنم که زمانی که مجلس جدید می آید روی کار و دولت قرار است استعفا بدهد یا رأی اعتماد بگیرد یا به هر صورت ماهی که تعیین شدهه دولتی که معلوم نیست مورد قبلو مجلس جدید هست یا نه از یک بی پشتوانگی برخوردار است و عملاً متزلزل است دوستان و برادران نماینده شاید اکثرا الان در جریان باشند اصولاً هر وقت مسأله رأی تمایل ،‌نخست وزیر یا رأی اعتماد به هیأت دولت مطرح می شود در آن یک ماه و دو هفته و دو سه ماهه ای که این صحبت ها مطرح است نه دولت دست و دلش به کاری می چسبد و نه مجریان کشور و مسائل اجرائی کشور که احیانا ممکن است با بعضی از برنامه های دولت موافق نباشد دیگر اطاعت کافی را از دولت می کنند ما می آئیم چهار ماه دولت را در تزلزل قرار می دهیم ممکن است بعضی ها بگوئید که این تزلزل قبل از انتخابات مجلس هم مثلاً ممکن است باشد . دو سه ماه مانده به انتخابات که بدانند عمر دولت به سررسیده و در پاسخ باید عرض کنم قبل از انتخابات مجلس ، هنوز نمی شود یک قضاوت دقیق راجع به مجلس آینده کرد که آیا مجلسی که روی کار می آید صددرصد مخالف با این شکل کابینه است یا موافق است بعد از انتخابات است که تقریباً ترکیب مجلس نشان میدهد که این مجلس با این دولت موافق است و یا مخالف حالا فرض کنیم ترکیب مجلس ما برای دوره های آینده عرض می کنم یک ترکیبی باشد که با دولتی که روی کار است موافق نباشد شما خودتان خوب می دانید که عملاً چهار ماه شما دست دولت را بسته آید مانند یک موجود بی خاصیت گذاشتید خوب این این ضررش به مراتب خیلی بیشتر از این است که شما بخواهید بگوئید نمایندگان آشنا نیستند خوب نمایندگان آن مقدار عدم آشنائی هم که دارند در آن یک دو ماهی که اعتبارنامه ها مطرح می شود در اعتبارناهم خیلی مسائل سیاسی مطرح می شود به هر جهت آشنائی را در آن حدود تقریباً پیدا خواهند کرد من فکر می کنم که اگر قرار است زمان تعیین کنیم طبیعتا یک سال خیلی بهتر است از چهار ماه ولی اصولاً تعیین زمان این زبانها را به نظر بنده البته دارد متشکرم .
رئیس ـ آقای بیات اخطار قانون اساسی دارند .
بیات ـ این پیشنهاد به نظر من از دو نظر برخلاف قانون اساسی است برای اینکه اگر پیشنهاد با توجه به اصل 135 باشد اگر مجلس منظور مجلس اول است خود بخود این چهار ماه خلاف قانون اساسی است اگر منظور مطلق مجلس است باز موظف کردنش خلاف قانون اساسی است و علاوه در قانون اساسی ما هیچ جا نداریم رأی اعتماد برای نخست وزیر ،‌نخست وزیر فقط رأی تمایل می گیرد طبق اصل 124 قانون اساسی آن موقع که رئیس جمهور معرفی می کند بنابراین شما موظف می کنید نخست وزیر را بعد از چهار ماه رأی اعتماد بگیرد خلاف قانون اساسی است .
رئیس ـ بسیار خوب ،‌من به عنوان موافق نوبت گرفتم منظورم هم مطالبی است که اینجا باید بگوئیم که آقایان توجه بکنند که ما داریم چه می کنیم قبل از صحبت هایم این را بگویم که آقای باهنر هم پیشنهادی مشابه این دادند منتهی ایشان یک ماه پیشنهاد دادند ماهیت قضیه یکی است لذا ما دو پیشنهاد را جداگانه مطرح نمی کنیم موقع رأی گیری آقایان توافق کنند این مدت را مشخص کنند یک مطلب است .
ببینید آقایان ماداریم چه می کنیم در این ماده ای که ما الان داریم برایش پیشنهاد میدهیم ما می خواهیم که دولت بیاید رأی اعتماد بگیرد از مجلس تعبیر هم رأی اعمتاد است حالا اگر رأی تمایل بخواهد این ، چیزی به قانون اساسی یم خواهیم مربوط باشد یا نه اگر نظر شورای نگهبان این است که با انقضای مجلس اول خواهش می کنم برادران دقت بکنید که مجلس چیز خامی تصویب نکند اگر نظر شورای نگهبان این است که با انقضای مجلس اول کابینه عمرش تمام شده هیچ چیز دیگر ما نباید مهلت بگذاریم برای این دوره ای که تا دوسوم نمایندگان اعتبارناه شان تصویب می شود چه فکری کردند دولت به چه عنوان کار می کند طبق آن اصلی که می گوید وقتی که سقوط کرد به این کار خودش ادامه می دهد طبق آن اصل دارد دولت کار می کند دیگر اینکه ما بگوئیم بیا رأی اعتماد بگیرد یعنی چه ؟ من این ماده را فعلاً دارم می گویم حالا بحث دیگری ممکن است جداگانه داشته باشیم اگر من تنظیم می کردم این طرح را جور دیگری تنظیم می کردم ما که می گوئیم دولت بیاید رأی اعتماد بگیرد یعین چه دولتی که نیست رأی اعتماد بگیرد اینکه معنا ندارد پس اگر می خواهید بگوئید باید بگوئید رأی تمایل . رأی تمایل هم اگر بگوئید این دولت نیست که مستقلا می تواند رأی تمایل بگیرد این رئیس جمهور  است که باید معرفی کند به ما او هم که اینجا نیست پس این ماده ای که ما الان داریم برایش رأی می دهیم بر دو فرض بیشتر نیست یا دولت دورانش تمام شده و می خواهیم بگوئیم باید جور دیگر عمل کنیم یا دولت دوره اش باقی مانده که این ماده فقط در این صورت می تواند جا داشته باشد اگر دوره اش باقی مانده بحث سر این می شود که آیا مجلس یک قانونی حق دارد بگذراند قانون عرفی اگر منع قانون اساسی نداشته باشند مجلس حق دارد یک قانون بگذراند که دولت در یک مقطعی باید رأی اعتماد بگیرد یا نه اگر مفهوم اصل 135 این باشد که قبول بکنند شورای نگهبان که دولت ادامه دارد مشروعیتش خوب طبعا مجلس نمی تواند بگذراند این قانون را ، اصل ماده درست نیست این ماده وقتی که رفت آنجا رد خواهد شد اگر قبول کردند آن وقت تعبیر اینکه ما بگوئیم تا دوسوم مجلس تشکیل شد البته آن بدو قانونی شدن مجلس است یک مقطعی است می تواند یک نکته ای باشد این یک نکته معتبری است اما به هر حال این به مشکل برخورد خواهد کرد که آخرش به کجا می رسد اگر منطقی باشد و ما حق قانون عرفی بخواهیم بگذرانیم این چهارماهی که ایشان گفتند البته نه رأس چهار ماه تا چهار ماه مهلت داده بشود چیز کاملاً منطقی است . نمایندگان وقتی که وارد شدند ما چرا صبر نکنیم نمایندگان بیشتر بشوند چرا ما با 180 نفر این کار را بکنیم خوب صبر کنیم 250 ـ 260 نفر بشوند برای اینکه دیگران هم حقشان ضایع نشود صبر کنیم یک مقدار مسائل کشور در مجلس مطرح بشود وضع روشن تر بشود تا نمایندگان بتوانند تصمیم بگیرند همان روز اول کابینه بیاورند برای نمایندگان بسیار مشکل است کارکردن روی آن پس از دو حال خارج نیست یا مخالف قانون اساسی است کل ماده مخالف قانون اساسی است نه تنها این قید یا اینکه مخالف قانون اساسی نیست ما چنین حقی را داریم خوب در این صورت ما می توانیم بجای دو سوم ، بگوئیم حداکثر تا چهار ماه . فقط یک نکته است که ابهامی برای من درست می کند و آن  اینکه چون دو سوم اولین لحظه ای است که مجلس شورای اسلامی مجلس می شود و آن ایام فترت از دورانی که انتخابات تمام می شود تا به دو سوم برسیم این دورانی است که اگر فرض کنیم دولت ،‌دولت نیست بالاجبار پذیرفته باشیم که دولت کار خودش را انجام بدهد به هر حالا این اشکال را ممکن است تنظیم کنندگان قانون اساسی توجه نکرده اند و من مدتی است از شورای نگهبان تقاضا کردم تفسیر خواستم . آقایان متأسفانه این تفسیر را به ما ندادند که ما بتوانیم در قانونگذاریمان یک مقدار متین تر حرکت کنیم ما الان نمی دانیم نظر شورای نگهبان چه هست یک ماده ای می نویسیم به اعتبار مجلس دوم ضربه می زند اگر بد بنویسیم و آقایان هم که هنوز راسا نظرسان را نگفتند به هر حال من این موافقت را به این دلیل کردم که بگویم که ما این شکل را در این ماده داریم .
یکی از نمایندگان ـ آقای هاشمی مطالب شما جواب دارد . منتهی ما نوبتی نداریم که صحبت کنیم .
رئیس ـ خیلی خوب حالا در یک پیشنهاد دیگری جنابعالی می توانید جواب بدهید پیشنهاد آقای با هنر یک ماه است پیشنهاد ایشان چهار ماه است ، حداکثر مثلاً تا دوماه توافق کنید که ما یک پیشنهاد بکنیم . دوماه بعد از دوسوم بعد از تشکیل هیأت رئیسه دائمی مجلس و تشکیل دو سوم تا دوماه حداکثر آقای پورسالاری موافقید ؟ ( پورسالاری ـ بلی ) خیلی خوب آقای باهنر شما موافقید ؟ ( باهنر ـ موافقم ) پس پیشنهاد را اینجوری رأی می گیریم که بعد از رسمیت مجلس که به هر تعبیری گفته شد حداکثر تا دوماه .
کیاوش ـ آقای هاشمی اشکال شما رفع نشد و شورای نگهبان ممکن است قبول نکند .
رئیس ـ خوب حالا اینکه همیشه همین طور است . ما چیزهائی که الان می نویسیم خیلی هایش احتمال می دهیم شورای نگهبان قبول نکند این چیز تازه ای نیست .
خزاعی ـ این پیشنهاد جدید است .
رئیس ـ این جدید نیست متن پیشنهاد فرقی نکرده یک مهلتی گذاشته یک ماه هست ، چهار ماه هست ما می گوئیم حداکثر تا دوماه باشد 172 نفر در مجلس حاضرند …
‌منشی ـ اجازه بدهید پیشنهاد را بخوانم .
رئیس ـ فقط همین تعبیر است .
‌منشی ـ نه .
رئیس ـ آنها جزء‌ آن نیست فقط همین جمله است .
‌منشی ـ ماده کلاً فرق می کند .
رئیس ـ آنها جزء پیشنهاد نیست منظور فقط حداکثر پس از گذشت دو ماه است .
‌منشی ـ اینجا دارد که نخست وزیر موظف است پس از دوماه از مجلس رأی اعتماد بگیرد .
رئیس ـ آقای باهنر نوشتند در آغاز هر دو مجلس شورای اسلامی حداکثر یک ماه پس از انتخاب هیأت رئیسه دائمی مجلس دولت موظف است … این « حداکثر را ما دو ماه » می کنیم .
پس همین عبارت باشد .
رئیس ـ بلی همین عبارت را به رأی می گذاریم .
‌منشی ـ عبارت آقای باهنر را می خوانید یا عبارت آقای پورسالاری را ؟‌
رئیس ـ عبارت آقای باهنر را منظم تر است . آقای با هنر منظورتان دولت هست یا نخست وزیر ؟
باهنر ـ نخست وزیر .
رئیس ـ منظورشان نخست وزیر است .
ماده 1 ـ ‌ در آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی حداکثر دو ماه پس از انتخاب هیأت رئیسه دائم مجلس ،‌نخست وزیر موظف است از مجلس رأی اعتماد تقاضا کند .
رئیس ـ ( 187 نفر در مجلس حضور دارند که 175 نفر رأی دارند ) کسانی که به این پیشنهاد اصلاحی به جای ماده 1 موافق هستند قیام بفرمایند . ( بیش از دو سوم برخاستند ) تصویب شد . حالا پیشنهاد مربوط به تبصره ها را مطرح کنید از این به بعد آئین نامه است یعنی از این به بعد دو سوم رأی می خواد آقایان حضور ذهنی داشته باشند چون بسیار مشکل است دوسوم رأی پیدا کردن .
‌منشی ـ پیشنهادی که داده شد اولین پیشنهاد این است که این تبصره به این صورت رد بیاید :
فؤاد کریمی ـ پیشنهاد من قبل از این پیشنهاد است پیشنهاد شکلی است .
‌منشی ـ آقای کریمی اشکال پیشنهاد شما این است که امروز رسیده یعنی بعد از اینکه ماده و تبصره ها مطرح شده شما پیشنهاد داده آید .
رئیس ـ این قابل طرح نیست مگر اینکه اصلاح عبارتی باشد این را می توانیم قبول کنیم .
فؤاد کریمی ـ اصلاً آنجا اصلاح عبارتی نیست این اصلاح شکلی است یعنی تقسیم کردن مواد را به دوفصل مربوط به هم .
رئیس ـ خیلی خوب حالا می بینیم .
‌منشی ـ پیشنهاد این است که تبصره به این صورت در بیاید : کیفیت بحث پیرامون رأی اعتماد در ماده 1 مطابق مواد 142 و 143 و تبصره های آن در آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی خواهد بود . آقای بیات پیشنهاد دهنده هستند لطفا اول توضیح بدهند .
بیات ـ برادران و خواهران ما عنایت کنند کاری نکنند که با تصویب یک ماده و ت شل آئین نامه ای که تصویب شده مورد نظر شورای نگهبان قرار گرفته و تأیید شده آن را هم شل و ول بکنند و ما گیر قضیه مان در این بوده است که کیفیت این مورد چون برای ما معلون نبود ما این ماده واحده را مطرح کردیم کیفیت قضیه را روشن کنیم اما بعد از آنکه این پیشنهاد به تصویب رسید و ماده اول تصویب شد فعلاً بحث ما در کیفیت است . کیفیت بحث موافقین مخالفین دسته جمعی رأی بدهند تک تک رأی بدهند یا چه کار بکنند در آئین نامه داخلی ما دقیقاً مسأله روشن است بنابراین من معتقدم که همان که ما در آنجا داریم در اینجا با این ماده یا فرض کنید به عنوان تبصره ما اگر این را مطرح کنیم همه مسائل در آنجا دقیقاً مطرح شده و پیش بینی شده و خواهشی که از برادران عزیزم دارم در آئین نامه آن مواد را مطالعه بفرمایند دقیقاً حدود قضیه ، وقت قضیه موافق چقدر بشود چگونه بشود همه اینها در آنجا مطرح است بنابراین وقت عزیز مجلس را نگیریم و معتقدم این کافی است از همه مسائلی که دراینجا مطرح است .
رئیس ـ پس آن دوماه را بخوانید . که آقایان بدانند به چه چیز رأی میدهند .
‌منشی ـ مواد 142 و 143 این است که می خوانیم .
ماده 142 ـ رئیس جمهور ظرف دو هفته بعد از استعفا یا سقوط دولت شخصی را که نامزد نخست وزیری نموده است کتبا از طریق رئیس مجلس و یا حضورا به مجلس معرفی می نماید رئیس مجلس معرفی ناه را بدون انکه ( رئیس ـ از اینجا آئین نامه است )‌ بحثی روی آن به عمل آید قرائت خواهد کرد و اخذ رأی تمایل نسبت به نامزد نخست وزیری در جلسه بعد بدون بحث و به صورت مخفی صورت می گیرد در فاصله دو جلسه نمایندگان می توانند جلسات شور و تبادل نظر غیر رسمی و غیر علنی تشکیل دهند برای ابراز تمایل آراء موافق اکثریت مطلق حاضرین صاحب رأی مناط اعتبار خواهد بود .
تبصره ـ‌ در صورتی که اکثریت لازم برای ابراز تمایل حاصل نشد رئیس جمهور  ظرف یک هفته باید شخص دیگری را نامزد نخست وزیری بنماید تا از مجلس رأی تمایل اخذ کند .
ماده 143 :‌نخست وزیری که از مجلس رأی تمایل گرفته است حداکثر ظرف 15 روز اسامی هیأت وزیران که رئیس جمهور  رسیده باشد و خط مشی و اصول کلی برنامه دولت را کتبا تسلیم مجلس می نماید تا بلافاصله دتسور طبع و توزیع آن از طرف رئیس مجلس داده شود ( رئیس ـ از اینجا باز آئین نامه است ‌)‌ رئیس مجلس حداکثر دو جلسه علنی پنج ساعته را در اولین فرصت ممکن در دو روز متوالی به بحث و بررسی خط مشی و اصول کلی برنامه و دولت و هیأت وزیران و اخذ رأی تمایل و اخذ رأی اعتماد اختصاص خواد داد و چنانچه فوریت و ضرورتی در کار باشد با پیشنهاد 15 نفر نماینده و تصویب مجلس ممکن است دو جلسه مجلس در یک روز انجام شود نمایندگان مخالف و موافق با دولت قبلاً ثبت نام و نوبت گیری خواهند کرد و حداکثر ده نفر به عنوان مخالف و موافق صحبت خواهند کرد و هر نماینده می تواند حاکثر نیم ساعت صحبت کند و مجموع مدت صحبت نخست وزیر و وزیران پیشنهادی برای ادای توضیحات و جواب سؤالات و دفاع های لازم در طی دو جلسه حداکثر سه ساعت خواهد بود سؤالات نمایندگان در طول مدتی که برنامه دولت مطرح است از طریف هیأت رئیسه کتبا به نخست وزیر تسلیم می شود . نخست وزیر در شروع اولین جلسه توضیحاتی را که لازم بداند به مجلس ارائه می نماید و در آخر هر جلسه خود او یا وزیران پیشنهادی به جواب سوالها و ایرادها و دفاع خواهند پرداخت رأی اعتماد به دولت پس از آخرین صحبت نخست وزیر خواهد بود . مناط اعتبار رأی اعتماد اکثریت مطلق آراء‌ نمایندگان حاضر صاحب رأی است .
تبصره 1 ـ‌در موارد معرفی یک یا چند وزیر ( که این مربوط به اینجا نمی شود )‌.
بیات ـ‌نه این مربوط به اینجا نمی شود تبصره 2 را بخوانید .
‌منشی ـ تبصره 2 ـ مجلس می تواند رأی اعتماد را به هیأت وزیران و یا یک یک وزراء ابراز نماید .
رئیس ـ مخالف را دعوت کنید .
‌منشی ـ آقای عبدخدائی بفرمائید .
عبدخدائی ـ ابتداء عرض کنم که با این طرح نمایندگان محترم سه چهار روز است که آشنائی دارند تبصره هایش را خوب مطالعه و زیر و رو کرده اند و شناخت بیشتری دارند و به خلاف آئین نامه که شاید تعداد زیادی از نمایندگان مطالعه ای روی آئین نامه نداشتند و همین الان فقط استماع فرمودند لذا چون شناخت بیشتری روح طرح دارند تصمیم گیری بهتری می توانند داشته باشند . دو تا اختلاف مهم هست که این طرح با این آئین نامه دارد  اختلاف اول این است که در این طرح منعکس شده که آقای نخست وزیر می توانند دو ساعت صحبت بکنند موافقین و مخالفین هم می توانند 3 ساعت صحبت  کنند البته در رابطه با نخست وزیری که ابئداء‌ از طرف رئیس جمهور  معرفی می شود شایر صحبت زیادی در بین نباشد و به واسطه اینکه هنوز کاری نکرده  ان که خواسته بانشد دفاع از کارهای خودشان بکنند فقط صرفاً ممکن است که برنامه شان را به صورت برنامه  هیأت وزراء‌ منتشر کنند و به دست نمایندگان برسد اما نخست وزیری که 3 سال کار کرده قهرا هم جامعه انتظار دارد بشنود عملکرد ایشان را از زبان خودشان و نحوه کارشان را و نمایندگان هم که زبان گویای همین مردم هستند چه  موافقشان چه مخالفشان باید صحبت هایشان را بکنند البته به توجه به اینکه باید کاملاً با معیارهای اخلاقی و اسلامی و اصول شرعی باشد . جریان باز بشود با توجه به اینکه خیلی هم در اینجا عدالت رعایت شده دو ساعت نخست وزیر صحبت می  کند و سه ساعت مخالف و موافق صحبت می کنند که درنتیجه نخست وزیر و موافقین او می شود سه ساعت و نیم صحبت کننده و  مخالفین یک ساعت و نیم وقت صحبت برای آنها هست و رورا بار می کند این اختلاف عمده ای است که این طرح با آئین نامه داخلی مجلس دارد .
موضوع دوم این است که در آئین نامه داخلی مجلس رأی گیری برای هر یک از وزراء‌ علنی است ولی در این طرح رأی گیری مخفی است رأی گیری مخفی رأی گیری واقعی و سالمتری است ممکن است بعضی از مسائل باشد ، بعضی از نمایندگان ملاحظه بفرمایند در رأی گیری مخفی آن واقعیت منعکس می شود لذا این   دو اختلاف واقعی و مهم رااین طرح با آئین نامه دارد به همین جهت هم من مخالف با پیشنهاد آقای بیات هستم .
‌منشی ـ آقای هراتی موافق .
حسین هراتی ـ برادرمان آقای عبدخدائی در مخالفتشان در ابتدا اشاره ای داشتند که این طرح چند روزی است که در اختیار برادرها هست مسلط هستند در حالی که بر آئین نامه این تسلط کمتر است من توجه شان را جلب می کنم به اینکه این آئین نامه داخلی مجلس حداقل حدود دو ماه در اختیار برادرها هست و از آن گذشته این موضوعی را که امروز برادرمان آقای بیات مطرح کردند این موضوع در جلسه قبل هم مطرح شد برای اینکه پیشنهاد ایشان اتکاء‌به همین مواد 142 و 143 آئین نامه داخلی مجلس داشت .
اما اشکالاتی که ایشان در این رابطه مطرح فرمودند و امتیازاتی که این طرح پیشنهادی نسبت به آئین نامه داخلی دارد من تصور می کنم درست قضیه برعکس است . یعنی در رابطه با بحثی که در رابطه با نخست وزیر می شود ما در این آئین نامه داخلی مجلس دو جلسه کامل گذاشته ایم که این دو تا جلسه می تواند دو تا جلسه چهار ساعته یعنی به مدت 8 ساعت پیرامون این مسأله بحث بشود . در حالی که در این پیشنهاد و در این طرح تمام مدت سه و نیم ساعت است و دوم اینکه ما در آئین نامه داخلی به صورت غیر علنی مطرح کردیم . غیر علنی مطرح کردنش دو تا حسن دارد :‌ حسن اول اینکه ممکن است برادرانی که بخواهند در مخالفت صحبت کنند یک سری مسائلی باشد واقعاً نتوانند از تریبون آزاد مطرح کنند و صلاح نباشد که با طرح یک سری مسائل خوراک برای رادیوهای بیگانه فراهم شود . در حالی که جلسه غیر علنی و غیر رسمی زمینه کاملاً برای نماینده فراهم است که هر   گونه مسأله ای که دراین رابطه دارد ،‌ مطرح  بکند  .
اشکال دومی که در این طرح وجود دارد که اگر در رابطه با نخست وزیر و احیانا نقطه ضعفهایش در جلسه علنی بحث شد و بعداً رأی تمایل آورد واقعاً برای آن نخست وزیر دشوار است که بتواند هیأت دولت را به نحوی کاملاً مقتدارانه و با یک مدیریت صحیح اداره بکند برای اینکه بحث نخست وزیر با بحث یک وزیر کاملاً تفاوت دارد نخست وزیر کسی است در راس کلیه وزاتخانه ها هماهنگ کننده و نظارت کننده است رئیس شورای اقتصاد است سازمانهای زیادی در اختیارش هست . بنابراین آن نقطه ضعف ها اگر به شکلی مطرح بشود و در جامعه انعکاس پیدا بکند قهرا در این رابطه امکان اینکه آن نخست وزیر بعداً بتواند با یک اختیارات و توان کاملی مسوولیتش را اداره بکند ، نخواهد بود . ضمن اینکه در رابطه با رأی  تمایل برخلاف آنچه که ایشان گفتند رأی مخفی است یعنی ایشان استدلال می کردند که اگر رأی به شکل مخفی باشد ،‌ سالمتر و مطمئن تر است اتفاقا در اینجا بحث همین است که رأی به صورت مخفی صورت می گیرد .
فؤاد کریمی ¬ـ‌ در رابطه با وزیران .
حسین هراتی ـ اجازه بدهید الان بحث وزیرا را می کنیم فعلاً بحث نخست وزیر است بنابراین در رابطه با نخست وزیر باز نظری که ایشان داشتند یعنی رأی سالمتر است که به صورت غیر علنی باشد .
اما در رابطه با هیأت وزراء‌آمده اند در این طرح پیشنهادی برادران فقط 4 ساعت مطرح کرده اند یعنی صحبت های مخالف و موافق در رابطه با متجاوز از 20 وزیر 4 ساعت است شما حساب کنید که این 4 ساعتی که می خواهید مخالف و موافق در رابطه با برنامه  دولت با وزراء صحبت کند واقعاً چه قدر کار مشکل است ؟ در حالی که در آئین نامه داخلی ما 10 ساعت د راین رابطه وقت قرار داده ایم . یعنی 5 ساعت مخالف می تواند صحبت کند و 5 ساعت موافق . بنابراین زمینه بحث را هم  کاملاً در این رابطه باز گذشته ضمن اینکه در این طرح پیشنهادی باز نقطه ضعفی که دارد مسأله برنامه  دولت اصلاً مطرح نیست در حالی که رأیی که نمایندگان می دهند دو بعد دارد :‌ یک بعد به برنامه دارند رأی می دهند ، یک بعد به شخصیت خود وزیر ممکن است شخصیت یک وزیری یک شخصیت ارزنده ای باشد اما برنامه اش نتواند مشکلات مملکت را حل بکند .
بنابراین آئین نامه داخلی با توجه به اینکه تجربه شده با توجه به اینکه مورد تأیید شورای محترم نگهبان قرار گرفته با توجه به اینکه از ابعاد مختلف بررسی شده و کارائی و آزمایش خودش را در مجلس داده از جهات بسیار زیادی ارجحیت دارد بر این طرح پیشنهادی که آن قدر برادرها فرصتی نداشته اند که روی آن بررسی کنند .
بنابراین با تصویب این پیشنهاد یعنی جایگزینی مواد آئین نامه داخلی 142 و 143 ما از یک سری اتلاف وقت مجلس واقعاً جلوگیری کردیم . ضمن اینکه توانسته ایم به یک راه حل منطقی و اصولی و تجربه شده در این زمینه دسترسی پیدا کنیم .
رئیس ـ بسیار خوب ،‌حالا مخالف و موافق صحبت کردند پیشنهاد آقای بیات را به رأی می گذاریم توجه بفرمائید این پیشنهاد به جای همه تبصره ها است یعنی 5 ـ 6 تبصره ای که در ماده یک بود ، همه تبصره ها را ایشان در یک تبصره خلاصه کرده اند و ضمنا ایشان به مواد 142 و 143 آئین نامه اشاره کردند ،‌ آن همه اش نیست آن قسمتی که رئیس جمهور  باید چه کند در آن نیست آن قسمتی که وزرایش را باید بیاورد به صورت رئیس جمهور  در این نیست این آئین نامه داخلی خودمان آن قسمتی که مربوط به این است . عبارت را بخوانید .
‌منشی ـ عبارت تبصره را می خوانیم . خود این مشخص است می  گوید فقط کیفیت بحث است …
ربانی املشی ـ آقای هاشمی حرفها همه تغییر محتوا است تمام این طرحی که ما دادیم به این وسیله دارد زیر و رو می شود ما گفتیم نخست وزیر حرف بزند و نمایندگان هم حرف بزنند . شما می گوئید باز دومرتبه حرف بزنند …
رئیس ـ آقای ربانی ! اجازه بفرمائید دیروز هم در این مورد گفتم من فکر می  کردم آقایان توجه کردند این حرف جنابعالی یعنی مخالفت . آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مخصوصا تصریح دارد که حق تغییر اساسی مجلس دارد حتی لوایح دولت و طرحها را تا اینجا هم پیش رفتیم که اگر در کمیسیون تغییر اساسی دادند در مجلس نمایندگان می توانند با آن تغییر اساسی به عنوان مخالف حتی در شور دوم صحبت کنند . تغییر اساسی ،‌اشکالی در آئین نامه ما ندارد و در جلسه قبل هم آقایان این حرف را زدند من گفتم که روی این اعتراض نفرمائید . تغییر اساسی خیلی ها دادند خود جنابعالی هم امروز یک پیشنهاد آورده بودید که تغییر اساسی بود منتهی چون دیر بود نپذیرفتیم عبارت پیشنهاد را جهت رأی گیری بخوانید .
‌منشی ـ به جای تبصره های ماده 1 این تبصره قرار می گیرد :
تبصره ـ  کیفیت بحث پیرامون رأی اعتماد در ماده 1 مطابق مواد 142 و 143 و تبصره های آن در آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی خواهد بود مربوط به آئین نامه مجلس است ببیند اول ماده 142 این است …
یکی از نمایندگان ـ کل مواد 142 و 143 تصریح نشده است .
رئیس ـ نه ،‌کلش نیست ،‌گفته آنهائی که مربوط به آئین نامه مجلس است ببینید اولماده 142 رئیس جمهور  در ظرف دو هفته بعد از استعفای فلان … اینها که مربوط نیست از آنجائی که مربوط است این است : رئیس مجلس معرفی نامه را بدون آنکه … آن قسمتی که مربوط به آئین نامه است آن عبارت را بخوانید .
‌منشی ـ عبارت درباره کیفیت بحث است .
تبصره ـ  کیفیت بحث پیرامون رأی اعتماد در ماده 1 مطابق مواد 142 و 143 و تبصره های آن در آئین نامه داخلی مجلس …
رئیس ـ در ماده 142 از کلمه رئیس مجلس یعنی از سطر سوم شروع می شود آن قسمتهائی که مربوط به کیفیت بحث است ،‌آن که رئیس جمهور  چه باید بکند مربوط به اینجا نیست . آنچه که در آئین نامه قبلی است مربوط به رأی اعتماد دولتی است که ابتداء معرفی می شود و این کیفیت بحث است برای این مورد ، برای موردی که نخست وزیر بعد از تجدید مجلس ، برای کابینه رأی خواسته است فقط برای این مورد است . ما برای این مورد در آئین نامه چیزی نداشتیم الان آقای بیات پیشنهاد داده اند که شیوه بحث راجع به این مورد هم مثل شیوه بحث ابتدائی باشد . هر چه که آنجا بوده اینجا هم ایشان پیشنهاد کرده اند باشد ( همهمه نمایندگان ـ‌زنگ رئیس )‌ 171 نفر در جلسه حاضرند ( یکی از نمایندگان ـ حق رأی دارند ) یعنی صاحب رأی در مجلس هستند . آقا چرا شلوغ می کنید داریم رأی می گیریم موقع رأی گیری بحث و مجادله ممنوع است آقای کریمی ما در آئین نامه تصریح کردیم که موقعی که اعلان رأی گیری می شود هیأت رئیسهچ کس حق ندارد صحبت بکند آقایانی که احیانا پا می شوند صحبت می کنند این برخلاف قسمی است که خورده اند و این تعهدی که به اجرای آئین نامه کرده اند . آن موقع دیگر جای بحث نیست . من هم موظفم آقایانی که یک دفعه القای یک مسأله ای را بعد از بحث می کنند ، توضیح بدهم که آن القاء‌ را خراب بکنیم این را توجه داشته باشیم از این به بعد اگر آقایان در این وسط این کار را بکنید من ناچار می شوم توضیح بدهم که بعد از بحث حق نمایندگان ضایع نشود .
کیاوش ـ آقای هاشمی این رأی گیری دوسوم رأی می خواهد ؟
رئیس ـ بلی ، این دو سوم رأی می خواهد 172 نفر در مجلس صاحب رأی هستند نمایندگانی که با این پیشنهاد آقای بیات در اصلاح تبصره ها موافق هستند قیام بفرمایند . آقایان منشی ها 90 نفر از 88 نفر هم گفتند ولی به هر صورت تعداد رأی دهندگان دوسوم نیستند بنابراین تصویب نشد حالا پیشنهادات دیگری که در تبصره ها داریم مطرح کنید .
‌منشی ـ یک پیشنهاد از آقای هراتی در ت ت1 هست پیشنهاد کرده اند که : به جای جلسه علنی « غیر علنی» منظور شود .
رئیس ـ آقای هراتی بفرمائید .
حسین هراتی ـ انگیزه طرح جلسه غیر علنی به جای جلسه علنی برد و ومحور است اولاً برادرهائی که بخواهند در جلسه علنی به عنوان مخالف با رأی اعتماد به نخست وزیر صحبت کنند با توجه به تریبون آزادی که مجلس دارد و در سطح جهانی منعکس می شود قهرا یک سری مسائلی دارند که اینها امکان طرحش از تریبون مجلس برای آنها فراهم نیست و قهرا نخواهند توانست آن اطلاعاتی که دارند ، آن شناختی که دارند آن مطالعاتی که در رابطه با مسوولیت های سنگین نخست وزی انجام دادند و مدارک و شواهدی دارند مطرح کنند بنابراین صحبت مخالفین قطعا در این رابطه ناقص خواهد بود .
از سوی دیگر وقتی هم که نخست وزیر بخواهد بیاید اینجا در رابطه با مسائلی که مخالفین صحبت کرده اند پاسخ بدهد ، قهرا نخست وزیر هم یک مسائلی خواهد داشت . باز از پشت این تریبون باز و آزاد امکان طرحش نخواهد بود .
اما اگر جلسه به شکل غیر علنی باشد قهرا در این رابطه نخست وزیر هم خواهد توانست بعضی مشکلات ، بعضی تنگناها ،‌بعضی گرفتاریهای  مملکت را مطرح بکند و در این رابطه نمایندگان محترم با واقع بینی و با درک مسائلی که در مملکت جریان دارد در این رابطه رأی بدهند .
نکته سوم هم این است همان جور که قبلاً همه عرض کردم نخست وزیر حسابش با وزراء جدا است ، نخست وزیر کسی است که تقریباً بعد از مقام ریاست جمهور در رأس قوه مجریه قرار دارد از یک وزنه و اعتبار خاصی برخودار است بنابراین یک سری مسائل را مطرح کردن و اینها در جامعه پیچیدن قهرا او را در مدیریت قوه مجریه مملکت دچار مشکلاتی خواهد کرد .
اما ممکن است که بعداً برادرهائی که مخالف هستند بگویند که بخواهیم رأی گیری طبق اصل شصت نهم قانون اساسی نیاز به سه چهارم رأی هست درحالی که پیشنهاد بنده این است که موافقین و مخالفین صحبت های نخست وزیر در جلسه غیر علنی باشد اما رأی گیری اش در جلسه علنی انجام بگیرد که نیاز به سه چهارم رأی در این رابطه نباشد .
عباسی فرد ـ آقای هاشمی ! من اخطار قانون اساسی دارم .
رئیس ـ بسیار خوب ، آقای عباسی اخطار قانون اساسی دارند البته این اخطارهای قانون اساسی همان مخالفت است و مخالف هم که بودید اخطارتان را بگوئید و به عنوان مخالف صحبت کنید .
عباسی فرد ـ اولاً آنچه که در این پیشنهاد در تبصره آمده صرف اعلام است و لاغیره و اما جلسه غیر علنی در اصل 69 کلاً بیان شده و مواردی که آنجا هست به تقاضای نخست وزیر یا یکی از وزراء یا 10 نفر از نمایندگان است و ما نمی توانیم یک چیزی را همین طور بدون اینکه زمانش آمده باشد آن تقاضا را ببینیم صورت می پذیرد یا نه ؟‌ در اینجا تصویب کنیم من اصل 69 قانون اساسی را برای استحضار خاطر نمایندگان می خوانم و توجه بفرمائید که این پیشنهاد آقای هراتی مخالف با قانون اساسی است
اصل 69 ـ مذاکرات مجلس شورای ملس باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود در شرایط اضطراری در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند به تقاضای نخست وزیر یا یکی از وزراء‌یا ده نفر از نمایندگان .. » تقریباً تمام مواردی که امکان تشکیل جلسه غر علنی هست در اینجا بیان شده بلکه تحقیقا و ما تمی توانیم غیر از این مواردی که اینجا بیان شده موردی را در اینجا اضافه بکنیم که برای اعلام تقاضای رأی اعتماد ،‌ جلسه غیر علنی از حالا تصویب بکنیم . همه موارد در یان اصل بیان شده و این غیر از این مواردی است که در اصل بیان شده والسلام .
رئیس ـ آقای هراتی ! این اخطار را من هم وارد می دانم اگر صرفنظر می کنید …
حسن هراتی ـ اگر اخطار وارد است من صرف نظر می کنم .
رئیس ـ شما خودتان می توانید با ده امضاء‌آن جلسه را تقاضا کنید غیر علنی باشد .
حسین هراتی ـ باشد . اشکانی ندارد .
رئیس ـ پس پیشنهاد بعد را مطرح کنید ضمنا من به آقایان تذکر بدهم که دو تا پیشنهاد را در یک ورقه ننویسید برای ما در اینجا تفکیکش مشکل است هر پیشنهاد جداگانه ای باید روی ورقه جداگانه نوشته بشود . بفرمائید .
‌منشی ـ پیشنهاد بعد در تبصره 2 هست .
رئیس ـ تبصره 1 دیگر پیشنهادی ندارد ؟
‌منشی ـ خیر ، تبصره 1 دیگر پیشنهادی ندارد در تبصره 2 آقای ناصری پیشنهاد کرده اند که به جای کلمه «خویش » « دولت صحبت نماید » درج شود .
رئیس ـ این ،‌چیزی نیست در جلسه هم نیستند .
‌منشی  ـ پیشنهاد دیگری از آقایان :‌مروی ،‌نیکروش و علوی است که پیشنهاد کرده اند در تبصره 2 « نخست وزیر می تواند در جلسه علنی رأی اعتماد به مدت 2 ساعت ( یک ساعت قبل و یک ساعت بعد از صحبت موافقین و مخالفین ) در رابطه با عملکرد گذشته و برنامه های آینده خویش صحبت نماید
رئیس ـ آقای نیکروش این را که شما در پیشنهادتان محدود نکرده آید و قبلاً خودتان امضاء کردید ، در این طرح هم ندارد قبل یا بعد .
نیکروش ـ‌در خود آئین نامه ندارد …
رئیس ـ من حرفی ندارم می خواهم بگویم که روی این ، کسی مخالفتی ندارد و مانعی هم ندارد دولت می تواند یک مقدار حرفش را قبلاً بزند و یک مقدار بعداً طبیعتا هم همین طور خواهد بود برای اینکه بقیه حرفهایش را برای جواب بگذارد . اینجا که نداریم قبل« نخست وزیر می تواند در جلسه علنی رأی اعتماد به مدت 2 ساعت  در رابطه با عملکرد گذشته و برنامه های آینده خویش صحبت نماید » این می تواند بعد باشد و می تواند تفکیک بشود . همین جا هم می گوئیم یعنی الان هم این مذاکرات مجلس سند می شود که کسی نظری نداشته به اینکه غیر از این باشد . خیلی خوب پیشنهاد دیگر را مطرح کنید .
‌منشی ـ پیشنهاد دیگر از آقای هراتی هست در تبصره 4 تبصره 2 و 3 دیگر پیشنهاد ندارد . در تبصره 4 آقای هراتی پیشنهاد کرده مدت به جای سه ساعت حداکثر 5 ساعت و بعد از موضوع فوق حداکثر هر کدام به مدت نیم ساعت صحبت نمایند .
رئیس ـ من به آقای هراتی اول یک توضیح بدهم چون دیدم ایشان در آئین نامه هم یک اشتباهی داشتند . ایشان آنجا فکر می کردند که آنجا مخالفین 5 ساعت صحبت می کنند نه مجموع موافقین و مخالفین 5 ساعت صحبت می کنند که هر کدام دو ساعت و نیم است .
شهرکی ـ‌ سه ساعت هم برای نخست وزیر کافی است .
رئیس ـ آنچه که آنجا بود ، آن است حالا اگر می خواهید صحبت بفرمائید بکنید ،‌بحثی نیست . آنجا در آئین نامه قبلی مان مجموع وقت موافقین و مخالفین 5 ساعت است .
هراتی ـ این در رابطه با نخست وزیر است آقای هاشمی !
بلی ،‌آن تازه در مورد وزراء‌است ،‌در مورد نخست وزیر که اصلاً بحثی نیست در مورد نخست وزیر ما اصلاً در آنجا بحث نداریم بفرمائید .
حسین هراتی ـ من اصل 134 را می خوانم تا برادرها بیشتر در جریان مسوولیت های نخست وزیر قرار بگیرند .
اصل 134 ریاست هیأت وزیران بانخست وزیر است که بر کار وزیران نظارت دارد . اولین مسوولیتی که یک نخست وزیر دارد نظارت بر کار کلیه وزراء‌ در سطح متجاوز از 20 وزارتخانه است و با اتخاذ تدابیر لازم و هماهنگ ساختن تصمیم های دولت می پردازد .
دومین مسوولیت نخست وزیر هماهنگی در اجرای برنامه های دولت در سطح مملکت است و باهمکاری وزیران ، برنامه و خط مشی دولت را تعیین و قوانین را اجرا می کند .
سومین مسوولیتی هم که دارد این است : برنامه هائی که وزراء در رابطه با کارشان می خواهند ارائه بدهند باید به تصویب و تأیید نخست وزیر قبلاً برسد
در قسمت پایان می گوید : نخست وزیر در بابر مجلس مسوول اقدامات هیأت وزیران است در رابطه با کل هیأت وزیران هم مسوولیت دارد .
برادرها در جریان هستند که در دوره اول مجلس وقتی که بحث سؤال از نخست وزیر در رابطه با این مسوولیت ها شد شورای نگهبان نظر دادند که از نخست وزیر امکان سؤال در مجلس نیست . بحث سر این بود که نخست وزیری که مسوولیت نظارت دارد ، مسوولیت هماهنگی دارد ، مسوولیت اجرا دارد مسوولیت تصویب برنامه ها را دارد چگونه ممکن است که در رابطه با سؤالات نمایندگان پاسخگو نباشد و بعداً در این رابطه ما جوابی نشنیدیم .
بنابراین وقتی که نخست وزیری رأی تمایل ، یا رأی اعتماد بگیرد برادرها و خواهرهای نماینده باید در جریان باشند که در رابطه با مسوولیت های نخست ویزر امکان هیچ گونه سؤال و پرسشی برایشان نیست . ضمن اینکه نخست وزیر یک سری سازمانهای وابسته هم دارد از آن سازمانهای وابسته به نخست وزیری هم نمی شود سؤال کرد . یعنی انهاهم هر گونه نقطه ضعفی ، کمبودی ، کاستی در کارشان باشد آن هم باز قابل سؤال نیست . ضمن اینکه شورای محترم نگهبان نظر داده که ما وزیر مشاور نمی توانیم داشته باشیم یعنی قطعا باید سازمان برنامه و بودجه ،‌سامان بهزیستی ، در رابطه با اینها یا برود جزو سازمانهای وابسته به نخست وزیری یا اینها تبدیل به وزارتخانه بشود و وزیر انتخاب بشود که اگر اینها هم در این رابطه برود جزو سازمانهای وابسته به نخست وزیری قرار بگیرد قهرا در آن رابطه هم امکان سؤال نخواهد بود . با توجه به این از آن گذشته باز نخست وزیر رئیس شورای اقتصاد هم هست پس می بینیم نخست وزیر مسوولیت های گسترده و وسیعی دارد مدیریت هست ، مسأله نظارت هست ، مسأله هماهنگی هست ،‌ مسأله مسوولیت در برابر هیأت وزیرات خست ، امکان سؤال هم نیست . حالا وقتی نمایندگان می خواهند در این رابطه صحبت کنند مدتی که برای نمایندگان در رابطه با این مسوولیت های وسیع و گسترده نخست وزیر قرار داده اند سه ساعت است یعنی سه ساعت می توانند کل موافقین و مخالفین که قهرا باید تقیسم بشود یک ساعت و نیم مخالفین و یک ساعت و نیم موافقین
صحبت کنند و این انصافا مدت کمی است در رابطه با مسوولیت های نخست وزیر و در رابطه با اینکه امکان سؤال از نخست وزیر نیست بنابراین مسأله اهمیت خاصی دارد و باید بیشتر روی آن بحث بشود تا مجلس بتواند در این رابطه یک تصمیم منطقی و صحیحی اتخاذ بکند .
‌منشی ـ مخالف آقای شهرکی .
شهرکی ـ این صحبت برادرمان آقای هراتی با آن مطلبی که قبلاً گفتند که جلسه غیر علنی باشد و صحبت ها از پشت تریبون پخش نشود کاملاً متضا است . مدت 5 ساعت صحبت کردن در مورد رأی اعتماد یا رأی تمایل به نخست وزیر یک مدت زیادی است . پنج ساعت صحبت در آئین نامه قبلی در ماده 143 ما برای کل وزراء‌ داریم یعنی 10 نفر موافق و مخالف که می توانند صحبت کنند هر کدام نیم ساعت باید گفت 5 ساعت به ایشان وقت داده شده است . اگر ما می توانیم در مورد بیست و دو سه نفر وزیر 5 ساعت صحبت بکنیم در مورد یک نخست وزیر که 1 نفر هم هست و البته بعد از نخست وزیر کل دولت مطرح شود یعنی ما الان دو وقت صحبت در این طرح داریم . یک وقت صحبت درمورد شخص نخست وزیر است که با آئین نامه قبلی ما متفاوت است ، قبلاً در مورد نخست وزیر صحبت نمی کردیم و یک وقت صحبت در مورد وزراء است و پس با این حساب وقت 5 ساعت که 2 ساعتش را نخست وزیر صحبت می کند و 3 ساعتش را هم موافقین و مخالفین وقت خوبی است و ما اگر این را اضافه بکنیم جر اینکه همان مسائلی که شما می فرمائید در پشت تریبون نباید مطرح بشود می آید مطرح می شود و جز آن پیش نخواهد آمد و درست نیست . همین 5 ساعت وقت در مورد نخست وزیر صحبت کردنش به نظر ما کافی است ، در حالی که در آئین نامه قبلی که شما اشاره می فرمائید برای 22 نفر یا 23 نفر وزیر ما مدت 5 ساعت صحبت می کنیم برای 1 نفر 5 ساعت کافی است و دلیل محکمتری از این ما نمی توانیم برای این مسأله داشته باشیم .
رئیس ـ موافق صحبت کند .
‌منشی ـ موافق آقای لطیف صفری .
لطیف صفری ـ گستردگی کار هیأت دولت مخصوصا نخست وزیر در عین حالا اطلاعات مختلفی که نمایندگان موافق و مخالف دارند و اهمیت موضوع که باید این مسأله مطرح و بحث بشود که مجلس به طور آگاهانه و مشخص بتواند رأی بدهد ایجاب می کند که یک زمان مناسبی باشد . این زمان سه ساعت به 2 ساعت علت نمی تواند به نظر ما کافی باشد . یکی از نظر گستردگی موضوع ،‌ زمان کم می آید که باید مطلب کاملاً گفته بشود و وقت مناسبی و وقت مناسبی داشته باشد که حداکثر مطالب گفته بشود . دوم اینکه از نظر محدود نبودن زمان صحبت هر نماینده موافق و مخالف حتی ممکن است در بعضی موارد نماینده ای که موافق یا مخالف است فرقی نمی کند به علت محدود نبودن آن وقت صحبتش وقت را تلف کند که حق دیگران ضایع بشود که درواقع حق مردم است . روی این اصل ما هم با اینکه زمان از سه ساعت به 5 ساعت اضافه بشود موافق هستیم و هم اینکه محدود بودنش برای هر نماینده نیم ساعت که عده بیشتری بتوانند صحبت بکنند و زمان بیشتری که روی هم رفته مسأله برای رأی دادن واضح و روشن می شود .
رئیس ـ بسیار خوب ، پیشنهاد آقای هراتی را به رأی می گذاریم .پیشنهاد آقای موحدی هم چهار ساعت است که بهتر است دو پیشنهاد را یکی کنیم . البته آقای موحدی از پیشنهادشان صرفنظر کرده اند ولی به هر حالا برای وقت 5 ساعت بگذاریم ؟
هراتی ـ بلی .
‌منشی ـ پیشنهاد آقای هراتی دو بخش است . یکی اینکه پیشنهاد کرده اند حد اکثر 5 ساعت باشد و دیگر اینکه هر کدام به مدت نیم ساعت صحبت کنند .
رئیس ـ وقت نخست وزیر چقدر است ؟
‌منشی ـ وقت نخست وزیر که قبلاً ذکر شده است .
رئیس ـ ایشان پیشنهادی روی آن ندارند ؟
‌منشی ـ خیر ،‌ آقای هراتی ! شما می خواهید فقط همان 5 ساعتش ذکر بشود ؟
هراتی ـ آخر ،‌ برای نماینده ها هم مشخص نشده که چقدر صحبت کنند .
‌منشی ـ پیشنهاد دیگری هست .
رئیس ـ آن جداگانه است .
هراتی ـ هر دوبا هم است ، یک دفعه رأی بگیرید .
‌منشی ـ همین 5 ساعت .
هراتی ـ 5 ساعت هر نفر نیم ساعت .
رئیس ـ 180 نفر در مجلس حاضرند . پیشنهاد این بود که وقت نماینده ها به جای 3 ساعت  5 ساعت بشود 168 نفر صاحب رأی هستند کسانی که با این پیشنهاد آقای هراتی موافقند قیام بفرمایند . ( عده کمی برخاستند ) رأی نیاورد .
نمایندگانی که در جلسه حضور نداشتند و مجلس هم به خاطر آنها چند دقیقه ای معطل سد اسامی آنها خوانده می شود .
‌منشی ـ دو نفر از برادران ما که جدید تشریف آوردند آقای صدقیانی و آقای سید محمود علوی هستند .
رئیس ـ ی ربع ساعت تنفس می دهیم .
(‌ جلسه در ساعت 30/10 به عنوان تنفس تعطیل و مجددا در ساعت 11 تشکیل شد )
رئیس ـ جلسه برای ادامه مذاکرات رسمی است پیشنهاد بعدی مطرح بشود .
‌منشی ـ پیشنهاد بعدی پیشنهاد است از بنده ( موحدی ساوجی )‌ در تبصره 4 عین پیشنهاد این است که نمایندگان مخالف و موافق نمی توانند هر کدام به مدت 15 دقیقه در موضوع صحبت کنند . البته آن مجموعا 3 ساعت که می ماند و تبصره 4 به این صورت در می آید :
نمایندگان موافق و مخالف می توانند هر کدام به مدت 15 دقیقه و مجموعا به مدت 3 ساعت هر یک حداکثر 15 دقیقه در موضوع صحبت کنند و هر نماینده می توانند وقت خود را در اخیتار نماینده دیگری که ثبت نام کرده قرار دهد و در این صورت حداکثر وقت صحبت برای نماینده ای که از وقت دیگری استفاده می نماید نیم ساعت خواهد بود .
توضیحی که لازم است عرض کنم این است :
وقتی که مجموع وقتی که برای موافقین و مخالفین قرار داده ایم 3 ساعت است اگر هر نماینده ای بتواند 1 ربع صحبت کند جمعا 12 نماینده مخالف و موافق می توانند صحبت بکنند یعنی 6 نفر موافق و 6 نفر مخالف و از انجائی که معمولا نمایندگان اگر مطالب مهمی داشته باشند می توانند مطالب مهمشان را واقعاً در عرض یک ربع به طور مختصر و جامع و گویا بیان بکنند و نیم ساعت وقت معمولا برای بعضی نمایندگانی که استثناء اطلاعات خیلی زیادی دارند و مطالب خیلی بیشتری دارند ممکن است لازم باشد . اگر چنانچه واقعاً در بین ثبت نام کرده ها (‌6 نفر موافق و 6 نفر مخالف )‌اگر یک کسی بود که بقیه کسانی که ثبت نام کرده اند دیده اند که ایشان از حیث بیان مطالب و داشتن مطالب برای گفتن آمادگی بیشتری دارد در این صورت یک نماینده موافق دیگری می تواند حداکثر یک ربع وقتیش را به ایشان بدهد بنابراین اصل و اساس این باشد که هر نماینده ای 1 ربع ساعت صحبت بکند مگر اینکه درپاره ای موارد یک نماینده دیگری بخواهد وقتش را به کسی دیگری تفویض بکند . این پیشنهاد بنده است . مخالف چه کسی است ؟ ( اظهاری نشد )‌
رئیس ـ مخالف ندارد .
شهرکی ـ اگر اجازه بدهید موافق صحبت بکند . چون اگر پیشنهاد رأی نیاورد این نقص اینجا باقی می ماند
رئیس ـ کسی مخالف نیست ، آئین نامه اجازه نمی دهد که موافق صحبت بکند یعنی روشن است و چیز خوبی هم هست و در آئین نامه قبلی بوده که یک حدی معین کرده است والا ممکن است که یک نماینده هر سه ساعت وقت را بگیرد اگر یک موافق و یک مخالف صحبت کند هیچ مانعی ندارد فقط 1 نفر می تواند صحبت کند و هیچ بعدی هم ندارد که یک بار همین جوری بشود . چون حد نصاب لازم برای رأی گیری وجود ندارد پیشنهاد بعدی مطرح می شود .
‌منشی ـ آقای محد رضا باهنر پیشنهاد کرده که اند که تبصره 3 حذف بشود .
محمد رضا باهنر ـ  با توجه به اینکه در تبصره های ماده 1 وقت مساوی برای موافقین و مخالفین گذاشته شده (‌تبصره 4 و جاهای دیگر ) بنابراین به نظر می رسد که این وقت را آقای نخست وزیر اگر خواستند خودشان استفاده بکنند و اگر هم نخواستند موافقین و مخالفین به اندازه مساوی با همدیگر می توانند صحبت بکنند بنابراین دیگر نیازی نیست که کس دیگری از طرف آقای نخست وزیر به عنوان موافق یا مخالف صحبت بکند ،‌من عرض دیگری ندارم .
‌منشی ـ آقای نادی مخالف .
نادی ـ آقای باهنر هیچ دلیلی ارائه ندادند و گفتند که چون موافق و مخالف صحبت می کنند و موافقین در ارتباط با نخست وزیر صحبت می کنند بنابراین دیگر کافی است و احتاجی ندارد . در آئین نامه موارد متعددی موجود دارد که اساسا همان طوری که هر فردی می تواند وقتش را به دیگری بدهد که صحبت بکند در صورتی که نوشته باشد نخست وزیر هم این حقش است که حدود دو ساعت که می تواند صحبت بکند یا کمتر و بیشتر می تواند به نمایندگان دیگر واگذتر بکند که آنها دفاع بکنند و این مسأله ای نیست و حقی است که می تواند به دیگران واگذار کند و ما بخواهیم نخست وزیر را از این حقش محدود کنیم یا باز بداریم به نظر صحیح نمی رسد از این جهت من با این پیشنهاد مخالف هستم .
رئیس ـ موافق صحبت کند .
‌منشی ـ آقای ربانی املشی .
ربانی املشی ـ‌البته این مسأله خیلی مسأله اساسی است در این طرح نیست ولی قبلاً که این تبصره گذاشته شده بود تبصره 4 به این صورت بود که «‌نمایندگان مخالف می توانند مجموعا به مدت دو ساعت صحبت نمایند » یعنی ابتدا طرح این بودبعد این جور مصلحت دیده شد که این جا را سه ساعت بکنیم و موافق و مخالف بنویسیم . قبلاً پیش بینی شده بود که موافقین آقای نخست وزیر از وقت آقای نخست وزیر استفاده کنند که آنجا را کردیم 3 ساعت و نوشتیم موافق و مخالف ،‌دیدیم که دیگر معنا ندارد ، آن مدتی را که آقای نخست وزیر در اختیار دارند در اختیار خودشان باشد ،‌نمایندگان موافق ایشان طبق تبصره 4 دارند صحبت می کنند پس دیگر ایشان به آنها وقت بددهد معنا ندارد و لذا ما خیال می کردیم اصلاً یک امر بدیهی است که این تبصره حذف می شود .
رئیس ـ چون حد نصاب لازم برای رأی گیری وجود ندارد پیشنهاد بعدی را مطرح کنید .
‌منشی ـ پیشنهاد دیگری است که آقای علوی داده اند و این آخرین پیشنهاد درباره تبصره های این ماده است که می خوانم :
در ماده 1 به تبصره 4 اضافه بشود « و سپس نخست وزیر به مدت 1 ساعت پاسخ مخالفین را می دهد » .
آقای علوی هستند ؟‌(‌اظهاری نشد ) پیشنهاد دهنده نیستند .
رئیس ـ بسیار خوب ، آقای ربانی ! اینجا یک عبارتی است که من یک مطلبی هم کنار آن نوشته ام :
تبصره 6 ـ میزان رأی اعتماد اکثریت مطلق آراء‌ موافق حاضرین … لابد صاحب آراء‌ منظور است ؟
ربانی املشی ـ دوباره بفرمائید .
رئیس ـ اکثریت مطلق موافقین حاضرین صاحب رأی ؟
ربانی املشی ـ این صاحب را ما ننوشتیم برای اینکه وقتی می گوئیم « مطلق آراء‌ » یعنی رأی دارند که رأی می دهند .
رئیس ـ منظورتان همین است ؟
ربانی املشی ـ‌ بلی ، پیدا است .
رئیس ـ ما چون در گذشته توی …
ربانی املشی ـ بلی ،‌شما این را در آئین نامه ذکر کرده آید ولی ما دیدیم ذکر این یک ذکر لازمی نیست .
رئیس ـ علت ذکرش این است چون قبلاً در مجلس شبهه شد گفتند نه ،‌ مطلق است و ما گرفتار آئین نامه ای پیدا کردیم و در آئین نامه هم آن موقع اصلاح کردیم .
ربانی املشی ـ خیلی خوب ، اگر می بینید ایجاد ابهام می کند اضافه کنید .
رئیس ـ بلی ، ابهام ایجاد می کند . آقای بیات ! این را قید کنید در تبصره 6 حاضرین صاحب رأی و در تبصره 5 آن ماده بعدی هم باز حاضرین صاحب رأی .
آقایان توجه بفرمائید بعضی از آقایان نبودند توضیح می دهیم چون 2 بار رأی گیری داریم . یک پیشنهاد موحدی ساوجی در تبصره 4 دارند در تبصره 4 ضمن اینکه 3 ساعت وقت به نمایندگان داده است تعیین ندشه بود که این 3 ساعت چگونه تقسیم می شود . پیشنهاد داده اند که حداکثر 1 ربع ساعت هر نماینده صحبت می کند این عبارت خوانده بشود مخالف هم نداشت لذا می خواهیم رأی بگیریم .
‌منشی ـ تبصره 4 به این صورت اصلاح بشود :
نمایندگان موافق و مخالف می توانند هر کدام به مدت 15 دقیقه مجموعا به مدت 3 ساعت درباره موضوع فوق به تساوی صحبت نمایند (‌رئیس ـ « به تساوی » را نمی خواهد ) و هر نماینده می تواند وقت خود را در اختیار نماینده دیگری که ثبت نام کرده قرار دهد و در این صورت حداکثر وقت صحبت برای نماینده ای که از وقت دیگری استفاده می نماید نیم ساعت خواهد بود .
رئیس ـ این دیگر قید توضیحی است . آن کلمه « به تساوی » هم باشد چون موافق و مخالف هستند این اصلاحیه را قبلاً توضیح دادند مخالف هم نداشته می خواهیم رأی بگیریم .
174 نفر صاحب رأی در مجلس حضور دارند نمایندگانی که با این پیشنهاد اصلاحی موافق هستند قیام بفرمایند . ( بیش از دو سوم نمایندگان برخاستند )‌ تصویب شد .
پیشنهاد بعدی را که آقای باهنر داده بودند موافق و مخالف صحبت کردند آقای موحدی ! آن را قرائت  کنید
‌منشی ـ ایشان پیشنهاد کرده اند که تبصره 3 حذف بشود :
نخست وزیر می تواند در صورت تمایل مقداری از وقت خود را در اختیار نمایندگان موافق قرار دهد .
رئیس ـ چون 2 نفر اضافه شدند 176 نفر صاحب رأی فعلاً حضور دارند نمایندگانی که با این پیشنهاد حذف موافقند قیام بفرمایند . ( عده کمی برخاستند ) تصویب نشد . پیشنهاد آخری هم مربوط به آقای علوی بود که حضور ندارند ( ‌منشی ـ خیر ،‌ایشان نیستند ) آقای موحدی پیشنهادی دارید ؟
‌منشی ـ اینجا پیشنهادی نداریم . البته معذرت می خواهم نمایندگان محترم جوری پیشنهاد داده اند که ما را اصلاً گیج کرده اند . برای اینکه 7 ـ‌ 8 فقره پیشنهاد درباره چند ماد و تبصره ها در 1 ورقه نوشته اند که جدا کردن و تفکیک آن کار مشکلی است .
رئیس ـ چه کسی پیشنهاد کتبی قبلاً به ما داده است ؟
شهرکی ـ من پیشنهاد داده ام .
رئیس ـ شم اچه وقت پیشنهاد داده آید ؟
شهرکی ـ من قبلاً داده ام یعنی روز اولی که طرح مطرح شده است پیشنهاداتم را ارائه کردم و 4 ـ 5 فقره پیشنهاد است .
یکی از نمایندگان ـ اگر پیشنهاد قبلاً داده نشده قابل طرح در مجلس نیست
رئیس ـ ولی ایشان مدعی هستند که داده اند .
شهرکی ـ بوده ،‌چون این جا اصلاً کتبا یک نسخه اش را هم دارم .
رئیس ـ خیلی خوب ، بخوانید .
شهرکی ـ نوشته ام که از تبصره 5 ماده 1 کلمه « مخفی » حذف و کلمه « علنی » جایگزین شود .
رئیس ـ این را آقای کیاوش هم داده بودند صحبت بفرمائید .
شهرکی ـ رأی اعتما به دولت به نخست وزیر حالا در مورد نخست وزیر در آئین نامه هم داشتیم که مخفی باشد مسأله این نیست . اما درمورد دولت یک نماینده ای که واقعاً نتواند رایش را براز بکند که با این وزیر موافق یا مخالف هستم واقعاً چه جوری می خواهیم بعد در مورد مسائل مهم مملکتی این آزادگی و این شجاعت و مسأله ای که باید یک نماینده داشته باشد این کجا می رود ؟ اگر واقعاً ما با فردی مخالفیم و این را برای یک وزارتخانه صالح نمی دانیم و می دانیم که این شخص نمی تواند وزارتخانه ای را بچرخاند به چه دلیل اگر رأی علنی باشد ما می آئیم رأی موافق می دهیم ؟ چرا این کار را می کنیم ؟ واقعاً عواقبش هم بایستی … بعضی از آقایان می گویند که ما را تهدید می کنند (‌این صحبت ها این جا شده است ) بعد در کارهائی که داریم روابطی که مطرح است ما باید کاری بکنیم که در این جامعه روابط از بین برود و ضابطه حاکم باشد . واقعاً بایستی اگر به یک وزیری رأی مخالف هم دادیم فردا طبق قانون جوابگوی ما نماینده ها باشد . اگر غیر این باشد این روش پیش بیاید که ما به خاطر اینکه فردا تلفن کنیم و وزیر جواب ما را ندهد اگر رأی علنی باشد ما رأی موافق بدهیم واقعاً آن وظیفه نمایندگی مان . آن قسمی که خورده ایم چه جوری بایستی به آن عمل کنیم ؟‌این شجاعت و این شهامت و این آزادگی باید در نمایندگان مجلس باشد ، هر عاقبتی می خواهد داشته باشد رأی که می دهیم . چه عیبی دارد ؟‌ و رأی مخفی دادن به این دلیل که فردا خدای نکرده یک وزیر می خواهد رو در روی ما بایستد اشکالی ندارد . چه عیبی دارد اگر ما می دانیم وزیری صالح نیست و نمی تواند وزارتخانه را بچرخاند و به او رأی علنی مخالف بدهیم . حالا عواقبش هر چه باشد . من معتقدم این یکی از جاهائی است که بایستی یک نماینده نظرش را بالصراحه اعلام بکند و یکی از جاهائی است که الگوئی برای مسائل دیگر است که نماینده نظریاتش را به طور علنی اعلام بکند . چرا رو در بایستی باشد در انتخاب بک نفر که می خواهد یک پست مهمی را در مملکت بچرخاند . ما اگر وزارتخانه ای فرضا حالا مثال می زنم مثل وزرات کشاورزی بیائیم یک وزیر برای آن انتخاب کنیم با رأی علنی بخاطر اینکه رأی علنی است وزیر ناصالحی باشد و کشاورزی مملکت که یکی از 3 مسأله مهم اقتصادی مملکت کشاورزی است خدای نکرده زمین بخورد این را چه جواب می دهیم با آن قسمتی که یاد کرده ایم ؟‌ من معتقد هستم به همین دلایل بایستی رأی علنی باشد . اگر یک نماینده ای از عواقبش ترس دارد که بخاطر رأی علنی فردا یک جور بدی با او رفتار می شود بگذارید این نماینده بیاید رأی علنی بدهد و یک وزیر ناصالحی را هم انتخاب بکند . این شهامت و این آزادگی در نماینده ها من معتقدم هست . این کار رسم نشود که ما بخاطر اینکه فردا خدای نکرده بخاطر روابط سلام علیک بهم بخورد یا این وزیر نمی آید فلان درخواستی که ما داریم عمل بکند بیائیم رأی را مخفی بکنیم و بخواهیم یک کاری کنیم که در آتی هم صحبت کردن به صورت علنی در این مجلس داشته باشند . مجلس بایستی یک طوری باشد که صحبت را بدون هیچ گونه واهمه ای از هیچ مسأله ای و رابطه ای مطرح بکند و این آزادگی را از همین  امروز از نماینده ها می گیریم اگر این مسأله مطرح بشود که بخاطر اینکه در آتیه بخاطر رأی ما ممکن است مشکلی برای ما پیش بیاید این آزادگی از مجلس گرفته می شود که ما بگوئیم مخفی رأی بدهیم . بیائیم هر کسی که مخالف است علنی ابراز رأی مخالف بکند . چه عیبی دارد بعد هم هر کاری پیش می خواهد بیاید اشکالی ندارد متشکر .
رئیس ـ مخالف صحبت کند .
‌منشی ـ آقای عبد خدائی مخالف .
عبدخدائی ـ‌ البته درباره اینکه یک نماینده باید شجاع باشد و حر باشد و بیاناتش و نظراتش را بدون رودربایستی ابراز بکند حرفی نیست . ولی اصولاً همه ما می دانیم از نظر تقوا ، از نظر حریت ، از نظر شجاعت افراد باهم فرق دارند . بعضی ها خیلی صریح هستند و بعضی ها آن صراحت را ندارند . ما همین  الان در مرحله رأی گیری نسبت به حساس ترین موضوع هستیم و نسبت به بیست و چن وزیر می خواهیم رأی بدهیم . ممکن است که در این ما بین جو سازی ها هم بشود . رأی واقعی آن وقتی است که انسان خودش را مابین خود و خدا مسوول تصور بکند ،‌نه اینکه جو روی فکرش اثر بگذارد . پرونده سازی ها ممکن است بشود . همین  الان را هم حساب نکنید ،‌10 سال دیگر را هم حساب بکنیم که واقعاً نسبت به 1 نفر وزیری که مخصوصا موقعیت وزارتش خیلی حساس باشد یک نماینده آزادانه بین خود و خدا بتواند تصمیم بگیرد . نه اینکه بترسد از اینکه مبادا بعداً برای او جو سازی بکنند ،‌پرونده سازی بکنند ، خلاصه مخالفت ها بشود ،‌دسته بندی ها بشود و این حریت و آزادگی و استقلال فکر را ما از نماینده نگیریم و وقتی استقلال فکر خواهد داشت که کاملاً مخفیانه باشد . لذا آن پیشنهاد مخفی یکی از اصیل ترین پیشنهاداتی است که در این طرح گنجانده شده است که متأسفانه در آئین نامه قبلی نبود و من مخالف با این نظر آقای شهرکی هستم .
‌منشی ـ آقای کیاوش به عنوان موافق بفرمائید .
کیاوش ـ برخلاف آن چه که در بعض جاها هم مشهور است صداقت در رأی دادن به علنی بودنش است الحمد الله در کشوری زندگی می کنیم که آزادی استقلال هست و مسلمان هم هستیم . مسلمان هیچ وقت از هیچ چیزی نمی ترسد . علاوه براینکه در اینجا آزادی هست و مجلس نشان داده است ، هر کس هر رایی داشته داده ،‌نه جو سازی علیه او بوده و نه چیزی . مسأله ،‌مسأله مهمی است و کار کوچکی نیست و شاید به نظر حقیر من بعد از انقلاب مسأله به این مهمی برای مملکت پیش نیامده است . موکلین شما می خواهند بفهمند شما در رابطه با این مملکت و دولت چه نظری دارید . موافقید ؟ ما مردم را صدا می کنیم در صحنه بیایند در صحنه بودن آیا معنایش فقط همین است که بیایند در خیابانها ؟ این یک بعدش است . در صحنه بودن است که مردمی که به ما رأی داده اند می خواهند بدانند ، در صحنه باشند ، من نماینده شان نسبت به نخست وزیر چه رأیی داده ایم ؟ در مقابل آنها مسوولیم . شرعا برخلاف نظر برادرمان اگر به ضررمان هم تازه اگر هب فرض باشد ،‌اگر بعد از رأی دادن هزاران جوسازی هم برای ما شده باشد ، اما چون مسلمانیم هیچ وقت از این نباید ترس داشته باشیم . ملت می خواهد بفهمد در این مسأله به این مهمی تعهد ما نسبت به دولت چه هست ؟ تعهد م نسبت به انقلاب چه هست ،‌نعهد ما نسبت به ولایت امر چیست ؟ همه اینها را ملت می خواهد علنی بفهمد . به چه نماسبت ،‌چه ضرورتی پیدا کرده ، در قدیم هم قبل از انقلاب ما می گوفتیم مردم علنی کار بکنید . دست کردن توی جیب و فحش دادن به آمریکا ، این قبل از انقلاب مسأله نبود . مسلمان شهامت دارد ، برخلاف شهامت و شجاعت ترس است اگر نماینده ای که ترسو باشد به درد نمایندگی نمی خورد . ملت انقلابی اسلامی ایران نمی پسندند نمایندگانی که ترسو باشند و از ترس در مسأله به این مهمی یواشکی یک چیزی در داخل گلدان بیندازد و بعد هم معلوم نشود کی به کی هست . با این شرایط ملت یقینا از شما راضی نخواهد بود ،‌مگر اینکه موافقت بکنید که این رأی گیری حتما علنی باشد والسلام .
رر بسیار خوب ، 184 نفر حضور دارند که 172 رأی در مجلس داریم . رأی گیری می شود برای این پیشنهاد آقای شهرکی که فرمودند کلمه ط مخفی » به « علنی » تبدیل بشود کسانی که با این پیشنهاد آقای شهرکی موافق هستند قیام بفرمایند . ( عده کمی برخاستند ) تصویب نشد . پیشنهاد دیگری نداریم ؟
‌منشی ـ خیر .
میرزائی ـ من پیشنهاد داشتم .
رئیس ـ بسیار خوب .
میرزائی ـ در مورد برنامه های وزراء است که قبل از اینکه در جلسه در اختیار نمایندگان قرار گیرد در اختیار کمیسیون قرار بگیرد …
رئیس ـ آن مربوط به ماده بعدی است و مربوط به اینجا نیست . حضار همان 184 نفر هستند ه 172 رأی داری ، الان ما مجموعه ماده 1 و 6 تبصره را به رأی می گذاریم ،‌کسانی که با ماده 1 و تبصره ها موافق هستند قیام بفرمایند . (‌بیش از دو سوم نمایندگان برخاستند ) تصویب شد . پیشنهادات ماده 2 را بخوانید .
‌منشی ـ دو نفر از نمایندگان پیشنهاد حذف ماده 2 را داده اند . یکی آقای ناصری ، یکی هم آقای کاشانی .
یکی از نمایندگان ـ آقای ناصری نیستند .
رئیس ـ پیشنهاد آقای کاشانی را مطرح کنید .
‌منشی ـ آقای کاشانی پیشنهاد کرده اند ماده 2 حذف بشود و مطابق آئین نامه قبلی عمل شود .
رئیس ـ بسیار خوب ، توضیح بدهند .
سید احمد کاشانی ـ تا این مرحله آئین نامه که تکلیف نخست وزیر را معین می کند حالا اسمش را هر چیزی بگذاریم ، رأی اعتماد رأی تمایل به هر حالا کارش گذشته است . در آئین نامه سابق وقتی که نخست وزیر رأی تمایل را می گیرد مامور می شود که ظرف 15 روز هیأت وزراء را به مجلس معرفی بکند ، اینجا مدت را یک هفته کرده است ،‌ من البته پیشنهاد حذف کل ماده را یعنی ماده و تبصره هایش را داده ام که کاملاً مطابق آئین نامه سابق عمل بشود یعنی آن بیست و دو بیست و سه وزیر هر چند که هستند ، ظرف پانزده روز معرفی بشوند مذاکرات هم مانند همان اوقاتی که در آئین نامه سابق در نظر گرفته شده عمل بشود . در اینجا مدتی که در نظر گرفته فقط چهار ساعت هست ، برای مجموع موافق و مخالف ،‌یعنی دوساعت موافق می تواند صحبت کند و دو ساعت مخالف و این وقت ،‌ وقت نسبتا کمی است ، آنجا یک مقدار بیشتری وقت است البته آن هم کافی نیست ،‌ولی وقت به هر حال بیشتر است ، جزئیاتش مشخص شده در آن آئین نامه و اینجا مشخص نیست و اگر بخواهیم این را حک و اصلاح کنیم یک مقدار زیادی از وقت مجلس در اینجا تضییع می شود . ضمنا ممکن است که دراین معرفی جدید و نخست وزیر بخواهد با مشورت رئیس جمهور پاره ای از وزراء را عوض بکند ، طرف این یک هفته کافی نیست . بنا براین از مثل آئین نامه مان این ماده 2 را حذف کنیم و عمل کنیم ،‌کار به طور کامل هست و اشکالی هم ایجاد نمی کند . متشکر .
رئیس ـ بسیار خوب ، مخالف و موافق صحبت کنند .
‌منشی ـ مخالف ؟
کیاوش ـ یک مغایرتی با ماده قبلی دارد ، در تبصره 4 … گفته سه ساعت حالا اینجا ده نفر را …
رئیس ـ حالا می خواهید مخالفت کنید ، مخالفت کنید (‌کیاوش ـ‌ بلی ،‌ مخالفم )‌بفرمائید .
کیاوش ـ در تبصره 4 تصویب شد که موافق و مخحالف سه ساعت صحبت کنند …
رئیس ـ آن برای نخست وزیر بوده این مربوط به هیأت وزراء‌است .
کیاوش ـ پس حرفی ندارم .
رئیس ـ خوب ، ایشان اینجا توجه به این نکته نداشتند که هیأت وزرا، اینجا هستند .
‌منشی ـ مخالفت ندارد ؟ ( اظهاری نشد )
رئیس ـ باید به رأی بگذاریم پیشنهاد آقای کاشانی این است که : ماده دو به کلی حذف بشود ولی باید یک جمله اضافه بکنیم ، آن جمله تان را به جای ماده دو بگوئید .
سید احمدکاشانی ـ مطابق آئین نامه سابق .
رئیس ـ خیر بایدتصریح کنیم ، چون این اشکال پیدا میکند ، باید یک جمله بنویسیم برای بحث و رأی گیری در مورد کابینه ای که معرفی میکند براساس ماده 143 عمل بشود .
ربانی املشی ـ آقای هاشمی !ایشان منظورشان این نیست که مطابق تمام آئین نامه …
رئیس ـ اگر شما مخالف هستید ، به عنوان مخالف صحبت کنید .
ربانی املشی ـ پس من به عنوان مخالف صحبت میکنم .
رئیس ـ صحبت کنید .ما که حرفی نداریم .
‌منشی ـ آقای ربانی مخالف بفرمائید .
ربانی املشی ـ خواستیم به بداهت مسأله یک مقداری از مسأله بگذریم ولی خوب برای خاطر اینکه ایجاد شبهه و چیزی نشود من تذکراتی عرض میکنم : در این ماده 143 که منظورآقای کاشانی است و نظرشاناین است که مطابق آن باشد . این جور که پیدا بود وقبلا با من هم صحبت فرمودند بیشتر نظرشان نسبت به کیفیت رأی گیری از نظر ساعات و مخالف و موافق بود و گرنه در ماده 143 رأی وزراء را علنی حساب کرده وایشان تصور نمی کنم موافق باشند که در این طرحی را که داریم رأی غیرعلنی مبدل به رأی علنی بشود ، پس اینجا را باید از خودشان سؤال کرد که آیا اینجا را هم موافقند و یا نه ، فقط در همان قسمت پنج ساعت و دو پنج ساعت که اینجا آمده است مثلاً چهار ساعت ، ایشان منظورشان این است که نمایندگان بیشتر وسعت وقت داشته باشند و بتوانند مسائل را بررسی بکنند و صحبت بکنند . لذا من از آنجائی که یکی از ارکان این طرح عبارت از رأی غیرعلنی است با این پیشنهادی که ایشان فرمودند اگر اطلاق داشته باشد و این هم منظورشان باشد ، مخالفم .
رئیس ـ بلی ،اطلاق دارد ، کل آن هم هست .
سید احمد کاشانی ـ در آئین نامه سابق بحث رأی علنی و رأی غیرعلنی نیست .
رئیس ـ چرا هست . علنی است .( کاشانی ـ آقای هاشمی ! نیست ) ( همهمه نمایندگان ) جای دیگری هست .اگر طبق آن آئین نامه باشد ،اینجا دیگر شما قید نکرده آید غیرعلنی . اگر این را حذف بکنیم ،غیر علنی دیگر در آن نیست و طبق آن آئین نامه عمل می شود . یعنی مجموعه آئین نامه با مواددیگر رأی گیری آن علنی است . آقای کاشانی ! زود تکلیف را روشن کنید ، پس گرفتید یا رأی بگیریم ؟
سید احمد کاشانی ـ رأی غیرعلنی را می شود اضافه بکنیم ؟
رئیس ـ خیر نمی شود ، یعنی اگر این جور تصویب بشودرای علنی است .
احمد کاشانی ـ پس گرفتم .
رئیس ـ بسیار خوب ، پیشنهاد دیگری ندارد ؟
‌منشی ـ حالا که مسأله حذف ماده مطرح نیست ، در خود ماده پیشنهاداتی رسیده که بعضی ها گفته اند که همان روز باید وزراء‌ را معرفی کند ،‌بعضی ها گفته اند که ظرف یک هفته و بعضی نمایندگان پیشنهاد کرده اند که 15 روز مثل آئین نامه قبلی و بعضی ها هم سه هفته پیشنهاد کرده اند که برای معرفی وزرائ مهلت داده شود . حالا کدام را ما مقدم مطرح کنیم ؟ یعنی آقایان اگر چنانچه با همدیگر توافق کنند …
رئیس ـ یکی از آقایان پیشنهادش را مطرح کند .
‌منشی ـ آقای شهرکی پیشنهاد کرده است پانزده روز .
رئیس ـ آقای شهرکی صحبت کند .
شهرکی ـ من به این دلیل پانزده روز پیشنهاد کردم که شاید تعدادی از وزراء را نخست وزیر بخواهد عرض بکند . اگر قرار باشد ، خود همین  کابینه را معرفی بکند که یک هفته کافی است . بحث این است که اگر در این مرحله نخست وزیر می تواند تعدادی از وزراء‌را تغییر بدهد ،‌پانزده روز را من پیشنهاد کرده ام و نظرم هم این بود که می تواند تغییر بدهد . چون وقتی رأی اعتماد گرفت و کابینه جدید را می خواهد معرفی بکند ، حالا نمی داتم می توانید یا نه ؟ این روشن بشود ،‌ و گرنه من پیشنهادم را پس می گیرم .
رئیس ـ روشن نیست این هنوز معلوم نیست نخست وزیر باشد ، این فقط رأی تمایل است .
شهرکی ـ پس اگر روشن نیست من پانزده روز را پیشنهاد می کنم .
ربانی املشی ـ‌ آقای هاشمی روشن است که نخست وزیر نمی تواند وزراء را عوض کند .
شهرکی ـ اگر نمی تواند ، همان یک هفته کافی است دیگر ، هیأت دولت را می شناسد .
رئیس ـ بسیار خوب ، پس پیشنهاد ندارید ؟ ( شهرکی ـ‌ خیر ، ندارم )‌اگر کسی دیگری می خواهد آن یک ماده و یک روز و و… را مطرح کند .
‌منشی ـ آقای نیک روش پیشنهاد سه هفته داده اند ، پس گرفتند یا نه ؟‌
نیک روش ـ اگر نمی تواند عرض کند ، پس گرفتم .
رئیس ـ وضع روشن نیست ، حالا بیخود سر این مسأله چانه نزنیم که چیزی را که روشن نیست ،‌چه کار کنیم ،‌پیشنهاد دیگر ندارید ؟
‌منشی ـ آقای طرفی پیشنهاد کرده اند که همان روز نخست وزیر موظف است برای وزراء کابینه درخواست رأی اعتماد کند .
رئیس ـ آقای طرفی بفرمایئد .
طرفی ـ وقتی که نخست وزیر می خواهد رأی اعتماد بگیرد وزرایش مشخص هستند . یعنی آقایانی که گفتند وقت باید داشته باشد این نخست وزیر می داند که فرض کنیم که چند ماه دیگر مجلس تمام می شود و مجلس جدید می آید وزرائش مشخص هستند ، بنابراین حتس این یک هفته هم لزوم ندارد . وقتی هم بحث در مورد دولت در گرفت نبایستی وسطش فاصله بیفتد یعنی وقتی که در مورد دولت است ، دولت هم نخست وزیر است و هم خود وزرائ هستند ،‌لذا نبایست وسط آن فاصله بیفتد . یک فایده دیگر هم این است که وقتی که نخست وزیر ، یعنی من این جور پیشنهاد می کنم که نخست وزیر قبل از اینکه خودش مطرح بشود و در مورد رأی اعتماد به خودش صحبت بشود ، بیاید وزراء را معرفی بکند . این خود رأی اعتماد دادن به نخست وزیر موثر است و نمایندگان بهتر می توانند در مورد این صحبت کنند ،‌والسلام .
رئیس ـ بسیار خوب ، آقای طرفی من یک توضیح بدهد ، این در ظرف یک روز هم می تواند ،‌این یعنی از یک روز تا یک هفته ،‌مجبور نیست ما هم دستش را نبسته ایم ،‌نخست وزیر می تواند فردا معرفی کند ، می تواند فوری معرفی مند ،‌فقط مهلت داده ایم .
‌منشی ـ اولین مخالف آقای نادی بفرمائید .
نادی ـ معمولا همه کارها که تعجیلی بشود سرانجام خوبی نخواهد داشد معمولا دو فوریت هائی که ما اینجا مجبور می شویم گاه گاهی بدهیم ، یم بینیم هر وقت مجلس گرفته می شود و هم قانون خوبی از کار در نمی آید . نخست وزیری هم که بخواهد همان روز وزرائش را معرفی کند ،‌معمولا این جوری است ،‌هنوز مشورت نشده و این جور هم نیست که آماده کرد باشد .هر کس بخواهد نخست وزیر بشود در جیبش آماده داشته باشد ، آنهم در کل کشور بخواهد وزیر معرفی کند . نه ، مشکل است و احتیاج به مشورت دارد ، احتیاج به صحبت دارد ، با نمایندگان مجلس با کمیسیون ها و مسائل مختلف که وجود دارد . به نظر من چون داریم قانون می نویسیم و برای تمام ادوار است یک فرصتی بدهیم هم که نخست وزیر بیشتر فکر بکند و هم نمایندگانی که می خواهند رأی بدهند شرح حال آنها را بدانند و باساسرین تماس داشته باشند این است که کلاً به حال کشور مفید تر خواهد بود تا اینکه بخواهیم همان روز تعجیلی کار را انجام بدهیم .
‌منشی ـ موافق آقای پورسالاری بفرمائید .
پورسالاری ـ در پاسخ برادر محترم آقای نادی ( مخالف ) باید عرض کنم که از زمانی که عمر دوره قبلی مجلس پایان می پذیرد دولت این آمادگی را دارد ، نخست وزیر هم دارد . بهتر این است که مجلس وقتی در این مقوله وارد شده همانطوری که آقای هاشمی فرمودند اگر منظور این باشد که بلافاصله ظرف مدت یک هفته ، یعنی از اولین روز این اختیار را داشته باشد ، مسأله روشن است . هیچ مانعی ندارد و برادرمان آقای نادی هم دلیل مخالفت روشنی بر این قضیه نداشتند . مسأله واضح و روشن است ، اگر به هم چسبیده باشد ، بهتر است ، یعنی بلافاصله بعد از اینکه رأی اعتماد گرفت ظرف یک روز و بعدش همان روز بتواند کابینه اش را معرفی بکند . چون از قبل هم بوده اند و شناخت کافی روی آنها هست ، والسلام .
رئیس ـ ‌بسیار خوب ،‌پیشنهاد آقای طرفی را به رأی می گذاریم پیشنهاد ایشان این است که اینجا گفته ایم یک هفته قید بشود که «‌همان روز » 188 نفر حضور دارند و صاحب رأی 176 نفر هستند . کسانی که با پیشنهاد آقای طرفی که بحث شد ، موافق هستند قیام بفرمایند . ( دو نفر برخاستند ) تصویب نشد . پیشنهاد بعدی را مطرح کنید .
‌منشی ـ دو  پیشنهاد در خود ماده است که اولی از آقای عوض زاده است ، ایشان پیشنهاد کرده اند که ماده دو و 4 به جای ماده دو به صورت ذیل اصلاح بشود .
نخست وزیر در صورت گرفتن رأی اعتماد موظف است ظرف یک هفته برای وزراء کابینه از مجلس درخواست رأی اعتماد نماید در غیراینصورت رئیس جمهور در مدت مقرر در آئین نامه داخلی مجلس فرد دیگری را جهت اخذ رأی تمایل به مجلس معرفی می نماید .
موسی سلیمی ـ قابل بحث نیست .
رئیس ـ  قابل بحث که هست ولی محکم نیست .
عوض زاده ـ پیشنهاد را پس گرفتم .
رئیس ـ پیشنهاد بعدی را مطرح کنید .
‌منشی ـ پیشنهاد بعدی از آقای میرزائی است . ایشان پیشنهاد کرده اند در صورتیکه نخست وزیر رأی اعتماد بیاورد . لازم ست هر از وزراء خود را به کمیسیون مربوطه مجلس معرفی نماید و وزیر مربوطه برنامه های خود را به کمیسیون مربوطه ارائه نماید و در صورت قبول کمیسیون به مجلس معرفی شود .
رئیس ـ انتخابات دو مرحله ای را پیشنهاد می کنند .
یکی از نمایندگان ـ قابل بحث نیست .
رئیس ـ اگر نمیخو اهند مطرح نکنند .
میرزائی ـ پس گرفتم .
‌منشی ـ یک تبصره آقای شیبانی پیشنهاد کرده اند که اولین تبصره باشد . و بعد گفته اند شماره تبصره های بعدی به ترتیب اصلاح شود .
تبصره 1ـ رأی گیری برای نخست وزیر و وزراء‌علنی است و نخست وزیر قبل از درخواست رأی اعتماد می تواند به مدت یک ساعت پس از صحبت مخالفین و موافقین اگر صحبت قبلی خود را کافی نداند ،‌از ریاست مجلس درخواست وقت برای صحبت بکند .
لطیف صفری ـ این پیشنهاد رأی نیاورد .
رئیس ـ این دو قسمت است ، یک قسمتش که رأی علنی است که این در طرح هست و احتیاجی به این ندارد . قسمت دومش هم مربوط به ماده قبل است و مربوط به این ماده نیست . ما در مورد نخست وزیر در ان ماده قبل رأی گیری کرده ایم و آن تمام شده و رفته است ، و دیگر نمی شود اینجا مطرح بشود .
‌منشی ـ آقای بیات هم می فرمایند که پیشنهاد حذف ماده دو را دارند به غیر از تبصره 4 که اگر چنانچه قابل طرح است مطرح شود .
بیات ـ پس گرفتم مطرح نمی کنم .
رئیس ـ پیشنهاد دیگری دارید ، بخوانید .
‌منشی ـ پیشنهاد بعدی در تبصره یک است ، آقای هراتی در تبصره یک ماده 2 پیشنهاد کرده اند که « می تواند » تبدیل به «‌موظف است »‌شود و بعد از آن «‌ظرف سه روز قبل از بحث در مجلس »‌اضافه شود . آقای هراتی بفرمائید توضبح دهید .
هراتی ـ در این تبصره پیشنهاد به این شکل است که « دولت می تواند در ظرف این مدت برای آشنائی بیشتر نمایندگان شرح حال و عملکرد هر یک از وزراء و برنامه های آینده آنها را تکثیر و در اختیار نمایندگان قرار دهد . » در این تبصره اختیار را به دولت داده که دولت می تواند در اینرابطه این کار را انجام بدهد و یا می تواند اصلاً در این رابطه این کار را انجام ندهد . قسمت اول پیشنهاد بنده این است که « دولت موظف است » به خاطر اینکه همانجور که عرض کردم بحث در رابطه با آقایان وزراء دو قسمت است . یک قسمت رابطه با شخصیتشان ، سوابق کاریشان . تعهدشان کارآئی آنها است و یک قسمت هم در رابطه با برنامه کارشان است که مخصوصاً اینجا « عملکرد » هم اضافه شده است بنابراین چوندر مجلس جدید قطعاً یک سری از برادرها جدید هستند و آن آشنائی را ندارند و از برنامه های آنها بی اطلاع هستند و مخصوصاً در رابطه با عملکرد یک وزیر ، لذا پیشنهاد شده که در این رابطه دولت موظف باشد . در قسمت دوم این است که سه روز قبل از بحث در جلسه علنی تکثیر بشود . به خاطر چه ؟ به خاطر اینکه ما تجربه داشتیم ، گاهی اوقات در رابطه با معرفی بعضی از آقایان وزراء روز یکشنبه که می خواست بحث بشود ، همان صبح یکشنبه شرح حال و برنامه هایش به دست ما می رسد . در حالیکه به هیچوجه امکان تحقیق و بررسی و مطالعه در رابطه با آن وزراء برای ما وجود نداشت . لذا قسمت بعدی پیشنهاد این است که سه روز قبل از اینکه بحث بشود شرح حال و عملکرد و برنامه وزراء در اختیار برادران نماینده قرار بگیرد تا در این رابطه تحقیق و مطالعه کنند و ببینند واقعاً آن شرح عملکرد درست است یا نه ؟ آن برنامه ها واقعاً یک برنامه های منطقی و  عملی هست یا نه ؟ با آن شرح حالی که در آن رابطه داده اند ، واقعاً آن سجایا و صفات و شخصیتی که برای خودش مطرح کرده ، واقعاً عملاً  هم آن جوری است یا فقط در حد یک نوشته بر روی کاغذ است . لذا هر دو قسمت آنرا بنده پیشنهاد دارم که « می تواند » بشود «‌موظف است » و « سه روز هم قبل از بحث در مجلس بین نمایندگان تکثیر بشود که نمایندگان بتوانند با شناخت و آگاهی بیشتری روی وزراء در موافقت یا احیاناً مخالفت بحث کنند .
رئیس ـ مخالف و موافق صحبت کنند .
‌منشی ـ مخالف آقای حسینی شاهرودی ، بفرمائید .
حسینی شاهرودی ـ این یک حقی است که حق تحقیق مربوط به نمایندگان هست اما ما دولت را موظف می کنیم که تومجبوری در مورد کلیه وزراء شرح حال آنها عملکرد آنها و یامسائلی را در مورد آنها بیان کنی ، یک چنین وظیفه ای را ما نمی توانیم بهعهده دولت بگذاریم . بلکه این حق دولت است که اگر دلش بخواهد شرح حالی از وزرایش برای نمایندگان بیان کند . اگر بنا باشد این مسأله درست بشود ووظیفه ای برای  دولت نحسوب بشود ، فردا دولتممکن است که چهارخط یا دو خط شرح حال از وزرایش بفرستد . وقتی اینجا فرستاد ، باز نمایندگان بگویند نه این کافی نیست ، این درست نیست این کم است این زیاد است ، بلکه دانه دانه نمایندگان حقی که دارند این است رأی ندهند یا کسانی که نمی شناسند رأی ندهند و اگر میخواهند رأی بدهند ، بروند تحقیق کنند ، سؤال کنند ، پرسش کنند ، جستجو کنند . او می تواند جواب بدهد ، می تواند جواب ندهد و نمایندگان تنها حق رأی دادن دارند که به او رأی بدهند یا رأی ندهند . مثل خود ما نمایندگان که ما نمایندگان را کسی نمی تواند موظف کند که تو وظیفه داری حتماً شرح حال زندگی ات را برای مردم بگوئی . بلی من شرح حال زندگی ام را برای مردم بگویم بهتر است این یک حقی برای من است ،‌اما یک وظیفه ای باشد برای من که حتماً برای تمام مردم شرح حالم را بگویم چنین وظیفه ای برای من صحیح نیست . مردم می توانند رأی بدهند و می توانند رأی ندهند و چنین وظیفه ای را برای دولت مشخص کردند صحیح نیست و اسباب دردسر برای خود مجلس خواهد بود . یعنی فقط به عنوان این که یک وظیفه ای انجام شده باشد ، دو خط چیزی می نویسد و به مجلس می دهند . من با این مخالف هستم .
‌منشی ـ موافق آقای شهرکی هستند ، بفرمائید .
شهرکی ـ من نمی دانم کجای قانون اساسی و یا قوانین دیگر ما ، منعی برای مجلس در این مورد در نظر گرفته که برادر ما گفتند مجلس حق تحقیق دارد ، اما حق این کار را ندارد . کجا چنین چیزی هست ؟ اتفاقاً مجلس دو وظیفه مهم دارد . یک وظیفه قانونگذاری است . یکی وظیفه نظارت بر اجرای قانون . یکی از مسائلی که می تواند در نظارت بر اجرای قوانین مجلس را یاری بکند ، همین مسئولینی که مجلس حقدارد که آن ها را در یک جائی بگمارد ، همین گزارش گیری از مسئولین است.یک دولتی چند سال کار کرده ، امروز می خواهیم بگوئیم کارهایت راتا حلا و برنامه آتیه ات را به ما بده . و مملکت ما بالاخره به برنامه ریزی نیاز دارد . شما الان استحضار دارید که برنامه پنجساله اول جمهوری اسلامی ایران در مجلس است ،‌در کمیسیون ویژه برنامه مجلس است و ما بایستی من بعد روی برنامه ای حرکت بکنیم . کشاورزی ما باید برنامه داشته باشد ، صنعت ما باید برنامه داشته باشد . کارهای دیگر ما هم روی برنامه ریزی و حساب شده باشد ، همیشه ما نمی توانیم دیمی کار بکنیم . دیمی کار کردن آخرش این است که دربخش های مختلف اقتصادی امکانات مملکت ما آن جوری که باید حساب شده تقسیم بشود نمی شود و لذا یک وزیری که می آید و یک وزارتخانه مهمی را که می خواهد اداره بکند ، بیاید یک برنامه مختصری به مجلس بدهد که من می خواهم مثلاً در مورد کشاورزی این مملکت و یا صنایع و معادن این مملکت چه کاری بکنیم . چه برنامه ای دارم ، چه فکری دارم . چه تزی دارم . تا مجلس با شناخت از برنامه ای که دارد و بعد هم که می خواهداین آقا را به سؤال بکشد بگوید که شما دربرنامه ای که به مجلس داده بودید این مطلب را گفته بودید . اگر ما بگوئیم می تواند ، خوب می گوید این کار را نمی کنم اما اگر موظفش کردیم این برنامه را خواهد داد و فردا اگر بخواهیم مورد سؤالش قراربدهیم یکی از دلایل مهمی که می تواند در سؤال ما مطرح باشد همین برنامه ای است که آن آقا داده است . اگر یک وزیری نتوانست بعد از 5 سال برنامه ای را که به شما داده اجرا بکند و عملی نقصی در او بود،فردا با همین برنامه می توانید به سؤالش بکشید و به استیضاح بکشید ، اما غیر از این چه راهی دارید ، میگوید آقا من را انتخاب کردید من هم همین هستم که بودم . من معتقدم یکی از مسائل مهمی است و بسیار پیشنهاد خوبی است که موظف بشود دولت شرح حال هم ما نگفتیم که آقا بیاید و تمام جزئیات زندگی اش را بگوید . اما یک کسی را که ما می خواهیم در رأس یک وزارتخانه تخصصی بگذاریم اقلا ما بیائیم بگوئیم آقا وزیر صنایع کسی باشد که به صنایع مملکت یک آشنائی مختصر داشته باشد . وزیر کشاورزی کسی باشد که به کشاورزی مملکت یک آشنائی مختصری داشته باشد . این را می خواهد کشاورزی مملکت را بچرخاند خودش اگر لیسانسش اقتصاد باشد و بیاید کشاورزی مملکت را بچرخاند . چه روز کشاورزی مملکت خواهد آمد . این هم شرح حال بگوید آقا من لیسانسه فلان هستم کارم این است و تجربه ام این قدر .. این هم شرح حالش ، ما نگفتیم جزئیات زندگی اش رابدهد و این موظف کردن چیز بسیار خوبی است و یکی از مسائل و چیزهائی است که در رأی دادن برای نماینده لازم است .
رئیس ـ 181 نفر حضور دارند  و 169 نفر حق رأی دارند .پیشنهاد برای رأی گیری قرائت بشود .
‌منشی ـ پیشنهاد این است که در این تبصره (1) دو جمله آن اصلاح بشود . یکی این که کلمه « میتواند » بشود «‌موظف است » دیگر این که بعد از آن « ظرف سه روز » هم اضافه بشود . یعنی « موظف است ظرف سه روز این کار را انجام بدهد .
یکی از نمایندگان ـ جدا ، جدا رأی بگیرید .
رئیس ـ یعنی « می تواند »‌ را جدا رأی بگیریم و بعد آن یکی را هم جدا ، ( نماینده ـ‌ بله ) چه فرق می کند اگر «‌می تواند » نداشته باشد دیگر «‌ سه روز » آن چه قیدی است ؟
هراتی ـ آقای هاشمی ممکن است شرح حال و عملکرد را همانروز مطرح شدن بدهد وامکان تحقیق و مطالعه و بررسی …
رئیس ـ حالا  نظرتان این است که جدا رأی بگیریم .
هراتی ـ بله .
رئیس ـ بسیار خوب اول رأی می گیریم برای اینکه « می تواند » تبدیل به « موظف است » بشود . کسانی که موافقند که « میتواند »‌تبدیل به « موظف است » بشود قیام بفرمایند . ( بیش از دو سوم برخاستند ) تصویب شد . پس « می تواند » تبدیل شد به « موظف » حالابرای « ظرف سه روز »‌ رأی بگیریم .
‌منشی ـ پیشنهاد دوم این است که به جای « در ظرف این مدت »‌ بشود « ظرف سه روز » ( همهمه نمایندگان )
هراتی ـ سه روز قبل از بحث در مجلس یعنی سه روز مانده به شروع بحث در مجلس که بین نمایندگان تکثیر بشود .
رئیس ـ بلی ، ممکن است که عواملی باشد که بحث را به تأخیر بیندازد . ایشان می گویند « سه روز قبل از شروح بحث در مجلس » .
‌منشی ـ دولتموظف است ظرف سه روز قبل از شروع بحث در مجلس .
رئیس ـ دیگر کلمه «‌ظرف » نمی خواهد و حداکثر هم ندارد سه روز قبلش باید برسد 172 نفر دارای رأی در مجلس هستندکسانی که با ین پیشنهاد دوم موافقند قیام بفرمایند . ( بیش از دوسوم برخاستند ) تصویب شد . پیشنهاد دیگری دارید ؟
‌منشی ـ خیر ، در خود ماده پیشنهاد نداریم . در تبصره (2) پیشنهاد داریم .
رئیس ـ مطرح کنید .
‌منشی ـ در تبصره (2) مادة (2) چند پ است ، یکی در باره مدت این صحبت ، آقای فؤاد کریمی پیشنهاد کرده اند که مدت صحبت بشود ده ساعت مورد وزراء یا هیأت دولت صحبت نمایند . پیشنهاد آقای فؤاد کریمی در تبصره دو آن است که مدت (4) ساعت بشود مدت (10) ساعت .
‌منشی ـ آقای فؤاد کریمی توضیح بدهند .
فؤاد کریمی ـ قبل از صحبت من پیشنهادم را اصلاح می کنم (5) ساعت که ده نفر مخالف و ده نفر موافق به ترتیبی که آئین نامه سابق هم ما داشتیم.
رئیس ـ آن که رد شد .
فؤاد کریمی ـ در این مورد بحث نشد . آن چه که ما در آئین نامه داخلی سابق داشتیم (5) بوده (10) نفر مخالف ، (10) نفر موافق که مخالفین وموافقین بیایند دلایلشان را مطرح کنند و در نظر بگیریم حدود بیست و هفت وزیر است که بیست و هفت وزیر را شما حساب بکنید اگر قرار باشد در مورد تک تکشان نماینده ها بخواهند اظهار نظر کنند . و اظهار نظری باشد که نمایندگان مجلس در مقام دادن رأی عن بصیره رأی بدهند . با آگاهی و اطلاع از این که این رأیی که به این وزیر می دهندچه آثار و عواقبی دارد . مسأله دادن رأی به یک وزیر ، یک مسأله کوچکی نیست ، این طور هم نیست که مجلس هر روز بخواهد یک وزیری را تغییر بدهد ، عوض بکند ، یا استیضاح بکند و بعد هم اگر بخواهد این کار را بکند در مقابل فشارهائی قراردارد که به این سادگی نمی تواندعمل کند پس بنابراین ، این دادن رأی سرنوشت ساز است . به هر کس هم هر نماینده ای رأی بدهد به عنوان وزیر در خوب و بد عمل او شریک است اگر وزیری را انتخاب بکند این وزیر خوب عمل کند ، اصلاح بکند کشور را ، مشکلات مردم را حل بکند ثوابش و اجرش وارزشش متعلق به تمام رأی دهندگان است ولی اگر وزیر ضعیفی باشد ، یا کارهای خلاف قانون انجام بدهد در تمام کارهای خلاف قانون او یا در تمام ضعفها و خرابی های او تمام نمایندگانی که به او رأی داده اند شریک هستند .  مسأله سرنوشت کشور است و سرنوشت کشور (27وزارتخانه ) را در ظرف 2 ساعت و 3 ساعت نمی شود تعیین کرد . اگر مسأله فقط یک ماده واحده بود یا یک لایحه و یا قانونی بود که مثلاً امروز عمل می کنیم اگر دیدیم خراب شد فردا تغییرش می دهیم به این سادگی بود ، یا مسأله از آن ساده تر بود ، بلی ، دو ساعت روی آن صحبت بکنند ، اظهار نظر بکنند و رأی بدهند و لیکن سونوشت کشور با در نظر گرفتن این که همین حالا اگر ما بخواهیم به تک تک وزراؤ رأی بدهیم آقایان این 27 وزارتخانه بررسی عملکردشان خوب و بدشان ، نقاط ضعف و قوتشان و هم چنین آثاری که از وزیر شدن این ها بر آینده کشور مرتبت است ، چه تغییراتی در کشور مثبت یا منفی ایجاد می کند . این مسأله ای است که به مصالح کشور و به مصالح مردم و بلکه با مصلحت انقلاب بستگی دارد و اگر یک نماینده بخواهد با بصیرت و یا اطمینان به این که رأی دادن به این وزیر مصالح کشور را تأمین می کند بخواهد رأی بدهد باید حتماً در مورد آن وزیر صحبت بشود و با در نظر گرفتن تعداد وزراء حداقل وقتی که ممکن است در مورد یک وزیر ما صحبت کنیم از نظر عملکرد گذشته اش و برنامه آینده اش از (5) ساعت کمتر نمیشود صحبت کرد ، مگر این که بگوئیم که رأی دادن به وزیر یک طوری باشد که بگوئیم آقا رأی باید بدهیم دیگر ، بحث هم نمی کنیم بدون بحث رأی بدهیم . اگر بخواهیم بدون بحث رأی بدهیم ،‌بلی (2) ساعت یک تشریفات خوبی است یک بحث تشریفاتی مخالف و موافق خوبی است که مخالف و موافق صحبت کنند و بعد هم رأی بدهند . ولی اگر بخواهیم رأی واقعی بدهیم بایستی فرصت به اندازه کافی باشد ، مخالف وموافق بیایند صحبت بکنند تا مطلب کشف بشود و با آگاهی نمایندگان ان شاء الله رأی بدهند .
‌منشی ـ آقای اکرمی مخالف .
اکرمی ـ سه مطلب را در رابطه با مخالفتبا پیشنهاد آقای فؤاد کریمی عرض میکنم ، برادرها و خواهرهای نماینده عنایت کنند . دولتی که می خواهد از مجلس جدید رأی اعتماد بگیرد طبیعت قضیه این است که بسیاری از وزرایش یا همه آنها همان هائی هستند که مشغول کارند و انجام وظیفه می کنند ممکن است بعضی هایش تغییر بکند اما طبیعت قضیه این است ، همان طوری که خود نخست وزیری هم که می خواهد رأی اعتماد بگیرد همان است که الان مشغول انجام وظیفه است .
دلیل دوم این است که ما وقتی دولت را موظف کردیم که عملکرد گذشته ، برنامه آینده ، و نمونه این ها را سه روز قبل از آن که در مجلس طرح بشود موظف است این را در اختیار نماینده بگذارد . نماینده روشن است ، میداند و مشخص است که می خواهد آیا رأی موافق بدهد یا رأی مخالف .
جهت سوم این که اگر موافق و مخالف حرف مستدل و منطقی داشته باشد می تواند در مدت (2) ساعت موافق یا مخالف بیان کند . اگر حرف جامع وکاملی باشد ، بنابراین دیگر زیادوقت گرفتن خیلی ضرورت ندارد ومفید نخواهد بود . بنابراین من با این پیشنهاد مخالفم .
‌منشی ـ آقای هادی غفاری شما با (5) ساعت موافقید با (10) ساعت ، ایشان مجموعاً پیشنهادشان را تبدیل کردند به (5) ساعت .
هادی غفاری ـ حداقل پنج ساعت .
‌رئیس ـ حداقل وحداکثر ندارد . این دیگر تعیین شده است .
‌منشی ـ ایشان (5) ساعت مجموعاً پیشنهاد کرده است . آقای هادی غفاری بفرمائید . 
هادی غفاری ـ من قبل از آن که نظر خودم را بگویم جواب برادرمان آقای اکرمی را در این سه مورد که گفتند بگویم .
ایشان فرمودند که بسیاری از وزرا مشغول کار هستند . چه معنی دارد که مشغول کار باشند و در این مجلس ما نسبت به کار آنها موافق و یا مخالف اظهار نظر بکنیم ؟ و این که کسی در جائی کار می کند ، منعی از این نمی شود که به دلیل این که الان مشغول کار است ما نسبت به کار او اظهار نظر بکنیم . مسأله دوم این که ایشان گفتند وقتی دولت را موظف کردیم که بیاید حرف هایش را بزند دیگر نیازی نیست که ما حرف بزنیم . تعجب میکنم یکی از دلائل رد آن طرح قبلی که به مجلس داده شده بود این بود که اجازه نداده بود که نماینده صحبت کند و استدلالش هم این بود که وقتی دولت خودش می آید صحبت می کند دیگر نیازی نیست که نماینده صحبت بکند . حالا ما این دفعه از این طرف غلطیدیم همان حرف را آمده ایم و دلیل گرفته ایم نه اینطور نیست . درست است که دولت می آید و حرفهایش را میزند . حالا چه مانعی دارد که بعد از آن که مجلس قرار گرفته است استماع بکند حرفهای دولت و وزراء را خودش هم موافق  یا مخالف با توجه به شرایطی که هست ، با توجه به اطلاعاتی که به دست آورده ، فرصت داشته ، تحقیق کرده ، نفیاً یا اثباتآً به دست آورده می خواهد صحبت بکند .
مسأله سوم این است که ایشان گفتند که موافق اگر حرف مستدل داشته باشد می تواند در ظرف 2 ساعت بزند و دقت دارید که آقای فؤاد کریمی هم گفتند با توجه به (27) برادر وزیر و خود آقای نخست وزیر در این زمینه مجموعه ساعتی که هست چه قدر است ؟ چه بسا که آدم بخواهد راجع به (5) وزیر (6) وزیر گاهی ده وزیر صحبت بکند ، یا اصلاً صحبت نکنیم خیلی خوب همان طرح قبلی است بدون هیچ صحبتی مسأله بیاید و عبور بکند ولی وقتی قرار شد که صحبت بکنیم باید این قدر وقت داشته باشیم که اگر میخواهیم نسبت به چهار تا پنج تا ده تا وزیر صحبت بکنیم و یا بعضی ها راجع به پانزده تا وزیر بخواهند صحبت بکنند باید وقت کافی داشته باشند . علاوه بر آن اصلاً صحبت کردن در مجلس و شکافتن زوایای بیشتر به نفع مجلس است عن بصیره رأی میتواند بدهد و بنابراین من موافقم با وقت بیشتری این مطلب مورد تحقیق و مداقه قرار بگیرد .
رئیس ـ پیشنهاد آقای کریمی و آقای هراتی هر دو این بوده که این (4)ساعت تبدیل به (10) ساعت بشود ، بعد ایشان تبدیل کردند به(5) ساعت و پیشنهاد آقای هراتی همین است …. و این پیشنهاد یکی است و ما دو بار رأی نمی گیریم (4) ساعت تبدیل به (5) ساعت می شود ( یکی از نمایندگان ـ هر کدام هم حداکثر نیم ساعت ) دیگر حداقل و حداکثر ندارد ، باید تعیین بشود روی حداکثر صحبت است کسی را که اجبار نمی کنند . حالا اگر هیچ نماینده ای نخواست بحث بکند (5) ساعت اجباری بگوئیم بیایند و بنشینند .
فؤاد کریمی ـ‌ 5 ساعت موافق 5 ساعت مخالف .
رئیس ـ پس ده ساعت است ، یعنی وقت 20 ساعت هم وزراء ،‌یعنی سی ساعت منظورتان است ؟
موحدی ساوجی ـ نه حالا که برای وزراء تصویب نشده است .
رئیس ـ چرا بعد از آن هست که وزراء‌باید دو برابر صحبت بکنند. من می گویم که پیشنهاد ایشان مشخص بشود . ده ساعت نماینده ها و بیست ساعت هم وزراء .
فؤاد کریمی ـ این مطلب در پیشنهاد بعدی من هست .
رئیس ـ این جا دارید ؟
‌منشی ـ بلی ، پیشنهاد در تبصره 3 هم هست بعضی ها پیشنهاد کرده اند که : وزراء‌ به اندازه مجموع موافقین و مخالفین صحبت کنند ،‌ و بعضی ها گفته اند دو برابر .
فؤاد کریمی ـ‌ ده ساعت این ها و ده ساعت هم آنها می شود بیست ساعت .
هادی غفاری ـ دو برابر مخالفین یعنی می شود 10 ساعت .
رئیس ـ خوب بیست ساعت . دیگر توضیحی نداریم . این جا نوشته شده که نمایندگان موافق و مخالف مجموعا به مدت 4 ساعت در رابطه با اعضای هیأت دولت صحبت می کنند . ایشان می گویند که این می شود 10 ساعت .
هراتی ـ 5 ساعت موافقین ، 5 ساعت هم مخالفین .
ربانی املشی – این خلاف طرح است .
رئیس ـ خلاف طرح عیبی ندارد . آقای ربانی فکر می کنند هر چه در طرح است ما هم مجبوریم همان را بگوئیم .
ربانی املشی ـ خیر من چیز دیگری را عرض کردم . طرح عبارت است از این : چهار ساعت موافق و مخالف صحبت می کنند ، بعد وزراء‌هر کدام با آنها مخالفت شده است .
رئیس ـ درست است آن را که ما می دانیم ، همین  طور است .
ربانی املشی ـ یعنی اگر ده دقیقه با وزیری مخالفت شده ،‌بیست دقیقه وقت دارد .
رئیس ـ ممکن است 4 ساعت با وزیر مخالفت شده باشد .
ربانی املشی ـ ممکن است اصلاً با بعضی از وزراء‌مخالفت نشود .
رئیس ـ ما فهمیدیم .
ربانی املشی ـ فهمیدید که این طوری نمی شود .
رئیس ـ اینکه روشن بود . حالا ما آن پیشنهاد آقایان هراتی و کریمی را که یک پیشنهاد است و دو تا نیست و پیشنهادشان این است که این 4 ساعتی که این جا آمده تبدیل به 10 ساعت بشو 184 نفر حضور دارند ،‌موافقان با این پیشنهاد اصلاحی قیام بفرمایند . ( عده کمی برخاستند ) تصویب نشد . پیشنهاد دیگری دارید ؟
‌منشی ـ بلی .
رئیس ـ اگر هم هست دیگر وقت گذشته است آقایان ما کارمان زیاد است فردا جلسه داریم و جلسه فردا ساعت 30/7 صبح است و از این به بعد هم کلاً جلسات مجلس در ساعت 5/7 صبح تشکیل می شود ( به جای ساعت 8 ) .
اسامی غائبین را قرائت کنید .
‌منشی ـ غائبین غیر موجه عبارتند از آقایان :
اسماعیل آهنی از آستارا و سید مجتبی عرفانی از طالش ،‌دیرآمدگان آقایان : ابراهیم جمال یوسفی 29 دقیقه ـ عزیز حجتی 13 دقیقه ـ محمد تقی رنجبر 17 دقیقه ـ‌مرتضی فهیم کرمانی 36 دقیقه ـ‌سید محمد علی قریشی 21 دقیقه ،‌فؤاد کریمی 13 دقیقه عبد الرضا هاشم زائی 13 دقیقه .
5ـ پایان جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده و دستور آن .
رئیس ـ جلسه بعد فردا دو شنبه ساعت 30/7 صبح و دستور جلسه هم ادامه همین طرح و بقیه آن دستوری است که اعلام کردیم .
( جلسه در ساعت 20/12 پایان یافت )
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ اکبر هاشمی رفسنجانی

‌