سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در دیدار اعضای شورای مرکزی خانه کشاورز
البته شما مطالبی را عنوان کردید که بسیاری از آنها حرفهای ما می‌باشد. بنده انتظار داشتم که بیشتر حرفهای تخصصی بشنوم. بنده هم عقیده دارم که ما باید بیشتر به خود کشاورزان تکیه کنیم. آقای کلانتری زمانی که می‌خواستند خانه کشاورز را پایه‌گذاری کنند، با بنده صحبت کردند و بنده گفتم که این یک کار ضروری بوده که تأخیر کردیم. برای ایشان هم مناسب بود. چون وزیر بودند و تحصیل کرده هستند و کشاورزی را می‌شناسند. کشاورزان هم با ایشان در دوره‌شان خوب بودند. الان نباید از بنده انتظار داشته باشید که حرفی در حیطه تخصص شما بزنم. معمولاً از صاحب‌نظرها استفاده می‌کنیم تا بتوانیم در تصمیمات گرفته شده خودمان بهتر عمل کنیم. برای کشاورزی کارهایی کردیم، ولی هنوز به تأیید رهبری نرسیده و ابلاغ هم نشده است. در سیاستهایی که در دوره ما بود، فاصله ایجاد شد. از ما یا آقای کلانتری بگیرید و مطالعه نمایید که ما هنوز آن را تمام نکردیم. یعنی کار کمیسیون تمام شده است، ولی کار مجمع روی آن مانده است. با دیدی که خانه کشاورز دارد و شما فکر می‌کنید که ناقص است، تکمیل کنید. در آن دوره که ما روی آن کار کردیم، خیلی از بدنه کشاورزی استفاده کردیم که تا این متن تهیه شده است. منتها حرفهایی که ما می‌زنیم، سیاست و راهنمایی است و باید تبدیل به برنامه و بعداً قانون شود و قوانین لازم برای آن تهیه شود. وقتی از دست ما بیرون می‌رود، در دولت و مجلس انجام می‌شود و شما باید در سطح دولت و مجلس فعال باشید. با توجه به اینکه این‌قدر نماینده در مجلس دارید، فرصت مناسبی برای شماست. چون هر 80 نماینده می‌توانند یک نفر دیگر را قانع کنند. به همین خاطر هر قانونی را می‌توانند به تصویب برسانند. این هم عملی است. البته نظر ما این نیست که قانون بر دیگران تحمیل شود. بلکه قانونی که از آن دفاع و نمایندگان را در این مورد قانع کنند و بحثهای جدّی روی آن صورت بگیرد و برای مملکت مفید باشد. سیاستهایی را که در اینجا نوشتیم، بزودی اعلام می‌شود. بعداً خودمان بر روی سیاستهای خودمان نظارت می‌کنیم. مطالبی را هم که آقای بلندنظر گفتند، درست است. مجلس این اشکال را دارد که به جای نظارت، در شهرها و روستاها دخالت می‌کند. به عنوان مثال مدیری را عوض می‌کنند که آنها برنامه خاص خودشان را دارند. طبیعت مجلسی‌ها این‌طوری بوده است. اگر بخواهند نظارت کنند، کسی نمی‌تواند به آنها اعتراض کند. چون وظیفه خودشان را انجام می‌دهند. کسی هم نمی‌تواند در این‌باره بگوید که این موضوعات چه رابطی به شما دارد. البته نظارت مال مجلس است و مال فرد نیست و باید اینها نظارت خودشان را قانونمندتر و با برنامه کنند. خیلی خوب هم می‌توانند این کار را انجام بدهند. ابزاری که در اختیار مجلس هست، خوب است. یکی دیوان محاسبات است که خیلی خوب می‌تواند همه مسائلی که شما گفتید مثل دیر دادن تخصیص و غیره را پیگیری کند. اینها در مجلس انتخاب می‌شوند. مسائل تقسیم بودجه، تأخیر، دیر و یا زود ارسال کردن بودجه را پیگیری و نظارت کنند. این کارها در اختیار مجلسی‌ها است و آنها می‌توانند مسائل را پیگیری کنند. ولی نظارت ما اینگونه است که وقتی سیاستی را می‌گذاریم، اگر در مجلس، دولت و جاهای دیگر مقررات و یا بخشنامه‌ای بر خلاف سیاستهای ما پیدا شود، جلوی آن را می‌گیریم. اگر ببینیم تصمیمی جلوی سیاست را می‌گیرد، مانع آن تصمیم‌گیری می‌شویم. شما که در کشاورزی حضور دادید، عملاً گرفتار این مسائل هستید. بنده هم از دور چیزهایی می‌فهمم که در جاهایی مشکلات واقعی داریم. در مورد نگرانی از جهانی شدن اگر ما خوب کار کنیم و محصولات خودمان را خوب تولید کنیم، نباید نگران این مسئله باشیم. باید در این موضوع با دیگران رقابت کنیم. البته این واقعیت است که آنهایی که آبی بهتر از ما دارند، محصول بهتری تولید خواهند کرد و یا برنج از ما بیشتر تولید می‌کنند، ولی ما جای دیگر چیزهای دیگری داریم. اولاً ما در کنار کشاورزی بازار خوب داخلی خودمان را داریم که این بازار خیلی به ما کمک می‌کند. ثانیاً در مواردی که صادرات داریم، باید روی آنها به صورت جداگانه کار کنیم. اگر در تولید خودمان اشکالاتی داریم، آنها را برطرف کنیم.
انتظار این است که شما بیشتر به تصمیم‌گیری کمک کنید که اینها درست در بیاید. مثلاً در فصل خرما کشاورزان برای فروش خرما مشکل پیدا می‌کنند. لیمو، کشمش و چیزهای دیگر هم این مشکلات را دارند. اینها همه قابل حل است. در بخش شیلات در مورد میگو هم مشکلاتی داشتیم و هنوز هم مشکلات آنها حل نشده است که حل شدنی است. در مورد چای دلیلی نیست که این وضعیت را داشته باشیم. حالا بدترین نوع اداره چای است. قطعاً دیگر نباید اینگونه باشد. آن زمان که دولتی بود، بهتر از الان عمل می‌شد. حداقل آن، این بود که دولت یک مقدار چای می‌خرید و مخلوط چای ما می‌شد و بفروش می‌رفت وچای روی دست دولت نمی‌ماند و کشاورز هم با قیمتی که تعیین می‌کردیم، پولش را به موقع می‌گرفت. فعلاً با توجه به اینکه برطرف مردمی شدن رفتند، کمی آلوده شد.
همه حرف بنده این است که باید به انتظار بنشنیم که خانه کشاورز پیشنهادها و طرحهای خوب ارائه بدهد. ابزار به کرسی نشاندن حرف کشاورز را در اختیار دارید و به صورت تشکل هستید و در همه جا حضور دارید، همدیگر را هم می‌توانید حمایت کنید. منابعی را که در مجلس و دولت به صورت حساب شده وجود دارد، برداشت کنید. در سیاستهایی که نوشته‌ایم، برای کشاورزی بهای زیادی دادیم و فکر می‌کنیم که کشاورزی یکی از اصولی‌ترین، پایدارترین و ضروریترین نیازهای کشور ماست و باید به اندازه‌ای که می‌توانیم و آبی که داریم، کشاورزی را رونق دهیم و برای آب هم باید محدودیتی وجود داشته باشد. از کارهایی که باید خوب پیگیری شود، صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی است. اگر بخواهید آینده‌نگر باشید و فکر امروز را نکنید، باید روی منابع آبی کار کنید. چون آب مشکل روز دنیاست. فکر اسراف در مصرف آب را از سرخودمان بیرون کنیم. چون باید کمتر و بهتر از آن استفاده کنیم. فعلاً این شیوه‌های استفاده ما دارای اشکال است.
○ این مورد سرمایه می‌خواهد.
• سرمایه آن همان وسایل آبیاری تحت فشار است که باید دولت روی آن کار کند که فعلاً به این مورد جواب می‌دهد. می‌دانیم اگر مزرعه را با سیستم تحت فشار آبیاری کنیم، راندمان و توسعه ما فرق می‌کند و هزینه آن 2 تا 3 سال بعد برمی‌گردد. دولت هم باید وامهای ارزان به کشاورزان بدهد که فعلاً این کار را انجام می‌دهد. در زیتون استعداد بزرگی داریم و می‌توانیم روغن کشور خودمان را تأمین کنیم. 10 تا 12 سال که از طرح طوبی می‌گذرد، ولی خیلی عقب ماندیم و انتظار داشتیم که 500 تا 600 هزار هکتار مزرعه آماده برداشت داشته باشیم، ولی اینگونه نشد. البته می‌بایست در کنار این کار، کارخانه‌های روغن‌کشی و صنایع مربوط درست می‌شد که استفاده بهتر و بهینه کنیم. بههرحال شما زمینه فعالیت در کشور را دارید. اولین انتظار من این است که اگر نظری در سیاستهای کلی دارید، آن را زودتر به ما ارائه کنید که وقتی می‌خواهیم از این مرحله عبور کنیم، خیال ما از این بابت جمع باشد. برای کشور یک کار زیربنایی است.
○ دامپروری کشور به صورت 28 اتحادیه و بیش از 500 تعاونی و یک میلیون نفر دام اداره می‌شود و فکر نمی‌کنم طی بیست و چندسال گذشته بعد از انقلاب در چنین شرایط بحرانی قرار گرفته باشیم.
• چه بحرانی؟
○ از سال گذشته به این طرف بیش از 100 درصد هزینه در تولید ما افزایش پیدا کرده است. ولی باز در جذب شیر و گوشت نیست. به عنوان مثال امروز یک لیتر شیر 270تومان برای دامدار تمام می‌شود و دامدار همان شیر را زیر 200 تومان می‌فروشد.
• پیشنهاد شما چیست؟
○ به طریقی به این بخش کمک شود.
• آن حرفی که اول زدید، خیلی واضح است. ما الان همه نیازهای شما را گران کردیم، یعنی علوفه، کارگر و ... گران شده است.
○ قیمت گندم خیلی بالا رفته و سایر اقلام هم رشد می‌کنند.
• خواستیم مسئله گندم را حل کنیم، ولی در بقیه مسایل مشکل ایجاد شد که باید با هم بررسی می‌شد. علوفه قبلاً یارانه‌ای بود. ولی فعلاً یارانه ندارد. ولی برای گندم یارانه می‌دهند که مقداری برای دامداریها استفاده می‌شود و این دلیل شما روشن است که تورم در مورادی که شما استفاده می‌کنید و عدم کشش بازار، مشکل ایجاد می‌کند. اگر شما محصولات خودتان را گران کنید، مردم محصولات شما را کمتر مصرف می‌کنند. آیا طرحی در این زمینه دارید؟
○ در حال تهیه طرح در این زمینه هستیم.
• پس فعلاً پیشنهاد مشخصی ندارید؟
○ پیشنهاد کردیم که دولت در چنین شرایطی یک مقدار نقدینگی از محل مازاد درآمد نفتی و یا ذخیره ارزی به این مسئله تزریق کند تا علوفه بیشتری وارد شود.
• یعنی نظر شماست که علوفه را ارزان کنند؟
○ خیر
• یارانه بدهند؟
○ کمبود علوفه داریم.
• این موقت است.
○ البته در سه مرحله پیشنهاد کردیم. کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت. برای هرکدام از اینها طرحی در دست تهیه است.
• این طرحها را به ما هم بدهید که بتوانیم فکری برای آن بکنیم. می‌دانستیم که وضع دامداریها وضع بدی است و در مرغداریها هم نوسان پیدا می‌شود که اشکال کار شما در این نوسان است که باید ثباتی به آن داده شود. محصولات باغی هم دارای مشکلاتی هستند.
○ بحث دیگر تورم است که بانک مرکزی بین 16 تا 20 درصد اعلام می‌کند که عملاً باید بیش از این مقدار باشد. تثبیت شدن نرخ ارز و تورم سالیانه مسائل دیگری هستند. تورم سطح دنیا پایین‌تر است. با توجه به این مسئله هرسال به سوی مرز سقوط در حال پیشروی هستیم.
• ما هم این مسئله را قبول داریم.نرخ پولمان خیلی بالاست. اگر شما وام هم بگیرید، بسیار برای شما گران تمام می‌شود.اگر سرمایه خودتان را با آن نرخ حساب کنید، برای شما گران تمام خواهد شد. بههرحال پیشنهاد مکتوبی ازشما داریم. شما هم فقط به این تشکل رضایت ندهید وکار کنید و فعالیت داشته باشید.
و السلام علیکم و رحمه الله