خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی – انقلاب در بحران تحلیل هاشمی از تحصن دانشجویان دانشگاه تبریز در خصوص نارضایتی از گروههای سیاسی در سال 1359
تحلیل هاشمی از تحصن دانشجویان دانشگاه تبریز در خصوص نارضایتی از گروههای سیاسی در سال 1359
تاریخ : 26/1/1359
تأکیداتی که امام(ره) نسبت به ایجاد انقلابی اساسی در تمام دانشگاههای سراسر کشور داشتند و نظر ایشان مبنی بر تصفیه دانشگاهها از استادانی که در ارتباط با شرق یا غربند و جلوگیری از بدآموزیهای رژیم سابق در این مکانها، زمینه‌های لازم را برای تحرک جوانان دانشجوی انقلابی در دانشگاهها فراهم کرده بود، به همین دلیل، نارضایتی دانشجویان مسلمان و انقلابی دانشگاه تبریز از گروههای سیاسی و تحصن آنها در محیط دانشگاه، به سرعت در اکثر دانشگاههای مهم اثر خود را گذاشت.
به طوری که در فاصله زمانی کوتاهی، غالب دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به تصرف انجمنهای اسلامی دانشجویان درآمد و مسأله دانشگاهها، ابعاد ملی به خود گرفت. این دانشجویان با تأکید بر جلوگیری از هرج و مرج و دوری از ایجاد درگیریهای داخلی، خواستار تصفیه و اصلاح و پاکسازی دانشگاهها از عناصر وابسته به رژیم سابق و لغو قوانین و مقررات طاغوتی بودند و می‌گفتند «تعلیمات ما باید استقلالی و غیراستعماری باشد و نظام آریامهری حاکم بر دانشگاهها باید تغییری انقلابی و بنیادی نماید تا در خدمت استقلال و آبادانی کشور درآید» و البته مخالفین آنها که عمدتآ از گروههای چپ و الحادی و منافق و هواداران آنها بودند و در تمامی دانشگاهها ستادهای عملیاتی تشکیل داده بودند، این دانشجویان را متهم به سرکوب نیروهای مخالف می‌کردند و حاضر به ترک دانشگاه و تخلیه ستادهای مذکور نبودند و نتیجتآ درگیریهای فراوانی ایجاد شد.
درگیریهای این دو جریان مخالف که در طی چندین روز ]از 26 تا 29 فروردین 1359[ تقریبآ درتمامی دانشگاههای کشور فراگیر شد، موجی از نگرانی و ناامنی در جامعه ایجاد کرد تا آنجا که اعضای شورای انقلاب به همراه رئیس‌جمهور، بهتر دیدند که مسأله را در حضور حضرت امام مورد بحث و بررسی قرار دهند. در این جلسه که صبح جمعه، 29 فروردین 1359 تشکیل شد، در اصل قضیه که نظام آموزشی دانشگاهها باید اصلاح شود و این مکانها از عناصر وابسته تصفیه گردد، اختلاف نظری نبود؛ به همین دلیل بحث بیشتر بر روی شکل و چگونگی انجام این کار بود که سرانجام با تأیید امام قرار شد مهلت سه روزه‌ای به گروههای سیاسی داده شود که ستادهای عملیاتی خود را از دانشگاهها برچینند و مسئولین دانشگاهها هم ترتیبی دهند که امتحانات تا چهارده خرداد پایان یابد و بعد از آن برنامه‌هایی برای تهیه نظام آموزشی جدید بر پایه معیارهای اسلامی و انقلابی تدوین گردد و همچنین هرگونه استخدام در دانشگاهها متوقف و بعدآ نیز پذیرش دانشجو براساس موازین جدید صورت گیرد.
بر همین مبنا، شورای انقلاب اطلاعیه‌ای منتشر ساخت و ضمن اعلام موارد مزبور تأکید کرد که چنانچه تا پایان مهلت اعلام شده این ستادها برچیده نشوند، شورای انقلاب بر آن است که «همه با هم یعنی رئیس‌جمهور و اعضای شورا، مردم را فرا خوانند و همراه با مردم در دانشگاهها حاضر شوند و این کانون‌های اختلاف را برچینند.»
منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 1359، انقلاب در بحران، زیر نظر عباس بشیری، دفتر نشر معارف انقلاب